Archives and Digital Archives
2 likes1,636 views
This is the presentation I gave to the Seminar in Information and Library Work at Suranaree University of Technology on September 27, 2011. It's explained that what, why and how we can use an information and communication technology to develop digital archives system.
Archives and Digital Archives
- 1. ความรูเบื้องตนเกี่ยวกบเอกสารจดหมายเหตุ ั และจดหมายเหตุดิจิทลั ราชบดินทร สุวรรณคัณฑิ ศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอรแหงชาติ http://www.slideshare.net/rachabodin
- 2. เอกสารจดหมายเหตุคืออะไร? เอกสารจดหมายเหตุ หมายถึง ขอมูลทุกรูปแบบที่หนวยงานผลิตขึ้น ใชในการปฏิบัติงาน แตสิ้นกระแสการปฏิบัติงานแลว และไดรับการ ประเมินวามีคุณคาในฐานะเปนขอมูลชั้นตนที่แสดงถึงการดําเนินงาน และพัฒนาการของหนวยงานนั้น ๆ ซึ่งมีความสําคัญตอ ประวัติศาสตรของประเทศ ทั้งนี้หมายรวมถึงเอกสารสวนบุคคลที่รับ มอบจากบุคคลสําคัญหรือทายาทดวย คูมือการอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุโดยการแปลงรูปแบบขอมูลเขาสูระบบดิจิตอล, กรมศิลปากร, ๒๕๕๑ ั ั 2
- 3. หนวยงานจดหมายเหตุ และ หอจดหมายเหตุ • หนวยงานจดหมายเหตุ (Archival Agency) หมายถึง หนวยงานทีมี ่ หนาที่ในการรวบรวม จัดเก็บ สงวนรักษา และใหบริการเอกสาร จดหมายเหตุ • หอจดหมายเหตุ (Archival Repository) หมายถึง อาคารที่เก็บ รักษาเอกสารจดหมายเหตุ ที่มา - หอจดหมายเหตุแหงชาติ, กรมศิลปากร 3
- 4. ประเภทของเอกสารจดหมายเหตุ เอกสารจดหมายเหตุประเภทลายลักษณอักษร (Textual Archives) เอกสารโสตทัศนจดหมายเหตุ (Audio – Visual Archives) เอกสารจดหมายเหตุประเภทแผนที่ แผนผัง (Cartographic Archives) เอกสารจดหมายเหตุประเภทวัสดุคอมพิวเตอร (Machine - Readable Archives) คูมือการอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุโดยการแปลงรูปแบบขอมูลเขาสูระบบดิจิตอล, กรมศิลปากร, ๒๕๕๑ ั ั 4
- 5. การบริหารเอกสารจดหมายเหตุ การจัด หมวดหมู่ และ การเผยแพร่ การรับมอบ การประเมิน การทา ํ การอนุรักษ์ และการ จัดหา คุณค่ า เคร่ ื องมือช่วย ให้บริการ ในการค้ นหา ที่มา - หอจดหมายเหตุแหงชาติ, กรมศิลปากร 5
- 6. ความสําคัญของเอกสารจดหมายเหตุ 1. ใชเปนหลักฐานอางอิงการปฏิบัติงาน และพัฒนาการของ หนวยงาน เชน ประวัติการจัดตั้งหนวยงาน นโยบาย โครงการ และกิจกรรมที่เคยปฏิบัติ ฯลฯ 2. เปนประโยชนตอความมั่นคงของชาติ เชน เอกสารที่เกี่ยวของกับ เขตแดน 3. เปนประโยชนดานการคุมครองสิทธิ์ เชน เอกสารเกี่ยวกับที่ดิน 4. ใชเปนหลักฐานอางอิงเพื่อการศึกษา คนควา วิจัยในดานตางๆ ทั้งทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม รวมทั้งการศึกษาถึง เหตุการณที่เกิดขึ้นในทองถิ่นตางๆ ที่มา - หอจดหมายเหตุแหงชาติ, กรมศิลปากร 6
