оутт 5

Инкассын
төлбөр тооцоо
Documentary
collection
Лекц 5

• Инкассын төлбөр тооцооны
мөн чанар, оролцогч талууд
• Инкассын төлбөр тооцоо
хийх үе шат
• Вексел
Агуулга

1. Инкассын төлбөр
тооцооны мөн чанар,
оролцогч талууд

Инкассын төлбөр тооцооны мөн
чанар
• Заагдсан цаг хугацаанд багтаан
импортлогчоос мөнгөн төлбөрийг
хүлээн авах ба төлбөрийн баталгааг
гаргуулах замаар төлбөр төлүүлэх
ажлыг экспортлогч өөрийн банкинд
даатгах үйл ажиллагааг инкассын
тооцоо гэнэ.

Ашиглах зорилго
• Инкассыг худалдан авагч бараагаа
хүлээн авсан боловч төлбөрөө
төлөхгүй байх эрсдлийг бууруулах
зорилгоор ашигладаг.

Оролцогч талууд
Тус банкинд экспортлогч баримт бичгүүдийг
маягтын дагуу бөглөж бэлэн болгох ба төлбөр
хийлгэхийн тулд харилцагч банкиндаа явуулна. Энэ
харилцагч банкыг collecting bank гэж нэрлэнэ.
Инкассын төлбөрийн асуудлыг экспортлогч өрийн
харилцагч банкинд даатгадаг. Энэ банкийг
шилжүүлэг хийгч буюу remitting bank гэж
нэрлэдэг.

Инкассын төлбөр тооцоонд дараах талууд
оролцно.
Захиалагч – экспортлогч буюу өөрийн
банкинд инкассын үйлчигээг захиалагч
Шилжүүлэг хийгч буюу remitting bank–
экспортлогчийн буюу инкассын
үйлчилгээний захиалга авсан банк
Харилцагч банк - collecting bank

Аккредитиваас юугаараа
ялгарах вэ?

Letter of credit vs documentary
collection
• Letters of credit (l/c)
and documentary collections are the
most frequently used payment
methods in international trade.
• Their combined share is more than
50% in all trade finance practices.

Аккредитив vs Инкасс
• Аккредитив болон инкасс нь олон
улсын худалдаанд хамгийн өргөн
хэрэглэгддэг төлбөр тооцооны
аргууд юм.
• Уг 2 арга нь нийлээд дэлхийн
төлбөр тооцооны 50% -ийг эзэлдэг
байна.

Letters of credit and documentary
collections have some similarities.
• We can distinguish some common points of
these two payment methods as follows :
• Both payment methods are executed by
banks,
• documents play a key role,
• they are governed by internationally accepted
rules etc.
Despite these similarities they have
some differences as well.

Аккредитив болон инкассын
төлбөр тооцоо нь ижил төстэй
талуудтай.
• Бид уг 2 аргын ижил төстэй талыг
дараах байдлаар харж болно :
• 2-уулаа банкаар дамжигдан хийгддэг,
• Худалдааны баримт бичиг нь голлох
үүргийг гүйцэтгэдэг,
• Олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн
дүрмийн дагуу зохицуулагддаг.
Дээрх төстэй талуудаас гадна мөн
ялгарах онцлогууд байна.

What are the main differences
between cash against documents vs
letters of credit?
1. Governing Rules : Letters of credit
transactions are governed by UCP
600 and documentary collections
are governed by URC 522 rules.

2. Transaction Flow : Letters of credit are
opened by the issuing banks with the
request and authorization which they
have received from the applicants.
Applicant is the importer in a
commercial letter of credit. As a result
letters of credit are initiated by the
importers. On the other hand, cash
against documents or documentary
collections as we called them in trade
finance are initiated by the exporters.

3.Risk Degree : Letters of credit
give more assurance to the
exporters than cash against
documents for this reason letters
of credit accepted as a more
secure payment methods in
international trade than
documentary collections.

