บทที่12(d) MindMapping
- 1. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ การฝกอบรมภาคปฏิบัติ ฝกประยุกต ศักดิ์ดา หวานแกว sakda@tips.co.th Creative Thinking 1 บทนํา Practical Exercise เครองมอ เครื่องมือ Mind Map Critical thinking วิธีการเขียน Creative thinking การประยุกต บทสรุป Creative Thinking 2 Creative Thinking Workshop Program 1
- 2. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ บทนํา เครื่องมือตางๆ Mind Map วิธการเขียน ี Exercise1 ตัวอยาง Exercise2 บทสรุป Mind Map Tips: Think outside the box สรางนวัตกรรมใหมเสมอ Creative Thinking 3 ประวัติความเปนมา แผนที่ความคิด (Mind Mapping) • ไดรับการพัฒนาขึ้นในป ค.ศ. 1960 โดย Tony Buzan วัตถุประสงคใน การพัฒนาเครืองมือ เพื่อชวยนักศึกษาในเรื่องการจดคําบรรยาย(make ่ notes b ) โ ใ แผนภาพหรืือการใชคําสํําคัญ(k t by) โดยใช ใ ั (keywords) d ) • ไมใชการคิดเชิงเสนตรง(Non-linear thinking) แตเปนโปรแกรมที่ เกี่ยวของกับการชวยจํา • ใชเครื่องมือระดมสมองผานการมองเห็น(Visual brainstorming) • ใชการเชื่อมโยงระหวาง คําสําคัญ(keywords) กับ แผนทีความรู เพื่อชวย ่ พัฒนาความเขาใจ และการตอกย้้ําความจํา • เปนบันไดไปสูการพัฒนาความคิดขั้นสูงเพื่อสรางความคิดเชิงสรางสรรค หรือแกไขปญหาที่ซับซอนได Creative Thinking 4 Creative Thinking Workshop Program 2
- 3. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ Tony Buzan – The originator of Mind Mapping เป น ผลงานของนั ก จิ ต วิ ท ยาชาว อั ง กฤษ ชื่ อ โทนี่ บู ซ าน (Tony Buzan:www.mind map.com) Buzan:www.mind-map.com) ไดรับการเผยแพรสูสาธารณะครั้ง แรกทางรายการ Use Your Head ข อ ง ส ถ า นี โ ท ร ทั ศ น บี บี ซี แ ล ะ หนังสือชื่อเดียวกันโดยสํานักพิมพ บีบีซี เมื่อป 2517 Source: www.passallexams.org/tony.html Creative Thinking 5 Tony Buzan เปนทั้งนักคิดและนักเขียนดานการคิดและ สมอง ที่ไดรบการยอมรับจากทั่วโลก หนังสือและ ั ผลงานของเขา ติดอันดับหนังสือขายดีของโลก และ ไดรับการแปลออกเปนหลายภาษา ป 1968 Tony Buzan ทํางานที่ลอนดอนในตําแหนงบรรณาธิการของ the Mensa International Journal และประสบความสําเร็จอยางมาก เมื่อสถานีวิทยุ BBC เชิญเขาเปนหัวหนาทีมสอนทางดานการพัฒนา สมอง ซึ่งทําให BCC เปนที่รูจักในตลอดระยะเวลา 25 ปที่ผานมา นอกจากนนเขสยงมผลงาน หนงสอทตดอนดบขายด มากกวา นอกจากนั้นเขสยังมีผลงาน หนังสือที่ติดอันดับขายดี มากกวา 20 เลม โดยยอดขาย 2 ลานกวาเลมทั่วโลก งานอื่นๆ เชน เปน Presenter โฆษณา, เปนที่ปรึกษา ทีมโคชโอลิมปก ฯลฯ Source: www.speakers.co.uk/ Retro/5126.htm Creative Thinking 6 Creative Thinking Workshop Program 3
- 4. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ รายชื่อหนังสือที่ติดอันดับขายดี • The Mind Map Book (2000) • Speed Reading (2000) • Speed Memory (2000) The Brain Users Guide (out of print) • Lessons from the Art of Juggling (out of print) • Use Both Sides of Your Brain (USA) • Use Your Perfect memory (USA) • Get Ahead • Head First • The Power of Spiritual Intelligence • The power of Spiritual Creativity Creative Thinking 7 ความหมาย แผนที่ความคิด (Mind Mapping) • วิธีการจดภาพบันทึกชวยจํา • การระดมสมอง(Brainstorming) • การคิดเชิงการจัดการ(Organizing thoughts) • การสรางความสัมพันธระหวางไอเดีย มาผูกเปน การสรางความสมพนธระหวางไอเดย มาผกเปน ไดอะแกรมของความทรงจํา Creative Thinking 8 Creative Thinking Workshop Program 4