- 7. ปญหาสําคัญของเอกสารจดหมายเหตุ เอกสาร หนังสือ สิ่งพิมพ และโสตทัศนวัสดุ สวนใหญทําจาก อินทรียวัตถุ ไดแก กระดาษ ผา หนัง พลาสติก ฯลฯ อินทรียวัตถุ เหลานี้ไมคงทนเกิดการเปลี่ยนแปลงอันนําไปสูการชํารุดเสียหายได งาย เชน กระดาษมักเปอยกรอบ หนังที่ใชในการทําปกหนังสือ หรือ ปกแฟมมักออนยุย ผุเปนผง พลาสติกมักบิดงอ เสียรูปทรง มีสี เปลี่ยนไป มีลักษณะเปนฝามัวหรือทึบแสงมากกวาเดิม แตกหัก คูมือการอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุโดยการแปลงรูปแบบขอมูลเขาสูระบบดิจิตอล, กรมศิลปากร, ๒๕๕๑ ั ั 7
- 8. สาเหตุที่ทําใหเกิดการเสื่อมสภาพของเอกสารจดหมายเหตุ • สาเหตุภายใน • สาเหตุภายนอก - มนุษย - อุณหภูมิ - น้ําและความชืน ้ - แสงสวาง - แมลง - จุลินทรีย - สัตวอื่นๆ - กาซตางๆ ในบรรยากาศ - ฝุนละออง คูมือการอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุโดยการแปลงรูปแบบขอมูลเขาสูระบบดิจิตอล, กรมศิลปากร, ๒๕๕๑ ั ั 8
- 9. การอนุรักษเอกสาร • การปองกัน (Prevention) เปนวิธีการชะลอการชํารุดหรือ เสื่อมสภาพที่จะเกิดขึ้นกับเอกสาร • การปฏิบัติการอนุรักษ (Conservation Treatment) เปนวิธีการที่ นํามาเพื่อแกไขปญหาตาง ๆ ที่เกิดขึ้นกับเอกสาร โดยการกําจัด ปญหาตาง ๆ ที่เกิดขึ้นออกไปใหหมด แลวซอมแซมหรือเสริมสราง ใหกลับคืนสูสภาพเดิมหรือใกลเคียงสภาพเดิมมากที่สุด คูมือการอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุโดยการแปลงรูปแบบขอมูลเขาสูระบบดิจิตอล, กรมศิลปากร, ๒๕๕๑ ั ั 9
- 10. การอนุรักษเอกสารโดยการแปลงรูปแบบขอมูล การอนุรักษเอกสารโดยการแปลงรูปแบบขอมูล (Preservation Reformatting) คือ การแปลงรูปแบบขอมูล เปนการถายทอด เนื้อหาของเอกสารจากวัสดุดั้งเดิมไปบันทึกยังวัสดุรูปแบบใหมเพื่อ การอนุรักษเอกสารใหมีอายุยืนยาว คูมือการอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุโดยการแปลงรูปแบบขอมูลเขาสูระบบดิจิตอล, กรมศิลปากร, ๒๕๕๑ ั ั 10
- 11. รูปแบบของการอนุรักษเอกสารโดยการแปลงรูปแบบขอมูล รูปแบบที่ 1 กระดาษ ฟลม รูปแบบที่ 2 กระดาษ ฟลม สื่อดิจิทัล วัสดุอื่นๆ คูมือการอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุ : การอนุรกษเอกสารจดหมายเหตุโดยการแปลงรูปแบบขอมูลเขาสูระบบดิจิตอล, กรมศิลปากร, ๒๕๕๑ ั ั 11
- 12. เอกสารจดหมายเหตุดจิทัล ิ เอกสารจดหมายเหตุดิจิทัล คือ เอกสารจดหมายเหตุ ที่ถูกแปลงจาก ตนฉบับ ในรูปแบบตางๆ เชน เอกสารในรูปแบบของกระดาษ ภาพนิ่ง วิดีโอ เทปเสียง ฟลม ไมโครฟลม ฯลฯ ใหอยูในรูปแบบของ ขอมูลดิจิทัล 12
