Q1 AralPan 1_Module 1.pdfQ1 AralPan 1_Module 1.pdf
- 1. 1 Araling Panlipunan Unang Kwarter – Modyul 1: Pagpaila sa Kaugalingon
- 2. Araling Panlipunan – Unang Baitang Unang Markahan – Modyul 1: Pagpaila sa Kaugalingon Unang Edisyon, 2020 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad. Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito. Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________ Department of Education – Region XI-Davao City Division Office Address : DepEd Davao City Division, E. Quirino Ave., Davao City, Davao del Sur, Philippines Telefax : (082) 224 0100 E-mail Address : info@deped-davaocity.ph Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul Manunulat: Annaliza M. Sarabia Editor: Amelia S. Lacerna at Rosemarie T. Realino, PhD Tagasuri: Hermelinda J. Bastian, Fretzie G. Capulong, Edna C. Perales at Rosemarie T. Realino, PhD Tagaguhit: Jimmy Jhun Estrera Doong, Anna Louise S. Dungog Tagalapat: Annaliza M. Sarabia Tagagawa ng Template: Neil Edward D. Diaz Tagapamahala: Reynaldo M. Guillena, CESO V Emma A. Camporedondo, CESO VI Basilio P. Mana-ay Jr., CESE Alma C. Cifra, EdD Amelia Lacerna Aris B. Juanillo, PhD Fortunato B. Sagayno
- 3. 1 Araling Panlipunan Unang Kwarter – Modyul 1: Pagpaila sa Kaugalingon
- 4. ii Paunang Salita Para sa tagapagdaloy: Magandang araw! Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral. Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul. Para sa mag-aaral: Maligayang bati! Handa ka na ba sa bago mong matutuhan? Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto. Basahin at sundin nang mabuti ang mga panuto sa bawat pagsasanay. Sagutin nang maayos at isulat sa hiwalay na papel ang iyong sagot. Maaari kang magpatulong sa iyong magulang o nakatatandang kasapi ng pamilya kung may mga salitang hindi mo maintindihan.
- 5. 1 Magkat-on Kita Kini nga modyul gihimo aron makatabang kanimo sa pagsabot sa mga pagtulon-an mahitungod sa imong kaugalingon. Usa pa ka musibog sa unahan tan-awa sa ang hulagway nga naa sa ubos. Pagpatabang sa imong ginikanan sa pagsuta kon unsa ang gi-istorya sa duha ka bata. Unsa man ang imong masulti? Maayong adlaw, kumusta? Ako diay si Cardo Perez. Ang akong katapad mao ang akong kambal, Carla ang iyang ngalan. Naa mi tul-id ug itom nga buhok. Sila Jose ug Ana Perez ang among ginikanan.Nagpuyo mi sa Bunawan, Davao City. Ako ug ang akong kambal tama tama lang ang gitas-on.
- 6. 2 Mahinungdanon nga masayod ka sa mga nag-unang impormasyon mahitungod sa imong kaugalingon. Imo bang nasayran kung unsa ang imong isulti kung ikaw magpaila-ila sa uban? Adunay mga kasayoran nga dapat nimo hinumdoman aron mapaila-ila nimo sa husto ang imong kaugalingon. Kini nga pagtulon-an, gilaoman nga: 1. masulti nimo ang mga kasayoran sa imong kaugalingon sama sa ngalan, ngalan sa ginikanan, adlaw’ng natawhan, edad, pinuy- anan, eskwelahan, 2. masulat nimo ang mga mahinungdanong kasayoran sa kaugalingon, ug; 3. masulti nimo ang imong mga espesyal nga kinaiya.
