Nectec Digital Archive Concept

แนวคิดในการพัฒนาหอจดหมายเหตุดิจทัล
ิ
ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิ กส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ

ราชบดินทร์ สุวรรณคัณฑิ
หน่วยปฎิบัติการวิจัยคลังอนุพันธ์ความรู้
ศ้นย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิ กส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ

Download this presentation from http://www.slideshare.net/rachabodin/

หอจดหมายเหตุคืออะไร?

หอจดหมายเหตุ

น. สถานท่ีเก็บและให้บริการเอกสารจดหมายเหตุ.
พจนานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒

เอกสารจดหมายเหตุคืออะไร?

จดหมายเหตุ

น. หนังสือบอกข่าวคราวท่ีเป็ นไป, รายงานหรือ
บันทึกเหตุการณต่าง ๆ ท่ีเกิดขึ้น, เอกสารท่ีส่วน
์
ราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือเอกชน ผลิตขึ้นเพ่ อใช้
ื
เป็ นหลักฐานและเคร่ องมือในการปฏิบัติงาน.
ื

พจนานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒

เอกสารจดหมายเหตุคืออะไร?
เอกสารจดหมายเหตุ หมายถึงข้อมูลทุกรูปแบบท่ีหน่ วย
งานผลิตขึ้นใช้ในการปฏิบัติงานแต่สนกระแสการปฏิบัติ
ิ้
งานแล้ว และได้รับการประเมินว่ามีคุณค่าในฐานะเป็ น
ข้อมูลช้ันต้นท่ีแสดงถึงการดำาเนิ นงานและพัฒนาการของ
หน่ วยงานน้ัน ๆ ซ่งมีความสำาคัญต่อประวัติศาสตร์ของ
ึ
ประเทศ ท้ังน้ีหมายรวมถึงเอกสารส่วนบุคคลท่ีรับมอบ
จากบุคคลสำาคัญหรือทายาทด้วย

กรมศิลปากร, ค่้มอการอนุรักษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรักษเอกสารจดหมายเหตุ
ื ์ ์
โดยการแปลงร้ปแบบขูอม้ลเขูาส่้ระบบดิจิตอล, ๒๕๕๑

ประเภทของเอกสารจดหมายเหตุ
เอกสารจดหมายเหตุแบ่งออกเป็ น ๔ ประเภท ได้แก่
๑. เอกสารจดหมายเหตุประเภทลายลักษณอักษร (Textual Archives) คือ
์
เอกสารท่ีส่ือความหมายเน้ ือหาด้วยลายลักษณอักษร ไม่ว่าจะเป็ นตัวเขียน
์
หรือตัวพิมพ์ เช่น เอกสารโต้ตอบ เอกสารประชุม แผนงาน โครงการ
รายงาน บทความ ฯลฯ
๒. เอกสารโสตทัศนจดหมายเหตุ (Audio – Visual Archives) คือเอกสารท่ีส่ือ
ความหมายด้วยภาพหรือเสียง เช่น ภาพถ่าย ฟิ ล์มเนกาตีฟ สไลด์ โปสเตอร์
ปฏิทน บัตรอวยพร แถบบันทึกเสียง แถบบันทึกภาพ ฟิ ล์มภาพยนตร์ ฯลฯ
ิ
๓. เอกสารจดหมายเหตุประเภทแผนท่ี แผนผัง (Cartographic Archives) เช่น
แผนท่ี แผนผัง แบบแปลน พิมพ์เขียว ฯลฯ
๔. เอกสารจดหมายเหตุประเภทวัสดุคอมพิวเตอร์ (Machine - Readable
Archives) เป็ นเอกสารท่ีบนทึกข้อมูลและค้นหาข้อมูลท่ีบนทึกไว้น้ันด้วยเคร่ ือง
ั ั
คอมพิวเตอร์ เช่น ดิสก์เกตท์ ซีดี วีซีดี ดีวีดี ฯลฯ

กรมศิลปากร, ค่้มอการอนุรักษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรักษเอกสารจดหมายเหตุ
ื ์ ์
โดยการแปลงร้ปแบบขูอม้ลเขูาส่้ระบบดิจิตอล, ๒๕๕๑

จดหมายเหตุดิจิทลคืออะไร?
ั
จดหมายเหตุท่ีแปลงต้นฉบับจากเอกสาร และวัตถุ
จดหมายเหตุประเภทอ่ ืนเป็ นดิจิทลเพ่ ือการอนุรักษ์
ั
(Digital preservation) และขยายโอกาสเข้าถึงและเพ่ิม
ช่องทางการบริการความร้ในอินเทอร์เน็ต การดำาเนิ น
ู
งานจดหมายเหตุดจิทัลเพ่ ือการอนุรักษประกอบด้วย
ิ ์
การใช้เทคโนโลยีอเล็กทรอนิ กส์ และโปรแกรม
ิ
คอมพิวเตอร์ในการบันทึกและแปลงข้อมูล สืบค้น และ
บันทึกข้อมูลไว้อย่างย่ังยืน
ประดิษฐา ศิริพันธ์, จดหมายเหตุดิจิทัล เอกสารประกอบการสัมมนาหอจดหมายเหตุเกษตรศาสตร์, พฤษภาคม 2552