- 13. ประโยชนของเอกสารจดหมายเหตุดิจิทัล ชวยในการอนุรักษขอมูลสําคัญ โดยลดการใชงานขอมูล อนุรักษ ตนฉบับที่ออนไหวตอการถูกทําลาย เสี่ยงตอการ เสียหาย หรือสูญหายจากการเขาถึงไดโดยตรงจากผูใช ชวยใหเจาของขอมูล มีเครื่องมือชวยในการบริหาร จัดการ จัดการขอมลจํานวนมากอยางเปนระบบ ชวยในการ ู แลกเปลี่ยน หรือเผยแพรขอมูลผานอินเทอรเน็ต เปนแหลงเรียนรูดวยตนเองตลอดชีวิต 7 วัน 24 ชั่วโมง เรียนรู สําหรับทุกคน โดยบรรจุองคความรูที่สําคัญทาง ประวัติศาสตร ศิลปะ วัฒนธรรม ภูมิปญญาบรรพบุรุษ 13
- 14. รูปแบบขอมูลเอกสารจดหมายเหตุดิจิทัล • Digital Images - JPG • Digital Video – CD Video, DVD Video, Portable Video • Digital Sound / Digital Music - MP3, MP4 • Digital Document - PDF, Word Document . 14
- 16. เทคโนโลยีที่เกี่ยวของกับจดหมายเหตุดิจิทัล เทคโนโลยีสารสนเทศ + เทคโนโลยีการสื่อสาร - เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส - เครือขายอินเทอรเน็ต - เทคโนโลยีคอมพิวเตอร - เครือขายสังคม - Hardware (Social Network) - Software . 16
- 17. เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกสและคอมพิวเตอร Digital Camera Computer Set Scanner . Digital Media Player 17
- 18. เทคโนโลยีอินเทอรเน็ตและเครือขายสังคม • เครือขายอินเทอรเน็ต เปนเทคโนโลยีที่ทํา ใหเกิดการเชื่อมโยงคอมพิวเตอรทั่วโลก • เครือขายสังคม (Social Network) ปน เทคโนโลยีที่ทําใหเกิดการเชื่อมโยงคนที่อยู บนเครือขายอินเทอรเน็ตเขาดวยกัน เชน Hi5, Facebook, MySpace ฯลฯ 18
- 19. ทําไมตองใชเทคโนโลยีในการจัดทําจดหมายเหตุดิจิทัล • สามารถสืบคนขอมูลไดอยางรวดเร็ว ถูกตอง ตรงกับความตองการ • สามารถจัดการกับขอมูลจํานวนมากไดอยางมีประสิทธิภาพ • ขยายของเขตของการใชงาน หรือการเขาถึงขอมูลใหสามารถใช งานหรือเขาถึงไดในวงกวาง . 19
- 21. พระพุทธทาสภิกขุ (พุทธทาส อินทปญโญ) พุทธทาสภิกขุ หรือพระธรรมโกศาจารย นามเดิม เงื่อม พานิช เกิดเมื่อวันอาทิตย ที่ ๒๗ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๔๙ ณ บาน กลาง ต.พุมเรียง อ.ไชยา จ.สุราษฎรธานี อปสมบทเมื่อวนที่ ๒๙ กรกฎาคม พ.ศ. ุ ั ๒๔๖๗ สําเร็จการศึกษาชั ้น น.ธ.เอก, ป.ธ.๓ 21 ที่มา - http://www.dhammathai.org/sounds/buddhadasa.php
- 22. พระพุทธทาสภิกขุ (พุทธทาส อินทปญโญ) กอตั้งสวนโมกขพลาราม ที่ อ.ไชยา เมื่อ วันที่ ๑๒ พ.ค. ๒๔๗๕ และหันมาใช นามปากกา "พุทธทาส" แทนนามเดิมนับ แตนั้นมา ทานพุทธทาสภิกขุอุทิศตนเผย แผพระพุทธศาสนาจนกระทั่งถึงแกมร ภาพอยางสงบ ณ สวนโมกขพลาราม เมื่อ วันที่ ๘ ก.ค. ๒๕๓๖ 22 ที่มา - http://www.dhammathai.org/sounds/buddhadasa.php
- 23. พระพุทธทาสภิกขุ (พุทธทาส อินทปญโญ) คําสอนอันโดดเดนของทานคือเรื่อง "การ ปลอยวาง" ผลงานอันยิ่งใหญของทานคือ งานนิพนธชุด "ธรรมโฆษณ" และงาน นิพนธอีกไมนอยกวา ๓๕๐ เลม ตลอดเวลาที่มีชีวิตอยู ทานพุทธทาสภิกขุ ไดรับการสดุดีวาเปน มหาปราชญแหง พุทธธรรมทางบูรพาทิศ 23 ที่มา - http://www.dhammathai.org/sounds/buddhadasa.php