- 7. 3 Sulayan Nato Kumpletuha ang gipangayo nga impormasyon. Isuwat sulod sa lingin ang kasayoran mahitungod sa imong kaugalingon. Buhata kini sa imong suwatanang papel Magtuon Kita Ang mga nag-unang kasayoran mahitungod sa kaugalingon mahinungdanon labi na gyud sa pagpaila-ila nato sa atong mga bag- ong higala, klasmeyt, o kadula. Kinahanglan nga dili nato hikalimtan kini nga mga impormasyon labi na sa panahon nga gikinahanglan sa kahigayonan. Matag batang Pilipino usab adunay nagkalahi-lahing kinaiyang pisikal. Ang kinaiyang pisikal naghulagway sa nawong o hitsura sa usa ka tao. 1. Ngalan 4. Ngalan sa Ginikanan 2. Edad 5. Pinuy-anan 3. Adlaw’ng Natawhan
- 8. 4 Tan-awa ang kasinatian ni Anna sa iyang unang adlaw sa klase nga naa sa ubos. Kuyugi siya ug susiha kon giunsa niya pagpaila sa iyang kaugalingon atubangan sa iyang mga kaklase. Gipaila-ila ni Anna ang iyang kaugalingon gamit ang mga nag- unang kasayoran sa iyang kaugalingon sama sa iyang ngalan, edad, pinuy-anan, ngalan sa iyang ginikanan ug ang iyang mga kinaiyang pisikal. Sa pagpaila, kinahanglan imong isulti ang imong tibuok ngalan, ang imong edad, adlaw’ng natawhan, ug lugar kung asa ka nagpuyo. Ayaw usab kalimti ang ngalan sa imong ginikanan ug kung gikinahanglan ang ngalan sa imong eskwelahan ug lugar kung asa kini dapit. Maayong buntag. Ako si Anna Cruz. Sais anyos. Nagpuyo ko sa Tibungco, Davao City. Allan ug Liza Cruz ang ngalan sa akong ginikanan. Itom ang kolor sa akong mata ug buhok. Tabonon ang akong panit.
- 9. 5 Tan-awa ang panag-istorya ni Bebe ug Boboy sa ubos. Mas nagkaila-ila og tarong si Bebe ug Boboy gamit ang mga nag-unang kasayoran sa ilang kaugalingon. Magamit nato kining mga impormasyona labi na gayud kon naa tay mga bag-ong kaila o higala. Ako si Bebe Reyes. Si Cardo Reyes ang akong papa. Ako si Boboy Cruz. Si Aryana Cruz ang akong mama. Hapit na ang akong adlaw’ng natawhan. Kanus-a gani ka natawo? Natawo ko niadtong Hunyo 1, 2014. Sais (6) anyos na diay ang edad nimo. Asa gani ka nag-eskwela karun? Nag-eskwela ko sa Bunawan Elementary School. Asa na dapita ang imong eskwelahan? Sa Bunawan, Davao City
- 10. 6 Dungag sa mga nag-unang kasayoran sa kaugalingon ang mga kinaiyang pisikal magamit usab sa pagpaila ngadto sa uban. Matag batang Pilipinhon adunay nagkadaiyang kinaiyang pisikal nga angayan nga ipasigarbo. Ang mga bata nga naa sa hulagway nagpakita sa nagkadaiyang kinaiyang pisikal sa mga Pilipinhon. Usahay adunay batang Pilipinhon nga kulot og buhok ug tama-tama ang katas-on sa ilong, aduna usab singkit og mata ug medyo taas nga ilong ug puti ang pamanit.
- 11. 7 Magbansay Kita Aron mas mapalambo pa ang imong kahibalo sa pagpaila-ila sa imong kaugalingon buhata ang buluhaton sa ubos. Isulat ang imong tubag sa imong suwatanang papel. Basaha ang mga hugpulong. Idibuho ang nagkatawa nga nawong ☺ sa linya tupad sa numero kung kini tama. Kung kini mali, idibuho ang nawong nga nagsubo. ______1. Ang bulan, adlaw ug tuig kon kanus-a ka natawo mao ang imong adlaw nga natawhan. _______2. Ang balay kon asa ka nagpuyo mao ang imong eskwelahan. _______3. Kinahanglan makabalo ka sa imong adlaw nga natawhan aron makabalo ka sa imong edad. _______4. Ang kinaiyang pisikal nagsulti sa hulagway sa usa ka tawo. _______5. Pareho ra tanan ang kinaiyang pisikal sa matag batang Pilipinhon.
- 12. 8 Magbansay Pa Kita Basaha ang matag hugpulong. Isuwat ang tsek (/) sulod sa kahon kon kini tama ang buot ipasabot sa hugpulong. Isuwat ang ekis (X) kon kini mali. Isuwat ang imong tubag sa suwatanang papel. 1. 2. 3. 4. 5. Ang porma sa akong nawong dili pareho sa porma sa nawong sa akong higala. Buhangin, Davao City ang ngalan sa akong Mama. Ako si Omar Nasid. 6 anyos ang akong edad. Nag-eskwela ko sa Sammy ug Jona Ruiz. Nagpuyo ko sa Panacan, Davao City.
