SlideShare a Scribd company logo

Visual Basic 2005. Od podstaw

Wydawnictwo Helion, profile picture
Wydawnictwo Helion

Rozpocznij przygodę z programowaniem w Visual Basicu * Poznaj podstawy języka Visual Basic * Napisz aplikacje dla systemu Windows i urządzeń przenośnych * Stwórz usługi sieciowe i aplikacje WWW Visual Basic jest jednym z najpopularniejszych języków programowania, stosunkowo łatwym do opanowania i bardzo uniwersalnym. Za jego pomocą można tworzyć aplikacje dla systemu Windows, aplikacje sieciowe i programy dla urządzeń mobilnych. Integracja Visual Basica z oferowanymi przez platformę .NET klasami bazowymi otworzyła przed programistami nowe możliwości. Obecnie jest to w pełni obiektowy język programowania umożliwiający wykorzystanie ogromnego potencjału tkwiącego w nowoczesnych platformach programistycznych. Dzięki książce "Visual Basic 2005. Od podstaw" poznasz wszystkie zagadnienia niezbędne do tworzenia własnych aplikacji w tym języku. Dowiesz się, na czym polega programowanie obiektowe, jakie są główne elementy języka Visual Basic i jak stosować je w praktyce. Nauczysz się tworzyć okna dialogowe, menu i formularze, łączyć aplikacje z bazami danych, budować aplikacje WWW i usługi sieciowe. Poznasz wszystkie zastosowania Visual Basica. * Instalacja Visual Basica 2005 * Podstawowe elementy i struktury języka * Tworzenie okien dialogowych i formularzy * Wyszukiwanie i usuwanie błędów * Zasady programowania obiektowego * Tworzenie własnych kontrolek * Dostęp do baz danych za pomocą ADO.NET * Aplikacje WWW * Korzystanie z plików XML Zostań profesjonalnym programistą Visual Basic.

