บันทึกประสบการณ์เรียนรู้ที่ UVIC (ฉบับปรับปรุง)
3 likes3,468 views
เนื่องจากคราวที่แล้วความรีบร้อนทำให้ข้อความบางส่วขาดหาย และการพิมพ์ผิดกระจายทุกหย่อมหน้า รอบนี้จึงแก้ตัว ทำฉบับปรับปรุงค่ะ
บันทึกประสบการณ์เรียนรู้ที่ UVIC (ฉบับปรับปรุง)
- 1. 35 วันของครูไทยเรียนรูใน Victoria (แคนาดา) ครูปุมไบโอ กมลรัตน ฉิมพาลี
- 2. มนุษยเราสามารถเลือกสรางประสบการณในชีวิตไดหลากหลายรูปแบบ บางคนเลือกสราง ประสบการณตรง ออกจากบริเวณที่อุดมดวยความสะดวกสบาย เดินไปในเสนทางที่ไมคุนชิน เพื่อใหกระตุนใหระบบการรับรูของชีวิตทํางานอยางกระตือรือรนและพยายามเรียนรูเพื่อจะ ปรับตัวใหเขากับสิ่งแวดลอมใหมๆ บางคนเลือกการเรียนรูจากประสบการณของผูอื่น ผานการอาน ฟง ดู คิด ซึ่งเปนการเรียนรู ทางลัด ที่มีประสิทธิภาพไมแตกตางกัน ขึ้นอยูกับการนําไปปรับใชใหเหมาะสมกับบริบท ของชีวิตตนเอง การเรียนปริญญาเอก สาขาหลักสูตรและการสอน คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัย มหาสารคาม ไดเปดโอกาสใหครูปุมไดเผชิญกับประสบการณตรง สําหรับการเรียนรูและ ใชชีวิตในตางแดน ในประเทศที่ชื่อวามีระบบการศึกษาที่ดีที่สุดในโลก ถือเปนประสบการณที่คา และอยากนํามาแบงปนใหทุกคนไดเรียนรูทางลัด……. ขอใหมีความสุขกับการสรางประสบการณใหชีวิตตัวเองกับหนังสือเลมเล็กๆเลมนี้นะคะ ครูปุมไบโอ * หนังสือเลมนี้ใชงานไดดีในสถานที่ที่มีอุณหภูมิ 25 ํ C บรรยากาศสงบ ไมเรงรีบ พรอมเครื่องดื่มรสกลมกลอม เชน กาแฟ เปนตน เราสรางโลกจากความคิดและความเชื่อ โลกยังคงดําเนินไปตามวิถีของมัน มีแตวิถีความคิดของเราเทานั้นที่มองโลกเปลี่ยนไป
- 3. 35 วันของครูไทยเรียนรูใน Victoria (Canada) ผูเขียน กมลรัตน ฉิมพาลี ISBN 978-616-335-294-1 ราคา 150 บาท จัดพิมพโดย กมลรัตน ฉิมพาลี 499/58 ตึกบี เดอะพรอมคอนโด ต.ทาขอนยาง อ.กันทรวิชัย จ.มหาสารคาม 44150 www.pumpuyinlove.wordpress.com www.gotoknow.com กมลรัตน ฉิมพาลี Facebook : krupumbio kamonrat E-mail : Lipaongonga@windowslive.com
- 4. สารบัญ ประสบการณทั่วไป 1. แรกสัมผัสการศึกษาในแคนาดา 1 2. มองยอนกลับมาการศึกษาบานเรา 2 3. มองความตางผานรูปธรรม 6 4. คําถามและคําตอบของการศึกษาที่นาคิด 8 ประสบการณในหองเรียน 5. ความละเมียดละไมในการสอน 13 6. การอธิบายที่ดีสรางความเขาใจที่คงทน 16 7. ชองวางระหวางเรียน 22 8. Thank you for your mistake 25 9. ไมไดเรียกรองใหครูซื้อชอกโกแลตแตรองขอ ใหครูมีแรงจูงใจในการหาชอกโกแลต 28 10. เติมคําในชองวาง 32 ประสบการณการอยูรวมกับโฮสต 11. สงบสยบความเอาแตใจ 36 12. ขอโทษและขอบคุณ ความหมายงายๆบนพื้นฐานความจริงใจ 38 13. แกปญหาอยางสรางสรรค 41 เรียนรูแคนาดา ผานประสบการณทองเที่ยว 14. ลงเรือลําเดียวกัน เรือแคนูของคนแคนาดา 44 15. We want to spend time in Victoria 49
- 5. จากที่สัมผัสการศึกษาเพียงเสี้ยวสวนบางๆของที่นี้ พบความแตกตางที่เดนชัดคือ ระบบและความคาดหวังของครูผูสอน ระบบการสอนมีขั้นตอนมีเปาหมายชัดเจนมาก ขั้นตอนการทํางานและ การสอนทหใหผูเรียนรับรูถึงคําวาเอาใจใสและเปนมาตรฐาน ครูทํางานแบบเปนทีม ไมมีแยกสวน ทําใหเรื่องที่เรียนถูกสอนดวยรูปแบบที่หลากหลาย และ มีความสอดคลองกันอยางกลมกลืน ความคาดหวังของครูที่มีตอนักเรียนสูงมาก ครูจะรู level ของผูเรียน สามารถวิเคราะห สิ่งที่ตองพัฒนาผูเรียนไดเปนรายบุคคล และ คาดหวังถึงพัฒนาการของนักเรียนอยางเปนขั้นตอน การใหคะแนนนักเรียนก็แบงเปน level ตามระดับความสามารถของผูเรียน ผูเรียนจึงไมรูสึกวาแขงกับใคร แตตองแขงกับตัวเอง ที่ประทับใจก็คือ คติที่บุคลากรตองตระหนักรวมกันในการพัฒนาทางการศึกษา "ถาอยากใหเด็กเชื่อมั่นวาการศึกษาคือการพัฒนา ครู บริหาร ศน. (ทุกภาคสวน) ตองแสดงศักยภาพ ในการทํางานเปนทีม" 17 April , 2013 Victoria, Canada 1. แรกสัมผัสการศึกษาในแคนาดา 1.
- 6. คําถาม : เมื่อไดมาสัมผัสการศึกษาที่แคนาดา ถามวาอยากเปลี่ยนแปลงการศึกษาไทยอยางไร.... คงตองเริ่มที่ตัวเองกอนคะ จําไดวาตอนเด็กเคยดูหนังเรื่องขนมตม นายขนมตมอยากเปนลูกศิษยของครูมวยคนหนึ่งที่ชกมวยเกง เพราะรูวาถาไดเรียนกับครูคนนี้แลวเคาจะสามารถมีวิชามวย ปกปองตนเอง ครอบครัว บานเมืองและผูหญิงที่รัก ครูมวยใหวิ่งออมสระภายในเวลาที่กะลายังไมจมในถังน้ํา (ครูมวยเอาถังน้ํามาถังหนึ่ง และกะลาที่มีรูรั่วหนอยๆ เมื่อวางกะลาลงในถังน้ํา น้ําก็จะเขาไปในกะลา ทําใหกะลาจมลกนถัง) ชกลูกมะนาว เปนการทดสอบ ที่ยากลําบากมาก แตขนมตมก็พยายามจนอาจารยยอมรับเปนลูกศิษย นี้คือความรูสึกที่แวบเขามา เมื่อครูปุมมาที่นี้ เมื่อเราเรียนกับครูสอนการเขียน (writing) และการพูด (Conversation) อาจารยจะบอกเราเลยวา ตอนนี้เราอยูขั้นไหน ภายในเวลา 1 เดือน เราจะพัฒนาไดแคไหน อาจารยจะชี้ใหเห็นขั้นต่ําพัฒนาการของตัวเอง และกระตุนดวยคําพูดที่วา แตถาคุณพยายามคุณจะไปไกลมาก 2. มองยอนกลับมาการศึกษาบานเรา 2.