- 5. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ ความหมาย แผนที่ความคิด (Mind Mapping) • เทคนิคของการเขียนแผนภาพโดยไมไดปดกั้นศักยภาพของ มันสมอง • การเติมพลังเกี่ยวกับทักษะ ดานการเขียน ภาพจินตนาการ การใช ตัวเลข ตรรกะ จังหวะ สี หรือระยะทาง โดยไมมีขีดจํากัด เปนการ เสริมเรื่องความคิดเชิงสรางสรรค • โปรแกรมประยกตใชในชีวิตประจําวัน การพฒนาการเรยนรู ความ โปรแกรมประยุกตใชในชวตประจาวน การพัฒนาการเรียนร เขาใจ ที่มุงไปสูการเพิ่มผลผลิต Creative Thinking 9 ตัวอยางความหมาย แผนที่ความคิด (Mind Mapping) Creative Thinking 10 Creative Thinking Workshop Program 5
- 6. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ วงการแพทยยอมรบวาสมองทงสองฝง วงการแพทยยอมรับวาสมองทั้งสองฝง ตองทํางานประสานกัน สมองของเด็ก เจริญเติบโตสูงสุดในชวงอายุ 12 ป ถา ไดรับการพัฒนาในชวงอายุ 7-13 ป จะทํา ใหสมองดีเลิศ จนอายุได 70 ป www.smartbrain.com Creative Thinking 11 สรุป แผนที่ความคิด (Mind Mapping) ทักษะดานระยะทาง การใชศักยภาพ ทกษะดานการเรยนรู ทักษะดานการเรียนร ของสมองและ การจํา และการสื่อสาร รางกายสวนอื่นๆ(ขา มือ) ทักษะการเขียน ภาพจินตนาการ การใชตัวเลข ตรรกะ การคิดเชิงระบบ การพัฒนาไปสูการแกปญหา การตัดสินใจ และตัดสินใจที่ซับซอน Creative Thinking 12 Creative Thinking Workshop Program 6
- 7. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ หลักการขั้นพื้นฐาน • ความสนใจของคน เหมือนกับ แกวผลึก ในสวนใจ กลางของความคิด • ในผลึก จะมีแกนหลักของเนื้อหา ซึ่งจะแผรังสี ออกมาจากอานุภาพเสนใยในใจกลางของความคิด • เสนใยความคิด ก็เปรียบเหมือนกุญแจหลัก หรือ เปน ขอความที่นามาเรียงรอยกัน เพื่อไขเปดประตู เพื่อดู ํ รายละเอียดในความคิดนัน ้ • ในเสนใยของความคิด คือ การกอใหเกิดโครงสรางที่ สัมพันธกัน และจับตองไดในที่สุด Creative Thinking 13 ความคิดที่จับตองไมไดมากอน คือ บอเกิดของนวัตกรรม - + ? Creative Thinking 14 Creative Thinking Workshop Program 7
- 8. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ รูจักอัจฉริยะกลไก ในระบบสมองของมนุษย Source: Introduction to Mindmapping,1st November 2005 for Reading Evening Meeting Presenter Ruth Hilbourne Creative Thinking 15 ใชสมอง 2 ซีก ดีกวา ซีกเดียว สมองซีกซาย สมองซีกขวา ควบคุมการ ควบคุมการ ทํางานของ ทํางานของ รางกายฝงขวา รางกายฝงขวา รางกายฝงซาย รางกายฝงซาย Creative Thinking 16 Creative Thinking Workshop Program 8