TechnologyBusiness
1 of 37
Download to read offline
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
IDZ DO PRZYK£ADOWY ROZDZIA£ SPIS TREŒCI Visual Basic 2005. Od podstaw KATALOG KSI¥¯EK Autorzy: Thearon Willis, Bryan Newsome T³umaczenie: Tomasz Walczak KATALOG ONLINE ISBN: 83-246-0366-2 Tytu³ orygina³u: Beginning Visual Basic 2005 ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG Format: B5, stron: 828 TWÓJ KOSZYK DODAJ DO KOSZYKA Rozpocznij przygodê z programowaniem w Visual Basicu • Poznaj podstawy jêzyka Visual Basic • Napisz aplikacje dla systemu Windows i urz¹dzeñ przenoœnych CENNIK I INFORMACJE • Stwórz us³ugi sieciowe i aplikacje WWW Visual Basic jest jednym z najpopularniejszych jêzyków programowania, stosunkowo ZAMÓW INFORMACJE ³atwym do opanowania i bardzo uniwersalnym. Za jego pomoc¹ mo¿na tworzyæ O NOWOŒCIACH aplikacje dla systemu Windows, aplikacje sieciowe i programy dla urz¹dzeñ mobilnych. Integracja Visual Basica z oferowanymi przez platformê .NET klasami bazowymi ZAMÓW CENNIK otworzy³a przed programistami nowe mo¿liwoœci. Obecnie jest to w pe³ni obiektowy jêzyk programowania umo¿liwiaj¹cy wykorzystanie ogromnego potencja³u tkwi¹cego w nowoczesnych platformach programistycznych. CZYTELNIA Dziêki ksi¹¿ce „Visual Basic 2005. Od podstaw” poznasz wszystkie zagadnienia FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE niezbêdne do tworzenia w³asnych aplikacji w tym jêzyku. Dowiesz siê, na czym polega programowanie obiektowe, jakie s¹ g³ówne elementy jêzyka Visual Basic i jak stosowaæ je w praktyce. Nauczysz siê tworzyæ okna dialogowe, menu i formularze, ³¹czyæ aplikacje z bazami danych, budowaæ aplikacje WWW i us³ugi sieciowe. Poznasz wszystkie zastosowania Visual Basica. • Instalacja Visual Basica 2005 • Podstawowe elementy i struktury jêzyka • Tworzenie okien dialogowych i formularzy • Wyszukiwanie i usuwanie b³êdów • Zasady programowania obiektowego • Tworzenie w³asnych kontrolek • Dostêp do baz danych za pomoc¹ ADO.NET Wydawnictwo Helion • Aplikacje WWW ul. Chopina 6 • Korzystanie z plików XML 44-100 Gliwice tel. (32)230-98-63 Zostañ profesjonalnym programist¹ Visual Basic e-mail: helion@helion.pl
O autorach ..................................................................................................................................................17 Wprowadzenie ..........................................................................................................................................19 Dla kogo przeznaczona jest ta książka? ......................................................................... 19 Jaki materiał obejmuje ta książka? ................................................................................ 20 Co jest potrzebne do pisania programów w języku Visual Basic 2005? ............................. 21 Stosowane konwencje .................................................................................................. 21 Pomoc techniczna ........................................................................................................ 22 Gdzie można znaleźć kod przykładów? ...................................................................... 22 Rozdział 1. Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 ....................................................................... 23 Programowanie dla systemu Windows i dla systemu DOS ............................................... 24 Instalacja Visual Basic 2005 ........................................................................................ 26 Środowisko programistyczne Visual Basic 2005 ............................................................. 29 Ustawianie profilu ................................................................................................... 30 Menu ..................................................................................................................... 30 Paski narzędzi ........................................................................................................ 32 Tworzenie prostej aplikacji ............................................................................................ 33 Okna środowiska Visual Studio 2005 ....................................................................... 34 Okno narzędzi ......................................................................................................... 37 Zmodyfikowana notacja węgierska ........................................................................... 40 Edytor kodu ............................................................................................................ 41 Używanie systemu pomocy ........................................................................................... 45 Podsumowanie ............................................................................................................ 46 Ćwiczenie .................................................................................................................... 47 Ćwiczenie 1. ........................................................................................................... 47 Rozdział 2. Platforma .NET ........................................................................................................................ 49 Microsoft i Windows ..................................................................................................... 49 MSN 1.0 ................................................................................................................ 50 Wizja .NET .............................................................................................................. 51 Czy nie przypomina to Javy? ..................................................................................... 52 Co dalej? ............................................................................................................... 53
6 Visual Basic 2005. Od podstaw Pisanie oprogramowania dla systemu Windows .............................................................. 53 Klasy platformy .NET ............................................................................................... 55 Wykonywanie kodu .................................................................................................. 56 Wspólne środowisko uruchomieniowe ............................................................................ 57 Ładowanie i wykonywanie kodu ................................................................................ 58 Izolacja aplikacji ..................................................................................................... 58 Bezpieczeństwo ...................................................................................................... 59 Współdziałanie ....................................................................................................... 59 Obsługa wyjątków ................................................................................................... 60 Wspólny system typów i specyfikacja wspólnego języka ................................................... 60 Podsumowanie ............................................................................................................ 61 Rozdział 3. Pisanie programów ............................................................................................................... 63 Informacje i dane ......................................................................................................... 63 Algorytmy ............................................................................................................... 64 Czym jest język programowania? .............................................................................. 65 Zmienne ...................................................................................................................... 66 Używanie zmiennych ............................................................................................... 66 Komentarze i odstępy ................................................................................................... 69 Komentarze ............................................................................................................ 69 Odstępy ................................................................................................................. 71 Typy danych ................................................................................................................. 71 Używanie liczb ........................................................................................................ 71 Używanie ciągów znaków ......................................................................................... 79 Używanie dat .......................................................................................................... 88 Zmienne logiczne .................................................................................................... 94 Przechowywanie zmiennych ........................................................................................... 95 System dwójkowy ................................................................................................... 95 Bity i bajty .............................................................................................................. 96 Reprezentowanie wartości ....................................................................................... 96 Przekształcanie wartości ......................................................................................... 98 Metody ..................................................................................................................... 100 Dlaczego warto używać metod? .............................................................................. 100 Tworzenie metod .................................................................................................. 105 Nazwy metod ........................................................................................................ 107 Zasięg ................................................................................................................. 108 Podsumowanie .......................................................................................................... 110 Ćwiczenia .................................................................................................................. 111 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 111 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 111 Rozdział 4. Sterowanie przebiegiem programu ....................................................................................113 Podejmowanie decyzji ................................................................................................. 113 Instrukcja If ............................................................................................................... 114 Instrukcja Else ...................................................................................................... 116 Obsługa wielu alternatyw za pomocą instrukcji ElseIf ............................................... 117 Zagnieżdżone instrukcje If ..................................................................................... 118 Jednowierszowe instrukcje If .................................................................................. 118 Operatory porównania ........................................................................................... 118 Porównywanie ciągów znaków ................................................................................ 128
Spis treści 7 Wyrażenie Select Case ............................................................................................... 129 Używanie wyrażenia Select Case ............................................................................ 130 Używanie wyrażenia Select Case bez uwzględniania wielkości liter ............................ 133 Warunki z wieloma wartościami ............................................................................. 136 Wyrażenie Case Else ............................................................................................. 137 Używanie różnych typów danych w wyrażeniach Select Case ..................................... 138 Pętle ......................................................................................................................... 138 Pętle For … Next .................................................................................................. 138 Pętla For Each … Next .......................................................................................... 143 Pętle Do … Loop .................................................................................................. 144 Pętle zagnieżdżone ............................................................................................... 149 Wczesne wychodzenie z pętli ................................................................................. 150 Pętle nieskończone ............................................................................................... 153 Podsumowanie .......................................................................................................... 154 Ćwiczenia .................................................................................................................. 154 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 154 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 155 Rozdział 5. Struktury danych .................................................................................................................157 Wprowadzenie do korzystania z tablic .......................................................................... 157 Definiowanie i używanie tablic ................................................................................ 158 Używanie pętli For Each … Next ............................................................................. 160 Przekazywanie tablic jako parametrów .................................................................... 162 Sortowanie tablic .................................................................................................. 164 Przechodzenie w odwrotnym kierunku ..................................................................... 165 Inicjowanie tablicy ................................................................................................. 167 Wyliczenia ................................................................................................................. 168 Używanie wyliczeń ................................................................................................. 168 Określanie stanu .................................................................................................. 172 Ustawianie niepoprawnych wartości ....................................................................... 174 Stałe ......................................................................................................................... 174 Używanie stałych .................................................................................................. 175 Stałe różnych typów .............................................................................................. 177 Struktury ................................................................................................................... 177 Tworzenie struktur ................................................................................................ 177 Dodawanie właściwości do struktur ........................................................................ 180 Tablice ArrayList ........................................................................................................ 181 Używanie klasy ArrayList ........................................................................................ 181 Usuwanie elementów z listy ArrayList ..................................................................... 185 Wyświetlanie elementów tablic ArrayList ................................................................. 188 Używanie kolekcji ....................................................................................................... 188 Tworzenie kolekcji CustomerCollection ................................................................... 190 Dodawanie właściwości Item ................................................................................. 191 Wyszukiwanie elementów za pomocą kolekcji Hashtable ............................................... 193 Używanie kolekcji Hashtable .................................................................................. 193 Usuwanie elementów — metody Remove, RemoveAt i Clear .................................... 196 Wrażliwość na wielkość znaków ............................................................................. 199 Zaawansowane techniki manipulacji tablicami .............................................................. 200 Tablice dynamiczne ............................................................................................... 200 Słowo kluczowe Preserve ...................................................................................... 202 Podsumowanie .......................................................................................................... 203
8 Visual Basic 2005. Od podstaw Ćwiczenia .................................................................................................................. 204 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 204 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 204 Rozdział 6. Tworzenie aplikacji dla systemu Windows .......................................................................205 Reagowanie na zdarzenia ........................................................................................... 206 Ustawianie zdarzeń przycisku ................................................................................. 206 Tworzenie prostych aplikacji ........................................................................................ 210 Tworzenie formularza ............................................................................................ 210 Zliczanie liter ........................................................................................................ 212 Zliczanie słów ....................................................................................................... 214 Kod przycisku Pokaż wynik ..................................................................................... 217 Bardziej złożone aplikacje ........................................................................................... 218 Aplikacja do edycji tekstu ...................................................................................... 218 Tworzenie paska narzędzi ...................................................................................... 219 Tworzenie paska stanu .......................................................................................... 222 Tworzenie pola edycji ............................................................................................ 224 Usuwanie zawartości pola edycji ............................................................................ 224 Obsługa działania przycisków paska narzędzi .......................................................... 226 Aktywne kontrolki .................................................................................................. 230 Używanie wielu formularzy .......................................................................................... 231 Okno z informacjami o programie ........................................................................... 232 Podsumowanie .......................................................................................................... 235 Ćwiczenia .................................................................................................................. 236 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 236 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 236 Rozdział 7. Okna dialogowe ....................................................................................................................237 Okno komunikatu ....................................................................................................... 237 Ikony okna komunikatu ......................................................................................... 238 Przyciski okna komunikatu ..................................................................................... 238 Ustawianie przycisku domyślnego .......................................................................... 239 Inne opcje ............................................................................................................ 240 Składnia metody Show .......................................................................................... 240 Przykładowe okna komunikatu ............................................................................... 242 Kontrolki do obsługi plików ......................................................................................... 245 Kontrolka OpenFileDialog ...................................................................................... 246 Właściwości kontrolki OpenFileDialog ..................................................................... 247 Metody kontrolki OpenFileDialog ............................................................................ 248 Używanie kontrolki OpenFileDialog ......................................................................... 248 Kontrolka SaveFileDialog ............................................................................................ 252 Właściwości kontrolki SaveFileDialog ...................................................................... 253 Metody kontrolki SaveFileDialog ............................................................................. 254 Używanie kontrolki SaveFileDialog .......................................................................... 254 Kontrolka FontDialog .................................................................................................. 258 Właściwości kontrolki FontDialog ........................................................................... 258 Metody kontrolki FontDialog .................................................................................. 258 Używanie kontrolki FontDialog ................................................................................ 259 Kontrolka ColorDialog ................................................................................................. 261 Właściwości kontrolki ColorDialog .......................................................................... 262 Używanie kontrolki ColorDialog .............................................................................. 263
Spis treści 9 Kontrolka PrintDialog .................................................................................................. 265 Właściwości kontrolki PrintDialog ........................................................................... 265 Używanie kontrolki PrintDialog ............................................................................... 266 Klasa PrintDocument ............................................................................................ 266 Drukowanie dokumentu ......................................................................................... 266 Kontrolka FolderBrowserDialog .................................................................................... 273 Właściwości kontrolki FolderBrowserDialog ............................................................. 273 Używanie kontrolki FolderBrowserDialog ................................................................. 274 Podsumowanie .......................................................................................................... 277 Ćwiczenia .................................................................................................................. 278 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 278 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 278 Rozdział 8. Tworzenie menu ...................................................................................................................279 Właściwości menu ..................................................................................................... 279 Rysunki ................................................................................................................ 280 Klawisze dostępu ................................................................................................. 280 Klawisze skrótu .................................................................................................... 280 Znacznik wyboru ................................................................................................... 280 Okno właściwości ................................................................................................. 280 Tworzenie menu ......................................................................................................... 282 Projektowanie menu .............................................................................................. 282 Dodawanie pasków narzędzi i kontrolek .................................................................. 285 Kod obsługujący menu .......................................................................................... 286 Dodawanie kodu obsługującego menu Widok oraz paski narzędzi ............................. 292 Testowanie kodu .................................................................................................. 293 Menu kontekstowe ..................................................................................................... 295 Tworzenie menu kontekstowego ............................................................................. 296 Włączanie i wyłączanie opcji menu oraz przycisków paska narzędzi ........................... 299 Podsumowanie .......................................................................................................... 303 Ćwiczenie .................................................................................................................. 304 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 304 Rozdział 9. Debugowanie i obsługa błędów ...........................................................................................305 Główne rodzaje błędów ............................................................................................... 306 Błędy składni ........................................................................................................ 306 Błędy wykonania ................................................................................................... 309 Błędy logiczne ...................................................................................................... 309 Debugowanie ............................................................................................................. 311 Tworzenie przykładowego programu ........................................................................ 311 Ustawianie punktów przerwania ............................................................................. 327 Debugowanie za pomocą okna Watch ..................................................................... 334 Używanie okna Locals ........................................................................................... 337 Obsługa błędów ......................................................................................................... 338 Używanie ustrukturalizowanej obsługi błędów .......................................................... 340 Podsumowanie .......................................................................................................... 341 Ćwiczenia .................................................................................................................. 342 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 342 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 342
10 Visual Basic 2005. Od podstaw Rozdział 10. Tworzenie obiektów ...........................................................................................................343 Wprowadzenie do podejścia obiektowego ..................................................................... 343 Hermetyzacja ....................................................................................................... 345 Metody i właściwości ............................................................................................ 345 Zdarzenia ............................................................................................................. 346 Widoczność .......................................................................................................... 346 Czym jest klasa? .................................................................................................. 347 Tworzenie klas ........................................................................................................... 348 Powtórne wykorzystanie kodu ...................................................................................... 349 Projektowanie klasy ................................................................................................... 350 Stan .................................................................................................................... 351 Działanie .............................................................................................................. 351 Zapisywanie stanu ................................................................................................ 352 Prawdziwe właściwości .......................................................................................... 355 Właściwości do odczytu i zapisu ............................................................................. 358 Metoda IsMoving .................................................................................................. 361 Konstruktory .............................................................................................................. 363 Tworzenie konstruktora ......................................................................................... 363 Dziedziczenie ............................................................................................................. 365 Dodawanie nowych metod i właściwości ................................................................. 367 Dodawanie metody GetPowerToWeightRatio ............................................................ 369 Zmiana ustawień domyślnych ................................................................................ 370 Polimorfizm — trudne słowo, łatwe pojęcie ............................................................. 373 Przesłanianie innych metod ................................................................................... 374 Dziedziczenie po klasie Object ............................................................................... 376 Obiekty i struktury ...................................................................................................... 376 Klasy platformy .NET .................................................................................................. 377 Przestrzenie nazw ................................................................................................. 377 Instrukcja Imports ................................................................................................. 379 Tworzenie własnych przestrzeni nazw ..................................................................... 380 Dziedziczenie na platformie .NET ........................................................................... 382 Podsumowanie .......................................................................................................... 383 Ćwiczenia .................................................................................................................. 383 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 383 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 383 Rozdział 11. Zaawansowane techniki programowania obiektowego ..................................................385 Tworzenie przeglądarki ulubionych stron internetowych ................................................. 385 Skróty internetowe i adresy ulubionych stron ........................................................... 386 Używanie klas ....................................................................................................... 388 Przeglądanie skrótów do ulubionych stron ............................................................... 394 Otwieranie stron ................................................................................................... 401 Alternatywna przeglądarka ulubionych .......................................................................... 403 Dostęp do ulubionych stron za pomocą zasobnika ................................................... 404 Wyświetlanie listy ulubionych stron ........................................................................ 407 Używanie współdzielonych właściwości i metod ............................................................ 410 Używanie procedur współdzielonych ....................................................................... 411 Używanie metod współdzielonych ........................................................................... 415 Programowanie obiektowe i zarządzanie pamięcią ........................................................ 417 Przywracanie pamięci ............................................................................................ 418 Zwalnianie zasobów .............................................................................................. 419 Defragmentacja i kompaktowanie .......................................................................... 420
Spis treści 11 Podsumowanie .......................................................................................................... 420 Ćwiczenie .................................................................................................................. 422 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 422 Rozdział 12. Tworzenie bibliotek klas ....................................................................................................423 Biblioteki klas ............................................................................................................ 424 Tworzenie biblioteki klas ....................................................................................... 424 Tworzenie biblioteki klas dla projektu Favorites Viewer ............................................. 426 Aplikacje wielowarstwowe ...................................................................................... 429 Używanie silnych nazw ................................................................................................ 430 Podpisywanie podzespołów .................................................................................... 431 Wersje podzespołu ............................................................................................... 433 Rejestrowanie podzespołów ........................................................................................ 434 Narzędzie Gacutil .................................................................................................. 434 Dlaczego utworzonego podzespołu nie widać w oknie dialogowym References? ......... 435 Projektowanie bibliotek klas ........................................................................................ 435 Używanie gotowych bibliotek klas ................................................................................ 438 Używanie pliku InternetFavorites.dll ........................................................................ 438 Podglądanie klas za pomocą przeglądarki obiektów ...................................................... 439 Podsumowanie .......................................................................................................... 440 Ćwiczenie .................................................................................................................. 440 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 440 Rozdział 13. Tworzenie własnych kontrolek .........................................................................................441 Kontrolki formularzy Windows ...................................................................................... 442 Tworzenie i testowanie kontrolek użytkownika ......................................................... 442 Udostępnianie właściwości kontrolek użytkownika ........................................................ 446 Dodawanie właściwości ......................................................................................... 446 Udostępnianie metod kontrolki użytkownika ............................................................ 448 Udostępnianie zdarzeń kontrolki użytkownika .......................................................... 449 Etap projektowania a czas wykonywania programu ........................................................ 453 Tworzenie biblioteki formularzy .................................................................................... 456 Tworzenie biblioteki z formularzem logowania .......................................................... 456 Testowanie biblioteki FormsLibrary ......................................................................... 463 Podłączanie zdarzeń ............................................................................................. 465 Podsumowanie .......................................................................................................... 468 Ćwiczenie .................................................................................................................. 469 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 469 Rozdział 14. Programowanie grafiki ......................................................................................................471 Tworzenie prostego programu Paint ............................................................................. 471 Tworzenie projektu z kontrolkami użytkownika ......................................................... 472 Jak działają programy graficzne? ............................................................................ 472 Klasa GraphicsItem .............................................................................................. 474 Ekran i współrzędne klienckie ................................................................................ 477 Oczekiwanie na działanie myszy i rysowanie obiektów GraphicsCircle ........................ 477 Wywoływanie metody Invalidate .............................................................................. 483 Optymalizacja rysowania ........................................................................................ 484 Wybór kolorów ...................................................................................................... 485 Reagowanie na kliknięcia ...................................................................................... 491
12 Visual Basic 2005. Od podstaw Obsługa dwóch kolorów .............................................................................................. 494 Informowanie o wybranych przyciskach ................................................................... 496 Używanie złożonych kolorów ................................................................................... 502 Używanie różnych narzędzi ..................................................................................... 506 Implementacja rysowania pustych kół ..................................................................... 506 Rysunki ..................................................................................................................... 511 Wyświetlanie rysunków .......................................................................................... 512 Skalowanie rysunków ............................................................................................ 513 Zachowywanie proporcji ......................................................................................... 516 Inne metody klasy Graphics ........................................................................................ 518 Podsumowanie .......................................................................................................... 519 Rozdział 15. Dostęp do baz danych ..........................................................................................................521 Czym są bazy danych? ................................................................................................ 522 Obiekty bazodanowe Microsoft Access ................................................................... 522 Tabele ................................................................................................................. 522 Kwerendy ............................................................................................................. 522 Instrukcja SELECT języka SQL ..................................................................................... 523 Kwerendy w bazie danych Access ................................................................................ 525 Tworzenie kwerendy .............................................................................................. 525 Komponenty dostępu do danych ................................................................................. 529 DataSet ............................................................................................................... 529 DataGridView ....................................................................................................... 530 BindingSource ...................................................................................................... 530 BindingNavigator .................................................................................................. 530 TableAdapter ........................................................................................................ 531 Wiązanie danych ........................................................................................................ 531 Podsumowanie .......................................................................................................... 538 Ćwiczenia .................................................................................................................. 538 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 538 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 538 Rozdział 16. Programowanie baz danych przy użyciu SQL Server i ADO.NET ....................................539 ADO.NET ................................................................................................................... 540 Przestrzenie nazw ADO.NET ................................................................................... 540 Klasa SqlConnection ............................................................................................. 541 Klasa SqlCommand .............................................................................................. 543 Klasa SqlDataAdapter ........................................................................................... 546 Klasa DataSet ...................................................................................................... 550 Klasa DataView .................................................................................................... 551 Klasy ADO.NET w praktyce .......................................................................................... 554 Przykład zastosowania obiektu DataSet .................................................................. 554 Wiązanie danych ........................................................................................................ 563 Obiekty BindingContext i CurrencyManager ............................................................. 563 Wiązanie kontrolek ............................................................................................... 564 Podsumowanie .......................................................................................................... 594 Ćwiczenia .................................................................................................................. 595 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 595 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 595
Spis treści 13 Rozdział 17. Formularze WWW ..............................................................................................................597 Architektura typu uproszczony klient ............................................................................ 598 Formularze WWW a formularze Windows ...................................................................... 599 Zalety formularzy Windows .................................................................................... 599 Zalety formularzy WWW ......................................................................................... 600 Aplikacje sieciowe — podstawowe elementy ................................................................ 601 Serwery WWW ...................................................................................................... 601 Przeglądarki ......................................................................................................... 601 Hipertekstowy język znaczników ............................................................................. 601 Języki VBScript i JavaScript .................................................................................... 602 Kaskadowe arkusze stylów (CSS) ........................................................................... 602 Technologia Active Server Pages ................................................................................. 602 Zalety .................................................................................................................. 603 Specjalne pliki witryn internetowych ....................................................................... 603 Tworzenie aplikacji ................................................................................................ 604 Kontrolki — okno narzędzi ..................................................................................... 604 Tworzenie aplikacji sieciowych .................................................................................... 605 Tworzenie formularzy WWW oraz przetwarzanie po stronie klienta i po stronie serwera ... 605 Przekazywanie danych i sprawdzanie ich poprawności .............................................. 610 Projektowanie wyglądu i stylu witryny ...................................................................... 615 Używanie kontrolki GridView do tworzenia formularzy WWW sterowanych danymi ........ 625 Określanie lokalizacji witryn internetowych przy użyciu środowiska Visual Studio 2005 ... 631 Podsumowanie .......................................................................................................... 632 Ćwiczenie .................................................................................................................. 634 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 634 Rozdział 18. Uwierzytelnianie przy użyciu formularzy .......................................................................635 Uwierzytelnianie na witrynach internetowych ................................................................. 635 Uwierzytelnianie systemu Windows ........................................................................ 636 Uwierzytelnianie przy użyciu formularzy ................................................................... 636 Narzędzie do zarządzania witryną internetową (WAT) ................................................ 636 Kontrolki służące do logowania .............................................................................. 645 Podsumowanie .......................................................................................................... 658 Ćwiczenia .................................................................................................................. 658 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 658 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 659 Rozdział 19. Visual Basic 2005 i XML ......................................................................................................661 Wprowadzenie do XML ................................................................................................ 661 Jak wygląda język XML? ......................................................................................... 663 XML dla początkujących ........................................................................................ 665 Książka adresowa ...................................................................................................... 665 Tworzenie projektu ................................................................................................ 665 Klasa SerializableData .......................................................................................... 666 Wczytywanie plików XML ........................................................................................ 672 Modyfikowanie danych .......................................................................................... 675 Wysyłanie poczty elektronicznej .............................................................................. 676 Tworzenie listy adresów ......................................................................................... 677 Pomijanie wybranych składowych ........................................................................... 682 Wczytywanie danych adresowych ............................................................................ 684
14 Visual Basic 2005. Od podstaw Dodawanie nowych wpisów .................................................................................... 685 Poruszanie się po danych ...................................................................................... 687 Usuwanie adresów ................................................................................................ 688 Integracja z książką adresową ..................................................................................... 691 Zasady integracji .................................................................................................. 691 Wczytywanie książki adresowej w innej aplikacji ...................................................... 693 Podsumowanie .......................................................................................................... 698 Ćwiczenia .................................................................................................................. 698 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 698 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 699 Rozdział 20. Usługi WWW i technologia Remoting .................................................................................701 Czym są usługi WWW? ............................................................................................... 701 Jak działają usługi WWW? ..................................................................................... 702 SOAP ................................................................................................................... 703 Tworzenie usług WWW ................................................................................................ 704 Przykładowa usługa WWW ..................................................................................... 705 Dodawanie nowych metod ..................................................................................... 708 Serwer rysunków ........................................................................................................ 710 Tworzenie projektu ................................................................................................ 710 Zwracanie tablic ................................................................................................... 712 Zwracanie złożonych informacji .............................................................................. 716 Klient usługi PictureService ......................................................................................... 720 Język WSDL .......................................................................................................... 721 Tworzenie aplikacji klienckiej ................................................................................. 721 Dodawanie referencji sieciowych ............................................................................ 722 Wyświetlanie listy katalogów .................................................................................. 724 Wyświetlanie listy plików i wybór rysunków .............................................................. 727 Technologia Remoting ................................................................................................ 731 Podsumowanie .......................................................................................................... 738 Ćwiczenia .................................................................................................................. 739 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 739 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 739 Rozdział 21. Wdrażanie aplikacji ............................................................................................................741 Czym jest wdrażanie? ................................................................................................. 742 Wdrażanie typu ClickOnce ..................................................................................... 742 Wdrażanie typu XCOPY .......................................................................................... 747 Tworzenie aplikacji instalacyjnych przy użyciu Visual Studio 2005 .................................. 748 Tworzenie programu instalacyjnego ........................................................................ 748 Edytor interfejsu użytkownika ...................................................................................... 752 Wdrażanie innych rozwiązań ........................................................................................ 755 Podzespoły prywatne ............................................................................................. 755 Podzespoły współdzielone ..................................................................................... 756 Wdrażanie aplikacji dla komputerów stacjonarnych .................................................. 757 Wdrażanie aplikacji sieciowych ............................................................................... 757 Wdrażanie usług WWW .......................................................................................... 757 Przydatne narzędzia .............................................................................................. 757 Podsumowanie .......................................................................................................... 758 Ćwiczenia .................................................................................................................. 759 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 759 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 759
