Γιώργος Ιωάννου, Να σαι καλά, δάσκαλε!
19 likes57,191 views
Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασ
Γιώργος Ιωάννου, Να σαι καλά, δάσκαλε!
- 1. CΓΙΩΡΓΟΣΙΩΑΝΝΟΥΝα ‘σαικαλά, δάσκαλε! Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλαςxtsat.blogspot.gr Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου, σελ.32
- 2. ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ Να ‘σαικαλά, δάσκαλε! 1927-1985
- 4. Ο Ιωάννου ως λογοτέχνης ανήκε στους νεότερους πεζογράφους μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς. Καθιερώθηκε ως συνεργάτης του περιοδικού “Διαγώνια της Θεσσαλονίκης”, το οποίο εξέδωσε και την πρώτη του ποιητική συλλογή «Τα χίλια δέντρα» (1963), ενώ τον επόμενο χρόνο οι “Εκδόσεις Διαγωνίου” κυκλοφόρησαν τα πεζογραφήματά του με τον τίτλο «Για ένα φιλότιμο». Ακολούθησαν η Σαρκοφάγος(1971), Η μόνη κληρονομιά (1974), Ομόνοια(1980), Το αυγό της κότας (θεατρικό, 1981), Εφήβων και μη (1982), Εύφλεκτη χώρα (1982), Η πρωτεύουσα των προσφύγων (1984). Ασχολήθηκε επίσης με το δημοτικό τραγούδι και τη λαογραφία. Ενδεικτικά, αναφέρονται τα εξής έργα: Δημοτικά τραγούδια της Κυνουρίας (1964), Μαγικά παραμύθια του Ελληνικού λαού (1966), Καραγκιόζης (1971-72) κ.α.
- 5. Το παρακάτω διήγημα, που πρωτοδημοσιεύτηκετο 1979 και προέρχεται από τη συλλογή Εφήβων και μη(1982), συνδέεται στενά με τις σχολικές εμπειρίες. Αναφέρεται στην αγάπη του φιλολόγου για τη λαϊκή παράδοση, στη διδακτική μεθοδολογία του και στις δραστηριότητεςπου αναθέτει στους μαθητές του με σκοπό να εφαρμόσουν στην πράξη τις θεωρητικές γνώσεις του μαθήματος, να έρθουν σε επαφή με την τοπική λαϊκή τους παράδοση και να την αγαπήσουν και εκείνοι. σελ.32
- 7. Καμιάφορά,ότανπηγαίναμεεκδρομή,έβαζεταπαιδιάπουτονπεριτριγύριζαν-καιπάντοτετονπεριτριγύριζανπαιδιά-ναλένειστορίεςδιάφορεςαπότοντόποκαικυρίωςιστορίεςγιατομέροςόπουείχαμεπάειεκδρομή. Ήτανωραίαμέσαστονκαθαρόαέρα,σταλουλούδιακαισταφυτά,ν'ακούςτιςιστορίεςαυτές.Έλεγανταδιάφοραονόματατωνχωραφιών,τωνβράχων,τωνπηγών, ακόμακαιτωνμεγάλωνδέντρων,κιεγώταάκουγακατάπληκτος.Έλεγανιστορίες, παραμύθια,όμορφαανέκδοτα,καιπροπάντωντραγουδούσανδημοτικάτραγούδια.
- 9. Οκαθηγητήςμάςέλεγεπωςαυτάταπατρογονικά*έχουνμεγάλησημασία,πρέπεινατασεβόμαστεπολύ,ναταπροσέχουμεσανταμάτιαμαςκαιπροπαντόςνατατηρούμε.Είναιολαϊκόςμαςπολιτισμός,έλεγε.Αυτάπουμαςταιριάζουναπόλυτα. α΄ ενότητα «Πρόπερσι...ταιριάζουν απόλυτα» σελ.33 Ο νέος φιλόλογος αφυπνίζει στους μαθητές του το ενδιαφέρον για τον λαϊκό πολιτισμό
- 10. Καισελίγοκαιρό,ότανστομάθηματωνΝέωνΕλληνικώνμπήκαμεσταδημοτικάτραγούδια,οκαθηγητήςμαςέφεγγεπιαολόκληρος.Μαςέφερνεαπότοσπίτιτουβιβλίαδιάφορα,μαςδιάβαζεαπόμέσα.Έφερνεδίσκους,μαγνητόφωνα, σλάιντς.Μόλιςτελείωνετομάθηματουβιβλίου,μαςέκαμνεπροβολές, γιαναμαςδείξειτόπους,φορεσιές, σπίτια,καιέβαζεσιγανάστομαγνητόφωνοήστοπικάπδίσκουςμεδημοτικάτραγούδιαν'ακούμε.