- 9. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ ใชสมอง 2 ซีก ดีกวา ซีกเดียว ตรรกะ นวัตกรรม ภาษา การกะระยะ คณิตศาสตร จังหวะ ลีลา การจัดลําดับ ดนตรี การฟง การวาดภาพ การเขียน การใชสี การอาน คิดสรางสรรค สมองซีกซาย สมองซีกขวา Creative Thinking 17 เชิงเสน(Linear) vs องคประกอบ(Organic) • Mind maps คือ แผนที่ภายในจิตใจของคน ซึ่งมีความคิดที่ เกิดมาจากการทํางานของระบบสมอง ใชเชื่อมตอกับ สิ่งที่ มองเหน(ภาพและส) และความสมพนธตางๆ ที่เกี่ยวของกับ มองเห็น(ภาพและสี) และความสัมพันธตางๆ ทเกยวของกบ การดําเนินชีวิต Creative Thinking 18 Creative Thinking Workshop Program 9
- 10. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ บทนํา เครื่องมือตางๆ Mind Map วิธการเขียน ี Exercise1 ตัวอยาง Exercise2 บทสรุป Step by step p Tips: นักคิดเชิงระบบ ตองเปนนักออกแบบและนักเขียน Creative Thinking 19 เริ่มตนจากเขียนคํา วลี หรือรูปภาพ (Image) ไวตรงกลาง หนากระดาษ เริ่มเขียนบันทึกความคิดเห็น (Idea) โดยการแตกกิ่ง (braches) ออกไปรอบจุดกลาง แตละสาขาที่แตกออกไป สามารถมีกิ่งยอย ลงไปอีกไดไมจํากัด แตละกิ่งกานสามารถเชื่อมโยงหากันไดถาสัมพันธกัน โดยการ เชื่อมโยงดวยลูกศร มีีเครืื่องหมายสััญลัักษณ และรูปภาพทีี่ผสมผสานรวมกัันอยาง เรียบงาย Creative Thinking 20 Creative Thinking Workshop Program 10
- 11. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ เครื่องมือชวยของความคิดสรางสรรค Creative Thinking 21 Office of Science Advisory Committee Chairs Trends in Knowledge Creation and New Ideas See also THE TASK FORCE ON THE FUTURE OF AMERICAN INNOVATION, “Innovation is America’s Heartbeat”, www.futureofinnovation.org Creative Thinking 22 Creative Thinking Workshop Program 11
- 12. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ เครื่องมือที่นามาสู Mind Maps ํ • การเรียนรู Learning • ระดมสมอง Brainstorming • ภาพรวม Overviewing • การสือสาร Communicating ่ • การจัดการ Organizing • การแกปญหา Problem • การนําเสนอ Presenting analyzing/solving • การวางแผน Planning • การฝกอบรม Training • การประชุม Meetings • รายงาน Reporting Creative Thinking 23 หลักการเขียน Mind mapping (1) • Mind Map จะมีโครงสรางในการเขียน แตโดยทั่วไปแลว ขึ้นอยูกับ ความอิสระและความคิดสรางของผูเขียน • การเริ่มตน จะเริ่มจากจุดศูนยกลางของภาพหรือหัวขอที่จะเขียน • การใชสี อยางนอยจะตองมีไมต่ํากวา 3 สี • การใชภาพประกอบ สัญลักษณ ตัวเลข รหัส มิติ องคประกอบ เปน สิ่งจําเปนสําหรับการถายทอด Mind Map • ตองมีการเลือกคําหลัก(key words) และเนนการเขียนหัวขอหลักให ชัดเจน • ในแตละหัวขอหลักจะตองอยูบนเสนแผนที่ของตัวเอง ที่มา: BUZAN, Tony. The Mind Map Book. Chapter "Mind Mapping Guidelines" Creative Thinking 24 Creative Thinking Workshop Program 12
- 13. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ หลักการเขียน Mind mapping (2) • ในแตละเสนหลัก จะมีการเชื่อมตอกับเสนยอย(หัวขอรอง) เชื่อมโยง กับศูนยกลาง • เสนกลาง ถือเปนเสนหลักใหญ จะตองมีความหนากวาเสนอื่นๆ เสนกลาง ถอเปนเสนหลกใหญ จะตองมความหนากวาเสนอนๆ • การเขียนองคประกอบ หรือผังการไหล จะตองเชื่อมตอกัน และงายตอ ความเขาใจ • การลากเสนตางๆ ควรใหมีความยาวที่ใกลเคียงกันกับแผนภาพตางๆ • การใชสี ผูเขียนแบงสีไดอยางอิสระ ตามความคิดของตนเอง • การเขียน Mind Map ทีดีตองมาจาก สไตลหรอสรางสไตลของตนเอง การเขยน ทดตองมาจาก สไตลหรือสรางสไตลของตนเอง • การเขียนที่ดี ตองมีลําดับ แตกกิ่งความคิด หรือโครงสรางชัดเจน ที่มา: BUZAN, Tony. The Mind Map Book. Chapter "Mind Mapping Guidelines" Creative Thinking 25 โครงสรางในการเขียน Mind mapping Creative Thinking 26 Creative Thinking Workshop Program 13