หอจดหมายเหตุดิจิทลเก็บและบริการข้อมูลอะไร
ั
หอประวัติ จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
์
http://www.memocent.chula.ac.th/

- เอกสารจดหมายเหตุของจุฬาฯ เช่น เอกสาร สมุดทะเบียนประวัติ

- หนังสือเก่ียวกับพระราชประวัติของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้า
อยู่หัว พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หว พระบาทสมเด็จพระ
ั
ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวอานันทมหิดล พระบาท
ั
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยาม
บรมราชกุมารี และประวัติของจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
์

- ส่ ือโสตทัศน์ - ฟิ ล์ม รูปภาพ สไลด์ วีดทศน แผนท่ี
ิ ั ์

ั
โครงการหอจดหมายเหตุมหาวิทยาลัยทักษิณ
http://www.lib.tsu.ac.th/archives/
1. สิงพิมพ์ สามารถแบ่งได้เป็ น 4 ประเภท คือ
่
- หนังสือ เป็ นหนังสือท่ีมเน้ ือหาเก่ยวกับมหาวิทยาลัยในด้านต่างๆ เช่น ประวัติความเป็ นมา
ี ี
โครงสร้าง นโยบาย การบริหารงาน การดำาเนิ นงาน กิจกรรมต่าง ๆ ของมหาวิทยาลัย หรือผลงาน
ทางวิชาการ
- เอกสาร เป็ นเอกสารท่จัดทำาขึ้นหรือรับไว้โดยหน่ วยงานหรือบุคคล หรือเกิดจากการดำาเนิ นงาน
ี
ตามภาระหนาท่ี ความรับผิดชอบ และเก็บเป็ นหลักฐานของกิจกรรมน้ัน
้
- ข่าวหรือบทความจากวารสารหรือหนังสือพิมพ์ ท่ีมเน้ ือหาเก่ยวกับมหาวิทยาลัย หรือมีผลกระทบ
ี ี
ต่อมหาวิทยาลัยด้านใดด้านหนึ่ ง
- ส่ิงพิมพ์ระยะส้ันอ่ ืน ๆ ซึงเป็ นส่ิงพิมพ์ท่ีมีคุณค่าต่อการใช้งานในช่วงระยะเวลาหนึ่ ง เน้ ือหาท่ีบรรจุ
่
ในส่ิงพิมพ์ระยะส้ัน มีความเบ็ดเสร็จสมบูรณในตัวเอง
์

ั
โครงการหอจดหมายเหตุมหาวิทยาลัยทักษิณ
http://www.lib.tsu.ac.th/archives/
2. โสตทัศนวัสดุ ได้แก่ ภาพถ่าย ฟิ ล์ม เทปบันทึกเสียง วีดทัศน์. แผนท่ี แผนผัง หุ่น
ิ
จำาลอง และอ่ ืน ๆ ท่ีมีเน้ ือหาเก่ียวข้องกับมหาวิทยาลัย หรือผลิตโดยมหาวิทยาลัย

3. ของทีระลึกและวัสดุอ่ืนๆ ได้แก่ โล่ รางวัล เหรียญ เข็มกลัด ครุย วัสดุ ส่ิงของเคร่ อง
่ ื
ใช้ และอุปกรณตาง ๆ ท่ีมหาวิทยาลัย จัดทำาขึ้น หรือเป็ นลิขสิทธิของมหาวิทยาลัย หรือของท่ี
์ ่ ์
หน่ วยงานภายในมหาวิทยาลัยจัดทำาขึ้น หรือเป็ นผลงาน ของบุคลากรภายในมหาวิทยาลัย
หรือได้รับมอบจากหน่ วยงานภายนอกมาเป็ นของมหาวิทยาลัย

ควรมีอะไรในหอจดหมายเหตุดิจิทล:
ั
มองในมุมประเภทของข้อมูล

1. ข้อมูลทีจบต้องได้
่ ั
เอกสาร สิงพิมพ์ ส่ ือชนิ ดต่างๆ
่

2. ข้อมูลทีจบต้องไม่ได้
่ ั
ความทรงจำา ความรู้ ความคิด ประสบการณ์

ควรมีอะไรในหอจดหมายเหตุดิจิทล:
ั
มองในมุมความเช่ ือมโยง

คน เหตุการณ์ สถานที่ เวลา

NECTEC

กระบวนการในการพัฒนาหอจดหมายเหตุดิจิทล
ั

สำารวจและ
กำาหนดกรอบของข้อมูลจดหมายเหตุ

กำาหนดแผนงาน แผนคน และแผนเงิน
(หนาท่ี ความรับผิดชอบ เคร่ ืองมือ งบประมาณ)
้

พัฒนาระบบ จัดการข้อมูล เผยแพร่
(ภายใน + ภายนอก)

ขอบคุณครับ

Follow me at http://www.twitter.com/rachabodin/

Nectec Digital Archive Concept

More Related Content

What's hot (20)

Viewers also liked (20)

Similar to Nectec Digital Archive Concept (20)

More from Rachabodin Suwannakanthi (20)

Nectec Digital Archive Concept