1. KARMAŞIK SAYILARKARMAŞIK SAYILAR
Sanal sayı birimi
Karmaşık sayıların eşitliği
Karmaşık sayıların geometrik g
Karmaşık sayılarda toplama ve
Karmaşık sayılarda çarpma işle
Karmaşık sayıların eşleniği
2. İki Karmaşık Sayının Eşitliğiİki Karmaşık Sayının Eşitliği
a,b,c,d “∈” R, Z1=a+bi ve Z2=c+di olmak üzere;
a + bi = c +di ve a = c ve b =d’dir.
3. ÖRNEK:
Z1 = 3a + 2bi - 3 ve Z2 =3 - 6İ + a + bi
sayılarının eşit olabilmesi için , a ve b
kaç olabilmelidir?
4. ÇÖZÜM:
Önce, Z1 ve Z2 sayılarının gerçek ve sanal
kısımlarını belirleyelim:
Z1 = 3a-3 +2bi ve R(z) = 3a-3 ve lm(z) = 2b
Z2 = 3 + a +(b – 6)i ve R(z) = 3+a ve lm(z) = b-6 ‘dır.
Z1 = Z2 ve 3a-3 = 3+a ve 2b = b-6 bulunur.
a = 3 ve b = -6 bulunur.
5. Sanal sayı birimiSanal sayı birimi
Tanım:
√ –1 sayısına sanal (imajiner) sayı birimi denir ve
i= √ –1 veya i(kare)= -1 biçiminde gösterilir.
a,b ∈ R ve i(kare) = -1 olmak üzere, a+bi biçimindeki
sayılara karmaşık (kompleks) sayılar denir.Karmaşık
sayılar kümesi “C” ile gösterilir.
C=(a + bi / a,b ∈ R) ‘ dir.
z ∈ C ve z =a + bi olmak üzere;
a’ya, karmaşık sayının gerçek (reel) kısmı denir ve Re(z)=a
ile gösterilir. b’ye,karmaşık sayının sanal (imajiner) kısmı
denir ve İm(z) = b ile gösterilir.
Im(z) = 0 olduğunda, z bir reel sayı olur. O halde bütün
reel sayıları, sanal kısmı sıfır olan karmaşık sayılar olarak
yazabiliriz.
6. Karmaşık Sayıların geometrikKarmaşık Sayıların geometrik
gösterimigösterimi
X+yi karmaşık sayısına,
analitik düzlemde karşılık
gelen noktanın
koordinatları(x,y)dir.karm
aşık sayılar ile analitik
düzlemin noktalarını bire
bire eşleyerek oluşturulan
düzleme,karmaşık düzlem
denir.Ox eksenine,reel
eksen;Oy eksenine de
sanal eksen adı verilir.
7. Karmaşık Sayılarda ToplamaKarmaşık Sayılarda Toplama
Ve Çıkarma İşlemiVe Çıkarma İşlemi
Z1=a+bi ve Z2=c+di olmak üzere,bu karmaşık sayıların
toplamı ve farkı,
Z1+Z2=(a+c)+(b+d)i ve Z1-Z2=(a-c)+(b-d)i
biçiminde tanımlanır.
Yani,iki karmaşık sayının toplama veya çıkarma işlemleri
yapılırken; reel kısımları birbiriyle, sanal kısımlarıda
birbiriyle toplanır veya çıkarılır.
Toplama İşleminin Geometrik Yorumu İçin Tıklayınız
Çıkarma İşleminin Geometrik Yorumu İçin Tıklayınız
Toplama İşleminin Özellikleri İçin Tıklayınız
8. Toplama İşleminin GeometrikToplama İşleminin Geometrik
YorumuYorumu
Z1=a+bi ve Z2=c+di karmaşık
sayının, karmaşık düzlemdeki
görüntülerine sırayla, A ve B
diyelim.Sonra, AOBC
paralelkenarını çizelim. OEB
açısı=ADC açısına olduğundan,
BE= CD= d ve
OE= AD= c olur.
Bu durumda, C
koordinatları,(a+b,c+d)bulunur.
O halde C noktası,
Z1+Z2=(a+b)+(c+d)i sayısının
karmaşık düzlemdeki
görüntüsüdür.
Z1+Z2 karmaşık sayısının
görüntüsü, AOBC paralelkenarının
dördüncü köşesi olan C noktasıdır.
9. Çıkarma İşleminin GeometrikÇıkarma İşleminin Geometrik
YorumuYorumuZ1=a+bi ve Z2=c+di ve
- Z2= -c -di karmaşık sayılarının,
karmaşık düzlemdeki
görüntülerine sırayla, A,B ve D
diyelim.Sonra, AOBC
paralelkenarını çizelim. OED
açısı=AFC açısına olduğundan,
DE= CF= d ve
OE= AF= c olur.
Bu durumda, C noktasının
koordinatları,(a-c,b-d)bulunur.
O halde,C noktası,
Z1-Z2=(a-c)+(b-d)i
sayısının karmaşık
düzlemdeki görüntüsüdür.Z1-
Z2 karmaşık sayısının
görüntüsü, AODC paralelkenarının
dördüncü köşesi olan C noktasıdır.
10. Toplama İşleminin ÖzellikleriToplama İşleminin Özellikleri
Kapalılık Özelliği
Etkisiz (Birim) Eleman Özelliği
Ters Eleman Özelliği
Birleşme Özelliği
Değişme özelliği
11. Kapalılık ÖzelliğiKapalılık Özelliği
z1,z2 ∈ C olmak üzere , z1=a+bi , z2=c+di ise;
z1+ z2 =(a+bi)+(c+di)=(a+c)+(b+d)i olur.
a,b,c,d ∈R ise; (a+c),(b+d) ∈R olduğundan (z1+ z2) ∈C dir.