- 11. Μας παρακινούσε μάλιστα ν' ακολουθούμε κι εμείς σιγοτραγουδώντας και έδινε αυτός πρώτος το παράδειγμα. Τα παιδιά ξεφοβήθηκαν και ξεντράπηκαν. Και μερικά που είχαν καλή φωνή, ζήτησαν από μόνα τους να πούνε τραγούδια του τόπου. Ο καθηγητής κατενθουσιάστηκε. Μας φάνηκε μάλιστα για μια στιγμή σαν δακρυσμένος, μα ίσως και να μην ήταν. Όσο τα άλλα τραγουδούσαν, δυο τρία παιδιά, αγόρια και κορίτσια χόρευαν το τραγούδι μες στην τάξη σιγανά.
- 14. Δεν ήξεραν οι καημένοι τίποτα, περιττό να το πούμε. Αλλά ήξεραν πολύ καλά από κατάλογο, άγριες ή φαρμακερές φωνές και τρεμούλες.
- 15. «Να 'σαικαλά, δάσκαλε!», του είπε μια μέρα μέσα στην τάξη ένας συμμαθητής μας που ήτανκομμάτιχωρατατζής*και είχε το θάρρος. «Μας έκανες και ξεφοβηθήκαμε. Εμείς, εδώ, ντρεπόμασταν ως τα τώρα για τα τραγούδια μας και τα εθίματάμας. Μας έλεγαν πως είναιπαλιατσαρίες*και πως, αφού δεν τα τραγουδούν στις ντισκοτέκ, δεν θα 'ναι καλά». «Τι λες, παιδί μου;», είπε ο δάσκαλος καιβούρκωσε.*Το είδαμε καθαρά. «Ποιος; Ποιος σας τα λέει αυτά; Η παράδοσή μας! Τα τραγούδια μας! Τα άγια των αγίων». Και ξαφνικά το πρόσωπό του έγινε κάπως αγριωπό και απόμακρο σαν να‘ βλεπεστα βάθη έναν σιχαμερό εχθρό, κάποιο τέρας. Εμείς σωπαίναμε, μα νιώθαμε πως μέσα στην ψυχή μας αποτυπωνόταν η σκηνή αυτή. Παρομοίωση: προβάλλει τους κινδύνους που απειλούν την παράδοση το τέραςείναι τα ξενόφερτα στοιχεία.
- 16. Σε μερικές μέρες, αφού μας έδωσε διάφορες οδηγίες, μας έβαλε να μαζέψουμε από τις γιαγιάδες, τους παππούδες και τις διάφορες θείες, τραγούδια, παραμύθια, εθίματα. Σε λίγο, το τι άρχισαν να φέρνουν εκείνα τα παιδιά, δε λέγεται. σελ.34
- 17. Ήταν τόσος ο ενθουσιασμός που σκορπίστηκε, ώστε όλο το χωριό αυτό συζητούσε. «Μπράβο στο δάσκαλο! Αυτός είναι δάσκαλος!», έλεγαν στο καφενείο. Και το θεωρούσαν τιμή τους, να καθίσει στο τραπέζι τους και να τον κεράσουν.
- 18. Εμείς, στην τάξη, κάθε τόσο διαβάζαμε από αυτά, από τη συγκομιδή, που είχαν φέρει τα παιδιά, τα συζητούσαμε και μερικά, με τη βοήθεια των παιδιών, τα γράφαμε σωστότερα, γιατί ορισμένα παιδιά δεν τα είχαν καταγράψει και τόσο πιστά, είτε γιατί δεν μπορούσαν είτε γιατί ήθελαν να κάνουν τον εξευγενισμένο. Αν και ο δάσκαλος συνεχώς μας τόνιζε: «Πιστά, πιστά, όσο μπορείτε πιο πιστά. Δεν είναι δική σας δουλειά να τα διορθώσετε». β΄ ενότητα «Και σε λίγο καιρό...να τα διορθώσετε» Οι μαθητές συλλέγοντας λαογραφικό υλικό αισθάνονται υπερήφανοι για τον τόπο τους και την παράδοσή τους.