Spis treści 15 Rozdział 22. Tworzenie aplikacji dla urządzeń przenośnych ..............................................................761 Środowisko ............................................................................................................... 761 Wspólne środowisko uruchomieniowe .................................................................... 762 Program ActiveSync .............................................................................................. 762 Wspólne typy platformy .NET Compact .................................................................... 763 Klasy platformy Compact ....................................................................................... 764 Tworzenie gry dla systemu Pocket PC .......................................................................... 766 Podsumowanie .......................................................................................................... 778 Ćwiczenie .................................................................................................................. 779 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 779 Dodatek A Co dalej? ..................................................................................................................................781 Zasoby internetowe .................................................................................................... 782 P2P.Wrox.com ...................................................................................................... 782 Zasoby Microsoftu ................................................................................................ 782 Inne zasoby .......................................................................................................... 783 Zasoby dostępne bez połączenia (książki) .................................................................... 784 Professional VB .NET, 2nd Edition .......................................................................... 784 ASP.NET 2.0 Beta Preview ..................................................................................... 784 Dodatek B Schemat MSF .........................................................................................................................787 Cykl tworzenia oprogramowania ................................................................................... 788 Schemat MSF ............................................................................................................ 788 Tworzenie wizji ...................................................................................................... 789 Etap planowania ................................................................................................... 790 Etap pisania kodu ................................................................................................. 791 Etap testowania ................................................................................................... 791 Etap wdrażania ..................................................................................................... 792 Zarządzanie kosztami i korzyściami ............................................................................. 792 Określanie kryteriów sukcesu projektu przy użyciu schematu MSF .................................. 794 Podsumowanie .......................................................................................................... 794 Dodatek C Wprowadzenie do zabezpieczeń ..........................................................................................795 Zabezpieczenia oparte na uprawnieniach kodu (CAS) ....................................................... 796 Uprawnienia ......................................................................................................... 797 Zasady zabezpieczeń ............................................................................................ 798 Dowód ................................................................................................................. 798 Warstwa SSL ............................................................................................................. 798 Szukanie informacji .................................................................................................... 799 Podsumowanie .......................................................................................................... 800 Dodatek D Rozwiązania ............................................................................................................................801 Skorowidz ...............................................................................................................................................827
Zadaniem tej książki jest umożliwienie szybkiego opanowania języka Visual Basic 2005 na- wet tym osobom, które nigdy wcześniej nie programowały. Nowe informacje wprowadzane są stopniowo, na podstawie wcześniejszych rozdziałów. Weź więc głęboki wdech, powoli wypuść powietrze i pomyśl, że możesz to zrobić. Bez problemu! Naprawdę! Programowanie w dużym stopniu przypomina uczenie dziecka wiązania sznurowadeł. Trudno cokolwiek osiągnąć, dopóki nie opanuje się poprawnego sposobu przekazywania instrukcji. Visual Basic 2005 to język, w którym można przekazać komputerowi instrukcje dotyczące wy- konywania pewnych operacji. Ale podobnie jak dziecko, komputer zrozumie je tylko wtedy, gdy będą wystarczająco jasne. Jeśli nigdy nie pisałeś programów, może Ci się to wydawać trudne — i czasem rzeczywiście tak jest. Jednak Visual Basic 2005 to prosty język służący do wyjaśniania pewnych skomplikowanych rzeczy. Choć zrozumienie funkcjonowania pro- gramów na szczegółowym poziomie może być przydatne, Visual Basic 2005 zwalnia progra- mistów z konieczności zajmowania się żmudnymi zawiłościami pisania programów dla systemu Windows. Pozwala to skoncentrować się na rozwiązywaniu ciekawszych problemów. Visual Basic 2005 pomaga tworzyć programy działające w systemie operacyjnym Windows. Jeśli czytasz tę książkę, prawdopodobnie czujesz potrzebę lub chęć pisania programów tego typu. Nawet jeśli nigdy nie napisałeś programu komputerowego, wykonując „Spróbuj sam” przedstawione w tej książce, szybko poznasz różne aspekty języka Visual Basic 2005, jak również jego podstawę w postaci platformy .NET. Zobaczysz, że programowanie nie jest nawet w części tak trudne, jak to sobie wyobrażałeś. Zanim się o tym przekonasz, nauczysz się tworzyć różne typy programów. Ponadto — jak wskazuje nazwa .NET — języka Visual Basic 2005 można użyć do tworzenia aplikacji na urządzenia przenośne, na przykład kompu- tery kieszonkowe czy telefony Smartphone. Jednak poznając nową technologię, trzeba naj- pierw nauczyć się chodzić, a dopiero potem biegać, dlatego początkowe rozdziały opisują pod- stawowe aplikacje dla systemu Windows, a dopiero w dalszej części książki przedstawione są aplikacje działające na innych platformach.
24 Visual Basic 2005. Od podstaw Ten rozdział przedstawia następujące zagadnienia: n Instalację języka Visual Basic 2005. n Przegląd zintegrowanego środowiska programistycznego (IDE) języka Visual Basic 2005. n Tworzenie prostych programów dla systemu Windows. n Używanie zintegrowanego systemu pomocy. Programy dla systemu Windows różnią się znacznie od swych wiekowych przodków — pro- gramów dla systemu MS-DOS. Przebieg działania programów dla systemu DOS był dość ściśle określony od początku do końca. Choć nie musi to oznaczać zmniejszenia funkcjonalno- ści aplikacji, ogranicza sposób korzystania z niej przez użytkownika. Program dla systemu DOS jest jak przechodzenie przez korytarz. Aby dojść do końca, trzeba iść w jego kierunku, pokonując wszystkie napotkane przeszkody. Taki program pozwala otwierać po drodze jedynie określone drzwi. Z drugiej strony system Windows zapoczątkował erę programów sterowanych zdarzeniami. Zdarzenia w tym przypadku obejmują na przykład kliknięcie przycisku, zmianę rozmiaru okna lub zmianę tekstu w polu tekstowym. Kod pisany przez programistę reaguje na takie zdarzenia. Wracając do przykładu z korytarzem — programy dla systemu Windows pozwalają znaleźć się na końcu korytarza w wyniku kliknięcia tego końca. Dzięki temu można pominąć całą dłu- gość korytarza. Jeśli znajdziesz się na końcu i stwierdzisz, że wcale nie chciałeś tam trafić, możesz łatwo przenieść się w nowe miejsce bez konieczności powrotu do punktu wyjścia. Pro- gram reaguje na Twoje ruchy i podejmuje odpowiednie działania, aby wykonać polecenia. Kolejną wielką zaletą programów dla systemu Windows jest niezależność od sprzętu. To system Windows odpowiada za komunikację ze sprzętem, dzięki czemu nie musi tego robić programi- sta. Nie trzeba znać zasad działania każdej drukarki laserowej na rynku, aby napisać program do drukowania. Nie trzeba uczyć się schematów kart graficznych, aby napisać grę. Windows opakowuje te operacje, udostępniając uniwersalne procedury komunikowania się ze sterow- nikami pisanymi przez producentów sprzętu. Prawdopodobnie jest to główny powód popu- larności systemu Windows. Te uniwersalne procedury to tak zwany interfejs programowania aplikacji (ang. Application Interface Programming — API). Przed wprowadzeniem języka Visual Basic 1.0 w 1991 roku programiści musieli dobrze znać języki C i C++, jak również elementy składające się na sam system Windows, czyli API. Ta złożoność oznaczała, że jedynie zaangażowani i odpowiednio wykształceni programiści potra- fili tworzyć programy działające w systemie Windows. Język Visual Basic stanowił wielką zmianę i szacuje się, że obecnie liczba wierszy kodu produkcyjnego w języku Visual Basic jest porównywalna w liczbą wierszy kodu we wszystkich innych językach.
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 25 Visual Basic zmienił oblicze programowania dla systemu Windows, znosząc konieczność pi- sania skomplikowanego kodu do obsługi interfejsu użytkownika. Możliwość wizualnego tworze- nia własnego interfejsu pozwoliła programistom skoncentrować się na rozwiązywaniu proble- mów biznesowych. Po narysowaniu interfejsu użytkownika programista może dodać kod reagujący na zdarzenia. Ponadto język Visual Basic od samego początku cechował się rozszerzalnością. Niezależni producenci szybko dostrzegli możliwość sprzedaży modułów ułatwiających pracę progra- mistom. Te moduły, czyli kontrolki, początkowo nosiły nazwę VBXs, pochodzącą od roz- szerzenia plików modułów. Przed wprowadzeniem języka Visual Basic 5.0, jeśli programiście nie podobał się sposób działania przycisku, mógł kupić inną wersję przycisku lub napisać własną, jednak te kontrolki musiały być napisane w językach C lub C++. Jednymi z pierw- szych dostępnych kontrolek były narzędzia umożliwiające dostęp do baz danych. W języku Visual Basic 5.0 pojawiła się technologia ActiveX, która umożliwiała programistom tworzenie własnych kontrolek ActiveX. Wprowadzenie przez Microsoft języka Visual Basic 3.0 to kolejny przełom w świecie pro- gramowania. Od tej pory możliwe było tworzenie aplikacji bazodanowych bezpośrednio do- stępnych dla użytkownika (tak zwane aplikacje frontonowe) przy użyciu samego języka Visual Basic. Nie trzeba było posługiwać się dodatkowymi kontrolkami. Było to możliwe dzięki wpro- wadzeniu obiektów dostępu do danych (ang. Data Access Objects — DAO), które umożli- wiały programistom manipulowanie danymi równie łatwo jak interfejsem użytkownika. Wersje 4.0 i 5.0 języka Visual Basic zwiększały możliwości wersji 3.0, umożliwiając progra- mistom pisanie programów dla nowej wersji systemu Windows — Windows 95. Co najbar- dziej istotne, nowe wersje języka ułatwiały także pisanie kodu nadającego się do powtórnego wykorzystania przez programistów piszących w innych językach programowania. Wersja 6.0 umożliwiła nowy sposób dostępu do baz danych dzięki modelowi ADO (ang. ActiveX Data Objects). Możliwości ADO zostały udostępnione przez Microsoft w celu umożliwienia dostępu do baz danych programistom aplikacji internetowych używającym języka ASP. Wszystkie te usprawnienia języka Visual Basic zapewniły mu dominującą pozycję w świecie programo- wania. Visual Basic pozwala programistom pisać stabilne i łatwe w pielęgnacji aplikacje w rekordowo krótkim czasie. W lutym 2002 roku pojawił się Visual Basic .NET, w którym pozbyto się większości ogra- niczeń wcześniejszych wersji tego języka. W przeszłości Visual Basic krytykowano i wyśmie- wano jako „zabawkowy” język, ponieważ nie udostępniał wszystkich właściwości cechujących bardziej złożone języki, na przykład języki C++ czy Java. W Visual Basic .NET Microsoft usunął te ograniczenia i przekształcił ten język w niezwykle wydajne narzędzie programi- styczne. Visual Basic 2005 to kontynuacja tego trendu. Choć w języku Visual Basic 2005 nie wprowadzono tak znaczących zmian jak w Visual Basic .NET, zawiera on wystarczająco wiele usprawnień w języku i środowisku programistycznym, aby stanowił wartościową aktualizację. Visual Basic 2005 jest doskonałym wyborem dla programistów na wszystkich poziomach zaawansowania.
26 Visual Basic 2005. Od podstaw Możesz używać Visual Basic 2005 w kilku postaciach: n Jako części środowiska Visual Studio 2005, które jest zestawem narzędzi i obejmuje także języki C# (wymawiaj jako „si-szarp”), J# (wymawiaj jako „dżej-szarp”) i Visual C++. Linia produktów Visual Studio 2005 obejmuje wersje Visual Studio Standard Edition, Visual Studio Professional Edition, Visual Studio Tools for Office oraz Visual Studio Team System. Kolejne wersje udostępniają coraz więcej narzędzi do pisania dużych aplikacji i zarządzania ich tworzeniem. n Jako wersji Express Edition, która w porównaniu z Visual Studio 2005 udostępnia ograniczony zestaw narzędzi i cech. Obie wersje pozwalają tworzyć aplikacje dla systemu Windows. Proces instalacji jest prosty. Instalator środowiska Visual Studio potrafi nawet dokładnie określić, czego potrzebuje kom- puter, aby możliwa była instalacja tego środowiska. Opisy w „Spróbuj sam” zakładają, że masz dostęp do środowiska Visual Studio 2005 Architect Edition. Większość opcji instalacji jest oczywista i w większości środowisk można zainstalo- wać środowisko Visual Studio, posługując się domyślnymi ustawieniami. Niezależnie od instalowanej wersji instalacja zgodnie z domyślnymi ustawieniami powinna przebiegać bez zakłóceń. Spróbuj sam Instalacja Visual Basic 2005 1. Płyta z Visual Studio 2005 ma opcję autouruchamiania, jednak jeśli po włożeniu płyty nie pojawi się ekran instalacyjny, należy wpisać instrukcję setup.exe z poziomu głównego katalogu płyty. W tym celu należy otworzyć menu Start systemu Windows (zwykle znajduje się na dole ekranu) i wybrać opcję Uruchom. Następnie należy wpisać w polu Otwórz instrukcję d:setup.exe, jeśli d to litera napędu CD-ROM. Po uruchomieniu programu instalacyjnego powinno pojawić się okno przedstawione na rysunku 1.1. 2. To okno dialogowe przedstawia kolejność instalowania elementów środowiska. Do poprawnego działania środowisko Visual Basic 2005 wymaga instalacji kilku aktualizacji, na przykład pakietu Service Pack 1 w przypadku systemu Windows XP. Program instalacyjny poinformuje Cię o brakujących aktualizacjach. Przed kontynuowaniem instalacji środowiska Visual Studio 2005 należy zainstalować potrzebne aktualizacje. Etap 1 instaluje środowisko Visual Studio, należy więc nacisnąć odnośnik Install Visual Studio. 3. Po zaakceptowaniu licencji użytkownika należy kliknąć przycisk Continue i przejść do kolejnego etapu. 4. Podobnie jak w przypadku większości programów instalacyjnych, pojawi się lista elementów środowiska, które można zainstalować (rysunek 1.2). Możesz zdecydować się na instalację jedynie potrzebnych składników. Na przykład, jeśli na dysku jest mało wolnego miejsca i nie planujesz w najbliższej przyszłości używać języka Visual
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 27 Rysunek 1.1. Ekran powitalny instalatora środowiska Visual Studio 2005 C++ 2005, możesz usunąć ten język z listy instalowanych składników. Możesz także określić lokalizację elementów, choć najłatwiej jest zostawić ustawienia domyślne. Wszystkie opcje pominięte w trakcie początkowej instalacji możesz dodać później, kiedy zmienią się Twoje potrzeby lub zainteresowania. Jeśli planujesz tworzyć aplikacje bazodanowe (opisane w rozdziale 16.), powinieneś zainstalować bazę danych SQL Server 2005 Express, która znajduje się na końcu listy. Rysunek 1.2. Instalacja składników środowiska Visual Studio 2005
28 Visual Basic 2005. Od podstaw Każdy ze składników opisują informacje trojakiego rodzaju: n Pole Feature description przedstawia zarys zastosowań i funkcji danego składnika. n Pole Product install path pokazuje, gdzie dany składnik zostanie zainstalowany. n Ostatnie pole, Disk space requirements, informuje o ilości pamięci na dysku zajmowanej przez wszystkie wybrane składniki. Kiedy uruchamiasz Visual Basic 2005, wiele informacji przenoszonych jest z dysku do pamięci, a także z pamięci na dysk. Dlatego ważne jest, aby pozostawić odpowiednią ilość wolnego miejsca na dysku. Nie ma dokładnych reguł opisujących ilość potrzebnej pamięci, jednak dysk mający mniej niż 100 MB wolnej przestrzeni można uznać za pełny. 5. Po wybraniu wszystkich potrzebnych składników możesz kliknąć przycisk Install. Rozpocznie się instalacja, podczas której możesz spokojnie usiąść i zrelaksować się. Czas instalowania środowiska zależy od liczby wybranych składników oraz używanego komputera. Na przykład instalacja pełnego środowiska na komputerze z procesorem 2.4 GHz, 512 MB pamięci i systemem Windows XP Professional zajmuje około 20 minut. 6. Po zakończeniu instalacji zobaczysz okno dialogowe informujące o ukończeniu tego zadania. Na tym etapie możesz także zobaczyć informacje o problemach, które pojawiły się w czasie instalacji. Masz także okazję zobaczyć dziennik instalacji. Ten dziennik zawiera listę wszystkich operacji, które miały miejsce w czasie instalacji. O ile w trakcie instalacji nie wystąpiły jakieś błędy, można zrezygnować z oglądania dziennika. Na tym etapie instalacja środowiska Visual Studio 2005 jest już prawie zakończona. Możesz kliknąć przycisk Done i przejść do instalacji dokumentacji. 7. Instalacja biblioteki MSDN jest prosta, a następne punkty opisują jej etapy. Pierwszy ekran to ekran powitalny. Możesz kliknąć Next, aby przejść do następnego etapu. 8. Teraz możesz wybrać składniki dokumentacji, które chcesz zainstalować. Przedstawia to rysunek 1.3. Po wybraniu składników kliknij przycisk Next, aby rozpocząć proces instalacji. Jeśli masz dużo wolnego miejsca na dysku, najlepiej jest zainstalować pełną dokumenta- cję. W ten sposób uzyskasz dostęp do pełnej biblioteki, co jest istotne, jeśli w czasie insta- lacji wybierzesz ograniczony zestaw opcji, a później będziesz chciał dodać nowe właści- wości. 9. Po zainstalowaniu dokumentacji MSDN ponownie zobaczysz ekran początkowy z dostępną opcją Service Releases. Dobrym pomysłem jest wybranie opcji Service Releases, co powoduje automatyczne sprawdzanie aktualizacji środowiska. Microsoft włożył dużo pracy w udostępnianie aktu- alizacji oprogramowania poprzez internet. Te aktualizacje mogą obejmować wiele rzeczy, od dodatkowej dokumentacji po pakiety naprawiające błędy. Możesz wybrać instalację
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 29 Rysunek 1.3. Instalacja systemu pomocy aktualizacji za pomocą płyty CD z pakietem Service Pack lub poprzez internet. Oczywi- ście aktualizacje poprzez internet wymagają aktywnego połączenia. Ponieważ aktualizacje mogą być dość duże, zaleca się używanie szybkiego połączenia. Po zakończeniu aktualizacji środowisko Visual Studio 2005 jest gotowe do użycia. Prawdziwa zabawa dopiero się rozpoczyna! Rozluźnij się więc, zrelaksuj i przygotuj na wkroczenie do świata języka Visual Basic 2005. Pisanie aplikacji w języku Visual Basic 2005 nie wymaga korzystania ze specjalnego środowi- ska programistycznego tego języka. Możliwość uruchamiania kodu w języku Visual Basic 2005 jest związana z platformą .NET. W rzeczywistości można pisać cały kod w prostym edyto- rze tekstu, jak na przykład Notatnik. Można także wbijać gwoździe, posługując się butem zamiast młotkiem, ale pneumatyczny pistolet do gwoździ jest prawdopodobnie dużo bardziej wydajny. Programy w języku Visual Basic 2005 zdecydowanie najłatwiej jest pisać za pomocą zintegrowanego środowiska programistycznego (ang. Integrated Development Environment — IDE) Visual Studio 2005. Środowisko IDE jest tym, co widzisz, używając Visual Basic 2005 — to okna, pola i tak dalej. Środowisko IDE udostępnia wiele właściwości niedostępnych w zwy- kłych edytorach tekstu, takich jak sprawdzanie kodu, graficzna reprezentacja gotowych apli- kacji czy okno wyświetlające wszystkie pliki składające się na projekt.
30 Visual Basic 2005. Od podstaw Ustawianie profilu IDE to środowisko łączące ze sobą szereg narzędzi, które znacznie ułatwiają tworzenie opro- gramowania. Uruchom środowisko Visual Studio 2005 i przyjrzyj się widocznym elementom. Jeśli w czasie instalacji użyłeś domyślnych ustawień, możesz otworzyć menu Start systemu Windows, a następnie wybrać opcję Programy (Wszystkie programy w Windows XP i Win- dows Server 2003)/Microsoft Visual Studio 2005/Microsoft Visual Studio 2005. Pojawi się wtedy ekran powitalny z widocznym oknem dialogowym Choose Default Environment Settings. Zaznacz opcję Visual Basic Development Settings, a następnie kliknij Start Visual Studio. Pojawi się środowisko programistyczne Visual Studio, widoczne na rysunku 1.4. Rysunek 1.4. Strona startowa środowiska Visual Studio 2005 Menu Możesz już z niecierpliwością oczekiwać, kiedy zaczniesz pisać kod. Najpierw jednak powi- nieneś poznać środowisko IDE i przyjrzeć się paskowi narzędzi i menu, które nie różnią się zbytnio od pasków narzędzi i menu w innych produktach Microsoftu, na przykład w pro- gramach Word, Excel czy PowerPoint. Menu środowiska Visual Studio 2005 jest dynamiczne, co oznacza, że w zależności od wyko- nywanych operacji dostępne są różne elementy menu. W środowisku, w którym nie otwarto żadnego projektu, menu składa się jedynie z pozycji File, Edit, View, Data, Tools, Window, Community oraz Help. Po utworzeniu projektu pojawi się pełne menu środowiska Visual Stu- dio 2005, widoczne na rysunku 1.5.
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 31 Rysunek 1.5. Menu środowiska Visual Studio 2005 Na razie nie musisz szczegółowo znać wszystkich opcji menu. Zapoznasz się z nimi w czasie lektury tej książki. Poniżej znajduje się krótki przegląd operacji, z którymi powiązane są po- szczególne elementy menu: n File — Niemal każdy program dla systemu Windows ma menu File (plik). Jest to standardowy element, który zawiera przynajmniej opcję pozwalającą zakończyć działanie programu. W Visual Studio 2005 w menu tym znajdują się opcje pozwalające otwierać i zamykać poszczególne pliki, jak również całe projekty. n Edit — Menu Edit (edycja) daje dostęp do standardowych elementów znanych z innych produktów: Undo (cofnij), Redo (powtórz), Cut (wytnij), Copy (kopiuj), Paste (wklej) i Delete (usuń). n View — Menu View (widok) zapewnia szybki dostęp do okien udostępnianych przez środowisko, między innymi do okien Solution Explorer, Properties, Output i Toolbox. n Project — Menu Project (projekt) pozwala dodawać do aplikacji nowe pliki, na przykład formularze czy klasy. n Build — Menu Build (kompilacja) jest ważne, kiedy skończysz pisać aplikację i chcesz uruchamiać ją bez użycia środowiska Visual Basic 2005 (na przykład bezpośrednio z menu Start, tak jak inne aplikacje, choćby Word czy Access). n Debug — Menu Debug (debugowanie) pozwala uruchamiać i zatrzymywać aplikację w obrębie środowiska IDE Visual Basic 2005. To menu daje także dostęp do debugera Visual Studio 2005. Debuger umożliwia stopniowe przechodzenie przez kod z jednoczesnym podglądem jego działania. n Data — Menu Data (dane) pomaga używać informacji pochodzących z bazy danych. To menu jest dostępne tylko wtedy, kiedy projektujesz aplikację w trybie graficznym (w głównym oknie aktywna musi być zakładka [Desing]), a nie w czasie pisania kodu w edytorze kodu. Pracę z bazami danych opisują rozdziały 15. i 16. n Format — Menu Format (format) także pojawia się tylko w czasie projektowania aplikacji w trybie graficznym. Elementy tego menu pozwalają manipulować wyglądem tworzonych kontrolek. n Tools — Menu Tools (narzędzia) udostępnia polecenia pozwalające na konfigurację IDE Visual Studio 2005, jak również odnośniki do dostępnych zewnętrznych narzędzi. n Window — Menu Window (okno) jest standardowo udostępniane w wielu aplikacjach pozwalających na jednoczesne otwieranie kilku okien, na przykład w programach Word czy Excel. Polecenia tego menu pozwalają przełączać się między oknami otwartymi w środowisku. n Community — Menu Community (społeczność) daje dostęp do zasobów programistycznych i pozwala zadać pytanie, znaleźć potrzebny fragment kodu czy wysłać opinię o produkcie. n Help — Menu Help (pomoc) daje dostęp do dokumentacji środowiska Visual Studio 2005. Dostęp do tych informacji jest możliwy na wiele sposobów (na przykład poprzez
32 Visual Basic 2005. Od podstaw odnośniki systemu pomocy, indeks lub wyszukiwanie). Menu Help udostępnia także opcje pozwalające połączyć się z witryną Microsoftu w celu pobrania aktualizacji lub zgłoszenia problemów. Paski narzędzi IDE Visual Studio 2005 udostępnia wiele pasków narzędzi, między innymi Formatting (for- matowanie), Image Editor (edytor rysunków) i Text Editor (edytor tekstu). Te paski można dodawać i usuwać z IDE za pomocą opcji menu View/Toolbars. Każdy pasek daje szybki dostęp do często używanych poleceń, dzięki czemu nie trzeba przechodzić przez szereg opcji menu. Na przykład ikona New Project znajdująca się po lewej stronie domyślnego paska narzędzi (pasek narzędzi Standard) widocznego na rysunku 1.6 to odpowiednik opcji File/New/Project. Rysunek 1.6. Elementy pasków narzędzi Pasek narzędzi jest podzielony na grupy powiązanych ze sobą opcji, rozdzielone pionową linią. Pierwsze pięć ikon daje dostęp do często używanych opcji służących do manipulowania pro- jektem i plikami, na przykład do otwierania i zapisywania plików. Opcje te są dostępne także w menu File i Project. Kolejna grupa ikon służy do edycji (Cut, Copy i Paste). Trzecia grupa ikon pozwala cofnąć i powtórzyć edycję oraz poruszać się po kodzie. Czwarta grupa ikon pozwala uruchomić aplikację (zielony trójkąt). Można także wybrać konfigurację rozwiązania i konkretną docelową platformę. Kolejna grupa pozwala znaleźć tekst w kodzie dokumentu, projektu lub całego rozwiązania. Ostatnia grupa ikon zawiera odnośniki prowadzące do okien Solution Explorer, Properties, Toolbox, Object Browser, Start Page i innych. Jeśli wybrane okno jest zamknięte, kliknięcie przycisku spowoduje jego automatyczne otwarcie. Jeśli zapomnisz, do czego służy dana ikona, możesz umieścić nad nią kursor myszy. Spowoduje to pojawienie się podpowiedzi z nazwą opcji paska narzędzi.
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 33 Możesz przyjrzeć się wszystkim oknom, wybierając poszczególne okna z menu View. Jednak przed otwarciem projektu wszystkie są puste, dlatego trudno powiedzieć, do czego służą. Naj- lepszy sposób na poznanie możliwości środowiska to używanie go w czasie pisania kodu. Na zakończenie przeglądu IDE musisz utworzyć projekt, dzięki czemu okna widoczne na rysunku 1.4 będą miały interesującą zawartość. Kolejne „Spróbuj sam” pokazuje, jak utworzyć bardzo prostą aplikację HelloUser, która pozwala użytkownikowi wpisać imię, a następnie wyświetla w oknie komunikatu pozdrowienie dla tej osoby. Spróbuj sam Tworzenie projektu HelloUser 1. Kliknij przycisk New Project na pasku narzędzi. 2. Pojawi się okno dialogowe New Project. Upewnij się, że na panelu Project types znajdującym się po lewej stronie zaznaczona jest opcja Visual Basic. Następnie zaznacz opcję Windows Application w polu Templates, wpisz nazwę Hello User w polu tekstowym Name i kliknij przycisk OK. Okno dialogowe New Project powinno wyglądać teraz tak jak na rysunku 1.7. Rysunek 1.7. Tworzenie nowego projektu 3. IDE utworzy pustą aplikację dla systemu Windows. W tym momencie program Hello User składa się z jednego pustego okna typu Windows Form (zwykle nazywanego formularzem) o domyślnej nazwie Form1.vb. Okno to widoczne jest na rysunku 1.8.
34 Visual Basic 2005. Od podstaw Rysunek 1.8. Formularz Kiedy środowisko Visual Studio 2005 tworzy nowy plik — zarówno w procesie tworzenia projektu, jak i w wyniku bezpośredniego polecenia programisty — nadaje mu nazwę od- zwierciedlającą to, czym jest dany plik (w tym przypadku jest to formularz), dodając do niej numer. Okna środowiska Visual Studio 2005 W tym momencie możesz zobaczyć podstawowe zastosowania różnych okien środowiska IDE. Przyjrzyj im się, zanim przejdziesz do dalszej części ćwiczenia. Jeśli któreś z tych okien nie jest widoczne na ekranie, możesz wybrać je w menu View, co spowoduje wyświetlenie potrzebnego okna. Jeśli nie odpowiada Ci położenie danego okna, zawsze możesz je przenieść, klikając pasek tytułu (niebieski pasek u góry okna) i przeciągając je w nowe miejsce. Okna środowiska IDE mogą pływać (zajmować niezależną pozycję) lub być dokowane (jak okno na rysunku 1.8). Poniższa lista krótko opisuje najważniejsze okna: n Database Explorer — Okno Database Explorer daje dostęp do zdefiniowanych połączeń z bazami danych. Tutaj można tworzyć nowe połączenia z bazami danych i przeglądać istniejące. Na rysunku 1.8 okno Database Explorer to zakładka na dole okna Toolbox. n Toolbox — Okno Toolbox, zwane oknem narzędzi, zawiera rozmaite kontrolki i komponenty, które można dodawać do aplikacji. Mogą to być proste przyciski, jak również niestandardowe kontrolki kupione lub napisane przez programistę. n Design — Okno Design to miejsce, w którym przeprowadza się wiele operacji. W tym miejscu możesz tworzyć interfejs użytkownika. To okno zwane jest oknem projektowym.
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 35 n Solution Explorer — Okno Solution Explorer zawiera hierarchiczny podgląd rozwiązania. Rozwiązanie (ang. solution) może zawierać wiele projektów, podczas gdy projekt zawiera formularze, klasy, moduły i komponenty, które służą do rozwiązywania konkretnych problemów. n Properties — Okno Properties, zwane oknem właściwości, pokazuje właściwości udostępniane przez wybrany obiekt. Choć właściwości można określić także w kodzie, często dużo łatwiej ustawić je w czasie projektowania aplikacji (na przykład dodając kontrolkę do formularza). Zauważ, że właściwość File Name formularza ma wartość Form1.vb. Jest to nazwa fizycznego pliku z kodem formularza i informacjami o układzie jego elementów. Spróbuj sam Tworzenie projektu HelloUser (ciąg dalszy) 1. Zmień nazwę formularza na bardziej znaczącą. W tym celu kliknij plik Form1.vb w oknie Solution Explorer, a następnie w oknie właściwości zmień wartość właściwości File Name z Form1.vb na HelloUser.vb, jak przedstawia to rysunek 1.9, i wciśnij klawisz Enter. Aby wprowadzona zmiana została zatwierdzona, trzeba wcisnąć klawisz Enter lub przenieść kursor poza pole właściwości. Rysunek 1.9. Właściwości pliku 2. Zauważ, że zmiana właściwości jest automatycznie odzwierciedlana w oknie Solution Explorer, w którym plik ma teraz nazwę HelloUser.vb. 3. Następnie kliknij formularz widoczny w oknie projektowym. Okno właściwości wyświetli wtedy właściwości samego formularza zamiast widocznych wcześniej właściwości pliku formularza. Właściwości formularzy są zupełnie odmienne od właściwości plików. Różnica jest wynikiem dwóch odmiennych podejść do tego samego kodu. Kiedy zaznaczona jest nazwa pliku formularza w oknie Solution Explorer, okno właściwości przedstawia właściwości fizycznego pliku. Kiedy wybrany jest formularz w oknie projektowym, okno właściwości wyświetla wizualne i logiczne właściwości samego formularza. Okno właściwości umożliwia łatwe ustawianie właściwości kontrolki. Właściwości to zbiór wewnętrznych danych obiektu, które zwykle opisują jego wygląd lub działanie. Rysunek 1.10 pokazuje, że właściwości te są pogrupowane w kategorie: Accessibility (niewidoczna na rysunku), Appearance (nagłówek niewidoczny), Behavior, Data, Design, Focus (niewidoczna), Layout (niewidoczna), Misc (niewidoczna) i Window Style (niewidoczna).
36 Visual Basic 2005. Od podstaw Rysunek 1.10. Właściwości formularza Patrząc na właściwości kategorii Appearance, możesz zauważyć, że mimo zmiany nazwy pliku formularza na HelloUser.vb tekst nagłówka formularza to wciąż Form1. 4. W tej chwili nagłówek (właściwość Text) formularza, widoczny na górnym pasku okna, to Form1. Nie jest to zbyt opisowy tytuł, dlatego zmień go tak, aby odzwierciedlał działanie aplikacji. Znajdź właściwość Text w kategorii Appearance okna właściwości, zmień jej wartość na Pozdrowienie od Visual Basic 2005 i wciśnij Enter. Nagłówek formularza zostanie automatycznie zaktualizowany. Jeśli masz kłopot ze znalezieniem danej właściwości, możesz kliknąć przycisk AZ na pasku narzędzi znajdującym się nad oknem właściwości. Spowoduje to uporządkowanie wła- ściwości według nazw zamiast kategorii. 5. Program jest już gotowy. Kliknij przycisk Start na pasku narzędzi środowiska Visual Studio 2005 (zielony trójkąt), aby uruchomić aplikację. Jeśli czytając książkę, natrafisz na instrukcję „uruchom projekt”, po prostu kliknij przycisk Start. W tym przypadku spowoduje to wyświetlenie pustego okna z nagłówkiem Pozdrowienia od Visual Basic 2005. Utworzenie tej aplikacji było łatwe, ale na razie program nie jest zbyt użyteczny. Kolejne operacje zwiększą możliwości komunikacji z aplikacją. W tym celu należy dodać do formula- rza kilka kontrolek: etykietę (Label), pole tekstowe (TextBox) i dwa przyciski (Button). Zo- baczysz, jak łatwo to zrobić za pomocą okna narzędzi. Możesz zastanawiać się, w którym momencie zaczniesz pisać kod. Już wkrótce. Wspaniałą cechą języka Visual Basic 2005 jest to, że można utworzyć dużą część aplikacji bez pisania jakiegokolwiek kodu. Oczywiście ten kod, choć ukryty, wciąż istnieje, a za jego generowanie odpowiada Visual Basic 2005.
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 37 Okno narzędzi Okno narzędzi można otworzyć, wybierając opcję View/Toolbox, klikając ikonę Toolbox na standardowym pasku narzędzi lub wciskając kombinację klawiszy Ctrl+Alt+X. Ponadto w le- wej części interfejsu widoczna jest zakładka Toolbox. Umieszczenie nad nią kursora myszy spowoduje wyświetlenie okna narzędzi, które częściowo przesłoni formularz. Okno narzędzi zawiera podzielone na kategorie kontrolki i komponenty, które można umiesz- czać na formularzach. Kontrolki takie jak pola tekstowe, przyciski, przyciski opcji czy listy rozwijane można wybrać i narysować na formularzu. W aplikacji HelloUser potrzebne będą jedynie kontrolki z kategorii Common Controls. Na rysunku 1.11 widoczne są standardowe kontrolki formularzy Windows. Rysunek 1.11. Standardowe kontrolki w oknie narzędzi Kontrolki można dodawać do formularzy w dowolnej kolejności, dlatego nie jest istotne, czy dodasz najpierw etykietę, czy pole tekstowe lub przycisk. Kolejne „Spróbuj sam” opisuje do- dawanie kontrolek. Spróbuj sam Dodawanie kontrolek do aplikacji HelloUser 1. Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś, zamknij aplikację. Najłatwiej można to zrobić, klikając przycisk x w prawym górnym rogu formularza. Możesz także kliknąć niebieski prostokąt w środowisku IDE, który wyświetla podpowiedź Stop Debugging po umieszczeniu nad nim kursora myszy.
38 Visual Basic 2005. Od podstaw 2. Dodaj do formularza etykietę (kontrolka Label). Kliknij etykietę w oknie narzędzi, przenieś ją na formularz i umieść w wybranym miejscu. Możesz także umieszczać kontrolki na formularzu, klikając je dwukrotnie w oknie narzędzi lub klikając kontrolkę w oknie narzędzi, a następnie rysując ją na formularzu. 3. Jeśli narysowana etykieta nie znajduje się w odpowiednim miejscu, nie stanowi to problemu. Po umieszczeniu kontrolki na formularzu możesz zmieniać jej wielkość i położenie. Rysunek 1.12 przedstawia wygląd kontrolki po umieszczeniu jej na formularzu. Aby przenieść ją w inne miejsce, kliknij przerywaną krawędź kontrolki i umieść ją w wybranym położeniu. Etykieta automatycznie dopasuje swój rozmiar do tekstu wpisanego we właściwości Text. Rysunek 1.12. Etykieta Label1 4. Po narysowaniu kontrolki na formularzu powinieneś przynajmniej określić jej nazwę oraz wyświetlany tekst. Okno właściwości, znajdujące się na prawo od okna projektowego, wyświetla teraz właściwości etykiety, o czym informuje widoczna nazwa kontrolki — Label1. W oknie właściwości podaj nową wartość właściwości Text etykiety — Wpisz imię. Zauważ, że po wciśnięciu klawisza Enter lub po umieszczeniu kursora poza właściwością etykieta automatycznie zmienia rozmiar, aby dopasować się do nowej wartości właściwości Text. Następnie zmień nazwę etykiety (właściwość Name) na lblName. 5. Teraz bezpośrednio pod etykietą dodaj pole tekstowe do wpisania imienia. W tym celu możesz powtórzyć operacje prowadzące do dodania etykiety, jednak tym razem wybierz z okna narzędzi kontrolkę TextBox. Po przeciągnięciu kontrolki w odpowiednie miejsce formularza (jak przedstawia to rysunek 1.13) użyj okna właściwości do zmiany nazwy kontrolki na txtName. Zwróć uwagę na punkty służące do zmiany rozmiaru znajdujące się po lewej i prawej stronie kontrolki. Możesz użyć tych punktów do zmiany długości pola tekstowego. 6. W lewym dolnym rogu formularza umieść przycisk (kontrolka Button), wykonując te same operacje, co w przypadku etykiety i pola tekstowego. Ustaw nazwę przycisku na btnbt, a właściwość Text na &bt. Formularz powinien przypominać ten widoczny na rysunku 1.14.
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 39 Rysunek 1.13. Dodawanie pola tekstowego do formularza Rysunek 1.14. Umieszczanie przycisku na formularzu Znak & we właściwości Text przycisku pozwala utworzyć skrót klawiaturowy (tak zwany klawisz skrótu). Litera, przed którą znajduje się znak &, jest wyświetlana z podkreśle- niem (co widać na rysunku 1.14). Informuje to użytkownika, że może wybrać ten przy- cisk za pomocą kombinacji klawiszy Alt+litera zamiast używać do tego myszy. Niektóre konfiguracje powodują wyświetlenie podkreślenia dopiero po wciśnięciu klawisza Alt. W tym przykładzie wciśnięcie kombinacji Alt+O daje ten sam efekt co bezpośrednie klik- nięcie przycisku OK. Nie trzeba pisać specjalnego kodu do obsługi tej techniki. 7. Teraz dodaj drugi przycisk w prawym dolnym rogu formularza, przeciągając kontrolkę Button z okna narzędzi. Zauważ, że tym razem w trakcie zbliżania kursora myszy do prawego dolnego rogu formularza pojawi się niebieska linia, widoczna na rysunku 1.15. Ta linia pozwala wyrównać położenie nowego przycisku względem przycisku znajdującego się już na formularzu. Tego typu linie pomagają w wyrównywaniu położenia nowej kontrolki względem lewej, prawej, dolnej lub górnej krawędzi innej kontrolki, w zależności od tego, gdzie ta nowa kontrolka ma się znaleźć. Jasnoniebieska linia pozwala określić stały margines między krawędzią kontrolki a krawędzią formularza. Ustaw nazwę nowego przycisku na btnExit, a jego właściwość Text na &Zakończ. Formularz powinien wyglądać teraz tak jak na rysunku 1.16. Zanim skończysz tworzyć przykładową aplikację, powinieneś zapoznać się z używaną w tej książce notacją.
40 Visual Basic 2005. Od podstaw Rysunek 1.15. Wyrównywanie położenia kontrolek Rysunek 1.16. Gotowy interfejs użytkownika Zmodyfikowana notacja węgierska Może zauważyłeś, że nazwy nadawane kontrolkom są trochę dziwne. Każda ma przedrostek w postaci skrótowego identyfikatora typu kontrolki. Dzięki temu w kodzie dużo łatwiej za- uważyć, jakiego typu jest używana kontrolka. Możesz na przykład nazwać kontrolkę Name, bez przedrostka lbl ani txt. Nie wiesz wtedy, czy używasz etykiety wyświetlającej imię, czy pola tekstowego do wpisywania imienia. Wyobraź sobie, że w poprzednim „Spróbuj sam” nazwał- byś etykietę Name1, a pole tekstowe — Name2. Łatwo pomylić takie kontrolki, szczególnie kiedy wraca się do pracy nad aplikacją po dłuższym okresie. Kiedy współpracujesz z innymi programistami, bardzo istotne jest zachowanie spójności stylu kodowania. Jeden z najczęściej używanych sposobów nazywania kontrolek, przyjęty w wielu językach programowania, został zaproponowany przez dr. Charlesa Simonyiego, który przed objęciem stanowiska w Microsofcie pracował w ośrodku badawczym korporacji Xerox. Dr Simonyi wymyślił krótkie przedrostki, które pozwalają programistom łatwo identyfikować typ danych zmiennej. Ponieważ dr Simonyi pochodzi z Węgier, a przedrostki powodują, że nazwy wyglądają nieco obco, system ten przyjęło się nazywać notacją węgierską. Ponieważ oryginalna notacja tego typu służyła do pisania programów w językach C i C++, notacja uży- wana w Visual Basic 2005 nosi nazwę zmodyfikowanej notacji węgierskiej. Tabela 1.1 przed- stawia niektóre z popularnych przedrostków wykorzystywanych w tej książce.
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 41 Tabela 1.1. Wybrane przedrostki typów danych Kontrolka Przedrostek Button btn ComboBox cbo CheckBox chk Label lbl ListBox lst MainMenu mnu RadioButton rdb PictureBox pic TextBox txt Notacja węgierska pozwala zaoszczędzić wiele czasu przy analizie kodu napisanego przez innego programistę lub kodu, do którego wraca się po dłuższej przerwie. Jednak najważniejsza jest spójność stosowanej notacji. Kiedy zaczniesz pisać kod, wybierz określoną konwencję two- rzenia nazw. Programistom języka Visual Basic 2005 zaleca się używanie zmodyfikowanej notacji węgierskiej, która stała się praktycznie standardem, jednak nie jest to konieczne. Kiedy już zdecydujesz się na określoną konwencję, stosuj ją konsekwentnie. Kiedy modyfikujesz kod napisany przez innych programistów, powinieneś dopasować się do używanej przez nich notacji. Standardowa konwencja nazywania stosowana w całym projekcie pozwala zaoszczę- dzić wiele godzin na etapie pielęgnacji kodu. Pora jednak wrócić do przykładowej aplikacji. Jesteś już gotowy, aby napisać pierwszy fragment kodu. Edytor kodu Po zdefiniowaniu formularza aplikacji HelloUser możesz dodać kod, dzięki któremu formularz zacznie robić coś ciekawego. Widziałeś już, jak łatwe jest dodawanie kontrolek do formula- rza. Obsługa działania elementów widocznych na ekranie także nie jest trudna. Aby dodać kod definiujący działanie kontrolki, należy dwukrotnie kliknąć kontrolkę. Spowoduje to otwarcie w głównym oknie edytora kodu widocznego na rysunku 1.17. Rysunek 1.17. Edytor kodu
42 Visual Basic 2005. Od podstaw Zauważ, że w głównym oknie pojawiła się nowa zakładka. Teraz widoczne są dwie zakładki, reprezentujące okno projektowe oraz edytor kodu. Aby umieścić kontrolki na formularzu, korzystałeś z okna projektowego, podczas gdy do pisania kodu posłuży Ci edytor kodu. Śro- dowisko Visual Studio 2005 tworzy odrębny plik z tym kodem. Graficzne elementy formula- rza oraz tak zwany kod ukryty znajdują się w odrębnych plikach. W tym przypadku są to pliki HelloUser.Designer oraz HelloUser.vb. Jest to jedna z przyczyn tego, że tworzenie aplikacji za pomocą języka Visual Basic 2005 jest tak wygodne i łatwe. Używając okna projektowego, możesz utworzyć graficzny interfejs aplikacji, a następnie za pomocą edytora kodu dodać kod odpowiedzialny za potrzebne operacje. W górnej części edytora kodu widoczne są dwie listy rozwijane. Pozwalają one szybko przejść do różnych fragmentów kodu. Po umieszczeniu kursora myszy nad polem znajdującym się po lewej stronie zobaczysz podpowiedź informującą, że jest to lista Class Name. Po rozwi- nięciu tej listy zobaczysz wszystkie obiekty pojawiające się w aplikacji. Prawa lista nosi nazwę Method Name. Jej rozwinięcie pozwala zobaczyć listę wszystkich zdefiniowanych funkcji i procedur obiektu wybranego z listy Class Name. Jeśli do obsługi danego formularza potrzeba dużo kodu, listy rozwijane pozwalają szybko przejść do szukanego obszaru, prze- skakując do wybranego fragmentu kodu. Jednak ponieważ w tym przypadku cały kod mie- ści się na ekranie, trudno jest się w nim zgubić. Spróbuj sam Dodawanie kodu projektu HelloUser 1. Aby dodać potrzebny kod, kliknij zakładkę Design w celu ponownego wyświetlenia formularza. Teraz dwukrotnie kliknij przycisk OK. Pojawi się wtedy edytor kodu z poniższym kodem. Jest to szkielet metody obsługi zdarzenia Click przycisku, w którym należy wpisać kod uruchamiany w wyniku kliknięcia tej kontrolki. Ten kod to metoda obsługi zdarzenia. Private Sub btnOK_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnOK.Click End Sub Z powodu ograniczeń związanych ze składem książki nie można zmieścić deklaracji proce- dury w jednym wierszu. Język Visual Basic 2005 pozwala dzielić wiersze kodu. Służy do tego znak podkreślenia (_), który oznacza kontynuację wiersza. Przed tym znakiem musi znajdować się odstęp. Wszystkie odstępy na początku następnego wiersza kodu są ignoro- wane. Sub to przykład słowa kluczowego. W programowaniu słowo kluczowe to specjalne słowo, które pozwala poinformować środowisko programistyczne, że musi wykonać określoną operację. Słowo kluczowe Sub informuje język Visual Basic 2005, że jest to procedura, czyli metoda, która nie zwraca wartości. Kod wpisany między Private Sub a End Sub to procedura obsługi zdarzenia Click przycisku OK. 2. Teraz dodaj do procedury wyróżniony kod: Private Sub btnOK_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnOK.Click
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 43 ' Wyświetla okno komunikatu z powitaniem użytkownika MessageBox.Show("Cześć " & txtName.Text & _ "! Witaj w świecie Visual Basic 2005.", _ "Komunikat powitalny") End Sub Książka zawiera wiele fragmentów kodu, które powinieneś wpisać, jeśli wykonujesz ćwi- czenia. Zwykle będzie oczywiste, gdzie powinieneś umieścić kod, a w bardziej skompli- kowanych sytuacjach przedstawione są dokładne wskazówki. Kod, który należy wpisać, znajduje się na szarym tle. 3. Po dodaniu potrzebnego kodu ponownie otwórz okno projektowe i dwukrotnie kliknij przycisk Zakończ. Do metody obsługi zdarzenia btnExit_Click dodaj wyróżniony kod. Private Sub btnExit_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnExit.Click ' Kończenie działania programu i zamykanie formularza Me.Close() End Sub Możesz zastanawiać się, czym jest Me. Me to słowo kluczowe oznaczające formularz. Podobnie jak angielski zaimek me, jest to skrótowe określenie samego siebie. 4. Kod jest już gotowy. Nadeszła chwila prawdy — możesz sprawdzić działanie programu. Najpierw jednak zapisz wyniki swej pracy, używając opcji menu File/Save HalloUser.vb lub klikając przycisk Save na pasku narzędzi. 5. Teraz kliknij przycisk Start na pasku narzędzi. Okno Output znajdujące się na dole ekranu wyświetli wtedy wiele informacji. Jeśli nie przytrafiły Ci się żadne literówki w czasie wpisywania kodu, widoczny tekst informuje o plikach załadowanych w celu uruchomienia aplikacji. Na tym etapie środowisko Visual Studio 2005 kompiluje kod. Kompilacja to proces przekształcania kodu źródłowego w języku Visual Basic 2005 na postać zrozumiałą dla komputera. Po zakończeniu kompilacji środowisko Visual Studio 2005 uruchamia (wykonuje) program i możesz zobaczyć efekty swej pracy. Jeśli Visual Basic 2005 natrafi na błędy, zostaną one wyświetlone jako zadania w oknie Task List. Dwukrotne kliknięcie zadania spowoduje wyświetlenie wiersza kodu powodu- jącego problem. Więcej informacji o usuwaniu błędów znajdziesz w rozdziale 9. 6. Po uruchomieniu aplikacji zobaczysz główny formularz. Wpisz imię i kliknij przycisk OK (lub wciśnij kombinację klawiszy Alt+O). Uruchomiony formularz widoczny jest na rysunku 1.18. 7. Pojawi się okno zwane oknem komunikatu, witające osobę, której imię zostało wpisane w polu tekstowym formularza. W tym przypadku jest to Anna (rysunek 1.19). 8. Po zamknięciu okna komunikatu poprzez kliknięcie przycisku OK kliknij przycisk Zakończ na formularzu. Aplikacja zakończy działanie i wrócisz do środowiska Visual Basic 2005.
44 Visual Basic 2005. Od podstaw Rysunek 1.18. Działający program Rysunek 1.19. Program wyświetla okno komunikatu Jak to działa? Kod, który dodałeś do obsługi zdarzenia Click przycisku OK, pobiera imię podane w polu tekstowym i używa go jako części komunikatu widocznego na rysunku 1.19. Pierwszy wiersz kodu procedury to komentarz, czyli tekst przeznaczony dla programistów piszących lub pielęgnujących kod, a nie dla komputera. Komentarze w języku Visual Basic 2005 rozpoczynają się od apostrofu ( ). Kompilator ignoruje tekst oznaczony jako komentarz. Więcej informacji o komentarzach znajduje się w rozdziale 3. Metoda MessageBox.Show wyświetla okno komunikatu, do którego można przekazać szereg pa- rametrów. W kodzie przykładu przekazywany jest wyświetlany ciąg znaków. Odbywa się to w wyniku łączenia stałych zdefiniowanych przez tekst wewnątrz cudzysłowów. Do łączenia ciągów znaków w jeden ciąg służy znak &. Następny fragment kodu łączy stałą "Cześć " z wartością właściwości Text pola tekstowego txtName oraz z następną stałą — "! Witaj w świecie Visual Basic 2005.". Drugi parametr metody MessageBox.Show to nagłówek wyświetlany na pasku tytułu okna dialogowego. Znak podkreślenia (_) użyty na końcu wierszy w poniższym kodzie pozwala rozbić długie wiersze na kilka krótszych. Informuje to kompilator o tym, że reszta kodu danej instrukcji znajduje się w kolejnym wierszu. Jest to technika bardzo użyteczna przy tworzeniu długich ciągów znaków, ponieważ pozwala widzieć całe fragmenty kodu w edytorze kodu bez koniecz- ności przewijania okna w prawo. Private Sub btnOK_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnOK.Click ' Wyświetla okno komunikatu z powitaniem użytkownika MessageBox.Show("Cześć " & txtName.Text & _ "! Witaj w świecie Visual Basic 2005.", _ "Komunikat powitalny") End Sub
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 45 Kolejna procedura to metoda obsługi zdarzenia Click przycisku Zakończ. Zawiera ona tyl- ko jedną instrukcję — Me.Close(). Jak opisuje to punkt 3. poprzedniego „Spróbuj sam”, słowo kluczowe Me reprezentuje formularz. Metoda Close formularza zamyka go i zwalnia wszystkie powiązane z nim zasoby, kończąc w ten sposób działanie programu. Private Sub btnExit_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnExit.Click ' Kończenie działania programu i zamykanie formularza Me.Close() End Sub System pomocy dostępny w Visual Basic 2005 jest lepszy niż w poprzednich wersjach tego języka. Ucząc się języka Visual Basic 2005, prawdopodobnie poznasz system pomocy. Jednak warto poświęcić chwilę na jego krótki przegląd, dzięki czemu będzie Ci łatwiej znaleźć po- trzebne informacje. Menu Help zawiera elementy widoczne na rysunku 1.20. Rysunek 1.20. Elementy menu Help Jak widać, to menu zawiera nieco więcej pozycji, niż ma to miejsce w zwykłych aplikacjach dla systemu Windows. Głównym tego powodem jest obszerność dokumentacji. Bardzo nie- wiele osób potrafi zapamiętać wszystkie informacje. Na szczęście nie stanowi to problemu, ponieważ można zawsze szybko znaleźć potrzebne informacje w systemie pomocy. Możesz o nim myśleć jako o systemie bezpieczeństwa dla pamięci. Jedną z naprawdę fantastycznych właściwości jest pomoc dynamiczna. Kiedy wybierzesz opcję Dynamic Help z menu Help, otworzy się okno Dynamic Help zawierające listę tematów powią- zanych z zagadnieniem, nad którym aktualnie pracujesz. Okno Dynamic Help można otwo- rzyć w środowisku, wybierając opcję Help/Dynamic Help, po czym okno to jest dostępne jako zakładka obok okna właściwości.
46 Visual Basic 2005. Od podstaw Kiedy używasz pola tekstowego (na przykład pola tekstowego w aplikacji HelloUser) i chcesz znaleźć pewne informacje na jego temat, wystarczy zaznaczyć to pole na formularzu lub w edyto- rze kodu, a następnie otworzyć okno Dynamic Help, w którym widoczne będą wszystkie tematy pomocy dotyczące pól tekstowych, tak jak przedstawia to rysunek 1.21. Rysunek 1.21. Okno Dynamic Help wyświetlające teamty dotyczące wybranego zagadnienia Inne polecenia pomocy w menu Help (Search, Contents i Index) działają dokładnie tak samo jak w innych aplikacjach dla systemu Windows. Opcja How Do I wyświetla listę często uży- wanych operacji podzielonych na kategorie. Dzięki temu można szybko i łatwo znaleźć tematy pomocy dotyczące często wykonywanych zadań. Czy zaczynasz już widzieć, że tworzenie podstawowych aplikacji za pomocą Visual Basic 2005 nie jest zbyt trudne? Przyjrzałeś się już środowisku IDE i zobaczyłeś, że pozwala bardzo szybko utworzyć gotową aplikację. Okno narzędzi umożliwia dodawanie kontrolek do for- mularza i projektowanie interfejsu użytkownika w szybki i łatwy sposób. Okno właściwości ułatwia konfigurowanie tych kontrolek, a okno Solution Explorer umożliwia przegląd plików składających się na projekt. Ponadto napisałeś dwa fragmenty kodu. W kolejnych rozdziałach poznasz więcej szczegółów i nauczysz się pisać kod. Zanim zagłębisz się w tajniki języka Visual Basic 2005, w następnym rozdziale dowiesz się więcej o platformie .NET. To dzięki tej platformie języki .NET są tak łatwe w użyciu, mogą ze sobą współpra- cować i łatwo jest się ich nauczyć. Po lekturze tego rozdziału powinieneś opanować następujące zagadnienia: n Pracę w zintegrowanym środowisku programistycznym (IDE). n Dodawanie kontrolek do formularzy w oknie projektowym. n Ustawianie właściwości kontrolek. n Dodawanie kodu formularza w edytorze kodu.
Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 47 Ćwiczenie 1. Utwórz aplikację dla systemu Windows z polem tekstowym i przyciskiem, która wyświetli w oknie komunikatu tekst wpisany w polu tekstowym. Rozwiązanie tego ćwiczenia, jak również wszystkich ćwiczeń przedstawionych na końcu poszczególnych rozdziałów, znajduje się w dodatku D.

