SlideShare a Scribd company logo
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Από την Κλειώ Βαρδάκη
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΠΟ ΜΙΑ ΓΙΑΓΙΑ ΠΟΥ
ΖΟΥΣΕ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ…
Με αφορμή την προσπάθεια για την διατήρηση της μνήμης από τις
νεότερες γενιές, παρουσιάζουμε με την μορφή συνεντεύξεως την ιστορία
μιας γιαγιάς από την Μικρά Ασία .
Η γυναίκα αυτή λέγεται Αριάδνη Μανδράνη το γένος Ταμπακοπούλου και
είναι αυτόπτης μάρτυρας της καταστροφής της Σμύρνης από τους
Τούρκους το 1922. Είναι 95 ετών και ζει χωρίς διακοπή εδώ στα Χανιά
όπου παντρεύτηκε έκανε 3 παιδιά απέκτησε 6 εγγόνια και 4 δισέγγονα. Ο
σκοπός μας με αυτή την συνέντευξη είναι να μάθουν οι νεότεροι και να
θυμηθούν οι παλιότεροι. Γιατί οι λαοί που δεν έχουν ιστορία δεν έχουν
ούτε μέλλον.
Πως ήταν η οικογένεια σας και τι δουλειά έκανε ο πατέρας
σας;
Γιαγιά: Είχα 8 αδέρφια πολλά από αυτά πέθαναν μικρά. Ο
πατέρας μου ήταν έμπορος, εμπορευόταν σταφίδες, λάδι και
μετάξι. Επίσης ήταν αρχιερατικός επίτροπος στην Μητρόπολη
Σμύρνης.
Σε ποιο μέρος της Μικράς Ασίας;
Γιαγιά: Το χωριό που έμενα, το έλεγαν Πάρσα και ήταν 50
χιλιόμετρα μακριά από την Σμύρνη.
Πως ήταν η ζωή στην Μικρά Ασία;
Γιαγιά: Ήταν πολύ ευχάριστα. Ενώ ήμασταν μέσα στην Τουρκία
μπορούσαμε και τηρούσαμε όλα τα χριστιανικά ήθη και έθιμα. Το
Πάσχα στολίζαμε τα επιτάφια. Δεν φοβόμασταν τους Τούρκους.
Ήμασταν καλύτεροι Χριστιανοί ακόμα και από τους Αθηναίους.
Πως ήταν η σχέση Ελλήνων και Τούρκων;
Γιαγιά: Καλή μέχρι που ήρθε ο Ελληνικός στρατός.
Υπήρχε πολύς Ελληνικός πληθυσμός στην Σμύρνη;
Γιαγιά: Οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν Έλληνες Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Υπήρχαν παροικίες και προξενεία
από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, υπήρχαν και Τούρκοι ειδικά στην Σμύρνη, αλλά ήταν πολύ λιγότεροι από
τους Έλληνες.
Οι Έλληνες της Μικρά Ασίας ήταν ευσεβείς;
Γιαγιά: Ναι ήταν πολύ ευσεβείς. Μπορεί να ζούσαμε μέσα στην Τουρκία αλλά τηρούσαμε όλα τα
Χριστιανικά ήθη και έθιμα. Γιορτάζαμε όλες τις γιορτές χωρίς να φοβούμαστε τους Τούρκους. Δεν μας
ενοχλούσαν, αλλά και οι Τούρκοι γιόρταζαν όλες τις γιορτές τους χωρίς να τους ενοχλούμε εμείς.
Ήταν μεγάλη και πλούσια πόλη η Σμύρνη;
Γιαγιά: Ναι και είχαμε πολλές και μεγάλες εκκλησίες όπως η Αγία Φωτεινή.
Ποια ήταν τα προάστια της Σμύρνης;
Γιαγιά: Ο Κατσαμπάς, η Μαγνησία και το Κορδελιό.
Τι ένιωσες όταν ήρθε ο Ελληνικός στρατός στη Σμύρνη;
Γιαγιά: Ήμουν στην Σμύρνη όταν ήρθε ο Ελληνικός στρατός. Υπήρχε ένα ξενοδοχείο που το έλεγαν η
Μικρά Ασία από εκεί είδαμε τον Ελληνικό στρατό, με τους τσολιάδες και τα άλογα . Χτυπούσαν οι
καμπάνες. Μετά πήγαμε στο σπίτι του στρατιώτη από εκεί πήραμε σοκολάτες και γλυκά . Είχαμε δικαίωμα
γιατί ο αδερφός μου ήταν εθελοντής στον Ελληνικό στρατό.
Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Σμύρνη έκαναν αγριότητες;
Γιαγιά: Έκαναν πολλές. Κρέμασαν τον πάτερα μου, χωρίς να τους βλάψει καθόλου και άλλους πολλούς
τελείως αθώους Έλληνες, για να τους πάρουν τις περιουσίες . Έπιασαν τον Επίσκοπο Σμύρνης
Χρυσόστομο και τον έσερναν στον δρόμο, χτυπώντας τον μέχρι που τον σκότωσαν. Ο Έλληνας αρμοστής
του πρότεινε να φύγει για την Ελλάδα αλλά αυτός έμεινε για να συμμεριστεί την μοίρα του ποιμνίου του.
Αυτά δεν θα τα ξεχάσω ποτέ . Ο πατέρας μου πίστευε πως όταν θα έρχονταν στην Ελλάδα θα του
επέστρεφαν την περιουσία του και η οικογένεια του θα ξαναγίνονταν όπως ήταν πριν. Όταν όμως οι
Τούρκοι ξεχώριζαν ποιος θα φύγει και ποιος θα πεθάνει, ο Τούρκος που ξεχώριζε τον κράτησε για να του
πάρει την περιουσία . Αυτός ο Τούρκος ήταν από το χωριό μας. Εγώ έκλαψα , προσπάθησα κάτι να πω .
Ο πατέρας μου είπε να μην πω τίποτα αλλά να θυμάμαι πως είμαι Ελληνίδα.
Όταν μας άφησαν, η μητέρα μου βρήκε έναν Τούρκο, Χατζημουσταφά τον έλεγαν και του ζήτησε να μας
βοηθήσει. Αυτός συνεργαζόταν με τον πατέρα μου στο εμπόριο. Αυτός μας ζήτησε το καλάθι με τα
χρυσαφικά και τα ασημικά που είχαμε για να μας βοηθήσει και να σωθεί ο πατέρας μου. Ο Τούρκος πήρε
το καλάθι και εξαφανίστηκε. Την άλλη μέρα, η μητέρα μου είδε πολλούς κρεμασμένους, σκεπασμένους με
σεντόνια . Από τότε δεν ξαναείδαμε τον πατέρα μας. Αυτά πρέπει να γραφούν. Δεν θα ξεχάσω όσο ζω.
Ποιος ήταν ο ρόλος των Δυτικών, των Αμερικάνων, των Άγγλων και των Γάλλων;
Γιαγιά: Αυτοί παρακολουθούσαν τη σφαγή από τα πλοία. Οι Τούρκοι πυροβολούσαν και σκότωναν τους
δικούς μας. Μόνο όταν πλησίαζαν πολύ οι δικοί μας στα πλοία κολυμπώντας τότε σήκωναν την σημαία οι
δυτικοί και τους άφηναν να σωθούν. Παιδιά, οικογένειες προσπαθούσαν να μπουν μέσα στα πλοία. Οι
Τούρκοι περνούσαν με τα αυτοκίνητα και τους έσπαγαν χέρια και πόδια. Μόνο στα πλοία έβρισκαν
σωτηρία οι Έλληνες.
Εσείς πως σωθήκατε;
Γιαγιά: Εγώ ήμουν 17 χρονών κορίτσι. Έβαλα ένα τσεμπέρι στο κεφάλι μου και μεταμφιέστηκα σε γριά. Τους νέους άνδρες και
γυναίκες τους σκότωναν και τους αιχμάλωτους μέσα στην Τουρκία. Μόνο τους γέρους άφηναν να πάνε στην Ελλάδα. Έπαιρναν
ότι πολύτιμο είχαμε . Έτσι μπήκαμε στο πλοίο εγώ η μητέρα μου, οι δυο αδερφές μου και ο αδερφός μου ο Ορέστης.
Τι νοσταλγείς από την Μικρά Ασία;
Γιαγιά: Νοσταλγώ την ευημερία. Ήταν ευλογία Θεού εκεί ! Υπήρχαν μηλιές βερικοκιές, κυδωνιές και ποτάμια. Η ζωή μου ήταν
γεμάτη χαρά και τραγούδια. Ο ερχομός του Ελληνικού στρατού, ήταν η αφορμή που οι Τούρκοι μας μίσησαν και μας
κατάσφαξαν αργότερα.