- 19. Πάντως, η δική μου η θέση ήταν κάπως δύσκολη. Εμείς ήμασταν ξένοι προς τον τόπο. Ο πατέρας μου δημόσιος υπάλληλος. Τ' αγαπούσα πολύ αυτά τα πράγματα, αλλά τι να γράψω κι από πού; Τα παιδιά μπορούσαν να τα καταγράψουν εύκολα, όχι μονάχα γιατί είχαν συγγενικά τους πρόσωπα να τους τα πούνε, αλλά και γιατί τα μισοξέρανεκι έτσι αμέσως τα καταλαβαίναν. Αλλά εγώ πώς να μπω τόσο γρήγορα στο νόημα; Κι έτσι, ομολογώ ότι έκανα μια μικρή, υποθέτω, πονηρία, μόνο και μόνο για να παρουσιάσω κι εγώ κάτι στον καθηγητή.
- 20. Βρήκα ένα άλλο, παλιό, αναγνωστικό και αντέγραψα αποκεί μερικά δημοτικά τραγούδια. «Αυτά δεν μπορεί να τα ξέρει ο καθηγητής», είπα μέσα μου. «Τώρα, αυτός, ένας ολόκληρος καθηγητής, παιδικά βιβλία θα θυμάται;». Κι έτσι τα αντέγραψα με ωραία καλλιγραφικά γράμματα. Ήταν κάτι πολύ ωραία δημοτικά τραγούδια, καλύτερα μάλλον απ' αυτά που έφερναν τα παιδιά.
- 21. Όμως μ' έπιασε αρκετή ανησυχία, όταν μια μέρα είδα το τετράδιό μου, ανάμεσα στ' άλλα, πάνω στην έδρα. Ο καθηγητής, σαν ήρθε η σειρά μου, με κοίταξε κάπως γελαστός και μου λέει: «Ωραία τα τραγούδια τουΝικολάου Πολίτη,*που μας έφερες. Κοίταξε, τώρα, να μαζέψεις και τίποτε από το χωριό. Καλό θα σου κάνει». Τα άλλα παιδιά χαμογελούσαν, ίσως και να μην κατάλαβαν. Πάντως, εγώ ντράπηκα. Πού το κατάλαβε όμως ο δάσκαλος αμέσως αμέσως; γ΄ ενότητα «Πάντως...αμέσως αμέσως;» Η απάτη του μαθητή –αφηγητή στην προσπάθειά του να συλλέξει λαογραφικό υλικό.
- 22. Αλλά σε λίγο παρηγορήθηκα, όταν ήρθε η σειρά της εργασίας ενός άλλου παιδιού, επίσης ξένου, από την πολιτεία. Ο καθηγητής πια εδώ δεν μπορούσε με κανένα τρόπο να συγκρατήσει τη σοβαρότητά του. «Μα, παιδί μου, τι είναι αυτά που έφερες; του λέει. Εσύ δεν κατάλαβες απολύτως τίποτα. Κρίμα, στα τόσα και τόσα που έχουμε πει ως τώρα!». Και τι είχε γίνει; Παρ' όλα τα μαθήματα, τους χορούς και τα τραγούδια, ο συμμαθητής μας αυτός, που ήταν και ο πιο φίλος μου -οι πατεράδες μας συνάδελφοι-είχε φέρει ως δημοτικό τραγούδι ένα τραγουδάκι του μουσικοσυνθέτηΑττίκ,*και συγκεκριμένα εκείνο που λέει: «Την ώρα που περνούσε τ' οργανάκι».