- 7. ทําใหครูปุมรูสึกวาการเรียนมีคุณคาตอการพัฒนาตัวเอง ทําใหเรารูวาเรากําลังจะไปไหน เรามีเปาหมายอะไร เราสามารถทําอะไรได อะไรจะเปนแรงผลักดันเราตอไป ครูปุมอยากทําใหเด็กในหองเรียนชีววิทยาของครูปุมรูวา …เคาคือใคร มาเรียนชีววิทยาเพื่ออะไร…. เคาจะมีความสุขกับการใชชีววิทยาในชีวิตอยางไร… และสิ่งที่เคาได คุมคากับการทุมเทเพียงใด… เหมือนขนมตมที่รูวา คุมคาเพียงใดเมื่อรูวิชามวย... 3
- 8. สําหรับตัวเอง มองวาเรื่อนโยบายการศึกษาไมไดแตกตางกันมากนัก มีโรงเรียนระดับประถม-มัธยม โรงเรียนรัฐบาล โรงเรียนเอกชน มีหลักสูตรแกนกลาง สถานศึกษาจของประเทศ และหลักสูตรของโรงเรียน "When we begin with the end in mind a major goal of the public school system in British Columbia is to help students develop their full potential to become well adjusted, productive and contributing members of society." "เปาหมายหลักของการศึกษาคือการชวยใหผูเรียนพัฒนาอยางเต็มศักยภาพ เพื่อเปนพลเมืองที่ดีของสังคม" จากประโยคขางตนอยางที่บอกคะ มองวาไมแตกตางกัน ที่นี้มาดูสิ่งที่ตางบางเมื่อคาดหวังวาเด็กจะเปนสมาชิกที่ดีของสังคม ตองทําอยางไรบางใหกับเด็ก คําตอบคือ 1.สรางสังคมแหงการเรียนรู วิคตรอเรียเต็มไปดวยแหลงเรียนรู ไมวาจะเปน park พิพิธภัณฑ สถานที่สําคัญของเมือง ที่พรอมจะใหความรูแกเด็กๆไดตลอดเวลา แมในรานกาแฟ ที่มองเผินๆเหมือนเกาอี้ แตเมื่อเปดออกมาก็จะเต็มไปดวยหนังสือ ที่หลากหลายประเภท ปายใหความรู แมแตเสาไฟจะมีภาพวาดบอกเลาเรื่องราว บางเสามีของเลนติดไวเมื่อเด็กๆ 3. มองความตางผานรูปธรรม 4
- 9. 2. สรางวัฒนธรรมการเรียนรู *** วิคตรอเรียมีคําพูดที่วา "We love why" ครูปุมเลยแอบตอใหวา We love why learning styles of Victoria" คือการตั้งคําถามกับเด็กๆวา "ทําไม" เห็นไดวาวัฒนธรรมนี้ ไดรับการสั่งสมจนฝงตัวอยูในเด็ก ๆ เชน เมื่อเห็นรุงกินน้ํา คุณคิดวาเด็กควรจะตั้งคําถามอยางไร? ลูกสาวโฮสถามวา "ทําไมสิ่งนั้น(รุงกินน้ํา)มีสี" (เด็กบานเรานาจะถามวา "นั่นอะไร") หรือทําไมตองมีรุงกินน้ํา ทําไมมันมาตอนฝนหยุดตก หลากหลายคําตอบที่ขึ้นตนคําวาทําไม ตอนที่ไป Science World ก็จะไดยินคําถามทํานองนี้จากเด็กๆบอยมาก *** คานิยมการบอกดวยเหตุผล พูดตรงใหเปลี่ยนแปลง มาถึงที่นี้วันแรก ใชหองน้ําเสร็จไมเช็ดที่ลางหนา โฮสตจะเขามาบอกเลยวา ควรจะทําอยางไร เพื่อใหสะอาดอยูเสมอสําหรับคนตอไปที่จะมาใช (นึกยอนกลับไปบานเรา ถาเปนเราจะกลาบอกหรือเปลา) ไปโรงเรียน อาจารยจะบอกเลยวา ทําไมงานถึงทําไดคะแนนเทานี้ ขอดอยของเราคืออะไร ตอนแรกรูสึกเสียกําลังใจ ตอนหลังกลับรูสึกเปนเรื่องดี ทําใหเราตระหนักใน ขอผิดพลาด และพยายามทําใหดีมากขึ้น เด็กสามารถบอกไดวาผูใหญทําผิด "ลูกสาวโฮสตบอกแมวา แมผิดที่หยิบของของเธอ ไปใชโดยไมไดบอก โฮสแมจะขอโทษ ทันที เพราะเธอผิดจริง" CA (Culture assistance) ที่คอยดูแลเรา ก็บอกวา สิ่งนี้คือสิ่งที่คนที่นี้ พยายามปลูกฝง เพื่อใหเด็กและผูใหญสามารถยอมรับ ความคิดเห็นซึ่งกันและกันได 5
- 10. 6 3. ครูในฝน "ทํางานหนัก คาดหวังสูง" แทบจะเปนคติของครูที่นี้ อยางเชน เด็กป.2 ทำโครงงาน ปลาแซลมอน (ปลาที่เปนอาหารหลักของชาวแคนาดา) เริ่มจากการไปศึกษาแหลงธรรมชาติขอบริจาคไขปลา แซลมอนจากเจาหนาที่มาเลี้ยง พอครบ 3 เดือน ก็จะพาไปปลอยในแหลงธรรมชาติ (โครงงานนี้ประทับใจมาก) ระหวางนั้นเด็กๆจะไดเรียนรูสายพันธของปลา แหลงอาหารและศัตรู วาดภาพ เขียนบรรยาย กิจกรรมมีความสอดคลองกันอยางกลมกลืน เด็กๆจะไดพัฒนาความรู ทักษะอยางรอบดาน อีกทั้งยังเรียนรู ภายใตบริบทการดํารงชีวิตของตนเอง จึงเปนการเรียนรูที่มีความหมายอยางแทจริง นั้นแสดงให จะเห็นวาครูจะตองมี การวางแผน การบูรณาการการออกแบบการสอน จึงสามารถสอนโปรเจคนี้ใหบรรลุ เปาหมายของการเรียนพรอมๆกับเปาหมายหลักของหลักสูตรแกนกลาง ตามไปดูสถานที่ๆเด็กๆปลอยปลาแซลมอน
- 11. งานหนักอีกหนึ่งงานคือ การชวยเหลือนักเรียน ครูมีการทํางานเปนทีม เพื่อที่จะดูวา นักเรียนคนใดควรไดรับการชวยเหลืออยางไร จากนั้นจะจัดตารางเพื่อชวยเหลือนักเรียนทันที ***นวัตกรรมการเรียนการสอนที่โดดเดนที่นี้ คือ "การทำงานของครูแบบเปนทีม" เทคนิคการสอนที่นี้อาจจะไมตางจากเรา คือ ใหความรู ทําความเขาใจ และฝกปฏิบัติ แตที่ตางคือเนนการฝกปฏิบัติมาก เมื่อยังพบวามีผิดพลาดอยู ก็จะฝกเรื่อยๆ ดวยรูปแบบที่หลากหลายมากขึ้น จนแนใจวาผูเรียนเขาใจ ครูปุมจึงสรุปวา สรางสังคมและวัฒนธรรมการเรียนรู มีครูในฝน คือพลังที่ทําใหการศึกษาเขมแข็ง... 22 April, 2013 Fernwood, Victoria Canada 7
- 12. 4. คําถามและคําตอบของการศึกษาที่นาคิด: ประสบการณจากการดูงานโรงเรียนในวิคตรอเรีย "พันธกิจของโรงเรียนคือการพัฒนาผูเรียนทุกคนใหประสบความสําเร็จ ในสิ่งแวดลอมที่ปลอดภัย" ปายขนาดใหญที่มีขอความขางตนประทับตราไวอยางชัดเจน ในหองประชุมกรรมการสถานศึกษาของโรงเรียนแหงหนึ่งในเมืองวิคตรอเรีย แคนาดามีหลักสูตรแกนกลางที่กําหนดโดยกระทรวงศึกษาธิการ แตละรัฐมีอิสระทางการจัดการศึกษาใหบรรลุเปาหมาย หลากหลายวิธีการ หลากหลายเสนทาง แตมีเปาหมายเดียวกัน โชคดีที่เราไดมีโอกาสเจอผูอาวุโสทั้งวัยวุฒิ คุณวุฒิและประสบการณดานการศึกษา เคยตํารงตําแหนงหลากหลายบทบาท ปจจุบันเปนกรรมการสถานศึกษา เมื่อถูกตั้งคําถามที่วา "ผูบริหารของโรงเรียนในวิคตรอเรียมีหนาที่อยางไร" คําตอบของทานคือ "การทําใหครูศรัทธาในพันธกิจของโรงเรียน" โรงเรียนมีสมาชิกที่มีตําแหนงและบทบาทแตกตางกัน ผูบริหาร ครู นักเรียน ภารโรง นักบัญชี นักใหคําปรึกษา แตทุกคนมีหนาที่เดียวกัน หนาที่นั้นคือคําในสองบรรทัดบนปายนั้นนั่นเอง" ศรัทธาจะกําเนิด เกิดขึ้นในองกรคไดอยางไร 8
- 13. ทําอยางไรจึงจะทําใหประโยคเหลานั้นมีความหมายมากกวาของประดับ คําตอบคือการสรางความศรัทธาใหทุกคนเห็นคุณคาของเปาหมายรวมกัน ศรัทธาจะกําเนิด เกิดขึ้นในองกรคไดอยางไร เมล็ดพันธ ผูบริหาร ครูและบุคคลากรทางการศึกษาที่เชื่อวา การศึกษาคือการเจริญงอกงาม การศึกษาคือการพัฒนาศักยภาพของมนุษย การศึกษาคือการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในทางที่ดีขึ้น การศึกษาคือการสรางพลเมืองที่มีคุณคาตอสังคมโลก ดินหรือสภาพแวดลอม ดินจะดี สิ่งแวดลอมจะเหมาะสมตอการทํางาน ตองปรับความเปนกรด-ดางใหพอดีดวยองคประกอบเหลานี้ 1. การพูดคุยและสรางความเขาใจรวมกัน 2. ความจริงใจตอองคกรและเพื่อนรวมงาน 3. ผูนําที่มีภาวะผูนําและผูตามที่มี Spirit อยางเต็มเปยม 4. ความเปนธรรม เที่ยงตรงและสม่ําเสมอของการทํางาน น้ํา ปจจัยที่ขาดไมไดคือ น้ําจิตน้ําใจที่พรอมทํางานรวมกัน ความเชื่อมั่นซึ่งกันและกันและกําลังใจที่ตองประพรมอยางตอเนื่องและสม่ําเสมอ 9