- 24. โครงการพัฒนาหอจดหมายเหตุดิจิทัล มูลนิธิหอจดหมายเหตุ พุทธทาส อินทปญโญ + ศูนยเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส และคอมพิวเตอรแหงชาติ ระยะเวลาของโครงการ: 2551 – 2553 24
- 25. วัตถุประสงคของโครงการ • เพื่อดําเนินการสํารวจ จัดหมวดหมู แปลงขอมูลเอกสารจดหมายเหตุ พุทธทาส อินทปญโญ ใหอยูในรูปแบบขอมูลดิจิทัล • เพื่อวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยี ที่เกี่ยวของกับการแปลงขอมูล และ เทคโนโลยีในการสรางคลังเอกสารจดหมายเหตุดิจิทัล เพื่อการอนุรักษ จัดการ และเผยแพรขอมูลประวัติ ผลงาน คําสอน หรือคติธรรมของ ทานพุทธทาสไปสูสาธารณะ โดยใชเทคโนโลยีสมัยใหม 25
- 27. ผลงานตนฉบับ เอกสารจากพิมพดีด 27 27
- 29. ผลงานตนฉบับ ประติมากรรม 29
- 31. ขอบเขตของขอมูลในหอจดหมายเหตุฯ แหลงรวบรวม และอนุรักษผลงานตนฉบับของทานพุทธทาส ภาพ เสียงและโสตทัศน ๔,๐๘๓ รายการ ๒๓๔ แผน (๕๑,๓๐๐ ชิ้น) ๑,๙๐๐ GB หนังสือ บันทึก ลายมือ ตนฉบับ ๑๘,๕๖๕ รายการ วัสดุอื่นๆ (๕๗๕,๐๐๐ หนา) หอจดหมายเหตุ พุทธทาส อินทปญโญ 31
- 32. แนวทางในการดําเนินงาน ผลงานตนฉบับ จัดทําทะเบียนควบคุม กรรมวิธีอนุรกษตนฉบับ ั ตามหลกจดหมายเหตุสากล ั การจัดเก็บตนฉบับ การจดเกบในรูปแบบดิจิตอล ั ็ การจัดเตรียมสถานที่เก็บที่ไดรับการควบคุมอุณหภูมิและ การจัดทําสําเนาดิจิตอล, ฐานขอมูลดิจิตอล และจัดเตรียม ความชื้น อุปกรณเก็บสําเนาดิจิตอล และ บุคลากรในการดูแลรักษา การจัดเก็บรักษาดวยอุปกรณมาตรฐานที่ใชในการจัดเก็บ และควบคุม จดหมายเหตุโดยเฉพาะ เก็บรายละเอียดขอมูลตามมาตรฐานจดหมายเหตุ ISAD ควบคุมดูแลทุกขั้นตอนโดยผูเชี่ยวชาญดานจดหมายเหตุและเทคโนโลยีสารสนเทศ www.bia.or.th โดยจะเปนหอจดหมายเหตดิจิทัลที่สมบูรณ ุ 32
- 33. รูปแบบการใหบริการ ผลงานตนฉบับ ฐานขอมูลดิจิตอล หอจดหมายเหตุ พุทธทาส อินทปญโญ ผลงานการศึกษา นิทรรศการ คนควาและเผยแผ พุทธธรรม ที่ทานพุทธทาสทําไว กิจกรรมในการปฏิบัติธรรม และเสวนา ระบบอินเตอรเน็ต ฐานขอมูลดิจิตอล หนังสือ บทความ สื่อสิ่งพิมพตางๆ (ภาษาไทย/ตางประเทศ) 33
- 34. กระบวนการในการจัดทําคลังเอกสารจดหมายเหตุดิจิทัล 2.0 1.0 วิเคราะห ออกแบบ หรือเลือก สํารวจและจัดหมวดหมู มาตรฐานเมตะดาตาที่เหมาะสม 3.0 แปลงขอมูลใหอยูในรูปแบบดิจิทล ั ลงทะเบียนในแบบฟอรมกระดาษ 4.0 5.0 เลือกหรือพัฒนาระบบลงทะเบียน ใชงาน เผยแพร ใหบริการ และลงทะเบียนในระบบดิจิทัล 34
- 35. แผนการทํางานของโครงการ 2008 2009 2010 แปลงขอมูล สํารวจและจดหมวดหมู ั ลงทะเบียนขอมูลในระบบ ใหอยูในรูปแบบดิจิทัล วิเคราะห สํารวจ เปรียบเทียบ ลงทะเบียนขอมูลในระบบ เผยแพรขอมูลผานอินเทอรเน็ต และออกแบบเมตะดาตา ออกแบบ และพฒนา ั พฒนาระบบ ั พัฒนาศูนยใหบริการขอมูล ระบบคลังเอกสารจดหมายเหตุ “สวนโมกข ๓๖๐ องศา” จดหมายเหตุ Preparation Archives Access Development 35