More Related Content

PDF
Visual Basic 2005. Wprowadzenie do programowania w .NET
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Programowanie obiektowe w Visual Basic .NET dla każdego
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic 2005. Zapiski programisty
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic .NET. Księga eksperta
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic 2005. Programowanie
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Macromedia Studio 8. Oficjalny podręcznik
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Macromedia Flash 8. Oficjalny podręcznik
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual C++ 2005 Express Edition. Tworzenie aplikacji dla Windows
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic 2005. Wprowadzenie do programowania w .NET
Wydawnictwo Helion
 
Programowanie obiektowe w Visual Basic .NET dla każdego
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic 2005. Zapiski programisty
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic .NET. Księga eksperta
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic 2005. Programowanie
Wydawnictwo Helion
 
Macromedia Studio 8. Oficjalny podręcznik
Wydawnictwo Helion
 
Macromedia Flash 8. Oficjalny podręcznik
Wydawnictwo Helion
 
Visual C++ 2005 Express Edition. Tworzenie aplikacji dla Windows
Wydawnictwo Helion
 

What's hot (11)

PDF
ArchiCAD 10
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic .NET. Encyklopedia
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Aplikacje w Visual C++ 2005. Przykłady
Wydawnictwo Helion
 
PDF
100 sposobów na Visual Studio
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Excel. Programowanie dla profesjonalistów
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Microsoft Visual Basic .NET 2003. Księga eksperta
Wydawnictwo Helion
 
PDF
VB .NET. Almanach
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic .NET. Wzorce projektowe
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Flash 8. Klatka po klatce
Wydawnictwo Helion
 
PDF
ASP.NET 2.0. Projektowanie aplikacji internetowych
Wydawnictwo Helion
 
PDF
HTML w 10 prostych krokach
Wydawnictwo Helion
 
ArchiCAD 10
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic .NET. Encyklopedia
Wydawnictwo Helion
 
Aplikacje w Visual C++ 2005. Przykłady
Wydawnictwo Helion
 
100 sposobów na Visual Studio
Wydawnictwo Helion
 
Excel. Programowanie dla profesjonalistów
Wydawnictwo Helion
 
Microsoft Visual Basic .NET 2003. Księga eksperta
Wydawnictwo Helion
 
VB .NET. Almanach
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic .NET. Wzorce projektowe
Wydawnictwo Helion
 
Flash 8. Klatka po klatce
Wydawnictwo Helion
 
ASP.NET 2.0. Projektowanie aplikacji internetowych
Wydawnictwo Helion
 
HTML w 10 prostych krokach
Wydawnictwo Helion
 
Ad

Similar to Visual Basic 2005. Od podstaw (20)

PDF
Visual Basic .NET. Ćwiczenia
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic 2005 Express i My Sql ebook
e-booksweb.pl
 
PDF
Delphi 2005. Ćwiczenia praktyczne
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Delphi 2005
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual C# 2005. Zapiski programisty
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Delphi. Szybki start
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic 2005. Almanach
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Delphi 2007 dla WIN32 i bazy danych
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Aplikacje w Delphi. Przykłady. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual C# 2005 Express Edition. Od podstaw
Wydawnictwo Helion
 