- 14. คําถามเรื่องการประเมิน "ฝายบริหารไมไดประเมินผลเพื่อตัดสินครู แตเราประเมินเพื่อชวยเหลือครู" ความรูสึกของการเปนผูถูกตัดสินกับผูถูกชวยเหลือจึงเปนสิ่งที่แตกตางกัน ผูบริหารสามารถประเมินครูชวงใดก็ได มีรายงาน (list) การประเมิน อาจไมแตกตางจากประเทศไทย แตเปาหมายของการประเมินคือการชวยเหลือครู หากพบวาครูตองการความชวยเหลือในดานใด นั่นคือการบานของฝายบริหารที่ตองหยิบยกวิชา วาดวยการบริหารจัดการทรัพยากรบุคคลทางการศึกษา มาชวยเหลืออยางเรงดวนจะทําใหครูที่ถูกประเมิน ไมตองตั้งโตะจัดนิทรรศการกระดาษเลนกลปนหรรษา (กระดาษเลนกลปนหรรษา = การสรางเอกสารที่นําเสนอขอเท็จจริง มีทั้งเท็จและจริง)) แตเปนตัวของตัวเองแสดงความสามารถดานการสอนออกมาใหเต็มที่ รับผิดเมื่อมีสิ่งที่ตองพัฒนาและเรียนรูเพิ่มเติม รับชอบในสิ่งที่เปนขอดี และจุดแข็งของตัวเอง คําถามเรื่องการจัดการเรียนการสอน “เราใหอิสระครูในการทํางานอยางเต็มที่ เพราะเรามีเปาหมายที่ชัดเจน” ครูที่นี้จึงมีอิสระในการออกแบบการจัดการเรียนรู ถามวาครูจะออกแบบการเรียนรูไดอยางไร คําตอบคือครูตองรูจักนักเรียนของตัวเองอยางถองแทจึงจะสามารถจัดการเรียนรู ใหกับผูเรียนไดอยางเหมาะสม เปนคําตอบสั้นๆ ที่การลงมือปฎิบัติตองอาศัยเวลาระยะยาว 10
- 15. คําถาม : ทําอยางไรครูจะรูจักนักเรียน คําตอบ : ทําการบานคะ เริ่มจากการขอขอมูลของคุณครูในชั้นเรียนกอนหนานั้น การเขาพูดคุยกับครูผูสอนทีละคนที่เกี่ยวกับวาที่นักเรียนของตัวเอง การใชศาสตรและศิลปในอาทิตยแรก เพื่อประเมินความตองการของผูเรียน ผูบริหารจึงตองยอมรับวา ไมมีใครเขาใจเด็กดีไปกวาครูจึงตองวางใจและใหอิสระแกผูสอนในการปฏิบัติงาน คําถามเรื่องนวัตกรรม ในหลายประเทศเนนใหครูสรางนวัตกรรม แตที่นี้เนนสรางวัฒนธรรมใหครูทํางานรวมกัน ที่นี้จะมีชั่วโมงเรียนรวม (หมายถึงรวมครูและวิชา) เมื่อครูวิทยาศาสตรเปนผูจัดการเรียนรู ครูคณิตศาสตร จะเขามาชวยและศึกษาวานักเรียนใชคณิตศาสตร ในวิชาวิทยาศาสตรอยางไร ครูอังกฤษ จะเขามาชวยและศึกษาวานักเรียนใชภาษาอังกฤษ ในวิทยาศาสตรอยางไร ครูสังคมจะเขามาชวยและศึกษาวานักเรียนจะใชวิชาสังคม ในการเรียนวิทยาศาสตรอยางไร หรือนี่คือ”นวัตกรรมที่ยิ่งใหญที่สุดของมวลมนุษยชาติ” “ทํางานรวมกันใหเปน ทํางานดวยกันใหถึงเปาหมาย ทํางานรวมกันใหได ทํางานดวยหัวใจของคําวา Team” 11
- 16. ถา Teacher คิดเสมอวา We’re the same team บางที students จะ success มากกวาที่เคยเปนครู 1 คน อาจทําไดหลากหลายสิ่ง แตครูหลายคนชวยกันสรางเครือขายที่สรางสรรค ทรงพลังและยาวนานกวา “สงเสริมใหครูทํางานเปนทีม” จึงถือเปนภาระและหนาที่ของครูและผูบริหารที่ตองตระหนักรวมกัน คําถามและคําตอบเหลานี้อาจเปนเพียงความคิดเห็นและประสบการณที่ผิวเผิน ของผูเขียนที่ผานการฟง การมองการพิจารณาจากระบบการศึกษาที่เขมแข็ง อยากใหคําถาม-คําตอบเหลานี้ จุดประกายความคิดของบุคคลากรทางการศึกษา แมจะเพียงแวบคิด แวบนึกขึ้นมา ก็คุมคาสําหรับผูเขียน ภาพที่วาดจากพันธกิจของโรงเรียนคนตัวเหลือง แดง ดํา ขาว คือความแตกตางของผูเรียนทุกคนตางไดรับความสําเร็จ ในเสนทางของตนเองในสถานที่และสิ่งแวดลอมที่ปลอดภัย 12
- 17. 5. ประสบการณในหองเรียน : ความละเมียดละไมในการสอน แรกเริ่มการเรียน ครูตองรูจักผูเรียน ผูเรียนตองรูจักครู ถาครูไมรูวากําลังสอนใคร จะเทากับครูไมไดสอนอะไรเลย ถาครูไมรูวาเด็กในหองคนแตละคนเปนอยางไร เทากับครูไมไดเปนครูเลย เทคนิคงายๆ คือการตั้งคําถาม การตั้งคําถาม คือบทสนทนาที่หลอกลอ ใหผูคนไขความลับออกมา... การรับรูเปาหมายรวมกัน เด็กและครู ควรรูวา กําลังจะไปไหน ไปทําไม ตองไปอยางไร ตองทําอะไร ในที่นี้หมายความวาตองรูทั้งสองฝาย เพื่อจะไดเดินไปดวยกันรวมมือกัน ความชัดเจน ของเปาหมายและแผนที่ จึงสําคัญสําหรับการไปใหถึงเปาหมาย ทุกครั้งที่เขาหองเรียนที่นี้ และการเรียนจาก อ.David ที่ประเทศไทย จะเห็นเปาหมายที่ชัดเจน กําหนดการเรียนที่ชัดเจน ในแตละวันครูจะเขียนวาวันนี้ทําอะไรบาง ความชัดเจนชวยลดเวลาในการหลงทาง.... สรางแรงบันดาลใจ แรงบันดาลใจ คือสิ่งที่ทําใหเราสามารถมองหาความสําเร็จในความผิดพลาด คือเครื่องมือทลายกําแพง คําวาขอกําจัดและขออางนานับประการจึงจําเปนที่ครูตองสราง แรงบันดาลใจใหกับผูเรียนใหได ***ครูเคมีของ Osheroff (นักฟสิกสรางวัลโนเบล) ถือกลองนมที่ใสของ ถามนักเรียนวา มีอะไรในกลองนม เคาหาคําตอบดวยการเขยาขวดนม คําตอบไมไดอยูที่กลองนม แตคือสิ่งที่อยูในกลองนม นักฟสิกสทานนี้จึงมักคิดวา การทดลองคือการสนสนาเพื่อหาคําตอบจาก ธรรมชาติ บางครั้งคําถามเดียว ไมสามารถหาคําตอบได จึงตองถาม ตองทดลอง จนเพียงพอที่จะไดคําตอบ และ Osheroff ใหแนวคิดในการเรียนวา "คุณจะเรียนรูไดดีกวาและเร็วกวา เมื่อคุณตั้งคําถามดวยตัวเอง" สิ่งที่จะชวยใหผูเรียนอยากตั้งคําถามและหาคําตอบเอง คือการสรางแรงบันดาลใจในการเรียนรู 13
- 18. แรงบันดาลใจสําคัญแคไหน ลองอานความคิดเห็นจากขอความดานลางนี้ดู "แรงบันดาลใจที่จะเรียนรู แรงบันใจที่จะสรางนื้อสรางตัว แรงบันดาลใจที่จะสรางคุณประโยชนใหสังคม นี่คือทักษะในศตวรรษที่ 21 ที่สําคัญที่สุดในความคิดของผม เปนทักษะนะ ทักษะสรางแรงบันดาลใจ ที่ตองสรางดวยตนเอง" (ศ.นพ.วิจารณ พานิช) โรงเรียนแหงหนึ่งนําศิลปนทองถิ่น มารวมวาดภาพกับนักเรียน จากนั้นจึงนําภาพของทุกคนมาติดรวมกัน กลายเปนบอรดใหญโดดเดน จากนั้นจึงนําภาพของทุกคนมาติดรวมกัน กลายเปนบอรดใหญโดดเดนหนาโรงเรียน ในขณะอีกหองหนึ่งมีนักเขียนนิทานชาวฝรั่งเศสมานั่งพูดคุยกับนักเรียน ถามีคนที่เราชอบหรือเปนขวัญใจมารวมเรียน กับเราสักวัน เวลาชวงนั้นจะมีคุณคาขนาดไหน ครูจึงตองเติมแรงบันดาลใจในการเรียน และตองไมทําใหนักเรียนรูสึกวา การเรียนในคาบคุณครู คือการถูกลงโทษที่แสนสาหัส คุณครูทําไดคะ ถาเราไมหยุดเรียนรู มองหาวิธีการมากระตุนผูเรียน ทุกวันนี้สื่อตางๆเปนเครื่องมือชวยคุณครูไดเปนอยางดี 14