- 36. ความกาวหนาของโครงการ • การแปลงขอมูลใหอยูในรูปแบบดิจิทัล – เอกสาร 80,000 หนา – เสียง 20,000 ชั่วโมง • การพัฒนาเครื่องมือสําหรับการบริหารจัดการคลังขอมูลจดหมายเหตุ – ไดพัฒนาระบบ Digital Archives Management Software 1.0 • การเผยแพรขอมูลเอกสารจดหมายเหตุ – ระบบ “สวนโมกข ๓๖๐ องศา” – ระบบ “ระเบียงภาพปริศนาธรรมสามมิติ” 36
- 37. ผลผลิตของโครงการ (1) ขอกําหนดคุณลักษณะของขอมูลดิจิทัลในระบบ High Resolution Low Resolution Original Type Digitization Method Format Format Handwriting Scan by Flat-based .tif 300dpi .jpg 72 dpi Documents Scanner (5MB / File) (<1MB / File) Recording to .wav .mp3 128 Kbps Sound Computer (80MB / File) .flv Scan by Flat-based Photo (paper) .tif 300dpi .jpg 72 dpi Scanner Scan by Film Photo (Slide) .tif 600dpi .jpg 72 dpi Scanner 37
- 38. ผลผลิตของโครงการ (2) ระบบ Digital Archives Management Software version 1.0 คุณสมบัติของระบบ • Web-based Application (Managing and Accessing using web browser) • Developed with Open-source Software • ISAD(G) Metadata Compliant - General International Standard Archival Description • Tool for Managing and Accessing Digital Archives 38
- 39. ผลผลิตของโครงการ (2) Digital Archives Management Software version 1.0 Screenshot 39
- 40. ผลผลิตของโครงการ (3) สวนโมกข ๓๖๐ องศา คุณสมบัติของระบบ • Web-based Virtual Reality Application • Develop Panoramic VR using 2 Techniques – HDR Photography – Panorama Photography 40
- 41. ผลผลิตของโครงการ (3) สวนโมกข ๓๖๐ องศา 41
- 42. ผลผลิตของโครงการ (3) สวนโมกข ๓๖๐ องศา 42
- 43. ผลผลิตของโครงการ (3) สวนโมกข ๓๖๐ องศา 43
- 44. ผลผลิตของโครงการ (4) ระเบียงภาพปริศนาธรรมสามมิติ คุณสมบัติของระบบ • Web-based Photo Archives • Interaction using Curve Wall Interface • Develop using 2 Technologies – XML – Action Script 3 44
- 46. ผลผลิตของโครงการ (4) ระเบียงภาพปริศนาธรรมสามมิติ watch image, read text and listen sound 46
- 47. งานในอนาคต • แปลงขอมูลและลงทะเบียนขอมูลเพิ่มเติม • พัฒนาคลังสื่อมัลติมีเดียทีรวบรวม เสียง วิดีโอ และภาพเคลื่อนไหว ่ • ตอยอดพัฒนาระบบใหบริการผานอุปกรณชนิดอื่นๆ เชน มือถือ แท็บเล็ต • พัฒนาศูนยใหบริการศึกษาวิจัยภายในหอจดหมายเหตุพุทธทาส อินทปญโญ • พัฒนาระบบเขาถึงขอมูลโดยใชเทคโนโลยีสมัยใหม เชน Natural User Interface 47
- 48. สรุป องคประกอบของการพัฒนาหอจดหมายเหตุดิจิทัล – เนื้อหา • Cataloging • Metadata Design and Knowledge Extraction – เทคโนโลยี • Information technology • Communication technology – บริการ • Online and Mobile Services • In house Services 48