4. Responsibilities of Banks : Banks play a key
role in letters of credit transactions and they
have high levels of responsibilities against
exporters. On the other hand in
documentary collections banks have almost
no valid responsibilities against exporters.
As an example banks do not control the
documents in documentary collections but
in documentary credit transactions banks
check the documents to determine whether
the presentation is complying or not.

4.Хариуцлага
Инкасс Аккредитив

5. Complexity : Documentary collections are
much more easy in operational perspective
than documentary credits.
6. Cost : The cost of the documentary
collections is less than the cost of the
documentary credits. Letters of credit are
one of the most expensive payment methods
in international trade.

5.Нарийн төвөгтэй
байдал
• Инкасс
6.Зардал
• Аккредитив
• Инкасс
• Аккредитив

• Төлбөр хийсний дагуу баримтуудыг
хүлээлгэн өгөх documents against
payment DP
• Инкасс тавьсны дагуу баримтуудыг
хүлээлгэж өгөх document against
acceptance DA
Олон улсын худалдааны практикт
инкассын 2 хэлбэрийг өргөн
ашигладаг.

2. Инкассын төлбөр
тооцоо хийх үе шат

1. Төлбөр хийсний дагуу баримтуудыг
хүлээлгэн өгөх documents against
payment DP
• Энэ үед экспортлогчийн банк худалдан
авагчийн зүгээс худалдан авсан
барааныхаа төлбөрийг хиймэгц түүний
банкинд холбогдох баримт бичгийг
хүлээлгэн өгнө.
• Энэ хэлбэр нь дараах үе шатуудыг дамжина.

1. Харилцагч талууд гэрээндээ төлбөр
хийсний дагуу баримтыг хүлээлгэн
өгөх хэлбэрийг хийх тухай тохирсон
байна.
2. Экспортлогч импортлогч руу бараагаа
ачуулна.
3. Экспортлогч экспортлогчийн банк руу
түргэн төлбөрийн векселээр
баримтыг шилжүүлнэ.

4. Экспортлогчийн банк импортлогчийн
банкруу баримтыг шилжүүлнэ.
5. Импортлогчийн банк нь импортлогчид
баримт ирснийг мэдэгдэж векселийн нэг
хувийг өгнө.
6. Акцептлагдсан векселээ импортлогч
импортлогчийн банкинд өгөх, эсвэл
импортлогчийн банк импортлогчоос
төлбөрийг гаргуулна.

7. Импортлогчийн банк импортлогчид
баримтыг өгнө.
8. Акцептлагдсан вексел эсвэл
төлбөрийг импортлочгийн банк
экспортлогчийн банкруу
шилжүүлнэ.
9. Экспортлогчийн банк акцептлагдсан
вексел эсвэл төлбөрийг
экпортлогчид хүлээлгэн өгнө.

2. Инкасс тавьсны дагуу баримтуудыг
хүлээлгэж өгөх Document against
acceptance DA
• Энэ хувилбарыг арилжааны зээлийг ашиглаж
байгаа үед хэрэгжүүлдэг. Векселийг
акцептласнаар импортлогч нь төлбөрийг
тогтоосон хугацааны дотор төлөх үүргийг
хүлээдэг бөгөөд энэ үедээ барааг эзэмших эрхтэй
болдог.

• Өөрөөр хэлбэл импортлогч
барааг худалдаалах болон
ашиглах эрхтэй болж олсон
орлогоороо векселийн төлбөрийг
тогтоосон хугацааны дотор төлж
барагдуулах боломжтой болдог.

• Импортлогч векселийг акцетласнаар
экспортлогчид тухайн векселийг
ашиглан банкны зээл авах
боломжийг олгодог.
• Энэ хэлбэр дараах үе шатуудыг
дамжина.

1. Харилцагч талууд гэрээндээ инкасс
тавьсны дагуу баримтууд хүлээлгэж
өгөх хэлбэрээр хийх тухай тохирсон
байна.
2. Экспортлогч импортлогчруу бараагаа
ачуулна.
3. Экспортлогч экспортлогчийн банкруу
холбогдох баримтыг бүрдүүлэн
хугацаат векселийн хамт шилжүүлэх
ба банк тэдгээрийг шалгана.