PDF
ABC Delphi 2006
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic .NET. Bazy danych. Księga eksperta
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual basic-2005-express-i-mysql
Przemysław Wolny
 
PDF
Delphi 8 .NET. Kompendium programisty
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual Basic 2008. Warsztat programisty
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Wstęp do programowania w języku C#
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Delphi 7 dla każdego
Wydawnictwo Helion
 
PDF
C#. Ćwiczenia. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Visual C# 2008. Projektowanie aplikacji. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Delphi 7. Kompendium programisty
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic .NET. Ćwiczenia
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic 2005 Express i My Sql ebook
e-booksweb.pl
 
Delphi 2005. Ćwiczenia praktyczne
Wydawnictwo Helion
 
Delphi 2005
Wydawnictwo Helion
 
Visual C# 2005. Zapiski programisty
Wydawnictwo Helion
 
Delphi. Szybki start
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic 2005. Almanach
Wydawnictwo Helion
 
Delphi 2007 dla WIN32 i bazy danych
Wydawnictwo Helion
 
Aplikacje w Delphi. Przykłady. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
Visual C# 2005 Express Edition. Od podstaw
Wydawnictwo Helion
 
ABC Delphi 2006
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic .NET. Bazy danych. Księga eksperta
Wydawnictwo Helion
 
Visual basic-2005-express-i-mysql
Przemysław Wolny
 
Delphi 8 .NET. Kompendium programisty
Wydawnictwo Helion
 
Visual Basic 2008. Warsztat programisty
Wydawnictwo Helion
 
Wstęp do programowania w języku C#
Wydawnictwo Helion
 
Delphi 7 dla każdego
Wydawnictwo Helion
 
C#. Ćwiczenia. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
Visual C# 2008. Projektowanie aplikacji. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
Delphi 7. Kompendium programisty
Wydawnictwo Helion
 
Ad

More from Wydawnictwo Helion (20)

PDF
Tworzenie filmów w Windows XP. Projekty
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Blog, więcej niż internetowy pamiętnik
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Access w biurze i nie tylko
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Pozycjonowanie i optymalizacja stron WWW. Ćwiczenia praktyczne
Wydawnictwo Helion
 
PDF
E-wizerunek. Internet jako narzędzie kreowania image'u w biznesie
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Microsoft Visual C++ 2008. Tworzenie aplikacji dla Windows
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Co potrafi Twój iPhone? Podręcznik użytkownika. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Makrofotografia. Magia szczegółu
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Windows PowerShell. Podstawy
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Java. Efektywne programowanie. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
PDF
JavaScript. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Ajax, JavaScript i PHP. Intensywny trening
Wydawnictwo Helion
 
PDF
PowerPoint 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Excel 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Access 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Word 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Serwisy społecznościowe. Budowa, administracja i moderacja
Wydawnictwo Helion
 
PDF
AutoCAD 2008 i 2008 PL
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Bazy danych. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
PDF
Inventor. Pierwsze kroki
Wydawnictwo Helion
 
Tworzenie filmów w Windows XP. Projekty
Wydawnictwo Helion
 
Blog, więcej niż internetowy pamiętnik
Wydawnictwo Helion
 
Access w biurze i nie tylko
Wydawnictwo Helion
 
Pozycjonowanie i optymalizacja stron WWW. Ćwiczenia praktyczne
Wydawnictwo Helion
 
E-wizerunek. Internet jako narzędzie kreowania image'u w biznesie
Wydawnictwo Helion
 
Microsoft Visual C++ 2008. Tworzenie aplikacji dla Windows
Wydawnictwo Helion
 
Co potrafi Twój iPhone? Podręcznik użytkownika. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
Makrofotografia. Magia szczegółu
Wydawnictwo Helion
 
Windows PowerShell. Podstawy
Wydawnictwo Helion
 
Java. Efektywne programowanie. Wydanie II
Wydawnictwo Helion
 
JavaScript. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
Ajax, JavaScript i PHP. Intensywny trening
Wydawnictwo Helion
 
PowerPoint 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
Excel 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
Access 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
Word 2007 PL. Seria praktyk
Wydawnictwo Helion
 
