Tula
- 1. TULA
- 2. TULA • Nagpapahayag ng diwa, kaisipan, at damdamin sa masining na paagpapahayag. • Mahalaga na mabatid ang layunin o dahilan ng isang tula upang higit na maunawaan ang kabuluhan, kaayusan kapakinabangan, at kagandahan nito.
- 3. MGA URI NG TULA (ayon sa layunin) 1. MAPAGLARAWAN – naglarawan ng pagpapahalaga o pagkamuhi ng makata sa isang kalagayan, pook, o pangyayari. Naglalayon din itong gumuhit ng larawan ng kalikasang nakapaligid sa buhay ng tao. 2. MAPAGPANUTO – naglalayong mamatnubay, magpayo, o magturo ng isang aral sa mga mambabasa. 3. MAPANG-ALIW – mang-aliw o manlibang ng mga mambabasa sa pamamagitan ng mga palaisipan, panudyo, o katatawanan. 4. MAPANG-UYAM – layuning mangutya, mamuna, o mang-uyam ng mga bisyo, kahangalan, at hindi magagandang gawi ng tao.
- 4. MGA URI NG TULA (ayon sa pamamaraan) 1. MASAGISAG – hindi sinasaad nang tiyakan ng makata ang nais sabihin. Gumagamit ito ng mga sagisag o simbolo na nagpapahiwatig at nagpapakahulugan sa kanyang nais tukuyin. 2. MAKATOTOHANAN – hindi lumalayo sa mga tunay na pangyayari sa tunay na buhay sa daigdig. Binabanggit dito ang mga tao, pangyayari, lugaar, at kalagayan na sang-ayon sa kung ano ang nangyayari sa realidad. 3. MAKABABALAGHAN – gumagamit nag makata ng mga pangitain o mga hindi kapani-paniwalang mga element o pangyayari upang maiparating anf nais ipahiwatig sa tula.
- 5. MGA URI NG TULA (ayon sa kaukulan) 1. MABIGAT – mataas na uri ng panitikan. May mabigat na tema at diwa na may malalim na ipinahihiwatig. Mayroon din itong hindi pangkaraniwang talinghaga at kariktan. 2. PANG-OKASYON – tulang pambigkasan sa mga tiyak na pagkakataon o okasyon. Halimbawa ay ang mga tulang binibigkas sa mga okasyon sa paaralan, koronasyon, kaarawan, libing, at pagdiriwang ng bayani. 3. MAGAAN – hindi gaanong mataas ang uri. Madali itong isipin, at karaniwang ginagamit sa mga bugtungan at tulang pambata.
- 6. Halimbawa ng tula 1. Huling paalam (Mi Ultimo Adios) – Dr. Jose P. Rizal Isinulat ni Dr. Jose Rizal, ng wlang pamagat, walang lagda, at walang petsa ng pagkasulat. Isinulat niya habang nakapiit sa Fort Santiago at naghihintay ng kanyang kamatayan. Isinilid sa kusinilyang de alcohol (stove) at ibinigay kay Trinidad (kapatid niya) noong huling araw bago siya barilin. Binaril siya noong Disyembre 29, 1896. Taong 1897, nilimbag ni Mariano ponce na mula sa Hongkong ay naglimbag ng mga kopya ng tula at ipinamigay sa pamilya at kaibigan na may pamagat na Mi Ultimo Pensamineto (My Last Thought). Inililathala naman ito ni Padre Mariano Dacanay sa La Independencia (Setyembre 25, 1898) at pinamagatan niya itong Mi Ultimo Adios Si Andres Bonifacio naman ang nagsalin ng tula sa wikang Filipino.
- 7. Halimbawa ng tula 2. Kabayanihan ni Lope K. Santos 3. MARUPOK Jose Corazon de Jesus 4. Sa Aking Mga Kababata ni Dr. Jose P. Rizal