4. Экспортлочгийн банк импортлогчийн
банкруу баримтаа шилжүүлнэ.
5. Импортлочгийн банк нь
импортлогчид баримт ирснийг
мэдэгдэж векселийн нэг хувийг өгнө.
6. Импортлогч векселийг акцептаж
гарын үсэг зураад өөрийн банкинд
буцааж өгнө.

7. Импортлогчийн банк импортлогчид
барааны дагалдах бусад баримтыг
өгнө.
8. Импортлогч бараагаа хүлээн авна.
9. Импортлогчийн банк экспортлогчийн
банк руу акцептлагдсан векселийг
шилжүүлнэ.
10.Экспортлогч хөрөнгийн хэрэгцээ
гарсан үед акцептлагдсан векселийг
шилжүүлнэ.

11.Экспортлогч хөрөнгийн хэрэгцээ гарсан
үед акцептлагдсан векселээ өөрийн
харилагч банкинд хямдруулах худалдаж
болно.
12.Экспортлогчийн банк акцептлагдсан
векселийг худалдаж авсан ч байсан үгүй ч
байсан төлбөрийн хугацаа болохоос өмнө
импортлогчийн банкруу шилжүүлнэ.
13.Импортлогчийн банкнаас импортлогчид
төлбөрийн хугацаа болсныг мэдэгдэх ба
импортлогч төлбөр хийх зөвшөөрлийг
банкиндаа олгоно.

14.Импортлогч банк импортлогчийн
данснаас гэрээнд заагдсан буюу
нэхэмжилсэн төлбөрийг авна.
15.Хэрэв экспортлогчийн банк
акцептлагдсан векселийг худалдан
аваагүй нөхцөлд төлбөр хийгдсэн
тухай экспортлогчид мэдэгдэж
дансанд нь мөнгийг хийнэ.

Инкассын тооцооны баримтууд
• Инкассын тооцооны үед дараах
баримтууд шаардлагатай. Үүнд:
1. Вексель
2. Төлбөрийн нэхэмжлэл
3. Ачаа тээврийн баримтууд
4. Холбогдох бусад баримтууд

Вексел?
• Вексель гэдэг нь экспортлочгоос
гарын үсэг зурж баталгаажуулсан
импортлогчид зориулан бичсэн
тодорхой хэмжээний төлбөрийг
тодорхой цаг хугацаанд
импортлогчид эсвэл гуравдагч
этгээдэд төлөхийг тушаасан
төлбөрийн баримт юм.

•Цэвэр вексель
•Баримтын вексель
•Түргэн төлбөрийн вексель
•Хугацаат вексель
Векселийн үндсэн 4
ангилдаг. Үүнд:

• Тээврийн дагалдах болон бусад
баримтуудыг өөртөө
хавсаргадаггүй дан ганц
векселийг хэлнэ.
Цэвэр вексель
• Тээврийн дагалдах болон бусад
бармитуудыг хавсаргаж байгаа
векселийг хэлнэ.
Баримтын вексель

• Энэ векселийн үед тухайн вексель
ирснээр төлбөр даруй хийгдэх
ёстой байдаг.
Түргэн төлбөрийн вексель
• Тодорхой хугацаа заасан
векселийн хэлнэ.
Хугацаат вексел

Вексельд дараах мэдээлэл
агуулагдна. Үүнд:
• Төлбөрийн нэхэмжлэл дээрх дүнг
тусгасан байх
• DA болон DP-ийн алиныг ашиглах
• Импортлогчийн бүрэн хаяг

Вексель акцептлах
• Экспортлогч өөрийн үйлдсэн
векселийг импортлогчид хүлээлгэн
өгөх ба импортлогч түүнд заасан
болзлуудыг хүлээн зөвшөөрч гарын
үсэг зурж баталгаажуулдаг. Үүнийг
векселийг акцептчилах гэнэ.