Serwisy społecznościowe. Budowa, administracja i moderacja
Wydawnictwo Helion
 
AutoCAD 2008 i 2008 PL
Wydawnictwo Helion
 
Bazy danych. Pierwsze starcie
Wydawnictwo Helion
 
Inventor. Pierwsze kroki
Wydawnictwo Helion
 

Visual Basic 2005. Od podstaw

  • 1. IDZ DO PRZYK£ADOWY ROZDZIA£ SPIS TREŒCI Visual Basic 2005. Od podstaw KATALOG KSI¥¯EK Autorzy: Thearon Willis, Bryan Newsome T³umaczenie: Tomasz Walczak KATALOG ONLINE ISBN: 83-246-0366-2 Tytu³ orygina³u: Beginning Visual Basic 2005 ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG Format: B5, stron: 828 TWÓJ KOSZYK DODAJ DO KOSZYKA Rozpocznij przygodê z programowaniem w Visual Basicu • Poznaj podstawy jêzyka Visual Basic • Napisz aplikacje dla systemu Windows i urz¹dzeñ przenoœnych CENNIK I INFORMACJE • Stwórz us³ugi sieciowe i aplikacje WWW Visual Basic jest jednym z najpopularniejszych jêzyków programowania, stosunkowo ZAMÓW INFORMACJE ³atwym do opanowania i bardzo uniwersalnym. Za jego pomoc¹ mo¿na tworzyæ O NOWOŒCIACH aplikacje dla systemu Windows, aplikacje sieciowe i programy dla urz¹dzeñ mobilnych. Integracja Visual Basica z oferowanymi przez platformê .NET klasami bazowymi ZAMÓW CENNIK otworzy³a przed programistami nowe mo¿liwoœci. Obecnie jest to w pe³ni obiektowy jêzyk programowania umo¿liwiaj¹cy wykorzystanie ogromnego potencja³u tkwi¹cego w nowoczesnych platformach programistycznych. CZYTELNIA Dziêki ksi¹¿ce „Visual Basic 2005. Od podstaw” poznasz wszystkie zagadnienia FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE niezbêdne do tworzenia w³asnych aplikacji w tym jêzyku. Dowiesz siê, na czym polega programowanie obiektowe, jakie s¹ g³ówne elementy jêzyka Visual Basic i jak stosowaæ je w praktyce. Nauczysz siê tworzyæ okna dialogowe, menu i formularze, ³¹czyæ aplikacje z bazami danych, budowaæ aplikacje WWW i us³ugi sieciowe. Poznasz wszystkie zastosowania Visual Basica. • Instalacja Visual Basica 2005 • Podstawowe elementy i struktury jêzyka • Tworzenie okien dialogowych i formularzy • Wyszukiwanie i usuwanie b³êdów • Zasady programowania obiektowego • Tworzenie w³asnych kontrolek • Dostêp do baz danych za pomoc¹ ADO.NET Wydawnictwo Helion • Aplikacje WWW ul. Chopina 6 • Korzystanie z plików XML 44-100 Gliwice tel. (32)230-98-63 Zostañ profesjonalnym programist¹ Visual Basic e-mail: helion@helion.pl
  • 2. O autorach ..................................................................................................................................................17 Wprowadzenie ..........................................................................................................................................19 Dla kogo przeznaczona jest ta książka? ......................................................................... 19 Jaki materiał obejmuje ta książka? ................................................................................ 20 Co jest potrzebne do pisania programów w języku Visual Basic 2005? ............................. 21 Stosowane konwencje .................................................................................................. 21 Pomoc techniczna ........................................................................................................ 22 Gdzie można znaleźć kod przykładów? ...................................................................... 22 Rozdział 1. Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 ....................................................................... 23 Programowanie dla systemu Windows i dla systemu DOS ............................................... 24 Instalacja Visual Basic 2005 ........................................................................................ 26 Środowisko programistyczne Visual Basic 2005 ............................................................. 29 Ustawianie profilu ................................................................................................... 30 Menu ..................................................................................................................... 30 Paski narzędzi ........................................................................................................ 32 Tworzenie prostej aplikacji ............................................................................................ 33 Okna środowiska Visual Studio 2005 ....................................................................... 34 Okno narzędzi ......................................................................................................... 37 Zmodyfikowana notacja węgierska ........................................................................... 40 Edytor kodu ............................................................................................................ 41 Używanie systemu pomocy ........................................................................................... 45 Podsumowanie ............................................................................................................ 46 Ćwiczenie .................................................................................................................... 47 Ćwiczenie 1. ........................................................................................................... 47 Rozdział 2. Platforma .NET ........................................................................................................................ 49 Microsoft i Windows ..................................................................................................... 49 MSN 1.0 ................................................................................................................ 50 Wizja .NET .............................................................................................................. 51 Czy nie przypomina to Javy? ..................................................................................... 52 Co dalej? ............................................................................................................... 53
  • 3. 6 Visual Basic 2005. Od podstaw Pisanie oprogramowania dla systemu Windows .............................................................. 53 Klasy platformy .NET ............................................................................................... 55 Wykonywanie kodu .................................................................................................. 56 Wspólne środowisko uruchomieniowe ............................................................................ 57 Ładowanie i wykonywanie kodu ................................................................................ 58 Izolacja aplikacji ..................................................................................................... 58 Bezpieczeństwo ...................................................................................................... 59 Współdziałanie ....................................................................................................... 59 Obsługa wyjątków ................................................................................................... 60 Wspólny system typów i specyfikacja wspólnego języka ................................................... 60 Podsumowanie ............................................................................................................ 61 Rozdział 3. Pisanie programów ............................................................................................................... 63 Informacje i dane ......................................................................................................... 63 Algorytmy ............................................................................................................... 64 Czym jest język programowania? .............................................................................. 65 Zmienne ...................................................................................................................... 66 Używanie zmiennych ............................................................................................... 66 Komentarze i odstępy ................................................................................................... 69 Komentarze ............................................................................................................ 69 Odstępy ................................................................................................................. 71 Typy danych ................................................................................................................. 71 Używanie liczb ........................................................................................................ 71 Używanie ciągów znaków ......................................................................................... 79 Używanie dat .......................................................................................................... 88 Zmienne logiczne .................................................................................................... 94 Przechowywanie zmiennych ........................................................................................... 95 System dwójkowy ................................................................................................... 95 Bity i bajty .............................................................................................................. 96 Reprezentowanie wartości ....................................................................................... 96 Przekształcanie wartości ......................................................................................... 98 Metody ..................................................................................................................... 100 Dlaczego warto używać metod? .............................................................................. 100 Tworzenie metod .................................................................................................. 105 Nazwy metod ........................................................................................................ 107 Zasięg ................................................................................................................. 108 Podsumowanie .......................................................................................................... 110 Ćwiczenia .................................................................................................................. 111 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 111 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 111 Rozdział 4. Sterowanie przebiegiem programu ....................................................................................113 Podejmowanie decyzji ................................................................................................. 113 Instrukcja If ............................................................................................................... 114 Instrukcja Else ...................................................................................................... 116 Obsługa wielu alternatyw za pomocą instrukcji ElseIf ............................................... 117 Zagnieżdżone instrukcje If ..................................................................................... 118 Jednowierszowe instrukcje If .................................................................................. 118 Operatory porównania ........................................................................................... 118 Porównywanie ciągów znaków ................................................................................ 128
  • 4. Spis treści 7 Wyrażenie Select Case ............................................................................................... 129 Używanie wyrażenia Select Case ............................................................................ 130 Używanie wyrażenia Select Case bez uwzględniania wielkości liter ............................ 133 Warunki z wieloma wartościami ............................................................................. 136 Wyrażenie Case Else ............................................................................................. 137 Używanie różnych typów danych w wyrażeniach Select Case ..................................... 138 Pętle ......................................................................................................................... 138 Pętle For … Next .................................................................................................. 138 Pętla For Each … Next .......................................................................................... 143 Pętle Do … Loop .................................................................................................. 144 Pętle zagnieżdżone ............................................................................................... 149 Wczesne wychodzenie z pętli ................................................................................. 150 Pętle nieskończone ............................................................................................... 153 Podsumowanie .......................................................................................................... 154 Ćwiczenia .................................................................................................................. 154 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 154 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 155 Rozdział 5. Struktury danych .................................................................................................................157 Wprowadzenie do korzystania z tablic .......................................................................... 157 Definiowanie i używanie tablic ................................................................................ 158 Używanie pętli For Each … Next ............................................................................. 160 Przekazywanie tablic jako parametrów .................................................................... 162 Sortowanie tablic .................................................................................................. 164 Przechodzenie w odwrotnym kierunku ..................................................................... 165 Inicjowanie tablicy ................................................................................................. 167 Wyliczenia ................................................................................................................. 168 Używanie wyliczeń ................................................................................................. 168 Określanie stanu .................................................................................................. 172 Ustawianie niepoprawnych wartości ....................................................................... 174 Stałe ......................................................................................................................... 174 Używanie stałych .................................................................................................. 175 Stałe różnych typów .............................................................................................. 177 Struktury ................................................................................................................... 177 Tworzenie struktur ................................................................................................ 177 Dodawanie właściwości do struktur ........................................................................ 180 Tablice ArrayList ........................................................................................................ 181 Używanie klasy ArrayList ........................................................................................ 181 Usuwanie elementów z listy ArrayList ..................................................................... 185 Wyświetlanie elementów tablic ArrayList ................................................................. 188 Używanie kolekcji ....................................................................................................... 188 Tworzenie kolekcji CustomerCollection ................................................................... 190 Dodawanie właściwości Item ................................................................................. 191 Wyszukiwanie elementów za pomocą kolekcji Hashtable ............................................... 193 Używanie kolekcji Hashtable .................................................................................. 193 Usuwanie elementów — metody Remove, RemoveAt i Clear .................................... 196 Wrażliwość na wielkość znaków ............................................................................. 199 Zaawansowane techniki manipulacji tablicami .............................................................. 200 Tablice dynamiczne ............................................................................................... 200 Słowo kluczowe Preserve ...................................................................................... 202 Podsumowanie .......................................................................................................... 203
  • 5. 8 Visual Basic 2005. Od podstaw Ćwiczenia .................................................................................................................. 204 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 204 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 204 Rozdział 6. Tworzenie aplikacji dla systemu Windows .......................................................................205 Reagowanie na zdarzenia ........................................................................................... 206 Ustawianie zdarzeń przycisku ................................................................................. 206 Tworzenie prostych aplikacji ........................................................................................ 210 Tworzenie formularza ............................................................................................ 210 Zliczanie liter ........................................................................................................ 212 Zliczanie słów ....................................................................................................... 214 Kod przycisku Pokaż wynik ..................................................................................... 217 Bardziej złożone aplikacje ........................................................................................... 218 Aplikacja do edycji tekstu ...................................................................................... 218 Tworzenie paska narzędzi ...................................................................................... 219 Tworzenie paska stanu .......................................................................................... 222 Tworzenie pola edycji ............................................................................................ 224 Usuwanie zawartości pola edycji ............................................................................ 224 Obsługa działania przycisków paska narzędzi .......................................................... 226 Aktywne kontrolki .................................................................................................. 230 Używanie wielu formularzy .......................................................................................... 231 Okno z informacjami o programie ........................................................................... 232 Podsumowanie .......................................................................................................... 235 Ćwiczenia .................................................................................................................. 236 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 236 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 236 Rozdział 7. Okna dialogowe ....................................................................................................................237 Okno komunikatu ....................................................................................................... 237 Ikony okna komunikatu ......................................................................................... 238 Przyciski okna komunikatu ..................................................................................... 238 Ustawianie przycisku domyślnego .......................................................................... 239 Inne opcje ............................................................................................................ 240 Składnia metody Show .......................................................................................... 240 Przykładowe okna komunikatu ............................................................................... 242 Kontrolki do obsługi plików ......................................................................................... 245 Kontrolka OpenFileDialog ...................................................................................... 246 Właściwości kontrolki OpenFileDialog ..................................................................... 247 Metody kontrolki OpenFileDialog ............................................................................ 248 Używanie kontrolki OpenFileDialog ......................................................................... 248 Kontrolka SaveFileDialog ............................................................................................ 252 Właściwości kontrolki SaveFileDialog ...................................................................... 253 Metody kontrolki SaveFileDialog ............................................................................. 254 Używanie kontrolki SaveFileDialog .......................................................................... 254 Kontrolka FontDialog .................................................................................................. 258 Właściwości kontrolki FontDialog ........................................................................... 258 Metody kontrolki FontDialog .................................................................................. 258 Używanie kontrolki FontDialog ................................................................................ 259 Kontrolka ColorDialog ................................................................................................. 261 Właściwości kontrolki ColorDialog .......................................................................... 262 Używanie kontrolki ColorDialog .............................................................................. 263
  • 6. Spis treści 9 Kontrolka PrintDialog .................................................................................................. 265 Właściwości kontrolki PrintDialog ........................................................................... 265 Używanie kontrolki PrintDialog ............................................................................... 266 Klasa PrintDocument ............................................................................................ 266 Drukowanie dokumentu ......................................................................................... 266 Kontrolka FolderBrowserDialog .................................................................................... 273 Właściwości kontrolki FolderBrowserDialog ............................................................. 273 Używanie kontrolki FolderBrowserDialog ................................................................. 274 Podsumowanie .......................................................................................................... 277 Ćwiczenia .................................................................................................................. 278 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 278 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 278 Rozdział 8. Tworzenie menu ...................................................................................................................279 Właściwości menu ..................................................................................................... 279 Rysunki ................................................................................................................ 280 Klawisze dostępu ................................................................................................. 280 Klawisze skrótu .................................................................................................... 280 Znacznik wyboru ................................................................................................... 280 Okno właściwości ................................................................................................. 280 Tworzenie menu ......................................................................................................... 282 Projektowanie menu .............................................................................................. 282 Dodawanie pasków narzędzi i kontrolek .................................................................. 285 Kod obsługujący menu .......................................................................................... 286 Dodawanie kodu obsługującego menu Widok oraz paski narzędzi ............................. 292 Testowanie kodu .................................................................................................. 293 Menu kontekstowe ..................................................................................................... 295 Tworzenie menu kontekstowego ............................................................................. 296 Włączanie i wyłączanie opcji menu oraz przycisków paska narzędzi ........................... 299 Podsumowanie .......................................................................................................... 303 Ćwiczenie .................................................................................................................. 304 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 304 Rozdział 9. Debugowanie i obsługa błędów ...........................................................................................305 Główne rodzaje błędów ............................................................................................... 306 Błędy składni ........................................................................................................ 306 Błędy wykonania ................................................................................................... 309 Błędy logiczne ...................................................................................................... 309 Debugowanie ............................................................................................................. 311 Tworzenie przykładowego programu ........................................................................ 311 Ustawianie punktów przerwania ............................................................................. 327 Debugowanie za pomocą okna Watch ..................................................................... 334 Używanie okna Locals ........................................................................................... 337 Obsługa błędów ......................................................................................................... 338 Używanie ustrukturalizowanej obsługi błędów .......................................................... 340 Podsumowanie .......................................................................................................... 341 Ćwiczenia .................................................................................................................. 342 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 342 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 342
  • 7. 10 Visual Basic 2005. Od podstaw Rozdział 10. Tworzenie obiektów ...........................................................................................................343 Wprowadzenie do podejścia obiektowego ..................................................................... 343 Hermetyzacja ....................................................................................................... 345 Metody i właściwości ............................................................................................ 345 Zdarzenia ............................................................................................................. 346 Widoczność .......................................................................................................... 346 Czym jest klasa? .................................................................................................. 347 Tworzenie klas ........................................................................................................... 348 Powtórne wykorzystanie kodu ...................................................................................... 349 Projektowanie klasy ................................................................................................... 350 Stan .................................................................................................................... 351 Działanie .............................................................................................................. 351 Zapisywanie stanu ................................................................................................ 352 Prawdziwe właściwości .......................................................................................... 355 Właściwości do odczytu i zapisu ............................................................................. 358 Metoda IsMoving .................................................................................................. 361 Konstruktory .............................................................................................................. 363 Tworzenie konstruktora ......................................................................................... 363 Dziedziczenie ............................................................................................................. 365 Dodawanie nowych metod i właściwości ................................................................. 367 Dodawanie metody GetPowerToWeightRatio ............................................................ 369 Zmiana ustawień domyślnych ................................................................................ 370 Polimorfizm — trudne słowo, łatwe pojęcie ............................................................. 373 Przesłanianie innych metod ................................................................................... 374 Dziedziczenie po klasie Object ............................................................................... 376 Obiekty i struktury ...................................................................................................... 376 Klasy platformy .NET .................................................................................................. 377 Przestrzenie nazw ................................................................................................. 377 Instrukcja Imports ................................................................................................. 379 Tworzenie własnych przestrzeni nazw ..................................................................... 380 Dziedziczenie na platformie .NET ........................................................................... 382 Podsumowanie .......................................................................................................... 383 Ćwiczenia .................................................................................................................. 383 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 383 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 383 Rozdział 11. Zaawansowane techniki programowania obiektowego ..................................................385 Tworzenie przeglądarki ulubionych stron internetowych ................................................. 385 Skróty internetowe i adresy ulubionych stron ........................................................... 386 Używanie klas ....................................................................................................... 388 Przeglądanie skrótów do ulubionych stron ............................................................... 394 Otwieranie stron ................................................................................................... 401 Alternatywna przeglądarka ulubionych .......................................................................... 403 Dostęp do ulubionych stron za pomocą zasobnika ................................................... 404 Wyświetlanie listy ulubionych stron ........................................................................ 407 Używanie współdzielonych właściwości i metod ............................................................ 410 Używanie procedur współdzielonych ....................................................................... 411 Używanie metod współdzielonych ........................................................................... 415 Programowanie obiektowe i zarządzanie pamięcią ........................................................ 417 Przywracanie pamięci ............................................................................................ 418 Zwalnianie zasobów .............................................................................................. 419 Defragmentacja i kompaktowanie .......................................................................... 420