- 19. ความจริงใจในการแกปญหาและพัฒนาผูเรียน ครูตองแสดงใหเห็นวาจะชวยแกปญหา หรือหาทางในการพัฒนาผูเรียนอยางไร ครูไมใชชุปเปอรแมนที่จะเกงทุกอยาง แตตองรูวาจะชวยเหลือผูเรียนอยางไร เด็กบางคนตองการกําลังใจและความเชื่อมั่น บางคนตองการการชวยเหลือเปนรายบุคคล บางคนตองการคําชม บางคนตองการเวลา..... ความละเลียดมะไลในการสอน อาจจะเปนคําตอบของสังคม การศึกษา ที่หลายอยางวิ่งผานอยางฉาบฉวย KruPumBio 0.08 น.21/04/2013 at Fernwood street, Victoria City of British Canada ปล.ขอใหละเมียดละไมในการสอน ละมุนละมอมในการเปลี่ยนแปลง ละเลงความฝนของเด็กๆใหกาวไกล ละมุนละไมในการอบรมเด็กๆ ละเอียดละออในการจัดประสบการเรียนรู เปนครูที่ไมละเลยละทิ้งความพยายาม เพื่อพัฒนาผูเรียนไปถึงเปาหมายแมจะทีละเล็กเล็กละนอย แตไมเคยละซึ่งสายตา........ 15
- 20. คําอธิบายคือการเชื่อมตอขอมูลตางๆเขาดวยกันอยางเปนระบบ เหมือนการวางจิ๊กซอรที่ละแผนจนครบ แมวาบางครั้งในขณะที่จิ๊กซอรจะไมครบชิ้น เราจะสามารถเดาภาพได แตถาเปนชิ้นสวนที่สําคัญเราอาจจะพลาด ประเด็นหลักของเรื่องนั้นไปตลอดกาล...... การบอกเลา คือเสียงที่วิ่งเขาหูซายและหูขวา (คิดวามันเขาพรอมกันนะ คงไมเขาหูซายแลวคอยวิ่งไปหูขวา) เขามาเหมือนสารแขวนลอย ปลิวละลองในสมองชั่วครูชั่วคราว กอนจะสลายตัวออกไปทิศทางเดิม บางครั้งทิ้งรองรอยใหพอจําไดคลับคลายคลับครา บางครั้งกลาวลาแบบไมเหลือเยื่อใย บางครั้งตราตรึงใจ จับจองที่อยูอาศัยในสมองได สามารถออกมาใชไดทันทวงที ทําอยางไรจึงจะเชื้อเชิญใหความจําบางอยางอยูกับเราอยางเต็มใจ แนนอนวาคําตอบไมพน “การปฏิบัติ” นักเรียนจะเรียนรูดวยตนเองกอน หรือครูจะเปนผูใหความรู แตไมวาอยางไรหรือวิธีการใดก็ตาม วิธีการหนึ่งที่สําคัญเสมอ “การอธิบาย” 6. ประสบการณในหองเรียน : การอธิบายที่ดีสรางความเขาใจที่คงทน 16
- 21. โชครายคือไมใชทุกคนที่สามารถอธิบายใหใครคนหนึ่งเขาใจ เรื่องใดเรื่องหนึ่งไดอยางชัดเจน แจมแจง โชคดีคือ เราเรียนรูการอธิบายที่ดีได การเรียนภาษาอังกฤษที่ผานมา อยูบนความสงสัยเสมอวา ทําไมเราอานได พอเขาใจความหมาย ของสิ่งที่อาน แตเวลาฟง พูด หรือเขียนชางยากเย็นเหลือเกิน มาที่นี้ ครูปุมไดคําตอบคะ คุณครูที่นี้มีคําอธิบายที่ดี ทําใหเขาใจชัดเจนในทุกรณีที่เราสงสัย คําถามที่ 1 เริ่มตั้งแตทําไมเราออกเสียงไมเหมือนชาวตางชาติ ที่ใชภาษาอังกฤษเปนภาษาแม คําตอบก็คือ เราไมเคยเรียนรูตนกําเนิดเสียง ตําแหนงการวางลิ้น การสรางลมและฝกลิ้นกันคะ 17
- 22. นี่คือโปสเตอรในหองเรียน ที่สอนเรื่องการออกเสียง เชน การฝกเสียง R กับ เสียง L คุณครูจะใชมือสองขางประกอบกัน ดานบนแทนเพดานปาก ดานลางเปนลิ้น หากออกเสียง R มือดานลางจะมวนกลับ แทนการมวนลิ้นเพื่อออกเสียง R แตถาเปนเสียง L ปลายนิ้วมือขางลาง จะสัมผัสนิ้วมือดานบนพอดี เปรียบเสมือนลิ้นที่ไปแตะปลายฟนบน ลองออกเสียงคําเหลานี้ดูคะ 1. Red lorry, Yellow lorry, Red lorry, Yellow lorry 2. As the roaring rocket rose, the restless roosters rollicked การออกเสียง Sh กับ Ch เสียง Sh จะเหมือนกับเสียง "ซู" ทาที่นึกออกงายๆ คือ การเอานิ้วที่ปองที่ปาก เพื่อเปนสัญญาณปอกวาเงียบๆหนอย "ซู ซู" ในขณะที่ Ch จะเหมือนเสียง "เชอะ" คือปลายลิ้นจะไปแตะที่โคนฟนดานบน 18
- 23. ลองเอาเสียงคําเหลานี้ดูนะคะ 1. Moose noshing much mush 2. If Stu chews shoes, should Stu choose the whose he chews ปญหาการพูดใหเปนประโยค เวลาที่เราจะพูดใหเปนประโยค เรามักจะตองคิดกลับไปกลับมาไทยเปนอังกฤษ อังกฤษเปนไทย กวาจะพูดไดกินเวลาไปนานโข คุณครูที่นี้ใชวิธีการติดปายประโยคที่ใชบอยๆ คําถามที่ 2 ปญหาเรื่องการเขียน เรื่องการเขียนเปนปญหาสําหรับครูปุมมากโดยเฉพาะ Word order ตองบอกวาเปนจุดออนมากๆ แตมาเรียนที่นี้ชอบเทคนิคการสอนของอาจารย คือการนําสิ่งที่เราเขียนผิดพลาดมาแกไขรวมกัน คุณครูเริ่มจากการสอน Tense จากนั้นใหเราฝกใช การใชจะเปนเรื่องราวที่เกี่ยวของกับเรา เชน เลาเรื่องครอบครัว ชีวิตประจําวันโดยใช Tense ตางๆ จากนั้นสอนคําเชื่อม เชน but, because, although ซึ่งครูปุมมองวาคงไมตางกับประเทศไทย แตทีเด็ดคือ การนําขอเขียนที่ผิดพลาดมาชวยกันแกไขใหถูกตอง 19
- 24. วิธีการนี้ครูปุมมองวาเปนการอธิบายชวยใหเราเรียนรูจากขอผิดพลาด ของตัวเองและเพื่อนๆไดเปนอยางดี การอธิบายโดยใชตัวอยางที่ชัดเจนเรามีปญหา เรื่องการวาง The, a บางครั้งมีบางครั้งไมมีอยากใหคุณครูชวยอธิบายคุณครูหันไปเขียนกระดาน เพื่ออธิบาย 20
- 25. เปนเทคนิคที่ครูปุมชอบมากพอเราเห็นทําใหเราเขาใจ และสามารถนําไปใชไดทันที “ความแข็งแรงชวยใหโครงสรางคารบอนกลายเปนเพชรไดฉันใด การอธิบายที่ดีและชัดเจนจะชวยพัฒนาความรูแบบถานของนักเรียน กลายเปนเพชรไดฉันนั้น” 21:50 23 April, 2013 Fernwood street, Victoria Canada 21
- 26. 7. ประสบการณในหองเรียน : ชองวางระหวางเรียน "ชองวางระหวางเรียน" บางเรื่องสําหรับบางคน เปนเรื่องงายที่จะเรียนรู บางเรื่องสําหรับบางคน เปนเรื่องยากที่จะเรียนรู ระหวางสิ่งที่ทําได ไปสูสิ่งที่ทําไดดีกวา มีชองวางเล็กๆกั้นอยู ที่เราเรียกวา Gap ถาไมสังเกต ก็ไมเห็น ถาไมสะดุด เราก็จะเดินผานไป..... สําหรับนักเรียนอาจเปนเรื่องงายที่จะมองผานชองวางนั้น ดวยความไมทันสังเกตและไมรู สําหรับคุณครูขออยาใหเปนเรื่องงายที่มองขามไป ในการเรียนรู ไมสามารถสรางสะพานเพื่อขามชองวาง ไมมีทางลัดเพื่อออมผานใหพนไป ****สิ่งที่ตองทําคือการถมชองวางดวยการฝกหัด**** การฝกหัดคือการทําสิ่งที่ไมถนัด ไมเปน ไมคลองซ้ําแลวซ้ําอีก จนสามารถทําเรื่องนั้นไดอยางงายดาย การฝกหัดจึงมักมีรสขม แตผลของมันหอมหวาน ครูตองเปนผูสังเกตเห็นชองวางและชี้ชวนใหเด็กเห็น ครูตองเปนคนแนะนําตําแหนงกองดินและทําหนาที่ชวยเหลือเพื่อใหเด็กเดิน วิ่ง คลาน ไปตักดินกองนั้นมาลงมือทําดวยการคอยๆถม 22