Төлбөрийн нэхэмжлэл
• Импортлогчийн нэр дээр
худалдааны гэрээнд заасан
барааны нэр төрлийг дэлгэрэнгүй
бичсэн мөн төлөгдөх тоо хэмжээг
заасан баримт юм.

• Ямар тээврийг
хэрэгслийг
ашигласныг
тодорхойлсон
тээврийн дагалдах
баримтууд, маягт
байна.
Ачаа
тээврийн
баримтууд
• Гарал үүслийн
гэрчилгээ, сав
баглаа боодлын
гэрчилгээ зэрэг
болно.
Бусад
баримтууд

Инкассын төлбөр тооцоог дараах
үед ашигладахад үр дүнтэй.
Экспортлогч, импортлогч 2
нь харилцан итгэлтэй, удаан
жилийн харилцаатай.
Импортлогчийн зээлжих болон
төлбөрийн чадвар нь эргэлзээ
төрүүлдэггүй.

Импортлогч орны эдийн засаг,
улс төр, хууль эрх зүйн орчин
нь тогтвортой байдаг.
Импортлогч орны олон
улсын төлбөр тооцооны үйл
ажиллагаа нь хязгаарлагдмал
биш өөрөөр хэлбэл элдэв
хяналт хязгаарлалтгүй байх
зэрэг болно.

Хариуцлага
• Инкассын төлбөрийн үйл ажиллагаанд
оролцож байгаа банкууд баримт явуулахдаа
замдаа үрэгдэх, саатах, телексийн алдаа
зэргийн төлөө ямар нэг хариуцлага
хүлээдэггүй.
• Төлбөрийг телексээр явуулах нь хурдан
хэдий ч экспортлогчийн хувьд нэмэлт
хураамж төлөхөд хүргэдэг. Агаарын шуудан
ашиглах нь хямд, зардал багатай байдаг.

Инкассын нэгдсэн журам
Uniform rules of collection
• Инкассын төлбөр тооцоог хэрэгжүүлэхдээ
Инкассын нэгдсэн журам Uniform rules of
collection -ыг баримталдаг.
• Энэ журамд:
– Инкассын төлбөрийн ажиллагаанд оролцогч талууд
ба банкуудын эрх үүрэг
– Баримтын бүрдүүлэлт
– Төлбөрийн аргууд
– Инкасс тавих
– Авиз, хураамж зэрэг асуудлууд хамаарна.

Авиз
• Инкассын төлбөр төлөгдөх найдваргүй
болсон үед агаарын шуудан болон телексээр
энэ тухай мэдэгдсэн баримт болох авиз
advice-ийг явуулна.
• Хэрэв импортлогч векселийн дагуу төлбөр
төлөх болон инкасс тавихаас татгалзвал
экспортлогчийн зүгээс инкасс тавигч
банкинд хандах, түүний хохирлыг шүүхээр
шийдвэрлүүлэн төлүүлэх шаардлага тавьж
болно.

• Үүнийг хэрэгжүүлэхдээ шүүхэд хандах
албан бичигт хуульч, өмгөөлөгч, эсвэл
нотариатын газраар гарын үсэг зурж
баталгаажуулах ба дараах баримтуудыг
хавсаргана.
– Векселийн хуулбар
– Төлбөр төлөх ёстой этгээдийн нэр хаяг
– Тус албан бичгийг бичсэн сар, өдөр, байршил
– Импортлогчийн төлбөр төлөхгүйг гэрчилсэн
баримт

• Хэрэв импортлогч төлбөрийн
чадваргүй болж дампуурсан бол
экспортлогч өөрийн барааг авч өөр
худалдан авагчид зарж болно.

Анхаарал тавьсанд
баярлалаа.

оутт 5

More Related Content

What's hot (20)

Viewers also liked (20)

Similar to оутт 5 (20)

More from Khaliuna Khina (14)

оутт 5