  • 8. Spis treści 11 Podsumowanie .......................................................................................................... 420 Ćwiczenie .................................................................................................................. 422 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 422 Rozdział 12. Tworzenie bibliotek klas ....................................................................................................423 Biblioteki klas ............................................................................................................ 424 Tworzenie biblioteki klas ....................................................................................... 424 Tworzenie biblioteki klas dla projektu Favorites Viewer ............................................. 426 Aplikacje wielowarstwowe ...................................................................................... 429 Używanie silnych nazw ................................................................................................ 430 Podpisywanie podzespołów .................................................................................... 431 Wersje podzespołu ............................................................................................... 433 Rejestrowanie podzespołów ........................................................................................ 434 Narzędzie Gacutil .................................................................................................. 434 Dlaczego utworzonego podzespołu nie widać w oknie dialogowym References? ......... 435 Projektowanie bibliotek klas ........................................................................................ 435 Używanie gotowych bibliotek klas ................................................................................ 438 Używanie pliku InternetFavorites.dll ........................................................................ 438 Podglądanie klas za pomocą przeglądarki obiektów ...................................................... 439 Podsumowanie .......................................................................................................... 440 Ćwiczenie .................................................................................................................. 440 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 440 Rozdział 13. Tworzenie własnych kontrolek .........................................................................................441 Kontrolki formularzy Windows ...................................................................................... 442 Tworzenie i testowanie kontrolek użytkownika ......................................................... 442 Udostępnianie właściwości kontrolek użytkownika ........................................................ 446 Dodawanie właściwości ......................................................................................... 446 Udostępnianie metod kontrolki użytkownika ............................................................ 448 Udostępnianie zdarzeń kontrolki użytkownika .......................................................... 449 Etap projektowania a czas wykonywania programu ........................................................ 453 Tworzenie biblioteki formularzy .................................................................................... 456 Tworzenie biblioteki z formularzem logowania .......................................................... 456 Testowanie biblioteki FormsLibrary ......................................................................... 463 Podłączanie zdarzeń ............................................................................................. 465 Podsumowanie .......................................................................................................... 468 Ćwiczenie .................................................................................................................. 469 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 469 Rozdział 14. Programowanie grafiki ......................................................................................................471 Tworzenie prostego programu Paint ............................................................................. 471 Tworzenie projektu z kontrolkami użytkownika ......................................................... 472 Jak działają programy graficzne? ............................................................................ 472 Klasa GraphicsItem .............................................................................................. 474 Ekran i współrzędne klienckie ................................................................................ 477 Oczekiwanie na działanie myszy i rysowanie obiektów GraphicsCircle ........................ 477 Wywoływanie metody Invalidate .............................................................................. 483 Optymalizacja rysowania ........................................................................................ 484 Wybór kolorów ...................................................................................................... 485 Reagowanie na kliknięcia ...................................................................................... 491
  • 9. 12 Visual Basic 2005. Od podstaw Obsługa dwóch kolorów .............................................................................................. 494 Informowanie o wybranych przyciskach ................................................................... 496 Używanie złożonych kolorów ................................................................................... 502 Używanie różnych narzędzi ..................................................................................... 506 Implementacja rysowania pustych kół ..................................................................... 506 Rysunki ..................................................................................................................... 511 Wyświetlanie rysunków .......................................................................................... 512 Skalowanie rysunków ............................................................................................ 513 Zachowywanie proporcji ......................................................................................... 516 Inne metody klasy Graphics ........................................................................................ 518 Podsumowanie .......................................................................................................... 519 Rozdział 15. Dostęp do baz danych ..........................................................................................................521 Czym są bazy danych? ................................................................................................ 522 Obiekty bazodanowe Microsoft Access ................................................................... 522 Tabele ................................................................................................................. 522 Kwerendy ............................................................................................................. 522 Instrukcja SELECT języka SQL ..................................................................................... 523 Kwerendy w bazie danych Access ................................................................................ 525 Tworzenie kwerendy .............................................................................................. 525 Komponenty dostępu do danych ................................................................................. 529 DataSet ............................................................................................................... 529 DataGridView ....................................................................................................... 530 BindingSource ...................................................................................................... 530 BindingNavigator .................................................................................................. 530 TableAdapter ........................................................................................................ 531 Wiązanie danych ........................................................................................................ 531 Podsumowanie .......................................................................................................... 538 Ćwiczenia .................................................................................................................. 538 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 538 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 538 Rozdział 16. Programowanie baz danych przy użyciu SQL Server i ADO.NET ....................................539 ADO.NET ................................................................................................................... 540 Przestrzenie nazw ADO.NET ................................................................................... 540 Klasa SqlConnection ............................................................................................. 541 Klasa SqlCommand .............................................................................................. 543 Klasa SqlDataAdapter ........................................................................................... 546 Klasa DataSet ...................................................................................................... 550 Klasa DataView .................................................................................................... 551 Klasy ADO.NET w praktyce .......................................................................................... 554 Przykład zastosowania obiektu DataSet .................................................................. 554 Wiązanie danych ........................................................................................................ 563 Obiekty BindingContext i CurrencyManager ............................................................. 563 Wiązanie kontrolek ............................................................................................... 564 Podsumowanie .......................................................................................................... 594 Ćwiczenia .................................................................................................................. 595 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 595 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 595
  • 10. Spis treści 13 Rozdział 17. Formularze WWW ..............................................................................................................597 Architektura typu uproszczony klient ............................................................................ 598 Formularze WWW a formularze Windows ...................................................................... 599 Zalety formularzy Windows .................................................................................... 599 Zalety formularzy WWW ......................................................................................... 600 Aplikacje sieciowe — podstawowe elementy ................................................................ 601 Serwery WWW ...................................................................................................... 601 Przeglądarki ......................................................................................................... 601 Hipertekstowy język znaczników ............................................................................. 601 Języki VBScript i JavaScript .................................................................................... 602 Kaskadowe arkusze stylów (CSS) ........................................................................... 602 Technologia Active Server Pages ................................................................................. 602 Zalety .................................................................................................................. 603 Specjalne pliki witryn internetowych ....................................................................... 603 Tworzenie aplikacji ................................................................................................ 604 Kontrolki — okno narzędzi ..................................................................................... 604 Tworzenie aplikacji sieciowych .................................................................................... 605 Tworzenie formularzy WWW oraz przetwarzanie po stronie klienta i po stronie serwera ... 605 Przekazywanie danych i sprawdzanie ich poprawności .............................................. 610 Projektowanie wyglądu i stylu witryny ...................................................................... 615 Używanie kontrolki GridView do tworzenia formularzy WWW sterowanych danymi ........ 625 Określanie lokalizacji witryn internetowych przy użyciu środowiska Visual Studio 2005 ... 631 Podsumowanie .......................................................................................................... 632 Ćwiczenie .................................................................................................................. 634 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 634 Rozdział 18. Uwierzytelnianie przy użyciu formularzy .......................................................................635 Uwierzytelnianie na witrynach internetowych ................................................................. 635 Uwierzytelnianie systemu Windows ........................................................................ 636 Uwierzytelnianie przy użyciu formularzy ................................................................... 636 Narzędzie do zarządzania witryną internetową (WAT) ................................................ 636 Kontrolki służące do logowania .............................................................................. 645 Podsumowanie .......................................................................................................... 658 Ćwiczenia .................................................................................................................. 658 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 658 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 659 Rozdział 19. Visual Basic 2005 i XML ......................................................................................................661 Wprowadzenie do XML ................................................................................................ 661 Jak wygląda język XML? ......................................................................................... 663 XML dla początkujących ........................................................................................ 665 Książka adresowa ...................................................................................................... 665 Tworzenie projektu ................................................................................................ 665 Klasa SerializableData .......................................................................................... 666 Wczytywanie plików XML ........................................................................................ 672 Modyfikowanie danych .......................................................................................... 675 Wysyłanie poczty elektronicznej .............................................................................. 676 Tworzenie listy adresów ......................................................................................... 677 Pomijanie wybranych składowych ........................................................................... 682 Wczytywanie danych adresowych ............................................................................ 684
  • 11. 14 Visual Basic 2005. Od podstaw Dodawanie nowych wpisów .................................................................................... 685 Poruszanie się po danych ...................................................................................... 687 Usuwanie adresów ................................................................................................ 688 Integracja z książką adresową ..................................................................................... 691 Zasady integracji .................................................................................................. 691 Wczytywanie książki adresowej w innej aplikacji ...................................................... 693 Podsumowanie .......................................................................................................... 698 Ćwiczenia .................................................................................................................. 698 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 698 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 699 Rozdział 20. Usługi WWW i technologia Remoting .................................................................................701 Czym są usługi WWW? ............................................................................................... 701 Jak działają usługi WWW? ..................................................................................... 702 SOAP ................................................................................................................... 703 Tworzenie usług WWW ................................................................................................ 704 Przykładowa usługa WWW ..................................................................................... 705 Dodawanie nowych metod ..................................................................................... 708 Serwer rysunków ........................................................................................................ 710 Tworzenie projektu ................................................................................................ 710 Zwracanie tablic ................................................................................................... 712 Zwracanie złożonych informacji .............................................................................. 716 Klient usługi PictureService ......................................................................................... 720 Język WSDL .......................................................................................................... 721 Tworzenie aplikacji klienckiej ................................................................................. 721 Dodawanie referencji sieciowych ............................................................................ 722 Wyświetlanie listy katalogów .................................................................................. 724 Wyświetlanie listy plików i wybór rysunków .............................................................. 727 Technologia Remoting ................................................................................................ 731 Podsumowanie .......................................................................................................... 738 Ćwiczenia .................................................................................................................. 739 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 739 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 739 Rozdział 21. Wdrażanie aplikacji ............................................................................................................741 Czym jest wdrażanie? ................................................................................................. 742 Wdrażanie typu ClickOnce ..................................................................................... 742 Wdrażanie typu XCOPY .......................................................................................... 747 Tworzenie aplikacji instalacyjnych przy użyciu Visual Studio 2005 .................................. 748 Tworzenie programu instalacyjnego ........................................................................ 748 Edytor interfejsu użytkownika ...................................................................................... 752 Wdrażanie innych rozwiązań ........................................................................................ 755 Podzespoły prywatne ............................................................................................. 755 Podzespoły współdzielone ..................................................................................... 756 Wdrażanie aplikacji dla komputerów stacjonarnych .................................................. 757 Wdrażanie aplikacji sieciowych ............................................................................... 757 Wdrażanie usług WWW .......................................................................................... 757 Przydatne narzędzia .............................................................................................. 757 Podsumowanie .......................................................................................................... 758 Ćwiczenia .................................................................................................................. 759 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 759 Ćwiczenie 2. ......................................................................................................... 759
  • 12. Spis treści 15 Rozdział 22. Tworzenie aplikacji dla urządzeń przenośnych ..............................................................761 Środowisko ............................................................................................................... 761 Wspólne środowisko uruchomieniowe .................................................................... 762 Program ActiveSync .............................................................................................. 762 Wspólne typy platformy .NET Compact .................................................................... 763 Klasy platformy Compact ....................................................................................... 764 Tworzenie gry dla systemu Pocket PC .......................................................................... 766 Podsumowanie .......................................................................................................... 778 Ćwiczenie .................................................................................................................. 779 Ćwiczenie 1. ......................................................................................................... 779 Dodatek A Co dalej? ..................................................................................................................................781 Zasoby internetowe .................................................................................................... 782 P2P.Wrox.com ...................................................................................................... 782 Zasoby Microsoftu ................................................................................................ 782 Inne zasoby .......................................................................................................... 783 Zasoby dostępne bez połączenia (książki) .................................................................... 784 Professional VB .NET, 2nd Edition .......................................................................... 784 ASP.NET 2.0 Beta Preview ..................................................................................... 784 Dodatek B Schemat MSF .........................................................................................................................787 Cykl tworzenia oprogramowania ................................................................................... 788 Schemat MSF ............................................................................................................ 788 Tworzenie wizji ...................................................................................................... 789 Etap planowania ................................................................................................... 790 Etap pisania kodu ................................................................................................. 791 Etap testowania ................................................................................................... 791 Etap wdrażania ..................................................................................................... 792 Zarządzanie kosztami i korzyściami ............................................................................. 792 Określanie kryteriów sukcesu projektu przy użyciu schematu MSF .................................. 794 Podsumowanie .......................................................................................................... 794 Dodatek C Wprowadzenie do zabezpieczeń ..........................................................................................795 Zabezpieczenia oparte na uprawnieniach kodu (CAS) ....................................................... 796 Uprawnienia ......................................................................................................... 797 Zasady zabezpieczeń ............................................................................................ 798 Dowód ................................................................................................................. 798 Warstwa SSL ............................................................................................................. 798 Szukanie informacji .................................................................................................... 799 Podsumowanie .......................................................................................................... 800 Dodatek D Rozwiązania ............................................................................................................................801 Skorowidz ...............................................................................................................................................827
  • 13. Zadaniem tej książki jest umożliwienie szybkiego opanowania języka Visual Basic 2005 na- wet tym osobom, które nigdy wcześniej nie programowały. Nowe informacje wprowadzane są stopniowo, na podstawie wcześniejszych rozdziałów. Weź więc głęboki wdech, powoli wypuść powietrze i pomyśl, że możesz to zrobić. Bez problemu! Naprawdę! Programowanie w dużym stopniu przypomina uczenie dziecka wiązania sznurowadeł. Trudno cokolwiek osiągnąć, dopóki nie opanuje się poprawnego sposobu przekazywania instrukcji. Visual Basic 2005 to język, w którym można przekazać komputerowi instrukcje dotyczące wy- konywania pewnych operacji. Ale podobnie jak dziecko, komputer zrozumie je tylko wtedy, gdy będą wystarczająco jasne. Jeśli nigdy nie pisałeś programów, może Ci się to wydawać trudne — i czasem rzeczywiście tak jest. Jednak Visual Basic 2005 to prosty język służący do wyjaśniania pewnych skomplikowanych rzeczy. Choć zrozumienie funkcjonowania pro- gramów na szczegółowym poziomie może być przydatne, Visual Basic 2005 zwalnia progra- mistów z konieczności zajmowania się żmudnymi zawiłościami pisania programów dla systemu Windows. Pozwala to skoncentrować się na rozwiązywaniu ciekawszych problemów. Visual Basic 2005 pomaga tworzyć programy działające w systemie operacyjnym Windows. Jeśli czytasz tę książkę, prawdopodobnie czujesz potrzebę lub chęć pisania programów tego typu. Nawet jeśli nigdy nie napisałeś programu komputerowego, wykonując „Spróbuj sam” przedstawione w tej książce, szybko poznasz różne aspekty języka Visual Basic 2005, jak również jego podstawę w postaci platformy .NET. Zobaczysz, że programowanie nie jest nawet w części tak trudne, jak to sobie wyobrażałeś. Zanim się o tym przekonasz, nauczysz się tworzyć różne typy programów. Ponadto — jak wskazuje nazwa .NET — języka Visual Basic 2005 można użyć do tworzenia aplikacji na urządzenia przenośne, na przykład kompu- tery kieszonkowe czy telefony Smartphone. Jednak poznając nową technologię, trzeba naj- pierw nauczyć się chodzić, a dopiero potem biegać, dlatego początkowe rozdziały opisują pod- stawowe aplikacje dla systemu Windows, a dopiero w dalszej części książki przedstawione są aplikacje działające na innych platformach.
  • 14. 24 Visual Basic 2005. Od podstaw Ten rozdział przedstawia następujące zagadnienia: n Instalację języka Visual Basic 2005. n Przegląd zintegrowanego środowiska programistycznego (IDE) języka Visual Basic 2005. n Tworzenie prostych programów dla systemu Windows. n Używanie zintegrowanego systemu pomocy. Programy dla systemu Windows różnią się znacznie od swych wiekowych przodków — pro- gramów dla systemu MS-DOS. Przebieg działania programów dla systemu DOS był dość ściśle określony od początku do końca. Choć nie musi to oznaczać zmniejszenia funkcjonalno- ści aplikacji, ogranicza sposób korzystania z niej przez użytkownika. Program dla systemu DOS jest jak przechodzenie przez korytarz. Aby dojść do końca, trzeba iść w jego kierunku, pokonując wszystkie napotkane przeszkody. Taki program pozwala otwierać po drodze jedynie określone drzwi. Z drugiej strony system Windows zapoczątkował erę programów sterowanych zdarzeniami. Zdarzenia w tym przypadku obejmują na przykład kliknięcie przycisku, zmianę rozmiaru okna lub zmianę tekstu w polu tekstowym. Kod pisany przez programistę reaguje na takie zdarzenia. Wracając do przykładu z korytarzem — programy dla systemu Windows pozwalają znaleźć się na końcu korytarza w wyniku kliknięcia tego końca. Dzięki temu można pominąć całą dłu- gość korytarza. Jeśli znajdziesz się na końcu i stwierdzisz, że wcale nie chciałeś tam trafić, możesz łatwo przenieść się w nowe miejsce bez konieczności powrotu do punktu wyjścia. Pro- gram reaguje na Twoje ruchy i podejmuje odpowiednie działania, aby wykonać polecenia. Kolejną wielką zaletą programów dla systemu Windows jest niezależność od sprzętu. To system Windows odpowiada za komunikację ze sprzętem, dzięki czemu nie musi tego robić programi- sta. Nie trzeba znać zasad działania każdej drukarki laserowej na rynku, aby napisać program do drukowania. Nie trzeba uczyć się schematów kart graficznych, aby napisać grę. Windows opakowuje te operacje, udostępniając uniwersalne procedury komunikowania się ze sterow- nikami pisanymi przez producentów sprzętu. Prawdopodobnie jest to główny powód popu- larności systemu Windows. Te uniwersalne procedury to tak zwany interfejs programowania aplikacji (ang. Application Interface Programming — API). Przed wprowadzeniem języka Visual Basic 1.0 w 1991 roku programiści musieli dobrze znać języki C i C++, jak również elementy składające się na sam system Windows, czyli API. Ta złożoność oznaczała, że jedynie zaangażowani i odpowiednio wykształceni programiści potra- fili tworzyć programy działające w systemie Windows. Język Visual Basic stanowił wielką zmianę i szacuje się, że obecnie liczba wierszy kodu produkcyjnego w języku Visual Basic jest porównywalna w liczbą wierszy kodu we wszystkich innych językach.
  • 15. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 25 Visual Basic zmienił oblicze programowania dla systemu Windows, znosząc konieczność pi- sania skomplikowanego kodu do obsługi interfejsu użytkownika. Możliwość wizualnego tworze- nia własnego interfejsu pozwoliła programistom skoncentrować się na rozwiązywaniu proble- mów biznesowych. Po narysowaniu interfejsu użytkownika programista może dodać kod reagujący na zdarzenia. Ponadto język Visual Basic od samego początku cechował się rozszerzalnością. Niezależni producenci szybko dostrzegli możliwość sprzedaży modułów ułatwiających pracę progra- mistom. Te moduły, czyli kontrolki, początkowo nosiły nazwę VBXs, pochodzącą od roz- szerzenia plików modułów. Przed wprowadzeniem języka Visual Basic 5.0, jeśli programiście nie podobał się sposób działania przycisku, mógł kupić inną wersję przycisku lub napisać własną, jednak te kontrolki musiały być napisane w językach C lub C++. Jednymi z pierw- szych dostępnych kontrolek były narzędzia umożliwiające dostęp do baz danych. W języku Visual Basic 5.0 pojawiła się technologia ActiveX, która umożliwiała programistom tworzenie własnych kontrolek ActiveX. Wprowadzenie przez Microsoft języka Visual Basic 3.0 to kolejny przełom w świecie pro- gramowania. Od tej pory możliwe było tworzenie aplikacji bazodanowych bezpośrednio do- stępnych dla użytkownika (tak zwane aplikacje frontonowe) przy użyciu samego języka Visual Basic. Nie trzeba było posługiwać się dodatkowymi kontrolkami. Było to możliwe dzięki wpro- wadzeniu obiektów dostępu do danych (ang. Data Access Objects — DAO), które umożli- wiały programistom manipulowanie danymi równie łatwo jak interfejsem użytkownika. Wersje 4.0 i 5.0 języka Visual Basic zwiększały możliwości wersji 3.0, umożliwiając progra- mistom pisanie programów dla nowej wersji systemu Windows — Windows 95. Co najbar- dziej istotne, nowe wersje języka ułatwiały także pisanie kodu nadającego się do powtórnego wykorzystania przez programistów piszących w innych językach programowania. Wersja 6.0 umożliwiła nowy sposób dostępu do baz danych dzięki modelowi ADO (ang. ActiveX Data Objects). Możliwości ADO zostały udostępnione przez Microsoft w celu umożliwienia dostępu do baz danych programistom aplikacji internetowych używającym języka ASP. Wszystkie te usprawnienia języka Visual Basic zapewniły mu dominującą pozycję w świecie programo- wania. Visual Basic pozwala programistom pisać stabilne i łatwe w pielęgnacji aplikacje w rekordowo krótkim czasie. W lutym 2002 roku pojawił się Visual Basic .NET, w którym pozbyto się większości ogra- niczeń wcześniejszych wersji tego języka. W przeszłości Visual Basic krytykowano i wyśmie- wano jako „zabawkowy” język, ponieważ nie udostępniał wszystkich właściwości cechujących bardziej złożone języki, na przykład języki C++ czy Java. W Visual Basic .NET Microsoft usunął te ograniczenia i przekształcił ten język w niezwykle wydajne narzędzie programi- styczne. Visual Basic 2005 to kontynuacja tego trendu. Choć w języku Visual Basic 2005 nie wprowadzono tak znaczących zmian jak w Visual Basic .NET, zawiera on wystarczająco wiele usprawnień w języku i środowisku programistycznym, aby stanowił wartościową aktualizację. Visual Basic 2005 jest doskonałym wyborem dla programistów na wszystkich poziomach zaawansowania.
  • 16. 26 Visual Basic 2005. Od podstaw Możesz używać Visual Basic 2005 w kilku postaciach: n Jako części środowiska Visual Studio 2005, które jest zestawem narzędzi i obejmuje także języki C# (wymawiaj jako „si-szarp”), J# (wymawiaj jako „dżej-szarp”) i Visual C++. Linia produktów Visual Studio 2005 obejmuje wersje Visual Studio Standard Edition, Visual Studio Professional Edition, Visual Studio Tools for Office oraz Visual Studio Team System. Kolejne wersje udostępniają coraz więcej narzędzi do pisania dużych aplikacji i zarządzania ich tworzeniem. n Jako wersji Express Edition, która w porównaniu z Visual Studio 2005 udostępnia ograniczony zestaw narzędzi i cech. Obie wersje pozwalają tworzyć aplikacje dla systemu Windows. Proces instalacji jest prosty. Instalator środowiska Visual Studio potrafi nawet dokładnie określić, czego potrzebuje kom- puter, aby możliwa była instalacja tego środowiska. Opisy w „Spróbuj sam” zakładają, że masz dostęp do środowiska Visual Studio 2005 Architect Edition. Większość opcji instalacji jest oczywista i w większości środowisk można zainstalo- wać środowisko Visual Studio, posługując się domyślnymi ustawieniami. Niezależnie od instalowanej wersji instalacja zgodnie z domyślnymi ustawieniami powinna przebiegać bez zakłóceń. Spróbuj sam Instalacja Visual Basic 2005 1. Płyta z Visual Studio 2005 ma opcję autouruchamiania, jednak jeśli po włożeniu płyty nie pojawi się ekran instalacyjny, należy wpisać instrukcję setup.exe z poziomu głównego katalogu płyty. W tym celu należy otworzyć menu Start systemu Windows (zwykle znajduje się na dole ekranu) i wybrać opcję Uruchom. Następnie należy wpisać w polu Otwórz instrukcję d:setup.exe, jeśli d to litera napędu CD-ROM. Po uruchomieniu programu instalacyjnego powinno pojawić się okno przedstawione na rysunku 1.1. 2. To okno dialogowe przedstawia kolejność instalowania elementów środowiska. Do poprawnego działania środowisko Visual Basic 2005 wymaga instalacji kilku aktualizacji, na przykład pakietu Service Pack 1 w przypadku systemu Windows XP. Program instalacyjny poinformuje Cię o brakujących aktualizacjach. Przed kontynuowaniem instalacji środowiska Visual Studio 2005 należy zainstalować potrzebne aktualizacje. Etap 1 instaluje środowisko Visual Studio, należy więc nacisnąć odnośnik Install Visual Studio. 3. Po zaakceptowaniu licencji użytkownika należy kliknąć przycisk Continue i przejść do kolejnego etapu. 4. Podobnie jak w przypadku większości programów instalacyjnych, pojawi się lista elementów środowiska, które można zainstalować (rysunek 1.2). Możesz zdecydować się na instalację jedynie potrzebnych składników. Na przykład, jeśli na dysku jest mało wolnego miejsca i nie planujesz w najbliższej przyszłości używać języka Visual
  • 17. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 27 Rysunek 1.1. Ekran powitalny instalatora środowiska Visual Studio 2005 C++ 2005, możesz usunąć ten język z listy instalowanych składników. Możesz także określić lokalizację elementów, choć najłatwiej jest zostawić ustawienia domyślne. Wszystkie opcje pominięte w trakcie początkowej instalacji możesz dodać później, kiedy zmienią się Twoje potrzeby lub zainteresowania. Jeśli planujesz tworzyć aplikacje bazodanowe (opisane w rozdziale 16.), powinieneś zainstalować bazę danych SQL Server 2005 Express, która znajduje się na końcu listy. Rysunek 1.2. Instalacja składników środowiska Visual Studio 2005