- 27. เติมเต็มชองวางที่มีจนเต็ม เมื่อชองวางนั้นถูกเติมเต็ม จากการฝกปฏิบัติ เด็กๆจะสามารถเดินบนทางนั้นอยางภาคภูมิใจ ชองวางตางๆอาจถมดวยวิธีการตางๆมากมาย แตชองวางของความรูและทักษะ ตองถมดวยการฝกปฏิบัติ ประสบการณจากการตองฝกออกเสียง Sh และ Ch ที่ผานมาไมเห็นชองวางนี้เลย วันนี้อาจารย Helen ชี้ชวนใหดูชองวางนี้ ฟนบนและฟนลางทับกัน หายใจเขา แลวปลอยเสียงออกมายาวๆ เหมือนการทําเสียง บอกใหเงียบ "ชู" ตองลากยาวๆ เชน Shop Share เสียงนี้จะยาว เบา เสียง Ch ทำปากเหมือนกัน แตตองเอาลิ้นไปแตะที่เพดานบนกอน เสียงจึงเหมือน แชะ แชะ (เสียงเหมือนฝนตก) เชน Chop Choose เสียงนี้จะสั้นและหนัก อาจารยพาเดิน วิ่ง คลาน(ฝกๆๆๆๆๆและฝก) เพื่อจะถมชองวางนั้นใหเต็ม กลับมาบานโฮสตพอ โฮสตแม ชวยพยุงตักกองกองดินนั้นอีก แตคนที่ตองเดิน วิ่ง คลานไปตักดินคือตัวเราเอง ฝากคุณครูที่รักทุกทาน อยาลืมสังเกตชองวางการเรียนรูของผูเรียน จัดหา มองหา จัดเตรียม จัดประสบการณ กองดินใหญๆ เพื่อใหเด็กๆไปเดิน วิ่ง คลาน เพื่อตักดินนั้นมาถมชองวางนั้นใหเต็มดวยนะคะ สําหรับครูปุมตองฝกๆๆๆและฝกตอ จนกวาชองวางนี้จะเต็ม และเดินบนดินแนนที่เคยเปนชองวางอยางภาคภูมิใจ 23
- 28. 21 24
- 29. 8. ประสบการณในหองเรียน : Thank you for your mistake. "เมื่อนักเรียนคิด ครูไมอาจมองเห็นซึ่งความผิด (misconcept) เมื่อนักเรียนพูด ครูอาจไดยินสิ่งที่ผิด เมื่อนักเรียนลงมือทํา ครูจะเห็น ไดยินและเขาใจในสิ่งที่ผิด" เมื่อครูเขาใจสาเหตุที่ผิด ครูจะสามารถอธิบายใหคลายสงสัย เมื่อนักเรียนเขาใจ นักเรียนจะสามารถแกไขไดถูกตอง "Thank you for your mistake" เปนคําพูดที่อาจารยพูด เมื่อครูปุมและเพื่อนในหองเรียน พูด อานหรือเขียนภาษาอังกฤษผิด ครั้งแรกตกใจมาก มาขอบคุณเราทําไม ทําผิดแลวขอบคุณไมตรงกับหลักตรรกศาสตร ความรูเดิมที่มี…. ทุกประโยคในภาษาอังกฤษ ตองประกอบดวย ประธาน กริยา และกรรม เพียงแตประธานอาจไมไดมีแคหนึ่งคํา เพราะมีวลีมาขยายหรือเรียกวา เชิญมาเปนประธานกันทั้งกระทรวง กริยา อันนี้หาไมยากเทาไร พวกกริยา 3 ชองที่ทองมา พวกเปลี่ยนไปตามประธาน พอจะสอดสองสายตา สังเกตสังกาหาเจอได สวนกรรมนั้น แมจะถูกกระทําก็มิไดนิ่งเฉย ไมเคยคิดจะยอมแพประธานจัดเต็มดวย option คําขยายเชนกัน เพื่อใหประโยคมัน Sophisticated แบบอลังการงานสราง อีกทั้งเวลาพูด เขียนราง ตองคอยคําพึง รําพึง รําพันเรื่องTense ประเด็นที่สําคัญคือการไมไดฝกฝนเปนประจํา คือหัวหนาอาชญากรรมกอการราย ทําลายทักษะภาษาอยางอหังการ 25
- 30. การมาเรียนภาษาที่นี้นอกจากจะไดเห็น การสอนของคุณครูที่เปยมดวยมาตรฐาน คาดหวังตอพัฒนาการผูเรียนอยางเปนเหตุเปนผล การฝกฝนที่เปนระบบ ครูปุมยังพบความคิดเชิงบวก ตอความผิดพลาดของนักเรียนอีกดวย หองเรียนนี้ จึงใหนักเรียนถามคําถามไดเทาที่สังสัย หองเรียนนี้ จึงทําใหนักเรียนไมกลัวที่จะผิด หองเรียนนี้ จึงทําใหนักเรียนคิดและกลาลงมือทํา เพราะคุณครูทําใหเรารูวาความผิดพลาดจากการเรียนหรือฝกฝน คือเรื่องธรรมดาการทําผิดของนักเรียน คือสิ่งที่คุณครูตองขอบคุณเพราะทําใหครูรูวา นักเรียนไมเขาใจสิ่งใดทําอยางไรจะใหนักเรียนเขาใจและแกไขขอผิดพลาดนั้นได ความคิดของนักเรียน เปนนามธรรมยากที่ครูจะวัดและประเมินผล คุณครูจึงตองกระตุนใหผูเรียนแสดงพฤติกรรมออกมา ถาหากคุณครูทําใหนักเรียนรูสึกวาการทําผิดเปนเรื่องแยและนาอาย เด็กๆมักเลือกที่จะนิ่งเฉย เพื่อที่จะไมผิดและไมถูก รอลอก รอทําตามคนถูกดีกวาเสี่ยงทําผิด เพียงแตวา…….สิ่งที่ผิดพลาดที่สุดในชีวิตของคนคือการไมกลาเสี่ยงทำอะไรเลย 26
- 31. คุณครูเองนั้นแหละคะที่นาจะรูเพราะคําปลอบใจที่ชินหู คือ ผิดเปนครู นั้นเองคะ อยาลืมนะคะครั้งตอไป ถาพบวาเด็กๆทําผิดในระหวางการฝกฝน คุณครูจะตอง "Thank you my students for your mistake" 25 April, 2013 Sayward St Victoria, BC 27
- 32. 9. ประสบการณในหองเรียน : ไมไดเรียกรองใหครูซื้อช็อกโกแลต แตขอรองใหครูมีแรงจูงใจในการหาช็อกโกแลต การเปรียบเทียบขั้นกวา (comparative)ของภาษาอังกฤษ คือการเปรียบเทียบของตั้งแตสองสิ่งขึ้นไป โดยนําคําคุณศัพทมาแปลงรูปเติม er ทายคํา, เติม more หนาคํา 1. ลูกอมเชอรี่หวานกวาลูกสตรอเบอรี่ Cherry candy is sweeter than strawberry candy. 2. แกงเผ็ดเผ็ดกวาแกงเขียวหวาน The red curry is spicier than the green curry. 3. คุณทําอาหารเกงกวาฉัน You're a better cook than I am. การเปรียบเทียบขั้นสูงสุด (The superlative) การหาที่สุดในกลุมที่กําลังเปรียบเทียบ โดยเติม -est ทายคําคุณศัพทหรือเติม The most ดานหนาคําคุณศัพท 1. รานอาหารนี้แพงที่สุด The restaurant is the most expensive. 2. รานอาหารนี้เกาแกที่สุด The restaurant is the oldest restaurant. 28
- 33. การเรียนขั้นกวาและขั้นสูงสุดที่นี้เราเรียนผานประสบการณจริง โดยการชิมช็อกโกแลต 7 ชนิด แลวนํามาเปรียบเทียบกันคะ เรียนผานการคิด การสัมผัส การชิม การเคลื่อนไหว ครบสูตรเลยนะคะ มิลลชอกโกแล หวานกวา ดารคชอกโกแลต ดารคชอกโกแลต ขมกวา ออเรนจชอกโกแลต ดารคชอกโกแลต 90% ขมที่สุด The milk chocolate is sweeter than dark chocolate. The dark chocolate is bitter than orange chocolate. Dark chocolate is the most bitter chocolate. ครูปุมไมไดเรียกรองใหครูหาชอกโกแลตเพื่อมาสอนเรื่องขั้นกวา แตเรียกรองใหครูมีแรงจูงใจหา "ชอกโกแลต" เขาหองเรียน ชอกโกแลตในที่นี้หมายถึง "สื่อการเรียนรู" บานเรามีผลไมและอาหารเยอะแยะ ที่สามารถนํามาสอนเรื่องขั้นกวาได มะยมเปรี้ยวกวาชมพู The star gooseberry is sourer than rose apple. ตะลิงปงเปรี้ยวที่สุด The bilimbi is the most sourest fruits. สมตําลาวเผ็ดกวาตําไทย Somtum Lao is spicier than Somtum Thai. เรียนไปกินไป นาสนุกและแซบไมนอย 29
- 34. บางสิ่งอาจเปรียบเทียบได แตบางสิ่งไมควรเปรียบเทียบ… แตสิ่งหนึ่งที่ตองเปลี่ยนมุมมองความคิดของนักเรียนใหม คือการเปรียบเทียบคะแนนของตัวเองและเพื่อน เราคุนชินกับการใหคะแนนผูเรียน แตไมคุนชินกับการทําความเขาใจพัฒนาการของผูเรียน ที่นี้มีระบบใหคะแนนหรือเกรดตามพัฒนาการ นักเรียนที่สอบเขามาไดคะแนน 80 เรียนจบได 85 คะแนนพัฒนาการคือ 5 คะแนน นักเรียนที่สอบเขามาได 5 คะแนน เรียนจบได 25 คะแนนพัฒนาการคือ 25 30