Θα ήθελες να γυρίσεις πίσω στη Σμύρνη;
Γιαγιά: Θα ήθελα ακόμα και τώρα να ξαναπάω. Οι κόρες μου και ο αδερφός μου ο Ορέστης πήγαν και είδαν το σπίτι μας. Ο
αδερφός μου, όταν πήγε του έδωσαν και έναν χωροφύλακα μαζί του. Ο Τούρκος που συνάντησε, του είπε πως έφαγε ψωμί
από τον πατέρα, του έκανε μέχρι και τραπέζι του αδερφού μου του Ορέστη. Έβγαλε και μια φωτογραφία με το σπίτι μας.
Πολέμησαν συγγενείς σου στον Μικρασιατικό πόλεμο;
Γιαγιά: Ο άλλος αδερφός μου ο Μάριος, πολέμησε και τον έπιασαν αιχμάλωτο οι Τούρκοι. Μετά από λίγο γύρισε ζωντανός
αλλά ταλαιπωρημένος.
Πως θέλετε να κλείσουμε αυτήν την συνέντευξη;
Γιαγιά: Με ένα τραγούδι:
Σμύρνη πατρίδα μου γλυκιά
Χαριτωμένη χώρα
Για να σε βγάλω από το νου
Ποτέ δεν θα έρθει η ώρα
Σαν άστρο γλυκοφωτιστό
Θα λάμπεις στην ψυχή μου
Παρηγοριά στην Θλίψη μου
Και ελπίδα στην ζωή μου
Πηγή: Αριάδνη Μανδράνη
Η συνέντευξη είναι απομαγνητοφώνηση και
δημοσιεύθηκε στην Χανιώτικη Εφημερίδα ‘Αγώνας
της Κρήτης’ της Τετάρτη 30 Αυγούστου του 2000.
ΤΕΛΟΣ!!!!

More Related Content

PPT
Agones ton soulioton
ODT
πουρίκκος
PPTX
Konstantia2
PPTX
Alehjandros2
PPTX
2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ-παρουσίαση προγράμματος 2015- "Μνήμες Μικράς Ασίας"
PPTX
χαραλαμπος2
PPTX
Οι καπετάνισσες Σοφία Παρασκευαΐδου και η Ανατολή Γαβριηλίδου
PDF
Νικόλας Στυλιανού: Ενότητα Δεν Ξεχνώ- Εργασίες Στ2 τάξης
Agones ton soulioton
πουρίκκος
Konstantia2
Alehjandros2
2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ-παρουσίαση προγράμματος 2015- "Μνήμες Μικράς Ασίας"
χαραλαμπος2
Οι καπετάνισσες Σοφία Παρασκευαΐδου και η Ανατολή Γαβριηλίδου
Νικόλας Στυλιανού: Ενότητα Δεν Ξεχνώ- Εργασίες Στ2 τάξης

What's hot (18)

PPT
ΜΠΟΥΛΕΣ
PPTX
Aspasia2
PPTX
η περιηγηση μου στην αρχαια σπαρτη
PDF
η γυναίκα στον αγώνα
DOC
χρονικο τησ ελληνικησ επαναστασησ
PDF
Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ: Ματωμένα χώματα "Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη"
PPTX
στυλιανος2
PPTX
Zaxarias2
PPTX
Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη
PPTX
ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΑ
PPTX
Η καταστροφή της Σμύρνης
PPTX
ραφαηλια
PPT
Γεώργιος Καραϊσκάκης
PDF
H ποιητική προσφυγική ραψωδία (1922), της Παρθένας Τσοκτουρίδου
PPTX
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Μ.ΑΣΙΑΣ
PPTX
Mariak
PPTX
H ζωή στην σπάρτη
PPTX
ΑΥΤΟΧΘΟΝΕΣ ΛΑΟΙ classst
ΜΠΟΥΛΕΣ
Aspasia2
η περιηγηση μου στην αρχαια σπαρτη
η γυναίκα στον αγώνα
χρονικο τησ ελληνικησ επαναστασησ
Δ. ΣΩΤΗΡΙΟΥ: Ματωμένα χώματα "Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη"
στυλιανος2
Zaxarias2
Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη
ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΑ
Η καταστροφή της Σμύρνης
ραφαηλια
Γεώργιος Καραϊσκάκης
H ποιητική προσφυγική ραψωδία (1922), της Παρθένας Τσοκτουρίδου
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Μ.ΑΣΙΑΣ
Mariak
H ζωή στην σπάρτη
ΑΥΤΟΧΘΟΝΕΣ ΛΑΟΙ classst
Ad

Similar to Αιολική γη (20)

PDF
Μαρτυρίες από τη μικρασιατική καταστροφή
PPT
μικρασιατική καταστροφή Nikoleta kouk
DOCX
Το βασίλειο του Πόντου
PPTX
Μ. ΑΣΙΑ4.pptx
PPSX
1. Η έξοδος
PPT
βουλγαρικη κατοχη μακεδονιας
PPSX
Η μικρασιατική καταστροφή Η έξοδος
ODT
πουρίκκος
PDF
ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ ,,το ημερολόγιο του Αξιώτη...,,
PDF
μια παλιά συνέντευξη της Παρθένας Τσοκτουρίδου από τον Κομνηνιώτη πρόσφυγα Νι...