  • 18. 28 Visual Basic 2005. Od podstaw Każdy ze składników opisują informacje trojakiego rodzaju: n Pole Feature description przedstawia zarys zastosowań i funkcji danego składnika. n Pole Product install path pokazuje, gdzie dany składnik zostanie zainstalowany. n Ostatnie pole, Disk space requirements, informuje o ilości pamięci na dysku zajmowanej przez wszystkie wybrane składniki. Kiedy uruchamiasz Visual Basic 2005, wiele informacji przenoszonych jest z dysku do pamięci, a także z pamięci na dysk. Dlatego ważne jest, aby pozostawić odpowiednią ilość wolnego miejsca na dysku. Nie ma dokładnych reguł opisujących ilość potrzebnej pamięci, jednak dysk mający mniej niż 100 MB wolnej przestrzeni można uznać za pełny. 5. Po wybraniu wszystkich potrzebnych składników możesz kliknąć przycisk Install. Rozpocznie się instalacja, podczas której możesz spokojnie usiąść i zrelaksować się. Czas instalowania środowiska zależy od liczby wybranych składników oraz używanego komputera. Na przykład instalacja pełnego środowiska na komputerze z procesorem 2.4 GHz, 512 MB pamięci i systemem Windows XP Professional zajmuje około 20 minut. 6. Po zakończeniu instalacji zobaczysz okno dialogowe informujące o ukończeniu tego zadania. Na tym etapie możesz także zobaczyć informacje o problemach, które pojawiły się w czasie instalacji. Masz także okazję zobaczyć dziennik instalacji. Ten dziennik zawiera listę wszystkich operacji, które miały miejsce w czasie instalacji. O ile w trakcie instalacji nie wystąpiły jakieś błędy, można zrezygnować z oglądania dziennika. Na tym etapie instalacja środowiska Visual Studio 2005 jest już prawie zakończona. Możesz kliknąć przycisk Done i przejść do instalacji dokumentacji. 7. Instalacja biblioteki MSDN jest prosta, a następne punkty opisują jej etapy. Pierwszy ekran to ekran powitalny. Możesz kliknąć Next, aby przejść do następnego etapu. 8. Teraz możesz wybrać składniki dokumentacji, które chcesz zainstalować. Przedstawia to rysunek 1.3. Po wybraniu składników kliknij przycisk Next, aby rozpocząć proces instalacji. Jeśli masz dużo wolnego miejsca na dysku, najlepiej jest zainstalować pełną dokumenta- cję. W ten sposób uzyskasz dostęp do pełnej biblioteki, co jest istotne, jeśli w czasie insta- lacji wybierzesz ograniczony zestaw opcji, a później będziesz chciał dodać nowe właści- wości. 9. Po zainstalowaniu dokumentacji MSDN ponownie zobaczysz ekran początkowy z dostępną opcją Service Releases. Dobrym pomysłem jest wybranie opcji Service Releases, co powoduje automatyczne sprawdzanie aktualizacji środowiska. Microsoft włożył dużo pracy w udostępnianie aktu- alizacji oprogramowania poprzez internet. Te aktualizacje mogą obejmować wiele rzeczy, od dodatkowej dokumentacji po pakiety naprawiające błędy. Możesz wybrać instalację
  • 19. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 29 Rysunek 1.3. Instalacja systemu pomocy aktualizacji za pomocą płyty CD z pakietem Service Pack lub poprzez internet. Oczywi- ście aktualizacje poprzez internet wymagają aktywnego połączenia. Ponieważ aktualizacje mogą być dość duże, zaleca się używanie szybkiego połączenia. Po zakończeniu aktualizacji środowisko Visual Studio 2005 jest gotowe do użycia. Prawdziwa zabawa dopiero się rozpoczyna! Rozluźnij się więc, zrelaksuj i przygotuj na wkroczenie do świata języka Visual Basic 2005. Pisanie aplikacji w języku Visual Basic 2005 nie wymaga korzystania ze specjalnego środowi- ska programistycznego tego języka. Możliwość uruchamiania kodu w języku Visual Basic 2005 jest związana z platformą .NET. W rzeczywistości można pisać cały kod w prostym edyto- rze tekstu, jak na przykład Notatnik. Można także wbijać gwoździe, posługując się butem zamiast młotkiem, ale pneumatyczny pistolet do gwoździ jest prawdopodobnie dużo bardziej wydajny. Programy w języku Visual Basic 2005 zdecydowanie najłatwiej jest pisać za pomocą zintegrowanego środowiska programistycznego (ang. Integrated Development Environment — IDE) Visual Studio 2005. Środowisko IDE jest tym, co widzisz, używając Visual Basic 2005 — to okna, pola i tak dalej. Środowisko IDE udostępnia wiele właściwości niedostępnych w zwy- kłych edytorach tekstu, takich jak sprawdzanie kodu, graficzna reprezentacja gotowych apli- kacji czy okno wyświetlające wszystkie pliki składające się na projekt.
  • 20. 30 Visual Basic 2005. Od podstaw Ustawianie profilu IDE to środowisko łączące ze sobą szereg narzędzi, które znacznie ułatwiają tworzenie opro- gramowania. Uruchom środowisko Visual Studio 2005 i przyjrzyj się widocznym elementom. Jeśli w czasie instalacji użyłeś domyślnych ustawień, możesz otworzyć menu Start systemu Windows, a następnie wybrać opcję Programy (Wszystkie programy w Windows XP i Win- dows Server 2003)/Microsoft Visual Studio 2005/Microsoft Visual Studio 2005. Pojawi się wtedy ekran powitalny z widocznym oknem dialogowym Choose Default Environment Settings. Zaznacz opcję Visual Basic Development Settings, a następnie kliknij Start Visual Studio. Pojawi się środowisko programistyczne Visual Studio, widoczne na rysunku 1.4. Rysunek 1.4. Strona startowa środowiska Visual Studio 2005 Menu Możesz już z niecierpliwością oczekiwać, kiedy zaczniesz pisać kod. Najpierw jednak powi- nieneś poznać środowisko IDE i przyjrzeć się paskowi narzędzi i menu, które nie różnią się zbytnio od pasków narzędzi i menu w innych produktach Microsoftu, na przykład w pro- gramach Word, Excel czy PowerPoint. Menu środowiska Visual Studio 2005 jest dynamiczne, co oznacza, że w zależności od wyko- nywanych operacji dostępne są różne elementy menu. W środowisku, w którym nie otwarto żadnego projektu, menu składa się jedynie z pozycji File, Edit, View, Data, Tools, Window, Community oraz Help. Po utworzeniu projektu pojawi się pełne menu środowiska Visual Stu- dio 2005, widoczne na rysunku 1.5.
  • 21. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 31 Rysunek 1.5. Menu środowiska Visual Studio 2005 Na razie nie musisz szczegółowo znać wszystkich opcji menu. Zapoznasz się z nimi w czasie lektury tej książki. Poniżej znajduje się krótki przegląd operacji, z którymi powiązane są po- szczególne elementy menu: n File — Niemal każdy program dla systemu Windows ma menu File (plik). Jest to standardowy element, który zawiera przynajmniej opcję pozwalającą zakończyć działanie programu. W Visual Studio 2005 w menu tym znajdują się opcje pozwalające otwierać i zamykać poszczególne pliki, jak również całe projekty. n Edit — Menu Edit (edycja) daje dostęp do standardowych elementów znanych z innych produktów: Undo (cofnij), Redo (powtórz), Cut (wytnij), Copy (kopiuj), Paste (wklej) i Delete (usuń). n View — Menu View (widok) zapewnia szybki dostęp do okien udostępnianych przez środowisko, między innymi do okien Solution Explorer, Properties, Output i Toolbox. n Project — Menu Project (projekt) pozwala dodawać do aplikacji nowe pliki, na przykład formularze czy klasy. n Build — Menu Build (kompilacja) jest ważne, kiedy skończysz pisać aplikację i chcesz uruchamiać ją bez użycia środowiska Visual Basic 2005 (na przykład bezpośrednio z menu Start, tak jak inne aplikacje, choćby Word czy Access). n Debug — Menu Debug (debugowanie) pozwala uruchamiać i zatrzymywać aplikację w obrębie środowiska IDE Visual Basic 2005. To menu daje także dostęp do debugera Visual Studio 2005. Debuger umożliwia stopniowe przechodzenie przez kod z jednoczesnym podglądem jego działania. n Data — Menu Data (dane) pomaga używać informacji pochodzących z bazy danych. To menu jest dostępne tylko wtedy, kiedy projektujesz aplikację w trybie graficznym (w głównym oknie aktywna musi być zakładka [Desing]), a nie w czasie pisania kodu w edytorze kodu. Pracę z bazami danych opisują rozdziały 15. i 16. n Format — Menu Format (format) także pojawia się tylko w czasie projektowania aplikacji w trybie graficznym. Elementy tego menu pozwalają manipulować wyglądem tworzonych kontrolek. n Tools — Menu Tools (narzędzia) udostępnia polecenia pozwalające na konfigurację IDE Visual Studio 2005, jak również odnośniki do dostępnych zewnętrznych narzędzi. n Window — Menu Window (okno) jest standardowo udostępniane w wielu aplikacjach pozwalających na jednoczesne otwieranie kilku okien, na przykład w programach Word czy Excel. Polecenia tego menu pozwalają przełączać się między oknami otwartymi w środowisku. n Community — Menu Community (społeczność) daje dostęp do zasobów programistycznych i pozwala zadać pytanie, znaleźć potrzebny fragment kodu czy wysłać opinię o produkcie. n Help — Menu Help (pomoc) daje dostęp do dokumentacji środowiska Visual Studio 2005. Dostęp do tych informacji jest możliwy na wiele sposobów (na przykład poprzez
  • 22. 32 Visual Basic 2005. Od podstaw odnośniki systemu pomocy, indeks lub wyszukiwanie). Menu Help udostępnia także opcje pozwalające połączyć się z witryną Microsoftu w celu pobrania aktualizacji lub zgłoszenia problemów. Paski narzędzi IDE Visual Studio 2005 udostępnia wiele pasków narzędzi, między innymi Formatting (for- matowanie), Image Editor (edytor rysunków) i Text Editor (edytor tekstu). Te paski można dodawać i usuwać z IDE za pomocą opcji menu View/Toolbars. Każdy pasek daje szybki dostęp do często używanych poleceń, dzięki czemu nie trzeba przechodzić przez szereg opcji menu. Na przykład ikona New Project znajdująca się po lewej stronie domyślnego paska narzędzi (pasek narzędzi Standard) widocznego na rysunku 1.6 to odpowiednik opcji File/New/Project. Rysunek 1.6. Elementy pasków narzędzi Pasek narzędzi jest podzielony na grupy powiązanych ze sobą opcji, rozdzielone pionową linią. Pierwsze pięć ikon daje dostęp do często używanych opcji służących do manipulowania pro- jektem i plikami, na przykład do otwierania i zapisywania plików. Opcje te są dostępne także w menu File i Project. Kolejna grupa ikon służy do edycji (Cut, Copy i Paste). Trzecia grupa ikon pozwala cofnąć i powtórzyć edycję oraz poruszać się po kodzie. Czwarta grupa ikon pozwala uruchomić aplikację (zielony trójkąt). Można także wybrać konfigurację rozwiązania i konkretną docelową platformę. Kolejna grupa pozwala znaleźć tekst w kodzie dokumentu, projektu lub całego rozwiązania. Ostatnia grupa ikon zawiera odnośniki prowadzące do okien Solution Explorer, Properties, Toolbox, Object Browser, Start Page i innych. Jeśli wybrane okno jest zamknięte, kliknięcie przycisku spowoduje jego automatyczne otwarcie. Jeśli zapomnisz, do czego służy dana ikona, możesz umieścić nad nią kursor myszy. Spowoduje to pojawienie się podpowiedzi z nazwą opcji paska narzędzi.
  • 23. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 33 Możesz przyjrzeć się wszystkim oknom, wybierając poszczególne okna z menu View. Jednak przed otwarciem projektu wszystkie są puste, dlatego trudno powiedzieć, do czego służą. Naj- lepszy sposób na poznanie możliwości środowiska to używanie go w czasie pisania kodu. Na zakończenie przeglądu IDE musisz utworzyć projekt, dzięki czemu okna widoczne na rysunku 1.4 będą miały interesującą zawartość. Kolejne „Spróbuj sam” pokazuje, jak utworzyć bardzo prostą aplikację HelloUser, która pozwala użytkownikowi wpisać imię, a następnie wyświetla w oknie komunikatu pozdrowienie dla tej osoby. Spróbuj sam Tworzenie projektu HelloUser 1. Kliknij przycisk New Project na pasku narzędzi. 2. Pojawi się okno dialogowe New Project. Upewnij się, że na panelu Project types znajdującym się po lewej stronie zaznaczona jest opcja Visual Basic. Następnie zaznacz opcję Windows Application w polu Templates, wpisz nazwę Hello User w polu tekstowym Name i kliknij przycisk OK. Okno dialogowe New Project powinno wyglądać teraz tak jak na rysunku 1.7. Rysunek 1.7. Tworzenie nowego projektu 3. IDE utworzy pustą aplikację dla systemu Windows. W tym momencie program Hello User składa się z jednego pustego okna typu Windows Form (zwykle nazywanego formularzem) o domyślnej nazwie Form1.vb. Okno to widoczne jest na rysunku 1.8.
  • 24. 34 Visual Basic 2005. Od podstaw Rysunek 1.8. Formularz Kiedy środowisko Visual Studio 2005 tworzy nowy plik — zarówno w procesie tworzenia projektu, jak i w wyniku bezpośredniego polecenia programisty — nadaje mu nazwę od- zwierciedlającą to, czym jest dany plik (w tym przypadku jest to formularz), dodając do niej numer. Okna środowiska Visual Studio 2005 W tym momencie możesz zobaczyć podstawowe zastosowania różnych okien środowiska IDE. Przyjrzyj im się, zanim przejdziesz do dalszej części ćwiczenia. Jeśli któreś z tych okien nie jest widoczne na ekranie, możesz wybrać je w menu View, co spowoduje wyświetlenie potrzebnego okna. Jeśli nie odpowiada Ci położenie danego okna, zawsze możesz je przenieść, klikając pasek tytułu (niebieski pasek u góry okna) i przeciągając je w nowe miejsce. Okna środowiska IDE mogą pływać (zajmować niezależną pozycję) lub być dokowane (jak okno na rysunku 1.8). Poniższa lista krótko opisuje najważniejsze okna: n Database Explorer — Okno Database Explorer daje dostęp do zdefiniowanych połączeń z bazami danych. Tutaj można tworzyć nowe połączenia z bazami danych i przeglądać istniejące. Na rysunku 1.8 okno Database Explorer to zakładka na dole okna Toolbox. n Toolbox — Okno Toolbox, zwane oknem narzędzi, zawiera rozmaite kontrolki i komponenty, które można dodawać do aplikacji. Mogą to być proste przyciski, jak również niestandardowe kontrolki kupione lub napisane przez programistę. n Design — Okno Design to miejsce, w którym przeprowadza się wiele operacji. W tym miejscu możesz tworzyć interfejs użytkownika. To okno zwane jest oknem projektowym.
  • 25. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 35 n Solution Explorer — Okno Solution Explorer zawiera hierarchiczny podgląd rozwiązania. Rozwiązanie (ang. solution) może zawierać wiele projektów, podczas gdy projekt zawiera formularze, klasy, moduły i komponenty, które służą do rozwiązywania konkretnych problemów. n Properties — Okno Properties, zwane oknem właściwości, pokazuje właściwości udostępniane przez wybrany obiekt. Choć właściwości można określić także w kodzie, często dużo łatwiej ustawić je w czasie projektowania aplikacji (na przykład dodając kontrolkę do formularza). Zauważ, że właściwość File Name formularza ma wartość Form1.vb. Jest to nazwa fizycznego pliku z kodem formularza i informacjami o układzie jego elementów. Spróbuj sam Tworzenie projektu HelloUser (ciąg dalszy) 1. Zmień nazwę formularza na bardziej znaczącą. W tym celu kliknij plik Form1.vb w oknie Solution Explorer, a następnie w oknie właściwości zmień wartość właściwości File Name z Form1.vb na HelloUser.vb, jak przedstawia to rysunek 1.9, i wciśnij klawisz Enter. Aby wprowadzona zmiana została zatwierdzona, trzeba wcisnąć klawisz Enter lub przenieść kursor poza pole właściwości. Rysunek 1.9. Właściwości pliku 2. Zauważ, że zmiana właściwości jest automatycznie odzwierciedlana w oknie Solution Explorer, w którym plik ma teraz nazwę HelloUser.vb. 3. Następnie kliknij formularz widoczny w oknie projektowym. Okno właściwości wyświetli wtedy właściwości samego formularza zamiast widocznych wcześniej właściwości pliku formularza. Właściwości formularzy są zupełnie odmienne od właściwości plików. Różnica jest wynikiem dwóch odmiennych podejść do tego samego kodu. Kiedy zaznaczona jest nazwa pliku formularza w oknie Solution Explorer, okno właściwości przedstawia właściwości fizycznego pliku. Kiedy wybrany jest formularz w oknie projektowym, okno właściwości wyświetla wizualne i logiczne właściwości samego formularza. Okno właściwości umożliwia łatwe ustawianie właściwości kontrolki. Właściwości to zbiór wewnętrznych danych obiektu, które zwykle opisują jego wygląd lub działanie. Rysunek 1.10 pokazuje, że właściwości te są pogrupowane w kategorie: Accessibility (niewidoczna na rysunku), Appearance (nagłówek niewidoczny), Behavior, Data, Design, Focus (niewidoczna), Layout (niewidoczna), Misc (niewidoczna) i Window Style (niewidoczna).
  • 26. 36 Visual Basic 2005. Od podstaw Rysunek 1.10. Właściwości formularza Patrząc na właściwości kategorii Appearance, możesz zauważyć, że mimo zmiany nazwy pliku formularza na HelloUser.vb tekst nagłówka formularza to wciąż Form1. 4. W tej chwili nagłówek (właściwość Text) formularza, widoczny na górnym pasku okna, to Form1. Nie jest to zbyt opisowy tytuł, dlatego zmień go tak, aby odzwierciedlał działanie aplikacji. Znajdź właściwość Text w kategorii Appearance okna właściwości, zmień jej wartość na Pozdrowienie od Visual Basic 2005 i wciśnij Enter. Nagłówek formularza zostanie automatycznie zaktualizowany. Jeśli masz kłopot ze znalezieniem danej właściwości, możesz kliknąć przycisk AZ na pasku narzędzi znajdującym się nad oknem właściwości. Spowoduje to uporządkowanie wła- ściwości według nazw zamiast kategorii. 5. Program jest już gotowy. Kliknij przycisk Start na pasku narzędzi środowiska Visual Studio 2005 (zielony trójkąt), aby uruchomić aplikację. Jeśli czytając książkę, natrafisz na instrukcję „uruchom projekt”, po prostu kliknij przycisk Start. W tym przypadku spowoduje to wyświetlenie pustego okna z nagłówkiem Pozdrowienia od Visual Basic 2005. Utworzenie tej aplikacji było łatwe, ale na razie program nie jest zbyt użyteczny. Kolejne operacje zwiększą możliwości komunikacji z aplikacją. W tym celu należy dodać do formula- rza kilka kontrolek: etykietę (Label), pole tekstowe (TextBox) i dwa przyciski (Button). Zo- baczysz, jak łatwo to zrobić za pomocą okna narzędzi. Możesz zastanawiać się, w którym momencie zaczniesz pisać kod. Już wkrótce. Wspaniałą cechą języka Visual Basic 2005 jest to, że można utworzyć dużą część aplikacji bez pisania jakiegokolwiek kodu. Oczywiście ten kod, choć ukryty, wciąż istnieje, a za jego generowanie odpowiada Visual Basic 2005.
  • 27. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 37 Okno narzędzi Okno narzędzi można otworzyć, wybierając opcję View/Toolbox, klikając ikonę Toolbox na standardowym pasku narzędzi lub wciskając kombinację klawiszy Ctrl+Alt+X. Ponadto w le- wej części interfejsu widoczna jest zakładka Toolbox. Umieszczenie nad nią kursora myszy spowoduje wyświetlenie okna narzędzi, które częściowo przesłoni formularz. Okno narzędzi zawiera podzielone na kategorie kontrolki i komponenty, które można umiesz- czać na formularzach. Kontrolki takie jak pola tekstowe, przyciski, przyciski opcji czy listy rozwijane można wybrać i narysować na formularzu. W aplikacji HelloUser potrzebne będą jedynie kontrolki z kategorii Common Controls. Na rysunku 1.11 widoczne są standardowe kontrolki formularzy Windows. Rysunek 1.11. Standardowe kontrolki w oknie narzędzi Kontrolki można dodawać do formularzy w dowolnej kolejności, dlatego nie jest istotne, czy dodasz najpierw etykietę, czy pole tekstowe lub przycisk. Kolejne „Spróbuj sam” opisuje do- dawanie kontrolek. Spróbuj sam Dodawanie kontrolek do aplikacji HelloUser 1. Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś, zamknij aplikację. Najłatwiej można to zrobić, klikając przycisk x w prawym górnym rogu formularza. Możesz także kliknąć niebieski prostokąt w środowisku IDE, który wyświetla podpowiedź Stop Debugging po umieszczeniu nad nim kursora myszy.
  • 28. 38 Visual Basic 2005. Od podstaw 2. Dodaj do formularza etykietę (kontrolka Label). Kliknij etykietę w oknie narzędzi, przenieś ją na formularz i umieść w wybranym miejscu. Możesz także umieszczać kontrolki na formularzu, klikając je dwukrotnie w oknie narzędzi lub klikając kontrolkę w oknie narzędzi, a następnie rysując ją na formularzu. 3. Jeśli narysowana etykieta nie znajduje się w odpowiednim miejscu, nie stanowi to problemu. Po umieszczeniu kontrolki na formularzu możesz zmieniać jej wielkość i położenie. Rysunek 1.12 przedstawia wygląd kontrolki po umieszczeniu jej na formularzu. Aby przenieść ją w inne miejsce, kliknij przerywaną krawędź kontrolki i umieść ją w wybranym położeniu. Etykieta automatycznie dopasuje swój rozmiar do tekstu wpisanego we właściwości Text. Rysunek 1.12. Etykieta Label1 4. Po narysowaniu kontrolki na formularzu powinieneś przynajmniej określić jej nazwę oraz wyświetlany tekst. Okno właściwości, znajdujące się na prawo od okna projektowego, wyświetla teraz właściwości etykiety, o czym informuje widoczna nazwa kontrolki — Label1. W oknie właściwości podaj nową wartość właściwości Text etykiety — Wpisz imię. Zauważ, że po wciśnięciu klawisza Enter lub po umieszczeniu kursora poza właściwością etykieta automatycznie zmienia rozmiar, aby dopasować się do nowej wartości właściwości Text. Następnie zmień nazwę etykiety (właściwość Name) na lblName. 5. Teraz bezpośrednio pod etykietą dodaj pole tekstowe do wpisania imienia. W tym celu możesz powtórzyć operacje prowadzące do dodania etykiety, jednak tym razem wybierz z okna narzędzi kontrolkę TextBox. Po przeciągnięciu kontrolki w odpowiednie miejsce formularza (jak przedstawia to rysunek 1.13) użyj okna właściwości do zmiany nazwy kontrolki na txtName. Zwróć uwagę na punkty służące do zmiany rozmiaru znajdujące się po lewej i prawej stronie kontrolki. Możesz użyć tych punktów do zmiany długości pola tekstowego. 6. W lewym dolnym rogu formularza umieść przycisk (kontrolka Button), wykonując te same operacje, co w przypadku etykiety i pola tekstowego. Ustaw nazwę przycisku na btnbt, a właściwość Text na &bt. Formularz powinien przypominać ten widoczny na rysunku 1.14.
  • 29. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 39 Rysunek 1.13. Dodawanie pola tekstowego do formularza Rysunek 1.14. Umieszczanie przycisku na formularzu Znak & we właściwości Text przycisku pozwala utworzyć skrót klawiaturowy (tak zwany klawisz skrótu). Litera, przed którą znajduje się znak &, jest wyświetlana z podkreśle- niem (co widać na rysunku 1.14). Informuje to użytkownika, że może wybrać ten przy- cisk za pomocą kombinacji klawiszy Alt+litera zamiast używać do tego myszy. Niektóre konfiguracje powodują wyświetlenie podkreślenia dopiero po wciśnięciu klawisza Alt. W tym przykładzie wciśnięcie kombinacji Alt+O daje ten sam efekt co bezpośrednie klik- nięcie przycisku OK. Nie trzeba pisać specjalnego kodu do obsługi tej techniki. 7. Teraz dodaj drugi przycisk w prawym dolnym rogu formularza, przeciągając kontrolkę Button z okna narzędzi. Zauważ, że tym razem w trakcie zbliżania kursora myszy do prawego dolnego rogu formularza pojawi się niebieska linia, widoczna na rysunku 1.15. Ta linia pozwala wyrównać położenie nowego przycisku względem przycisku znajdującego się już na formularzu. Tego typu linie pomagają w wyrównywaniu położenia nowej kontrolki względem lewej, prawej, dolnej lub górnej krawędzi innej kontrolki, w zależności od tego, gdzie ta nowa kontrolka ma się znaleźć. Jasnoniebieska linia pozwala określić stały margines między krawędzią kontrolki a krawędzią formularza. Ustaw nazwę nowego przycisku na btnExit, a jego właściwość Text na &Zakończ. Formularz powinien wyglądać teraz tak jak na rysunku 1.16. Zanim skończysz tworzyć przykładową aplikację, powinieneś zapoznać się z używaną w tej książce notacją.
  • 30. 40 Visual Basic 2005. Od podstaw Rysunek 1.15. Wyrównywanie położenia kontrolek Rysunek 1.16. Gotowy interfejs użytkownika Zmodyfikowana notacja węgierska Może zauważyłeś, że nazwy nadawane kontrolkom są trochę dziwne. Każda ma przedrostek w postaci skrótowego identyfikatora typu kontrolki. Dzięki temu w kodzie dużo łatwiej za- uważyć, jakiego typu jest używana kontrolka. Możesz na przykład nazwać kontrolkę Name, bez przedrostka lbl ani txt. Nie wiesz wtedy, czy używasz etykiety wyświetlającej imię, czy pola tekstowego do wpisywania imienia. Wyobraź sobie, że w poprzednim „Spróbuj sam” nazwał- byś etykietę Name1, a pole tekstowe — Name2. Łatwo pomylić takie kontrolki, szczególnie kiedy wraca się do pracy nad aplikacją po dłuższym okresie. Kiedy współpracujesz z innymi programistami, bardzo istotne jest zachowanie spójności stylu kodowania. Jeden z najczęściej używanych sposobów nazywania kontrolek, przyjęty w wielu językach programowania, został zaproponowany przez dr. Charlesa Simonyiego, który przed objęciem stanowiska w Microsofcie pracował w ośrodku badawczym korporacji Xerox. Dr Simonyi wymyślił krótkie przedrostki, które pozwalają programistom łatwo identyfikować typ danych zmiennej. Ponieważ dr Simonyi pochodzi z Węgier, a przedrostki powodują, że nazwy wyglądają nieco obco, system ten przyjęło się nazywać notacją węgierską. Ponieważ oryginalna notacja tego typu służyła do pisania programów w językach C i C++, notacja uży- wana w Visual Basic 2005 nosi nazwę zmodyfikowanej notacji węgierskiej. Tabela 1.1 przed- stawia niektóre z popularnych przedrostków wykorzystywanych w tej książce.
  • 31. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 41 Tabela 1.1. Wybrane przedrostki typów danych Kontrolka Przedrostek Button btn ComboBox cbo CheckBox chk Label lbl ListBox lst MainMenu mnu RadioButton rdb PictureBox pic TextBox txt Notacja węgierska pozwala zaoszczędzić wiele czasu przy analizie kodu napisanego przez innego programistę lub kodu, do którego wraca się po dłuższej przerwie. Jednak najważniejsza jest spójność stosowanej notacji. Kiedy zaczniesz pisać kod, wybierz określoną konwencję two- rzenia nazw. Programistom języka Visual Basic 2005 zaleca się używanie zmodyfikowanej notacji węgierskiej, która stała się praktycznie standardem, jednak nie jest to konieczne. Kiedy już zdecydujesz się na określoną konwencję, stosuj ją konsekwentnie. Kiedy modyfikujesz kod napisany przez innych programistów, powinieneś dopasować się do używanej przez nich notacji. Standardowa konwencja nazywania stosowana w całym projekcie pozwala zaoszczę- dzić wiele godzin na etapie pielęgnacji kodu. Pora jednak wrócić do przykładowej aplikacji. Jesteś już gotowy, aby napisać pierwszy fragment kodu. Edytor kodu Po zdefiniowaniu formularza aplikacji HelloUser możesz dodać kod, dzięki któremu formularz zacznie robić coś ciekawego. Widziałeś już, jak łatwe jest dodawanie kontrolek do formula- rza. Obsługa działania elementów widocznych na ekranie także nie jest trudna. Aby dodać kod definiujący działanie kontrolki, należy dwukrotnie kliknąć kontrolkę. Spowoduje to otwarcie w głównym oknie edytora kodu widocznego na rysunku 1.17. Rysunek 1.17. Edytor kodu
  • 32. 42 Visual Basic 2005. Od podstaw Zauważ, że w głównym oknie pojawiła się nowa zakładka. Teraz widoczne są dwie zakładki, reprezentujące okno projektowe oraz edytor kodu. Aby umieścić kontrolki na formularzu, korzystałeś z okna projektowego, podczas gdy do pisania kodu posłuży Ci edytor kodu. Śro- dowisko Visual Studio 2005 tworzy odrębny plik z tym kodem. Graficzne elementy formula- rza oraz tak zwany kod ukryty znajdują się w odrębnych plikach. W tym przypadku są to pliki HelloUser.Designer oraz HelloUser.vb. Jest to jedna z przyczyn tego, że tworzenie aplikacji za pomocą języka Visual Basic 2005 jest tak wygodne i łatwe. Używając okna projektowego, możesz utworzyć graficzny interfejs aplikacji, a następnie za pomocą edytora kodu dodać kod odpowiedzialny za potrzebne operacje. W górnej części edytora kodu widoczne są dwie listy rozwijane. Pozwalają one szybko przejść do różnych fragmentów kodu. Po umieszczeniu kursora myszy nad polem znajdującym się po lewej stronie zobaczysz podpowiedź informującą, że jest to lista Class Name. Po rozwi- nięciu tej listy zobaczysz wszystkie obiekty pojawiające się w aplikacji. Prawa lista nosi nazwę Method Name. Jej rozwinięcie pozwala zobaczyć listę wszystkich zdefiniowanych funkcji i procedur obiektu wybranego z listy Class Name. Jeśli do obsługi danego formularza potrzeba dużo kodu, listy rozwijane pozwalają szybko przejść do szukanego obszaru, prze- skakując do wybranego fragmentu kodu. Jednak ponieważ w tym przypadku cały kod mie- ści się na ekranie, trudno jest się w nim zgubić. Spróbuj sam Dodawanie kodu projektu HelloUser 1. Aby dodać potrzebny kod, kliknij zakładkę Design w celu ponownego wyświetlenia formularza. Teraz dwukrotnie kliknij przycisk OK. Pojawi się wtedy edytor kodu z poniższym kodem. Jest to szkielet metody obsługi zdarzenia Click przycisku, w którym należy wpisać kod uruchamiany w wyniku kliknięcia tej kontrolki. Ten kod to metoda obsługi zdarzenia. Private Sub btnOK_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnOK.Click End Sub Z powodu ograniczeń związanych ze składem książki nie można zmieścić deklaracji proce- dury w jednym wierszu. Język Visual Basic 2005 pozwala dzielić wiersze kodu. Służy do tego znak podkreślenia (_), który oznacza kontynuację wiersza. Przed tym znakiem musi znajdować się odstęp. Wszystkie odstępy na początku następnego wiersza kodu są ignoro- wane. Sub to przykład słowa kluczowego. W programowaniu słowo kluczowe to specjalne słowo, które pozwala poinformować środowisko programistyczne, że musi wykonać określoną operację. Słowo kluczowe Sub informuje język Visual Basic 2005, że jest to procedura, czyli metoda, która nie zwraca wartości. Kod wpisany między Private Sub a End Sub to procedura obsługi zdarzenia Click przycisku OK. 2. Teraz dodaj do procedury wyróżniony kod: Private Sub btnOK_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnOK.Click
  • 33. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 43 ' Wyświetla okno komunikatu z powitaniem użytkownika MessageBox.Show("Cześć " & txtName.Text & _ "! Witaj w świecie Visual Basic 2005.", _ "Komunikat powitalny") End Sub Książka zawiera wiele fragmentów kodu, które powinieneś wpisać, jeśli wykonujesz ćwi- czenia. Zwykle będzie oczywiste, gdzie powinieneś umieścić kod, a w bardziej skompli- kowanych sytuacjach przedstawione są dokładne wskazówki. Kod, który należy wpisać, znajduje się na szarym tle. 3. Po dodaniu potrzebnego kodu ponownie otwórz okno projektowe i dwukrotnie kliknij przycisk Zakończ. Do metody obsługi zdarzenia btnExit_Click dodaj wyróżniony kod. Private Sub btnExit_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnExit.Click ' Kończenie działania programu i zamykanie formularza Me.Close() End Sub Możesz zastanawiać się, czym jest Me. Me to słowo kluczowe oznaczające formularz. Podobnie jak angielski zaimek me, jest to skrótowe określenie samego siebie. 4. Kod jest już gotowy. Nadeszła chwila prawdy — możesz sprawdzić działanie programu. Najpierw jednak zapisz wyniki swej pracy, używając opcji menu File/Save HalloUser.vb lub klikając przycisk Save na pasku narzędzi. 5. Teraz kliknij przycisk Start na pasku narzędzi. Okno Output znajdujące się na dole ekranu wyświetli wtedy wiele informacji. Jeśli nie przytrafiły Ci się żadne literówki w czasie wpisywania kodu, widoczny tekst informuje o plikach załadowanych w celu uruchomienia aplikacji. Na tym etapie środowisko Visual Studio 2005 kompiluje kod. Kompilacja to proces przekształcania kodu źródłowego w języku Visual Basic 2005 na postać zrozumiałą dla komputera. Po zakończeniu kompilacji środowisko Visual Studio 2005 uruchamia (wykonuje) program i możesz zobaczyć efekty swej pracy. Jeśli Visual Basic 2005 natrafi na błędy, zostaną one wyświetlone jako zadania w oknie Task List. Dwukrotne kliknięcie zadania spowoduje wyświetlenie wiersza kodu powodu- jącego problem. Więcej informacji o usuwaniu błędów znajdziesz w rozdziale 9. 6. Po uruchomieniu aplikacji zobaczysz główny formularz. Wpisz imię i kliknij przycisk OK (lub wciśnij kombinację klawiszy Alt+O). Uruchomiony formularz widoczny jest na rysunku 1.18. 7. Pojawi się okno zwane oknem komunikatu, witające osobę, której imię zostało wpisane w polu tekstowym formularza. W tym przypadku jest to Anna (rysunek 1.19). 8. Po zamknięciu okna komunikatu poprzez kliknięcie przycisku OK kliknij przycisk Zakończ na formularzu. Aplikacja zakończy działanie i wrócisz do środowiska Visual Basic 2005.
  • 34. 44 Visual Basic 2005. Od podstaw Rysunek 1.18. Działający program Rysunek 1.19. Program wyświetla okno komunikatu Jak to działa? Kod, który dodałeś do obsługi zdarzenia Click przycisku OK, pobiera imię podane w polu tekstowym i używa go jako części komunikatu widocznego na rysunku 1.19. Pierwszy wiersz kodu procedury to komentarz, czyli tekst przeznaczony dla programistów piszących lub pielęgnujących kod, a nie dla komputera. Komentarze w języku Visual Basic 2005 rozpoczynają się od apostrofu ( ). Kompilator ignoruje tekst oznaczony jako komentarz. Więcej informacji o komentarzach znajduje się w rozdziale 3. Metoda MessageBox.Show wyświetla okno komunikatu, do którego można przekazać szereg pa- rametrów. W kodzie przykładu przekazywany jest wyświetlany ciąg znaków. Odbywa się to w wyniku łączenia stałych zdefiniowanych przez tekst wewnątrz cudzysłowów. Do łączenia ciągów znaków w jeden ciąg służy znak &. Następny fragment kodu łączy stałą "Cześć " z wartością właściwości Text pola tekstowego txtName oraz z następną stałą — "! Witaj w świecie Visual Basic 2005.". Drugi parametr metody MessageBox.Show to nagłówek wyświetlany na pasku tytułu okna dialogowego. Znak podkreślenia (_) użyty na końcu wierszy w poniższym kodzie pozwala rozbić długie wiersze na kilka krótszych. Informuje to kompilator o tym, że reszta kodu danej instrukcji znajduje się w kolejnym wierszu. Jest to technika bardzo użyteczna przy tworzeniu długich ciągów znaków, ponieważ pozwala widzieć całe fragmenty kodu w edytorze kodu bez koniecz- ności przewijania okna w prawo. Private Sub btnOK_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnOK.Click ' Wyświetla okno komunikatu z powitaniem użytkownika MessageBox.Show("Cześć " & txtName.Text & _ "! Witaj w świecie Visual Basic 2005.", _ "Komunikat powitalny") End Sub
  • 35. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 45 Kolejna procedura to metoda obsługi zdarzenia Click przycisku Zakończ. Zawiera ona tyl- ko jedną instrukcję — Me.Close(). Jak opisuje to punkt 3. poprzedniego „Spróbuj sam”, słowo kluczowe Me reprezentuje formularz. Metoda Close formularza zamyka go i zwalnia wszystkie powiązane z nim zasoby, kończąc w ten sposób działanie programu. Private Sub btnExit_Click(ByVal sender As System.Object, _ ByVal e As System.EventArgs) Handles btnExit.Click ' Kończenie działania programu i zamykanie formularza Me.Close() End Sub System pomocy dostępny w Visual Basic 2005 jest lepszy niż w poprzednich wersjach tego języka. Ucząc się języka Visual Basic 2005, prawdopodobnie poznasz system pomocy. Jednak warto poświęcić chwilę na jego krótki przegląd, dzięki czemu będzie Ci łatwiej znaleźć po- trzebne informacje. Menu Help zawiera elementy widoczne na rysunku 1.20. Rysunek 1.20. Elementy menu Help Jak widać, to menu zawiera nieco więcej pozycji, niż ma to miejsce w zwykłych aplikacjach dla systemu Windows. Głównym tego powodem jest obszerność dokumentacji. Bardzo nie- wiele osób potrafi zapamiętać wszystkie informacje. Na szczęście nie stanowi to problemu, ponieważ można zawsze szybko znaleźć potrzebne informacje w systemie pomocy. Możesz o nim myśleć jako o systemie bezpieczeństwa dla pamięci. Jedną z naprawdę fantastycznych właściwości jest pomoc dynamiczna. Kiedy wybierzesz opcję Dynamic Help z menu Help, otworzy się okno Dynamic Help zawierające listę tematów powią- zanych z zagadnieniem, nad którym aktualnie pracujesz. Okno Dynamic Help można otwo- rzyć w środowisku, wybierając opcję Help/Dynamic Help, po czym okno to jest dostępne jako zakładka obok okna właściwości.
  • 36. 46 Visual Basic 2005. Od podstaw Kiedy używasz pola tekstowego (na przykład pola tekstowego w aplikacji HelloUser) i chcesz znaleźć pewne informacje na jego temat, wystarczy zaznaczyć to pole na formularzu lub w edyto- rze kodu, a następnie otworzyć okno Dynamic Help, w którym widoczne będą wszystkie tematy pomocy dotyczące pól tekstowych, tak jak przedstawia to rysunek 1.21. Rysunek 1.21. Okno Dynamic Help wyświetlające teamty dotyczące wybranego zagadnienia Inne polecenia pomocy w menu Help (Search, Contents i Index) działają dokładnie tak samo jak w innych aplikacjach dla systemu Windows. Opcja How Do I wyświetla listę często uży- wanych operacji podzielonych na kategorie. Dzięki temu można szybko i łatwo znaleźć tematy pomocy dotyczące często wykonywanych zadań. Czy zaczynasz już widzieć, że tworzenie podstawowych aplikacji za pomocą Visual Basic 2005 nie jest zbyt trudne? Przyjrzałeś się już środowisku IDE i zobaczyłeś, że pozwala bardzo szybko utworzyć gotową aplikację. Okno narzędzi umożliwia dodawanie kontrolek do for- mularza i projektowanie interfejsu użytkownika w szybki i łatwy sposób. Okno właściwości ułatwia konfigurowanie tych kontrolek, a okno Solution Explorer umożliwia przegląd plików składających się na projekt. Ponadto napisałeś dwa fragmenty kodu. W kolejnych rozdziałach poznasz więcej szczegółów i nauczysz się pisać kod. Zanim zagłębisz się w tajniki języka Visual Basic 2005, w następnym rozdziale dowiesz się więcej o platformie .NET. To dzięki tej platformie języki .NET są tak łatwe w użyciu, mogą ze sobą współpra- cować i łatwo jest się ich nauczyć. Po lekturze tego rozdziału powinieneś opanować następujące zagadnienia: n Pracę w zintegrowanym środowisku programistycznym (IDE). n Dodawanie kontrolek do formularzy w oknie projektowym. n Ustawianie właściwości kontrolek. n Dodawanie kodu formularza w edytorze kodu.
  • 37. Rozdział 1. n Wprowadzenie do języka Visual Basic 2005 47 Ćwiczenie 1. Utwórz aplikację dla systemu Windows z polem tekstowym i przyciskiem, która wyświetli w oknie komunikatu tekst wpisany w polu tekstowym. Rozwiązanie tego ćwiczenia, jak również wszystkich ćwiczeń przedstawionych na końcu poszczególnych rozdziałów, znajduje się w dodatku D.