- 35. คะแนน นักเรียนสองคนถึงเปนนักเรียนเหมือนกัน ตามกฎของการเปรียบเทียบ แตไมสามารถนํามาเปรียบเทียบกันได เพราะคะแนนนักเรียนไมมีศูนยแท คนที่ไดเกรดเยอะกวาไมไดหมายความวาเกงกวา คนที่ไดเกรดนอยกวาไมไดหมายความวาดอยกวา แตนั่นคือคะแนนพัฒนาการ "ความเกงของแตละคนจึงเปรียบเทียบกันไมได และไมมีประโยชนในการเปรียบเทียบ" ถาจะมองผูอื่น ก็เปนการมองเพื่อศึกษาขอดีของเคานํามาพัฒนาตัวเรา ถาจะมองผูอื่นก็มองเพื่อเปนแรงบันดาลใจ เพื่อสรางความพยายามใหกับตัวเรา ไมใชการมองเพื่อรูสึกถึงกําแพงแหงอัตตา ขาแนที่สุด ไมใชเพื่อการมองเพื่อรูสึกถึงความต่ําตอย วาเราดอยที่สุด "คุณลักษณะแหงการแขงขันกับผูอื่น จึงไมไดถูกปลูกฝง ในระบบการใหคะแนนแบบนี้" แตคือคุณลักษณะแหงความพยายามในการพัฒนาตนเอง ใหบรรลุความสามารถที่มีกาวไปสูขั้นที่สูงกวาดวยแรงจูงใจฝายใน และกาวไปใหถึงขั้นสูงสุดแหงศักยภาพของตนเอง.... ถูกนํามาปลูกฝงในหองเรียนนี้ 2 May, 2013 English Classroom University of Victoria 31
- 36. 10. ประสบการณในหองเรียน : เติมคําในชองวาง Advice language คือภาษาที่ใชในการแนะนํา มีพระเอก 4 คนหลักๆ (ยังไมเทาจํานวนพระเอกสุภาพบุรุษจุฑาเทพ) ทานชายองคที่ 1 ทานชาย could ทานชายเปนคนใจดี แมจะไมไดหลายใจแตชอบมีตัวเลือก การออกปากของทาน จะหมายถึงการสิ่งที่นาจะเปนไปไดระหวาง 2 วิธีการ เชน เมื่อหญิงนองตองการจะซื้อมือถือใหม ทานชายจะบอกวา Nong Ying could ask your friends or a salesperson for this suggestion. ทานชายองคที่ 2 ทานชาย Should มีแฝดคือ ทานชายองคที่ 3 ทานชาย Ought to (อานวาออด ทู) เมื่อทานชาย should/ought to ทานคอนขางจริงจัง เมื่อออกปากเรื่องใดหมายความวา สิ่งนั้นเปนสิ่งที่ควรจะทำ เชน เมื่อนองหญิงคนเดิมกับกรณีเดิม Ying nong should/ought to read mobile magazine. They rate the different phones. 32
- 37. ทานชายองคสุดทาย ทานชาย had better ทานชายเปนคนจริงจัง คําของทานหากไมปฏิบัติบัติตาม อาจเกิดสิ่งไมดีได ภาษางายๆเรียกวา การเตือนนั่นเองนองหญิงอีกแลว Nong Ying had better be careful. Some of the best phone are really expensive. ถาจะใชเชิงปฎิเสธ Shouldn't และ had better not สวน could ถาใชเชิงปฏิเสธความหมายจะเปลี่ยนวาสิ่งนั้นไมจําเปน could จึงไมใชในเชิงปฏิเสธในกรณีนี้คะ และ ought to ไมใชในเชิงปฏิเสธคะ หลังจากเรียนเสร็จแลวการสอบในสวนนี้จะเปนการเติมคําในชองวาง ดวยความเคารพในขอสอบแบบนี้ เรามีหนาที่เติมใหครบทุกชองวางเทานั้นเอง เพราะทุกคําที่กําหนดมาให ตองถูกนําไปเติมในชองวาง (สําหรับคุณครูที่ใจดีนอยหนอยก็ใหตัวเลือกมากกวาชองวาง ใหคนสอบไดทํางานหนักมากกวาเติม) คําที่กําหนด Should't could ought to A : I don't know what to wear to the party tonight? B : You...............................wear your new skinny jeans or black plants. A : It's a formal dress party. B : Oh, then you.................wear jeans. They're too casual. You definitely......................wear the black pants. 33
- 38. เฉลย A : I don't know what to wear to the party tonight? B : You.........could......................wear your new skinny jeans or black plants. A : It's a formal dress party. B : Oh, then you....shouldn't.............wear jeans. They're too casual. You definitely......ought to................wear the black pants. เลือกควงทานชายไปใชใหถูกงานนะคะ ที่นี้ชวนคุณครูกับนักเรียนมาเติมคําในชองวางใหสมบูรณบางคะ ฉันเปนครูที่.................ที่สุด ฉันอยากใหนักเรียน............ที่สุด นักเรียนตองการครูที่.......................ที่สุด ฉันเรียนอยากเปน...........................ที่สุด ขอสอบนี้ยากไหมคะ อาจจะยากเพราะไมมีตัวเลือกมาวางให และที่สําคัญไมมีขอถูกขอผิด อยูที่วาจะนําคําตอบของแตละฝายไปพิจารณาเพื่อใชประโยชนอยางไร 34
- 40. 11. ประสบการณการอยูรวมกับโฮสต : สงบสยบความเอาแตใจ การอยูรวมกันกับโฮสไดเห็นรูปแบบการเลี้ยงลูกที่ดีและนารัก เกิดความประทับใจหลายประการ ตั้งแตการอธิบายเมื่อหามไมทําบางสิ่งบางอยาง จะใชการเดินเขาไปมา ยอตัวลงขางลูก ใหน้ําเสียง และถอยคําปกติ ไมมีขึ้นเสียง ตวาดหรือทาทางกาวราว มีวันหนึ่ง ลูกสาวโฮสตอยากเปดเพลงใหดังขึ้นหนอย แตเปนชวงระหวางที่กินขาวโฮสแมใชวิธีการเดิม อธิบายวา ชวงการกินขาว ครูปุม ไฮนาโกะ (นักเรียนชาวญี่ปุน) โฮสพอ โฮสแม อยากคุยกัน จึงตองขอใชเสียงเพลงเทาเดิม หมายความวา ไมอนุญาตใหเพิ่มเสียง แตวันนี้…….ไมไดผลสาวนอยยืนยันความตองการของตัวเอง และเดินไปเพิ่มเสียงเพลงใหดังขึ้น… โฮสแมเดินกลับมาที่โตะ สถานการณตึงเครียดมาก อยูๆโฮสแมก็เลาเรื่องลูกสาวของเพื่อนสนิท ถึงเรียนการเลนฮอกกี้ และการมีลูกหมาตัวใหม แลวหันมาชวนเราคุย โฮสพอก็ผสมโรง จึงเปนพูดคุยที่สนุกสนาน 36
- 41. ไมมีใครสนสนสาวนอยสักพักหนึ่งเธอจึงคอยๆ เดินไปที่หนาตาง จะมีเกาอี้เล็กๆ เธอนั่งลง น้ําตาเริ่มไหลพรอมคําพูดที่ I know I’m bad girl อยูสัก 4-5 ครั้ง จากสถานการณเราคิดวาพอแมจะเดินเขาไปปลอบลูก โถ…สาวนอยอุตสาหรับผิดแลวนี่นา แตทั้งโฮสพอโฮสแม หาทําแบบนั้นไม เราทั้ง 4 ยังคุยกันอยางสนุกสนาน จนกระทั่งเธอเดินไปลดเสียงเพลง และพยายามเขามารวมบทสนาดวย สถานการณวันนั้นจบแบบแฮปป สิ่งที่มากกวาการลงโทษ คือการทําใหคนที่ทําผิดรูวา เหตุใดเคาถึงผิดและควรจะแกไขอยางไร….. 37
- 42. อานุภาพของคําวา “ขอโทษและขอบคุณจากคุณแม” ***กรณีที่หนึ่ง : กิจวัตรที่โฮสตแมทําคือการไปจายตลาด วันนี้โฮสตแมพวง ครูปุม สาวนอยและนองชายไปดวย ตอนขากลับเรารูวามีเสาไฟตนหนึ่งที่มี Buble(ฟองสบู) ใหเลน พี่สาวไปถึงกอน เธอก็หยิบออกมาเปา ครูปุมกับนองชาย คอยตีใหลูกโปงแตก สักพักหนึ่งคนนองอยากเลนบาง โฮสตแม บอกวา เดี๋ยวเรา Take turns กันนะ (สลับกันเลนนะ) แตกลายเปนวาพอนองชายไมยอมเปลี่ยน ใหพี่สาวเลน สถานการณจากความสนุกกลายเปน สถานการณความปวดหัวทันที ฝายพี่ก็พยายามจะ ถึงเอาที่เปาคืนมา ฝายนองก็ไมให ศึกขนาดยอยกําลังเกิดขึ้น 12. ประสบการณอยูรวมกับโฮสต : ขอโทษและขอบคุณ ความหมายงายๆบนพื้นฐาน ความจริงใจ โฮสตแม เดินเขาไปหาผูนอง พยายามอธิบาย แตดวยความ เปนเด็กจริงยังไมสามารถเขาใจในเหตุผล โฮสตแมกอดนองอยูพักหนึ่งแลวเดินมาหาพี่สาวที่ทําหนามุย “แมขอโทษที่ไมสามารถทําใหนองชาย ทําตามสัญญา ที่วาจะสลับกันเลน แตขอใหเขาใจวา แมอยากใหหนูไดเลน เหมือนที่นองไดเลน แตเปนการยากมากที่จะพูดใหเด็ก 3 ขวบเขาใจ หนูพอจะเสียสละใหนองเลนไดไหมคะ” 38