O halde, karmaşık sayılar kümesi,toplama işlemine göre
kapalıdır.
12. Etkisiz(Birim)Eleman ÖzelliğiEtkisiz(Birim)Eleman Özelliği
z∈C, 0∈C olmak üzere, z1=a+bi, z2=c+di ise;
z1+z2=(a+bi)+(0+0i) 0+z =(0+0i)+(a+bi)
=(a+0)+(b+0)i =(0+a)+(0+b)i
=a+bi =a+bi
=z =z
z+0=0+z=z olduğundan sıfır sayısı karmaşık sayılar
kümesinde toplama işlemine göre etkisiz (birim)
elemanıdır.
13. Ters Eleman ÖzelliğiTers Eleman Özelliği
Z∈C ve z =a+bi ise,-z =-a –bi olsun.
z+(-z)=(a+bi)+(-a –bi) (-z)+z =(-a-bi)+(a+bi)
=(a-a)+(b-b)i =(-a+a)+(-b+b)i
=0+0i =0+0i
=0 =0
z+(-z)=(-z)+z =0 olduğundan, karmaşık sayılar kümesinde
toplama işlemine göre her elemanın tersi vardır.
z =a+bi sayısının toplama işlemine göre tersi –z = -a –bi
dir.
14. Değişme ÖzelliğiDeğişme Özelliği
z1+z2∈C ve z1=a+bi, z2=c+di olsun.
z1+z2 =(a+bi)+(c+di) z1+z2 =(c+di)+(a+bi)
=(a+c)+(b+d)i =(c+a)+(b+d)i
z1+z2 = z2+z1 olduğundan karmaşık sayılar
kümesinde toplama işleminin değişme özelliği
vardır.
O halde (C,+) sistemi bir değişmeli sistemdir.
15. Birleşme ÖzelliğiBirleşme Özelliği
z1+z2+z3∈ ve z1=a+bi z2=c+di z3=e+fi olsun.
(z1+ z2)+ z3=[(a+bi)+(c+di)]+(e+fi)
=[(a+c)+(b+d)i]+(e+fi)
=[(a+c)+e] +[ (b+d)+f]i dir.
z1+(z2+ z3)=(a+bi)+[(c+di)]+(e+fi)]
=(a+bi)+[(c+e)]+(d+f)i]
=[a+(c+e)]+[b+(d+f)]i dir.
(z1+ z2)+ z3= z1+(z2+ z3) olduğundan karmaşık sayılar
kümesinde toplama işleminin birleşme özelliği vardır.
(C,+)sisteminin; kapalılık,etkisiz eleman,ters eleman, ve
birleşme özellikleri olduğundan,bu sistem bir gruptur.
16. Karmaşık Sayının EşleniğiKarmaşık Sayının Eşleniği
a+bi ve a-bi karmaşık
sayılarından birine,diğerinin
eşleniği denir.z karmaşık
sayısının
eşleniği z ile gösterilir.Karmaşık
düzlemde,bir z’nin eşleniği
reel eksen(apsise)göre
simetriktirler.
a,b,c ∈ R a ≠ 0 koşuluyla
ax+bx+c=0 denkleminin
köklerinden biri z = k+pi ise
diğeri z =k-pi’dir.
17. Çarpma İşlemiÇarpma İşlemi
z1,z2 ∈C, z1=a+bi ve z2=c+di olmak üzere,bu
karmaşık sayıların çarpımı,
z1.z2=(a+bi).(c+di) = a(c+di)+bi(c+di)
=ac+adi +bci +bd(ikare) dir.(ikare) yerine –1
yazarsak;
z1.z2 =(ac+bd)+(ad+bc) olur.
Çarpma işleminin özellikleri için tıklayınız!!!!!!
18. Çarpma İşleminin ÖzellikleriÇarpma İşleminin Özellikleri
Kapalılık özelliği
Etkisiz(birim)eleman özelliği
Ters eleman özelliği
Değişme özelliği
Birleşme özelliği
Dağılma özelliği
19. Kapalılık ÖzelliğiKapalılık Özelliği
z1,z2∈C olmak üzere z1=a+bi z2=c+di ise
z1. z2=(a+bi) (c+di)
=(ac-bd)+(ad+bc)i olur.
a,b,c,d,∈R ise (ac-bd) ∈ R ve (ad+bc)∈R
olduğundan;
z1. z2= C bulunur.
O halde karmaşık sayılar kümesi çarpma işlemine
göre kapalıdır.
21. Ters Eleman ÖzelliğiTers Eleman Özelliği
Z∈C karmaşık sayının çarpma işlemine göre tersi
z(-1’incikuvveti)olsun.
z.z(-1’incikuvveti)=1dir.
bunu denkleme dökersek sıfır hariç, karmaşık
sayılar kümesinin çarpma işlemine göre
her elemanın tersi vardır.
22. Değişme ÖzelliğiDeğişme Özelliği
z1,z2∈C, z1=a+bi z2=c+di olsun.
z1. z2=(a+bi) (c+di) z1. z2=(c+di) (a+bi)
=(ac-bd)+(ad+bc)i =(ca-bd)+(cb+da)i olur.
z1. z2= z2. z1 olduğundan, karmaşık sayılar
kümesinin çarpma işleminin değişme özelliği
vardır.