PDF
Οι πρόσφυγες ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ
PPT
Power point Παρουσίαση Σμύρνης (Εικόνες και κείμενα πριν την καταστροφή της Σ...
PPTX
Η μικρασιατική καταστροφή
PDF
O τελευταίος Έλληνας της Σμύρνης-Ε. Δικαίου
PPTX
μικρασιατικη καταστροφη
PPT
μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή ...
PDF
Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή
DOC
μικρασιάτες
DOC
μικρασιάτες
Μαρτυρίες από τη μικρασιατική καταστροφή
μικρασιατική καταστροφή Nikoleta kouk
Το βασίλειο του Πόντου
Μ. ΑΣΙΑ4.pptx
1. Η έξοδος
βουλγαρικη κατοχη μακεδονιας
Η μικρασιατική καταστροφή Η έξοδος
πουρίκκος
ΒΙΡΓΙΝΙΑ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ ,,το ημερολόγιο του Αξιώτη...,,
μια παλιά συνέντευξη της Παρθένας Τσοκτουρίδου από τον Κομνηνιώτη πρόσφυγα Νι...
Οι πρόσφυγες ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ
Power point Παρουσίαση Σμύρνης (Εικόνες και κείμενα πριν την καταστροφή της Σ...
Η μικρασιατική καταστροφή
O τελευταίος Έλληνας της Σμύρνης-Ε. Δικαίου
μικρασιατικη καταστροφη
μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή ...
Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή
μικρασιάτες
μικρασιάτες
Ad

More from Χρήστος Χαρμπής (20)

PDF
Γλώσσα ΣΤ΄- Επαναληπτικό 10ης Ενότητας ΄΄ Ατυχήματα ΄΄
PDF
Γράμμα στον Δήμαρχο
PPTX
Ο Βεζούβιος
PPTX
PPTX
PPTX
Η Φιλική Εταιρεία Καραταράκη Μαρία
PPTX
Μικρασιατική Καταστροφή ΚΑΡΑΤΑΡΑΚΗ ΜΑΡΙΑ
PPTX
Η Μικρασιατική Καταστροφή
PPTX
Η Φιλική Εταιρεία
PPTX
Η Φιλική Εταιρεία
PPTX
Η Φιλική Εταιρεία
PPTX
Κοσμάς ο Αιτωλός
PPTX
Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός
PPTX
Η χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί Τουρκοκρατίας
PPTX
Κυριολεξίες και μεταφορές
PPTX
PPTX
Η γάζα που γιατρεύει
PPTX
Γεωγραφικά ονόματα με προέλευση από μυθικά πρόσωπα
PPTX
Δύο μέρες στη θάλασσα
ODP
ΔΥΟ ΜΕΡΕΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
Γλώσσα ΣΤ΄- Επαναληπτικό 10ης Ενότητας ΄΄ Ατυχήματα ΄΄
Γράμμα στον Δήμαρχο
Ο Βεζούβιος
Η Φιλική Εταιρεία Καραταράκη Μαρία
Μικρασιατική Καταστροφή ΚΑΡΑΤΑΡΑΚΗ ΜΑΡΙΑ
Η Μικρασιατική Καταστροφή
Η Φιλική Εταιρεία
Η Φιλική Εταιρεία
Η Φιλική Εταιρεία
Κοσμάς ο Αιτωλός
Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός
Η χρησιμότητα των βασικών αγροτικών καλλιεργειών επί Τουρκοκρατίας
Κυριολεξίες και μεταφορές
Η γάζα που γιατρεύει
Γεωγραφικά ονόματα με προέλευση από μυθικά πρόσωπα
Δύο μέρες στη θάλασσα
ΔΥΟ ΜΕΡΕΣ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Recently uploaded (8)

PPTX
A digital marketing strategy presentation for Evangelos Venizelos
PPTX
Γρηγοριάδου Ανθή Μαρία, Τα Ψηλά Βουνά του Ζαχαρία Παπαντωνίου.pptx
PPTX
A digital marketing strategy presentation for Evangelos Venizelos
PPTX
Χειραφέτιση και Αναμόρφωση 4. Η Εθνοσυνέλευση του 1862-1864
PPTX
Δούλια Θάλεια, Καρδιά Πάνω σε Ρόδες -Άντρη Αντωνίου- τελική Βιβλιοπαρουσίαση....
