ΤΑ ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ -ΕΩ
- 1. ΣΥΝΗΡΗΜΕΝΑ ΡΗΜΑΤΑ ΣΕ –ΕΩ Οι συναιρέσεις Οι συναιρέσεις ισχύουν για τον Ενεστώτα και τον Παρατατικό. Τα συνηρημένα ρήματα της β τάξης σχηματίζουν τους υπόλοιπους χρόνους κατά τα βαρύτονα φωνηεντόληκτα αφού προηγουμένως τρέψουν το χαρακτήρα τους –ε- σε –η- π.χ ποιέω-ποιῶ , ποιήσω, ἐποίησα, πεποίηκα, ἐπεποιήκειν. Τα ρήματα σε –εω με μονοσύλλαβο θέμα (π.χ πλέω) στον Ενεστώτα και στον Παρατατικό συναιρούν το χαρακτήρα τους –ε- μόνο με το –ε- ή –ει- της κατάληξης π.χ: πλέω, πλεῖς, πλεῖ, πλέομεν, πλεῖτε, πλέουσι. Εξαίρεση αποτελεί το συνηρημένο ρήμα δέω, δῶ (δένω) που συναιρεί το χαρακτήρα –ε- με το φωνήεν ή τη δίφθογγο της κατάληξης (δέομεν- δοῦμεν , δέουσι- δοῦσι) Για την κλίση των συνηρημένων ρημάτων σε –εω- πατήστε εδώ. ΑΣΚΗΣΗ 1 Στις παρακάτω προτάσεις να αναγνωρίσετε τους τύπους συνηρημένων ρημάτων που υπάρχουν. 1. Τὸ πλῆθος ἐφίλει αὐτόν. 2. Πάντες οἱ ἀγαθοὶ ἄνθρωποι ποιοῦσι, ἳνα καλῶς ἐπαινῶνται παρὰ τῶν ἄλλων. 3. Ἐν τῷ ἀγῶνι δεῖ τὸν φίλον βοηθεῖν. 4. Ὁρῶ γὰρ πολλοὺς μὲν ἰδιώτας, οἳ πάνυ πολλά χρήματα ἒχοντες οὓτω πένεσθαι ἡγοῦνται, ὣστε πάντα κίνδυνον ὑποδύονται , έφ’ ᾧ πλείω κτήσονται. 1
- 2. 5. Φανερόν ἐστι ὃτι ἀδίκως ἐμέ μᾶλλον ἀποκτεῖναι ζητοῦσιν ἢ τον φονέα τιμωρεῖσθαι. 6. Σύ δε μοι δοκεῖς τἀνατία τῆς φιλοσοφίας ἀπολελαυκέναι. 7. Τοὺς δὲ μὴ προθυμουμένους τῶν γεωργῶν ἐτιμωρεῖτο καί τὴν χώραν αὐτοὺς ἀφῃρεῖτο ἳνα τοῖς ἐργαζομένοις διανέμει ταύτην καί οὓτω μὴ στεροῖτο ἡ πατρὶς καρπῶν. ΑΣΚΗΣΗ 2 Να σχηματιστούν ισοδύναμες φράσεις με την τοποθέτηση των ρημάτων ποιῶ και δρῶ στη θέση του ρήματος πράττω: Τί πράττεις, ὦ ἂνθρωπε; Ἆρ’ ἒπραττες τά δέοντα; Εὖ πράττουσι, ὦ φίλοι. Κακῶς πράττομεν. Οὐ δύναμαι τοῦτο πράττειν. Τί πράττωσιν οἱ νεανίαι; Εὖ πράττοις. Μή ἂδικα πράττετε. Οὗτοι εἰσίν οἱ εὖ πράττοντες Σπεύδω, ἳνα τό ἒργον πράττηται. ΑΣΚΗΣΗ 3 Να αντιστοιχίσετε τους ρηματικούς τύπους της στήλης Α με τη γραμματική αναγνώριση τους στη στήλη Β. 2
- 3. Στήλη Α Στήλη Β 1. εὐδοκιμεῖς 2. ἐνθυμεῖσθε Α. α πληθυντικό, οριστική Ενεστώτα, μέσης φωνής 3. ἀφικνεῖτο Β. γ ενικό, υποτακτική ενεστώτα , μέσης φωνής Γ. γ ενικό προστακτική ενεστώτα, ενεργητικής φωνής 4. φοβοῦ Δ. ονομαστική ενικού, αρσενικό γένος, μετοχή ενεργητικής φωνής 5. ἠσκούμεθα Ε. απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής φωνής 6. αἰρῶν ΣΤ. β ενικό, οριστική ενεστώτα, ενεργητικής φωνής 7. ὠκνοῦμεν Ζ. γ πληθυντικό, ευκτικής ενεστώτα, μέσης φωνής 8. κοινωνείτω Η. α πληθυντικό, οριστική παρατατικού μέσης φωνής 9. τιμωρεῖσθαι Θ. β πληθυντικό, οριστικής ενεστώτα μέσης φωνής 10. μαρτυρεῖν Ι. απαρέμφατο ενεστώτα, μέσης φωνής Κ. β ενικό, προστακτική ενεστώτα μέσης φωνής 11. νουθετῇς Λ. γ ενικό, οριστική παρατατικού μέσης φωνής 12. εὐλαβοῖντο Μ. α πληθυντικό, οριστική παρατατικού ενεργητικής φωνής 13. ποιούμεθα Ν. γ ενικό, ευκτική ενεστώτα ενεργητικής φωνής. 14. φιλοτιμῆται Ξ. β ενικό, υποτακτική ενεστώτα, ενεργητικής φωνής 15. εὐδαμονοῖ ΑΣΚΗΣΗ 4 Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους: ἀσκῶ : γ ενικό υποτακτικής ενεστώτα ............................................................. ἐνθυμοῦμαι : γ’ πληθυντικό προστακτικής ενεστώτα ............................................. κατοικῶ : β ενικό ευκτικής ενεστώτα . ................................................................. εὐεργετῶ : ονομ. ενικού αρσ. γένους της μτχ. ενεστ. ........................................ νουθετῶ : απαρέμφατο ενεστώτα ε.φ. .................................................................. διατελῶ :β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα : ............................................ πολεμῶ : β’ ενικό προστακτικής ενεστώτα .......................................................... φοβοῦμαι :α’ πληθυντικό ευκτικής ενεστώτα. ........................................................ πλέω :α πληθυντικό οριστικής παρατατικού. ................................................ ἐπιμελοῦμαι :γ’ ενικό ευκτικής ενεστώτα. ................................................................... 3
- 4. ΑΣΚΗΣΗ 5 Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα: ΡΗΜΑΤΑ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡ. ΜΤΧ. ναυπηγεῖς αἱρούμεθα ἐπιμελεῖται ἀδικοῦνται μαρτυρεῖ μιμεῖσθε εὐδοκιμῶ ἀρκεῖτε κινοῦμεν ζητοῦσι 4