- 23. Κι ενώ κρατούσαμε όλοι την κοιλιά μας από τα γέλια, μερικοί μάλιστα είχαν πάρει να σιγοτραγουδούν «το οργανάκι», ο δάσκαλος έλεγε και ξανάλεγε: «Μα, βρε παιδί μου, από πού και ως πού; Τουλάχιστο να έφερνες τη "Μαρία την Πενταγιώτισσα" ή το "Τάκου τάκουο αργαλειός μου" να πω τα μπέρδεψες. Αλλά αυτό "Την ώρα που περνούσε τ' οργανάκι"; Από πού κι ως πού; Μυστήριο μέγα!». δ΄ ενότητα «Αλλά σε λίγο...Μυστήριο μέγα!» Η αφελής απάτη μαθητή με καταγωγή από αστικό κέντρο να παρουσιάσει για δημοτικό ένα πασίγνωστο αστικό τραγούδι της εποχής.
- 24. «Δεν είναι μυστήριο δάσκαλε. Η πολιτεία είχε κάνει έτσι το παιδί αυτό. Όχι μόνο να μην ξέρει το λαϊκό πολιτισμό, αλλά ούτε να μπορεί καν να τον μάθει. Και το ξανάκανε, δυστυχώς, όταν το ξαναπήρε». Μιλάει ο αφηγητής σε ώριμη ηλικία. Ο χρόνος της αφήγησης είναι μεταγενέστεροςαπό τα γεγονότα. ε΄ ενότητα «Δεν είναι...ξαναπήρε» Το συμπέρασμα του ώριμου αφηγητή.
- 25. "Το Οργανάκι" του Αττίκ. Βιέννη, 21.9.2005, Γιάννης ΙδομενέωςΑίθουσα συναυλιών της Αυστριακής Ραδιοφωνίας. Διεύθυνση: Αναστάσιος Στρίκος https://www.youtube.com/watch?v=EXVMDGkONw0
- 26. Να ‘σαικαλά, δάσκαλε! Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλαςxtsat.blogspot.gr Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου, σελ.32Λόγια μαθητή … Ως προς το νόημα, ο τίτλος εκφράζει την αναγνώριση της δημιουργικής προσφοράς του δασκάλου από τους μαθητές του.
- 28. Φιλότιμος, άξιος! Εμπνευσμένος! Αφύπνισε το ενδιαφέρον των μαθητών για την αξία του λαϊκού πολιτισμού
- 29. Καλός γνώστης και ο ίδιος της παράδοσης! Ενδιαφέρθηκε για τον τόπο μας και την ιστορία του. Δεν αντιμετώπισε την περιφέρεια με περιφρονητική διάθεση.
- 30. Ο δάσκαλός μας είναι δραστήριος και καινοτόμος. Με νέες μεθόδους διδασκαλίας έφερε αέρα ανανέωσης στο σχολείο μας! Είναι δημιουργικός! Αποτελεί θετικό πρότυπο για εμάς.
- 31. Δεν είναι ψηλομύτης επιστήμονας. Αντίθετα είναι εγκάρδιος και αγαπητός στο χωριό!
- 32. Ο δάσκαλός μας είναι καλός γνώστης της ψυχολογίας μας. Σέβεται την προσωπικότητά μας, είναι ευγενικός και δεν μας προσβάλλει σαν κάποιους άλλους … ονόματα δεν λέω!
- 33. Ο δάσκαλός μου έχει άριστη κατάρτιση! Έχει ιδανικά και πάθος για τη δουλειά του!
- 35. Η αξία της λαϊκής παράδοσης (ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο ένας λαός οργανώνεται και ενεργεί μέσα στην ιστορία): πρόκειται για ομαδική λαϊκή δημιουργία πάνω στην οποία στηρίζεται η ταυτότητα των μεταγενέστερων γενεών. Έκφραση ιδιαίτερης προσωπικότητας ενός τόπου. Στοιχείο ταυτότητας ενός λαού –ιερή κληρονομιά-σε αυτή βρίσκεται η ψυχή του λαού και του τόπου. Αντίθεση επαρχίας –πόλης (αστικού κέντρου):ο σύγχρονος βιομηχανικός –αστικός πολιτισμός απαξιώνεικαι απορρίπτειτο λαϊκό πολιτισμό. Γενικά υποτιμάειτον τρόπο ζωής των ανθρώπων της υπαίθρου, που τον θεωρεί αναχρονιστικό–οπισθοδρομικό–παρωχημένο. Η αξία της εκπαιδευτικής διαδικασίας –ο ρόλος του εκπαιδευτικού: Βιωματική διδασκαλία, όπου οι μαθητές ενθαρρύνονται και αναπτύσσουν ερευνητικό ενδιαφέρον.