PPTX
Γερμανίδου Δήμ., Αγκαθα Κρίστι.ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟΝ ΝΕΙΛΟ_pptx4.pptx
PPTX
Γερμανίδου Φωτεινή, Το πτώμα στη βιβλιοθήκη.pptx
PPTX
Δριστά Κυριακή, Το καπλάνι της βιτρίνας της Άλκης Ζέη.pptx
A digital marketing strategy presentation for Evangelos Venizelos
Γρηγοριάδου Ανθή Μαρία, Τα Ψηλά Βουνά του Ζαχαρία Παπαντωνίου.pptx
A digital marketing strategy presentation for Evangelos Venizelos
Χειραφέτιση και Αναμόρφωση 4. Η Εθνοσυνέλευση του 1862-1864
Δούλια Θάλεια, Καρδιά Πάνω σε Ρόδες -Άντρη Αντωνίου- τελική Βιβλιοπαρουσίαση....
Γερμανίδου Δήμ., Αγκαθα Κρίστι.ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟΝ ΝΕΙΛΟ_pptx4.pptx
Γερμανίδου Φωτεινή, Το πτώμα στη βιβλιοθήκη.pptx
Δριστά Κυριακή, Το καπλάνι της βιτρίνας της Άλκης Ζέη.pptx

Αιολική γη

  • 2. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΠΟ ΜΙΑ ΓΙΑΓΙΑ ΠΟΥ ΖΟΥΣΕ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ…
  • 3. Με αφορμή την προσπάθεια για την διατήρηση της μνήμης από τις νεότερες γενιές, παρουσιάζουμε με την μορφή συνεντεύξεως την ιστορία μιας γιαγιάς από την Μικρά Ασία . Η γυναίκα αυτή λέγεται Αριάδνη Μανδράνη το γένος Ταμπακοπούλου και είναι αυτόπτης μάρτυρας της καταστροφής της Σμύρνης από τους Τούρκους το 1922. Είναι 95 ετών και ζει χωρίς διακοπή εδώ στα Χανιά όπου παντρεύτηκε έκανε 3 παιδιά απέκτησε 6 εγγόνια και 4 δισέγγονα. Ο σκοπός μας με αυτή την συνέντευξη είναι να μάθουν οι νεότεροι και να θυμηθούν οι παλιότεροι. Γιατί οι λαοί που δεν έχουν ιστορία δεν έχουν ούτε μέλλον.
  • 4. Πως ήταν η οικογένεια σας και τι δουλειά έκανε ο πατέρας σας; Γιαγιά: Είχα 8 αδέρφια πολλά από αυτά πέθαναν μικρά. Ο πατέρας μου ήταν έμπορος, εμπορευόταν σταφίδες, λάδι και μετάξι. Επίσης ήταν αρχιερατικός επίτροπος στην Μητρόπολη Σμύρνης. Σε ποιο μέρος της Μικράς Ασίας; Γιαγιά: Το χωριό που έμενα, το έλεγαν Πάρσα και ήταν 50 χιλιόμετρα μακριά από την Σμύρνη. Πως ήταν η ζωή στην Μικρά Ασία; Γιαγιά: Ήταν πολύ ευχάριστα. Ενώ ήμασταν μέσα στην Τουρκία μπορούσαμε και τηρούσαμε όλα τα χριστιανικά ήθη και έθιμα. Το Πάσχα στολίζαμε τα επιτάφια. Δεν φοβόμασταν τους Τούρκους. Ήμασταν καλύτεροι Χριστιανοί ακόμα και από τους Αθηναίους.