- 13. 9 Hinumduman Nato 1. Mahinungdanon nga imong mahibal-an ang mga nag- unang kasayoran sa imong kaugalingon. 2. Ang mga nag-unang kasayoran naglangkob sa imong ngalan, ngalan sa ginikanan, adlaw’ng natawhan, edad, pinuy-anan, ug eskwelahan. 3. Magamit nimo ang mga kasayoran sa pagpaila-ila nimo sa imong kaugalingon ngadto sa uban. 4. Adunay managlahi nga kinaiyang pisikal ang matag batang Pilipinhon. 5. Ang kinaiyang pisikal naghulagway sa dagway o hitsura sa usa ka tawo. Susihon Nato Basaha pag-ayo ang mga sitwasyon. Isulat ang letra sa hustong tubag sa suwatanang papel. 1. Unsa nga kasayoran ang imong itubag kung pangutan-on ka sa imong adlaw’ng natawhan? a. sais anyos b. Jose Lopez
- 14. 10 c. June 1, 2014 d. Bunawan, Davao City 2. Gusto nimo mailhan ang imong bag-o nga klasmeyt. Unsa man ang imong ipangutana sa iya? a. Unsa ang imong ngalan? b. Unsa ang ngalan sa imong silingan? c. Asa nagpuyo ang imong ginikanan? d. Lisod ba ang agianan padulong sa inyong balay? 3. Dinhi mahabal-an kung asa ka nagpuyo. a. edad c. eskuylahan b. ngalan d. lugar nga gipuy-an 4. Kini ang maghulagway sa dagway o hitsura sa usa ka tawo. a. kinaiyang pisikal b. ngalan sa ginikanan c. ngalan ug lugar sa eskwelahan d. ngalan sa lugar kon asa nagpuyo
- 15. 11 5. Asa sa mga mosunod ang kasagaran naghulagway sa usa ka Pilipinhon? a. mubo ang lawas b. Dako, puti ang panit, ug singkit ang mata. c. Itom ang pamanit, kulot ang buhok, baga ang ngabil. d. Tabonon ang panit, igo-igo lang ang katas-on, di kayo taas nga ilong. Magpalambo Kita Magbansay pa kita aron nga mas mahanas ka sa imong nakat- unan nga pagtulon-an. Sa usa ka limpyo nga papel, ipilit ang usa ka litrato sa imong hulagway. Sa ilalum sa imong hulagway isulat ug kompletuha ang parapo. (Idikit dinhi ang imong litrato)
- 16. 12 Ako si ___________________________. Ang akong edad kay ______ anyos. Nagpuyo mi sa ______________________. Natawo ko niadtong_______________________________.Ang ngalan sa akong papa kay si_________________________ug __________________ ang ngalan sa akong mama. Ako usa ka ______________ nga nagpuyo sa nasud sa Pilipinas. Rubriks Iskor Nakadikit sa iyang hulagway nga limpyo ug nakumpleto ang parapo 10 Nakadikit sa iyang hulagway apan adunay usa o duha ka kulang sa mga gipangayo nga kasayoran. 9 Nakadikit sa iyang hulagway apan adunay tulo o upat ka kulang sa mga gipangayo nga kasayoran. 8 Nakadikit lang sa iyang hulagway ug adunay lima o unom nga kulang sa mga tubag. 7 Nakadikit lang sa iyang hulagway ug adunay usa lamang ka tubag 6 Hulagway lamang ang nadikit. 5
- 17. 13 Mamalandong Kita Mahinungdanon nga masayod ka sa mga nag-unang impormasyon mahitungod sa imong kaugalingon, sama sa ngalan, natawhan, edad ug pinuy-anan. Kay magamit nimo kini sa pagpaila sa imong kaugalingon ngadto sa imong mga bag-ong higala o mga bag- ong kaklase. Ikaw usab adunay pisikal nga kinaiyahan nga lahi kay sa uban, sama sa porma sa nawong, gitas-on sa ilong, porma ug kolor sa mata ug ang kolor ug porma sa buhok. Dapat lamang nga imong ipasigarbo ang mga naangkon nimong kinaiyahan kay kini gasa man gikan sa Ginoo.
- 19. 15 Reperensiya Araling Panlipunan 1 Learner’s Material pahina 2-9 https://rexinteractive.com/UserFiles/IM/Pointers- Sibika1/Supp%201%20Additional.pdf
- 20. 16 Para sa mga pangutana o komento, sulat o tawag sa: Department of Education – Region XI F. Torres St., Davao City Telefax: Email Address: lrms.regionxi@deped.gov.ph