- 43. ***กรณีที่สอง : เชาวันหนึ่งสาวนอยของเราเดินลงบันไดมาพรอมน้ําตา ทําใหมือที่กําลังจะยกแกวนมของครูปุมตองวางลง แลวรีบเดินเขาไปหา ถามวาเกิดอะไรขึ้น เธอยื่นที่คาดผมสีแดง (สีโปรดของเธอ สาวนอยเคยบอกครูปุมวา เธอไมเขาใจวา ทําไมเด็กผูหญิงคนอื่น ชอบสีชมพูทั้งๆที่ในชีวิตประจําวันเราจะเจอสีแดงทั้งไฟแดง ปากกาที่ครูตรวจงาน ถามมาแบบนี้จะตอบยังไงดี นั่นซิ ทําไม) คําตอบคือ นองชายสุดที่รักทําพัง โฮสแมเดินลงมา บอกวา “ขอบคุณนะคะที่ไมทํารายนอง ตอนที่เห็นวานองชายทําคาดผมพัง” แมเธอจะฮึดฮัดในตอนแรก แตคําพูดตอมาของแมที่บอกวา “I’m proud of you” ทําใหเธอดูผอนความโมโหลง 39 สาวนอยน้ําตาไหล เดินมาจูงแขนครูปุมออกมา เธอบอกวา เธอไมเขาใจวาทําไม เธอจึงตองเปนฝายยอมนองชายตลอดเลย ครูปุมตอบไปวา Because you’re a good sister จะ เธอหันมาถามวา จริงหรือเปลา ครูปุมบอกวา จริงแทแนนอน เธอยิ้มพรอมบอกวา งั้นฉันก็ทําสิ่งที่ดีในวันนี้ซินะ เราเดินกลับบานดวยกันไรน้ําตา มีแตรอยยิ้มมาแทนที่ เพราะคําขอโทษของโฮสตแมจริงๆ
- 44. โฮสแมถามเธอวาอยากพูดอะไรกับนองไหม เธอพยักหนา โฮสแมจึงไปตามนองลงมา นองชายเปนเด็ก 3 ขวบ แตคงเขาใจความเสียใจของพี่สาวจึงกมหนา ฝายพี่สาวเดินเขาไปหา และถามวา “ทําไมตองทําคาดผมพี่พัง” นองยังพูดไมคอยชัด ไดแตบอกวา “ไอๆ ๆ โน โน” พี่สาวเดินเขาไปจับแขนนอง (อันนี้แอบระทึกมากวาเธอจะตีนองไหม…) แลวคําพูดที่ตามมาของเธอคือ “อยาทําของพี่พังอีกไดไหม พี่เสียใจนะเมื่อของที่พี่รักมันพังเหมือนถาเธอพังพี่ก็เสียใจ” เปนเหตุการณที่อึ้งมาก ครูปุมนึกขึ้นไดวามีคาดผมดอกไมที่เตรียมมาใหจึงรีบไปหยิบมาใหเธอ สาวนอยดีใจมาก แตครูปุมดีใจมากกวา ดีใจที่เห็นความกลาหาญของเด็กหญิงตัวนอย ดีใจที่เห็นอานุภาพของคําวาขอบคุณของโฮสแม ที่ชวยเปลี่ยนสถานการณไดอยางไมนาเชื่อ…. คําขอโทษและขอบคุณ เปลี่ยนสถานการณที่เกิดขึ้นไมได แตเปลี่ยนความรูสึกของคนในเหตุการณได…. 40
- 45. 13. ประสบการณอยูรวมกับโฮสต : การแกปญหาอยางสรางสรรค : กรณีศึกษาในชีวิตจริง ทุกครั้งที่ไดยินคําวา “แกปญหาอยางสรางสรรค” ครูปุมบอกตามตรงวา ยากที่จะอธิบายให ตัวเองเขาใจความหมายของมัน เพราะแคแกปญหาไดนี้ก็นับวาเกงแลว แตวันนี้มีเหตุการณใหไดนึกถึงคํานี้…. เชานี้ในขณะที่ครูปุมรอโฮสตแมทําอาหารให เสียงกระเพาะก็บรรเลงเพลงกลองยาวประสานเสียง อยางกลมเกลียว รัวระทึกไปทั้งทองจนโฮสตแมขําไปดวย สาวนอยขวัญใจครูปุมเดินเขามาและบอกวา เธอตองการแกปญหาของเธอกับนองชายอยางจริงจัง เพื่อความสุขของตัวเธอเอง โฮสตแมหันมามองเหมือนจะถามวา ถาคุยปญหาลูซี่กอนไดไหม ครูปุมตอบวาไดแนนอน แลวเดินไปรินนมมากินแทนอาหารเชา 41
- 46. โฮสตแมนั่งหัวโตะ โฮสตพอนั่งฝงซาย ครูปุมนั่งฝงขวา ครั้งไดครุปุมรวมเปนกรรมการพิจารณาไปกับเคาดวย ในครั้งนี้ดวย โฮสตแมเริ่มประโยคโดยการถามวา “ตอนนี้หนูรูสึกอยางไร” สาวนอยตอบชัดเจนวา เธอไมมีความสุข ที่ถูกนองชายแยงของเลน ทุกครั้งที่เธอหยิบอะไรมาเลน นองชายก็จะมาแยงสิ่งนั้นเธอคิดวามันไมยุติธรรม โฮสตแมมองหนาทุกคนและบอกวา เอาละเราทุกคนจะรวมแกปญหาอยางจริงจัง โฮสตพอไปคุยกับนองชายผูเปนสาเหตุของปญหา ครูปุมไมไดยินวาคุยอะไรบาง คราวนี้หนุมนอยเปนฝายรองไหจาละหวั่น โฮสตพอจึงพาลงไปที่สวนหลังบาน โฮสตแมจึงถามสาวนอยวา เธอคิดจะแกปญหานี้อยางไร “เธอบอกวาเธอคิดไมออกถึงตองมาปรึกษา” โฮสตแมจึงบอกวา เอาอยางนี้ดีไหม แมขอใหหนูเปนผูนํา (Leader) สาวนอยถามทันทีวา ผูนําคืออะไร มีหนาที่อยางไร ทําไมตองมีผูนํา (Why style) โฮสตแมบอกวา ผูนําคือ คนที่คิดวาจะเลนอะไร หนาที่คือตองนําของเลน ไปสองชิ้น ชิ้นหนึ่งสําหรับเธอ ชิ้นหนึ่งสําหรับนองชาย เหตุที่ตองมีผูนําเพราะผูนํา มีความสําคัญมาก นองยังเล็กไมสามารถคิดวาจะเลนอะไร แตเธอเปนผูนํามีความรู ความสามารถและมีประสบการณมากกวา จะสามารถพานองเลนได ดวยเหตุนี้จึงตองมีผูนํา 42
- 47. สาวนอยนิ่งไปพักใหญ กอนตอบวา ตกลงคะ หนูจะเปนผูนํา…. เธอเดินเขาไปใสเสื้อกันหนาว ใสหมวกของตัวเอง และหยิบหมวกไปใหนองชาย เพราะเธอคิดวาเธอจะไปปนจักรยาน อุปกรณคือหมวก เธอตองนําหมวกไป 2 ชิ้น ทั้งของตัวเองและนองชาย ครูปุมออกจากบานดวยความบรรเทิงใจ กอนจะเดินไปบอกสาวนอยวา ขอใหมีความสุขกับการปนจักรยาน เธอกระพริบตาใส แลวบอกวา หนูเปนผูนําคงตองจับแฮนดจักรยาน อยางตั้งใจ เพราะนองชายจะนั่งขางหลังเธอ (จักรยานจะเปนคันใหญ มีที่นั่งพวงตอกัน พอ แม ลูก) ไมมีครั้งไหนที่ประทับใจเทากับการเปนกรรมการรวมประชุมครั้งนี้ ถาจะใหครูปุมนิยามครูปุมวา “โฮสตแมใชการแกปญหาอยางสรางสรรค” อยางสุดยอดไปเลย 43
- 48. 14. เรียนรูแคนาดา ผานประสบการณทองเที่ยว : ลงเรือลําเดียวกัน เรือแคนูของคนแคนาดา ดวยที่ตั้งของภูมิประเทศ ทิศเหนือแตะมหาสมุทรอารกติก ทิศใตประชิดสหรัฐอเมริกา ทิศตะวันออกเทียบทามหาสมุทรแอตแลนติก ทิศตะวันตกใกลชิดมหาสมุทรแปซิฟกและรัฐอะแลสกาของสหรัฐอเมริกา ทําใหประเทศแคนดาเปรียบเสมือนแผนเเปลือกโลกที่ถูกหอมลอมดวยผืนน้ํา ลําเรือแคนูและคายัคจึงถูกใชเพื่อการเดินทางเปนพาหนะที่มีความสําคัญไมนอยกวา ปจจัยที่เอื้อตอการดํารงชีวิตใดๆของชนเผาอินเดียนแดง สิ่งที่พบเห็นอยางสะดุดตาคือตนเสาสูงใหญที่เรียกวาเสาโทเท็ม (Totem Pole) เปนการแกะสลักไมทั้งตน ดวยลวดลายตางๆบางเปนรูปคน บางรูปสัตว ปะปนกันไปเพื่อบอกเลาเรื่องราวในแตละครอบครัวเปรียบเสมือนตัวแทน ของการบรรยายขยายความเรื่องราวที่เปนมาของแตละบานตั้งตระหงาน ไวดานหนากระโจม คนที่นี้มีคําเรียกชนพื้นเมืองวา First People Nationality สุภาพกวาการเรียกวา อินเดียนแดง 44
- 49. วันนี้มีโอกาสไดเขาไปเยี่ยมชมอาคารรัฐสภา (Goverment Building) ของรัฐวิคตรอเรีย (ตั้งอยูในทิศตะวันตกของแคนานาดาและตอนใตของเมือง แวนคูเวอร) สถานที่ที่มีหลักฐานทางประวัติศาสตรและใชในการประชุมรัฐสภา แคนาดามีระบบการปกครองแบบสหพันธรัฐประชาธิปไตยในระบบรัฐสภา โดยถือ สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 แหงราชอาณาจักร เปนพระมหากษัตริยภายใต รัฐธรรมนูญกระจายอํานาจการบริหารแกรัฐบาลทองถิ่นของแตละมณฑล และ เขตปกครองสามารถปกครองตนเอง 45