  • 5. Πως ήταν η σχέση Ελλήνων και Τούρκων; Γιαγιά: Καλή μέχρι που ήρθε ο Ελληνικός στρατός. Υπήρχε πολύς Ελληνικός πληθυσμός στην Σμύρνη; Γιαγιά: Οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν Έλληνες Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Υπήρχαν παροικίες και προξενεία από άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, υπήρχαν και Τούρκοι ειδικά στην Σμύρνη, αλλά ήταν πολύ λιγότεροι από τους Έλληνες. Οι Έλληνες της Μικρά Ασίας ήταν ευσεβείς; Γιαγιά: Ναι ήταν πολύ ευσεβείς. Μπορεί να ζούσαμε μέσα στην Τουρκία αλλά τηρούσαμε όλα τα Χριστιανικά ήθη και έθιμα. Γιορτάζαμε όλες τις γιορτές χωρίς να φοβούμαστε τους Τούρκους. Δεν μας ενοχλούσαν, αλλά και οι Τούρκοι γιόρταζαν όλες τις γιορτές τους χωρίς να τους ενοχλούμε εμείς. Ήταν μεγάλη και πλούσια πόλη η Σμύρνη; Γιαγιά: Ναι και είχαμε πολλές και μεγάλες εκκλησίες όπως η Αγία Φωτεινή. Ποια ήταν τα προάστια της Σμύρνης; Γιαγιά: Ο Κατσαμπάς, η Μαγνησία και το Κορδελιό. Τι ένιωσες όταν ήρθε ο Ελληνικός στρατός στη Σμύρνη; Γιαγιά: Ήμουν στην Σμύρνη όταν ήρθε ο Ελληνικός στρατός. Υπήρχε ένα ξενοδοχείο που το έλεγαν η Μικρά Ασία από εκεί είδαμε τον Ελληνικό στρατό, με τους τσολιάδες και τα άλογα . Χτυπούσαν οι καμπάνες. Μετά πήγαμε στο σπίτι του στρατιώτη από εκεί πήραμε σοκολάτες και γλυκά . Είχαμε δικαίωμα γιατί ο αδερφός μου ήταν εθελοντής στον Ελληνικό στρατό.
  • 6. Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Σμύρνη έκαναν αγριότητες; Γιαγιά: Έκαναν πολλές. Κρέμασαν τον πάτερα μου, χωρίς να τους βλάψει καθόλου και άλλους πολλούς τελείως αθώους Έλληνες, για να τους πάρουν τις περιουσίες . Έπιασαν τον Επίσκοπο Σμύρνης Χρυσόστομο και τον έσερναν στον δρόμο, χτυπώντας τον μέχρι που τον σκότωσαν. Ο Έλληνας αρμοστής του πρότεινε να φύγει για την Ελλάδα αλλά αυτός έμεινε για να συμμεριστεί την μοίρα του ποιμνίου του. Αυτά δεν θα τα ξεχάσω ποτέ . Ο πατέρας μου πίστευε πως όταν θα έρχονταν στην Ελλάδα θα του επέστρεφαν την περιουσία του και η οικογένεια του θα ξαναγίνονταν όπως ήταν πριν. Όταν όμως οι Τούρκοι ξεχώριζαν ποιος θα φύγει και ποιος θα πεθάνει, ο Τούρκος που ξεχώριζε τον κράτησε για να του πάρει την περιουσία . Αυτός ο Τούρκος ήταν από το χωριό μας. Εγώ έκλαψα , προσπάθησα κάτι να πω . Ο πατέρας μου είπε να μην πω τίποτα αλλά να θυμάμαι πως είμαι Ελληνίδα. Όταν μας άφησαν, η μητέρα μου βρήκε έναν Τούρκο, Χατζημουσταφά τον έλεγαν και του ζήτησε να μας βοηθήσει. Αυτός συνεργαζόταν με τον πατέρα μου στο εμπόριο. Αυτός μας ζήτησε