- 36. ΕΡΓΑΣΙΕΣ σελ.36
- 37. 3.Στο διήγημα συγκρίνονται δύο μοντέλα σχολικής διδασκαλίας.Ποια είναι αυτά και ποιο προβάλλεται ως καλύτερο; σελ.36
- 38. Το πρώτο μοντέλο είναι το «σχολείο εργασίας». Δεν είναι απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία Δεν περιορίζει την απόκτηση γνώσεων στους τοίχους του σχολικού περιβάλλοντος Ενθαρρύνει τους μαθητές σε δραστηριότητες που ξεφεύγουν από τα όρια του τυπικού αναλυτικού προγράμματος Καλλιεργεί δημιουργικά ενδιαφέροντα στους μαθητές, ώστε να εφαρμόζουν στην πράξη τη θεωρητική γνώση. Οι μαθητές δε φοβούνται το δάσκαλο, τον βλέπουν ως συνεργάτη και σύμβουλο, εκδηλώνονται με αυθορμητισμό και ειλικρίνεια Ο δάσκαλος δεν είναι απόμακρος και αυστηρός Δεν παρουσιάζεται ως αυθεντία, αλλά σέβεται την προσωπικότητα του μαθητή Χρησιμοποιεί το διάλογο αντί για την αυταρχική επιβολή των απόψεων του.
- 39. Το δεύτερο μοντέλο δίνεται με τη φράση: «Αλλά ήξεραν πολύ καλά από κατάλογο, άγριες ή φαρμακερές φωνές και τρεμούλες». Οι δάσκαλοι είναι σκυθρωποί και αυστηροί Η συμπεριφορά τους αντιπαιδαγωγική, σκληρή, προσβλητική, αυταρχική. Ο δάσκαλος επιβάλλεται με την άσκηση βίας (ξυλοδαρμός). Οι μαθητές τρέμουν από το φόβο τους Αισθάνονται ασφυχτικά σαν φυλακισμένοι Κυριαρχεί η στείρα απομνημόνευση ξερών γνώσεων Σχολείο απομονωμένο από τη ζωή και την κοινωνία.
- 40. Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ (DeadPoetsSociety, 1989) Ο ντροπαλός Τοντ Άντερσον είναι ο νέος μαθητής ενός αυστηρού σχολείου αρρένων, όπου ο αδελφός του υπήρξε αριστούχος. Ο συγκάτοικός του, Νιλ, έξυπνος και δημοφιλής, ζει με την καταπίεση του πατέρα του. Η ζωή των δύο και των υπολοίπων συμμαθητών τους θα αλλάξει σύντομα με την έλευση ενός καινούργιου καθηγητή, του Κίτινγκ, που θα τους σπρώξει να πάνε ενάντια στο κατεστημένο. H διάσημη και λυτρωτική ταινία του Γουίαρ, σχετικά με έναν νεωτεριστή καθηγητή που μέσα στο αρτηριοσκληρωτικό περιβάλλον ενός κολλεγίου, προσπαθεί να διδάξει στους μαθητές του την αξία της ποίησης και την αγάπη για τη ζωή. http://cine-art.blogspot.gr/2010/01/dead-poets-society-1989.html
- 41. Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ (DeadPoetsSociety, 1989)
- 42. 1.Ποια γνώμη είχαν τα παιδιά για τα λαϊκά ήθη και έθιμα του τόπου τους; Πού οφείλεται και πώς εκδηλώνεται η αλλαγή της στάσης τους; σελ.36
- 43. 2.Με ποιους τρόπους καλλιέργησε ο φιλόλογος στους μαθητές το ενδιαφέρον για το λαϊκό πολιτισμό και την τοπική τους παράδοση; σελ.36
- 44. 4. Ο αφηγητής αναφέρει ότι ο ίδιος δυσκολευόταν να ανταποκριθεί στην προσπάθεια συγκέντρωσης του λαογραφικού υλικού. Γιατί; Πώς κρίνετε τη «μικρή πονηρία» του; σελ.36
- 45. Γιώργος ΙωάννουΝα ’σαικαλά, δάσκαλε! Το διήγημα του Ιωάννου σε μορφή comic Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλαςxtsat.blogspot.gr https://www.youtube.com/watch?v=8jHNFYZrmRo