- 50. ความสวยงามและอลังการของอาคารสรางความประทับใจแลว ยังมีเรื่องใหประทับใจเกี่ยวกับประวัติการกอสรางอีกดวย Francis ถือเปนนักออกแบบที่มีอายุนอยที่สุดเพียง 25 ป ที่ชนะการคัดเลือก จากผูสงผลงานหลายรอยคนจนสรางอาหารแหงนี้ อีกทั้งยังถือเปน งานชิ้นแรกของเคาอีกดวย ปลายโดมสุดสูงของตึกทําจากทองแดง แตแปลงเปนสีเขียวเมื่อเกิดออกซิไดสซึ่งเปนสีไมเปนมงคลของนักเดินเรือ จึงใชทองคําแทเคลือบใหเปนศิริมงคล….ตรงขามอาคารแหงนี้ Francis ยังฝากฝมือดานการออกแบบโดยออกแบบโรงแรม The Empress ที่กลายเปนโรงแรมที่มีชื่อเสียงของที่นี้ (เพียงแคน้ําชา ก็คาราคาถวยละ 1,500 บาท) 46
- 51. ความหมายของสัญลักษณคือสิงโตสวมมงกฎ หมายถึงองคกษัตริยของประเทศอังกฤษ ธงชาติแสดงถึงประเทศอังกฤษ สีขาว แทนภูเขาร็อกกี้ที่มีหิมะปกคลุมอยูตลอดเวลาและสีฟาแทนทะเล ตรงกลางคือโลห หมายถึงการตอสู มองดูจะเห็นดวงอาทิตยอยูดานลาง หมายถึง พระอาทิตยตกเพราะวิคตรอเรียอยูตะวันตกสุด กวาง(ฝง) พบมากในแคนดาแทนประชาชนของรัฐแวนคูเวอร (ชนพื้นเมือง) แกะขาว(ฝงขวามือ) พบมากที่ภูเขาร็อกกี้แทนประชาชนของบริติช (คนยายเขามา) ดอกไมดานลางคือดอก dogwood พบทั่วไป ภาษาดานลาง มีความหมายวา ความงามซึ่งเปนนิรันดร 47
- 52. การคนพบแคนาดาของชาวฝรั่งเศสในในชวงตนคริสตศักราชที่ 16 นับเปนจุดเริ่มตนของการอพยพเขามาหาอาศัยตั้งถิ่นฐานในดินแดนแคนาดา จนถึงสงครามโลกครั้งที่ 2 ผูคนสวนใหญมาจากเกาะอังกฤษหรือยุโรปตะวันออก รวมถึงเอเชียแปซิฟค ความหลากหลายทางเชื้อชาติไมกลายเปนปญหาของที่นี้…. เพราะมีเรือแคนูเปนสัญลักษณที่แสดงใหเห็นวา ”ทุกคนอยูบนเรือลําเดียวกัน” การยอมรับ นับถือและเปดใจกวางจึงเปนรากฐานหยั่งลึกของการเรียนรู เพื่อจะอยูรวมกันเรือแคนูจึงเปรียบเสมือนเครื่องเตือนใจใหผูบุคคลรําลึกเสมอวา ”จะแตกตางที่มาไมสําคัญ อยูบนเรือลําเดียวกัน ตองรวมพลังพายเรือไป ใหถึงปลายทาง” 48
- 53. 15. เรียนรูแคนาดา ผานประสบการณทองเที่ยว We want to spend time in Victoria. วันหยุดในแตละสัปดาหหากไมมีกิจกรรมที่มหาวิทยาลัยจัดให ก็ถือเปนวันวางที่เราสามารถรวมกิจกรรมกับโฮสตหรืทองเที่ยว ไดตามอัธยาสัยถามีวันหยุดในวิคตรอเรียมีอะไรนาสนใจบาง... If you want go park, you should go Beacon Hill, Malahat Mountain and Butchart Garden อยากเดินเลนสัมผัสธรรมชาติ ตนไม สวน ตองไปที่นี้เลยคะ 1. Beacon Hill Park ชื่อ Beacon มาจากสัญญาณไฟสีเขียวและน้ําเงินที่อยูบนภูเขา สงสัณญาณไปยังนักเดินเรือบริเวณพื้นที่ในสวนจะมีหลากหลายโซน เชน พื้นที่สําหรับครอบครัว (เครื่องเลนสําหรับเด็กๆ) สวนดอกไม แกงสตนสน แองน้ําของเปด ฯลฯ 49
- 54. อีกดานของ Beacon Hill จะติดสามารถมองเห็นเทือกเขารอกกี้ไดคะ เหมาะสําหรับการออกกําลังกายในยามเชาและยามเย็น 2. Malahat Mountain ออกจากตัวเมืองไปประมาณครึ่งชั่วโมงก็จะพบกับ Malahat Mountain บรรยากาศทามกลางธรรมชาติที่สวยไมแพกันคะ 50
- 55. 3. ButchartGarden สวนดอกไมนานาพันธุ พอเดินเขาไป ในสวนดอกไมเหลานั้นเหมือนเราเดินหลงเขาไปในสรวงสวรรคดอกเลยคะ If you want to learn history, you would go Government Building, BC Royal Museum, Fort Rodd Hill and Carigdarroch Castle สําหรับคนอยากเรียนรูประวัติศาสตรของวิคตรอเรียตองไมพลาดแหลงเรียนรู เหลานี้คะ 1. Government Building ตึกรัฐสภาของรัฐวิคตรอเรีย ที่ภายในตัวตึก เปดใหชมฟรี นอกจากจะใชเปนสถานที่การประชุมทางการเมือง ยังมีเรื่องราว ทางประวัติศาสตรใหเรียนรูดวยคะ 51
- 56. 2. BC Royal Museum เปนสถานที่ที่ครูปุมแนะนํามากที่สุดคะ ในพิพธภัณฑแหงนี้มีหลากหลายเรื่องราวใหศึกษา เชน ประวัติ ความเปนมาของ Victoria, ธรรมชาติประวัติศาสตร (Natural history) และการจัดนิทรรศการ จึงเปนสถานที่ที่เหมาะสําหรับทุกเพศ ทุกวัยคะ 52
- 57. 3. Fort Roadd Hill ฐานทัพปนในอดีตและประคารคะ นอกจากนั้นยังมีพันธุไมตางๆและทิวทัศนที่สวยงาม 4. Carigdarroch Castle ปราสาทของตระกูลที่ร่ํารวยจาก การทําเหมืองและธุรกิจหลากหลายในวิคตรอเรีย มีเครื่องใช เครื่องแตงกาย ที่รัฐบาลรักษาไวใหเหมือนเดิมมากที่สุด 53
- 58. If you want to learn science, you should go Science World สําหรับคนที่ตองการเรียนรูวิทยาศาสตร อาจตองเดินทางไกลขึ้นนิดหนึ่ง คือการไปยังเมืองแวนคูเวอรเพื่อเยี่ยมชมพิพิธภัณฑวิทยาศาสตร 1. Science World แหลงเรียนรูสําหรับเด็กๆและครอบครัว ที่สนใจในวิทยาศาสตร หลากหลายกิจกรรมที่ชวนใหเด็กๆมีสวนรวม กิจกรรมสรางสรรคในแตละสัปดาห เหมาะสําหรับการใชเวลาในวันหยุด ดวยการเรียนรูวิทยาศาสตร 54
- 59. 2. Vancouver Aquarium มาศึกษาวิทยาศาสตรธรรมชาติ ของสิ่งมีชีวิตในโลกใตน้ํากันคะ If you want a picnic, you can go...... สําหรับคนที่ตองการไปปกนิกขอแนะนําทาเรือ Fisherman's Wharf มหาวิทยาลัย Royal Roads University และชายทะเล 55
- 60. 1. มหาวิทยาลัย Royal Roads University 2. ทาเรือ Fisherman's Wharf 56
- 61. If you want to go shopping, you could go....... ถาเตรียมตังคมาเยอะอยากชอปปง ใหเพื่อหมุนเวียนเงินตรา ตองที่นี้เลยคะ Bay Centerและถนนชอปปง หางขนาดใหญในดาวทาว แหลงรวมแบรนดตางๆและรานชอกโกแลตตนตําหรับของ Victoria 57
- 62. If you want to drink coffee, eat Thai food and Vietnam food เดินชอปปงจนเหนื่อยถึงเวลากาแฟ อาหารไทย อาหารเวียดนาม ใน Victoria มีใหเลือกมากมายคะ 1. Coffee shop ใน UVIC 2. Starbuck 3. Tim Horton 4. Delta Coffee 5. รานอาหารเวียดนาม 6. รานอาหาร BanThai 7. Noodlecart 58
- 63. ขอขอบพระคุณ โครงการหลักสูตรดุษฎีบัณฑิต คณะศึกษาศาสตร มหาวิทยาลัยมหาสารคาม สสวท.และครอบครัว ที่ชวยสรางประสบการณที่มีคาตอ การพัฒนาความรู ความคิดและเจตคติ ตอโลกใบนี้ใหกวางขวางมากขึ้น ออกจากพื้นที่ปลอดภัยไปผจญภัยกันบางนะคะ ไมจําเปนตองเปนตางประเทศ ตางเมือง ตางจังหวัด ก็มีสวนชวยใหเพิ่มมุมมองและทักษะการปรับตัวคะ ดวยรัก ครูปุมไบโอคะ