το καλάθι με τα χρυσαφικά και τα ασημικά που είχαμε για να μας βοηθήσει και να σωθεί ο πατέρας μου. Ο Τούρκος πήρε το καλάθι και εξαφανίστηκε. Την άλλη μέρα, η μητέρα μου είδε πολλούς κρεμασμένους, σκεπασμένους με σεντόνια . Από τότε δεν ξαναείδαμε τον πατέρα μας. Αυτά πρέπει να γραφούν. Δεν θα ξεχάσω όσο ζω. Ποιος ήταν ο ρόλος των Δυτικών, των Αμερικάνων, των Άγγλων και των Γάλλων; Γιαγιά: Αυτοί παρακολουθούσαν τη σφαγή από τα πλοία. Οι Τούρκοι πυροβολούσαν και σκότωναν τους δικούς μας. Μόνο όταν πλησίαζαν πολύ οι δικοί μας στα πλοία κολυμπώντας τότε σήκωναν την σημαία οι δυτικοί και τους άφηναν να σωθούν. Παιδιά, οικογένειες προσπαθούσαν να μπουν μέσα στα πλοία. Οι Τούρκοι περνούσαν με τα αυτοκίνητα και τους έσπαγαν χέρια και πόδια. Μόνο στα πλοία έβρισκαν σωτηρία οι Έλληνες.
  • 7. Εσείς πως σωθήκατε; Γιαγιά: Εγώ ήμουν 17 χρονών κορίτσι. Έβαλα ένα τσεμπέρι στο κεφάλι μου και μεταμφιέστηκα σε γριά. Τους νέους άνδρες και γυναίκες τους σκότωναν και τους αιχμάλωτους μέσα στην Τουρκία. Μόνο τους γέρους άφηναν να πάνε στην Ελλάδα. Έπαιρναν ότι πολύτιμο είχαμε . Έτσι μπήκαμε στο πλοίο εγώ η μητέρα μου, οι δυο αδερφές μου και ο αδερφός μου ο Ορέστης. Τι νοσταλγείς από την Μικρά Ασία; Γιαγιά: Νοσταλγώ την ευημερία. Ήταν ευλογία Θεού εκεί ! Υπήρχαν μηλιές βερικοκιές, κυδωνιές και ποτάμια. Η ζωή μου ήταν γεμάτη χαρά και τραγούδια. Ο ερχομός του Ελληνικού στρατού, ήταν η αφορμή που οι Τούρκοι μας μίσησαν και μας κατάσφαξαν αργότερα. Θα ήθελες να γυρίσεις πίσω στη Σμύρνη; Γιαγιά: Θα ήθελα ακόμα και τώρα να ξαναπάω. Οι κόρες μου και ο αδερφός μου ο Ορέστης πήγαν και είδαν το σπίτι μας. Ο αδερφός μου, όταν πήγε του έδωσαν και έναν χωροφύλακα μαζί του. Ο Τούρκος που συνάντησε, του είπε πως έφαγε ψωμί από τον πατέρα, του έκανε μέχρι και τραπέζι του αδερφού μου του Ορέστη. Έβγαλε και μια φωτογραφία με το σπίτι μας. Πολέμησαν συγγενείς σου στον Μικρασιατικό πόλεμο; Γιαγιά: Ο άλλος αδερφός μου ο Μάριος, πολέμησε και τον έπιασαν αιχμάλωτο οι Τούρκοι. Μετά από λίγο γύρισε ζωντανός αλλά ταλαιπωρημένος. Πως θέλετε να κλείσουμε αυτήν την συνέντευξη; Γιαγιά: Με ένα τραγούδι: Σμύρνη πατρίδα μου γλυκιά Χαριτωμένη χώρα Για να σε βγάλω από το νου Ποτέ δεν θα έρθει η ώρα Σαν άστρο γλυκοφωτιστό Θα λάμπεις στην ψυχή μου Παρηγοριά στην Θλίψη μου Και ελπίδα στην ζωή μου
  • 8. Πηγή: Αριάδνη Μανδράνη Η συνέντευξη είναι απομαγνητοφώνηση και δημοσιεύθηκε στην Χανιώτικη Εφημερίδα ‘Αγώνας της Κρήτης’ της Τετάρτη 30 Αυγούστου του 2000. ΤΕΛΟΣ!!!!