- 14. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ โครงสรางในการเขียน Mind mapping Creative Thinking 27 หลักการเขียน Mind mapping (3) การเกิดแนวคิด การประเมินผล องคประกอบ กําหนดเกณฑ ของปญหา ในการคัดเลือก การสรางไอเดีย การทบทวน ขอมูล ขอมูล การวิเคราะห ภายนอก ภายใน ประเมินคะแนน กลุม กลุม การตััดสิินใ ใจ การคิดเชิงระบบ (แผนผัง,โครงราง) แนวคิดที่ดีที่สุด Creative Thinking 28 Creative Thinking Workshop Program 14
- 15. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ หลักการเขียน Mind mapping (4) • การรวบรวมไอเดีย (วิธีการอาจมาจากการระดม สมอง) • ออกแบบโครงสรางที่ซับซอนมากขึ้น • ทําการสื่อสารความคิดที่ซับซอนเหลานั้น • กระตุนและชี้นําใหเห็นระหวางไอเดียเกา กับไอเดีย จะรวมกัน หรือ แยกขอดี ขอดอยออกมาความรูู • ประเมินความเขาใจ หรือ ประเมินความสงสัย Creative Thinking 29 เทคนิคการคิดโดยใชกระดาษ Post-it® • Post-it Note คือ การระดมความคิดที่งายตอความเขาใจ คิดอะไร ก็ เขยนลงไปใสกระดาษความคด เขียนลงไปใสกระดาษความคิด • ทําความเขาใจในปญหา พยายามแกไขปญหา โดยการหาไอเดีย ใหมๆ มาเพื่อยุติปญหา หรือคลายความสงสัยจากการแกไขในสิ่งที่ บกพรอง • การเขาไปที่ขอเท็จจริงหรือรากเหงาของปญหา ซึ่งอาจมาจาก ประสบการณ การประเมิน ทํานาย • เมื่อเขียนใหนําไปปดบนฝาผนัง หรือ บนกระดาน เพื่อใหทุกคนมา สรุปรวมกัน อีกครั้ง Creative Thinking 30 Creative Thinking Workshop Program 15
- 16. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ โจทย Post-It Notes ขอเท็จจริง for learning biochemical 2 p pathwaysy ขอเท็จจริง สิ่งที่ 1 เกี่ยวของ วงจรการเรียนรู: ขั้นตอน 1: แนะนําแนวคิด หรือโจทยปญหา แจงรายละเอียด ขอจํากัดตางๆ ขั้นตอน 2: จัดเตรียมรูปแบบ(template) หรือเครื่องมือ ในการแกปญหา Creative Thinking 31 Riga, 16th of February 2006 TOWARDS A KNOWLEDGE SOCIETY –THE NORDIC Creative Thinking EXPERIENCE, 14TH – 15TH NOVEMBER 2005 32 Creative Thinking Workshop Program 16
- 17. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ Creative Thinking Source: Blended Learning Toolkit 33 http://freemind.sourceforge.net/wiki/index.php/Main_Page Creative Thinking 34 Creative Thinking Workshop Program 17
- 18. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ LINEAR CLUSTER CONCEPT MAP SPIDER MAP ORGANIZATION MAP Creative Thinking 35 REPRESENTATION MAP Joint Venture Matchmaker Creative Thinking 36 Creative Thinking Workshop Program 18
- 19. เอกสารประกอบการฝกอบรม ศักดิดา หวานแกว ์ บทนํา เครื่องมือตางๆ Mind Map วิธการเขียน ี Exercise1 ตัวอยาง Exercise2 บทสรุป Exercise Tips: นักคิดเชิงระบบ ตองเปนนักออกแบบและนักเขียน Creative Thinking 37 Creative Thinking Workshop Program 19