SlideShare a Scribd company logo
Lecture 1




Эмгэг физиологи нь өвчин эмгэгийн үед
хүний биеийн хэвийн үйл ажиллагааг
хэрхэн өөрчлөгдөхийг судалдаг
шинжлэх ухаан юм.
Эмгэг физиологийн шинжлэх ухааныг
анагаах ухааны гүн ухаан хэмээн
нэрлэдэг.
Ерөнхий хэсэг
- Өвчин эмгэгийн тухай ерөнхий сургаалууд
- өвчний шалтгаан ба нөхцөл судлал /ethiology/
- өвчний эмгэг жам /pathogenesis/
- өвчний явц төгсгөл
- эдгэрч илаарших жам зүй /sanogenesis/
тухай ерөнхий ухагдахуун зүй тогтолыг судална.
Эсийн гэмтэл, үрэвсэл, халууралт, хавдар, хаван,
хэсгийн цусны эргэлтийн хямрал, бодисын
солилцооны эмгэг, хүчилтөрөгчийн дутагдал
зэрэг аливаа өвчний суурь эмгэг болох ерөнхий
эмгэг үйл явцуудыг судлах бөгөөд тэдгээрийн
нийтлэг шинж төлөв, шалтгаан, үчир зүйг
судална.

Тусгай хэсэг
Түгээмэл тохиолддог өвчин эмгэгээр
төлөөлүүлэн бүхий л өвчний үүсэл гарал,
жам зүй болоод өвчний үе дэх эрхтэн
тогтолцооны харилцан хамааралт үйл
ажиллагааны өөрчлөлтүүдийг авч
судална.
Түүнчлэн өвчний үед илрэх дасан зохицох
механизм, түүний мөн чанарын талаарх
орчин үеийн ойлголтууд туршилт
дүгнэлтүүдийг судалдаг.

Lecture 1



Norm хэвийн буюу эрүүл гэсэн ойлголт
нь харьцангуй ойлголт юм.
Статисткийн дундаж хэмжээ
 “Биемахбодь

ямар нэг эмгэг
өөрчлөлтгүй бөгөөд бүх эрхтэн
тогтолцооны үйл ажиллагаа нь
гадаад орчинтойгоо зохицон
тохирсон байдлыг эрүүл гэнэ.”
 “Эрүүл

гэдэг бол зөвхөн өвчин
эмгэггүй буюу эрхтэн бүрэн
бүтэн байхыг хэлэх бус бие
бялдар, сэтгэл санаа, нийгэм
ахуйн хувьд эсэн мэнд байхыг
хэлнэ” гэж тодорхойлжээ.




К.Барнер
Хэвийн биш нөхцөл дэх амьдралыг
өвчин гэнэ.
Р.Вирхов
Өвчин гэдэг нь эсийн гэмтэл юм. Хүний
бие махбодь эсээс тогтдог буюу эсийн
бөөгнөрөл хуримтлал юм. Тиймээс
амьдрал эрүүл болон өвчтэй байх,
тэрчлэн үхэх ч түүнээс хамаарна гэжээ.


Өвчин гэдэг нь зөвхөн хэсгийн гэмтэл
өөрчлөлт төдийгүй бүхэл бүтэн бие
махбодь, түүний хамгаалах чадвар,
тохируулга, зохицуулга хамрагдан
өөрчлөгдөхийг хэлнэ гэжээ.
 Эмгэг
 Эмгэг
 Эмгэг

үйл явц
байдал
урвал


Аль эрхтэн өртөгдөн тэдгээрийн бүтэц
үйл ажиллагааны харьцангуй
тогтвортой өөрчлөлт бүхий биеийн
хамгаалах тогтолцоо, зохицуулагын
механизм оролцдог нийлмэл үйл явцыг
хэлнэ.


Эмгэг урвал гэдэг нь ямар нэг цочролын
хариуд бие махбодиос түргэн зуур
хариулж байгаа хэвийн биш урвалыг
хэлнэ.
 Биеийн урвалж чанар
 Хувь хүний өвөрмөц онцлог байдал
 Ерөнхий тохируулга
 Ерөнхий зохицуулга





Харшлын урвал
Судасны урвал
Эмгэг рефлекс
Нөхцөлт рефлекс


Эмгэг үйл явц болон өвчний улмаас
хүний бие махбодид тухайлбал аль нэг
эрхтэн тогтолцооны бүтэц зүйн
харьцангуй тогтвортой байнгын
шинжтэй өөрчлөлт бий болохыг эмгэг
байдал гэнэ.





Төрөлхийн дутуу хөгжил
Гаж хөгжил
Эмгэг өвчин бэртэл
Гэмтлээс үүдэлтэй биеийн бүтэц зүйн
согог



Aitia - /грек үг/ шалтгаан
Logos – сургааль, судлал
Этиологийн тухай ойлголт нь өвчин
үүсгэх хүчин зүйлийн тухай ойлголт
бөгөөд ямар нэг өвчин үүсгэж байгаа
хүчин зүйлийг шалтгаан, харин тухайн
өвчин үүсэхэд нөлөөлж байгаа хүчин
зүйлийг нөхцөл хэмээн авч үздэг.


Гадаад шалтгаан:
 Дотоод шалтгаан:
- Механикийн
- Удамших шинж
- Химийн
биеийн
- Физикийн
- Галбир төрөх,
- Биологийн
- Урвалж чанарын
- Нийгмийн
өөрчлөлт
- Сэтгэл санааны


Нөхцөл нь этиологийн хүчин зүйлд
эерэг болон сөрөг нөлөө үзүүлнэ.
Таатай, таагүй, гадаад, дотоод нөхцөл
гэж ангилдаг.






бие махбодийн дотоод шинж төлөв
түүний өвчинд өртөмтгий байдал
эмзэг мэдрэг байдал
хамгаалах чадварын доройтол
ужиг эмгэгтэй байх зэрэг хамаарна
хоол хүнсний хомсдол,
сэтгэл түгшил,
мэдрэл сульдалын байдал,
оюуны ба биеийн хөдөлмөрийн хэт
ачаалал,
 нийгэм ахуйн таагүй орчин болон өвчний,
ялангуяа мэс засалын дараахь үеийн
асаргаа сувилгаа,
 анхаарал халамжийн доголдол зэрэг олон
хүчин зүйлүүд хамаарна









удамшилын зөв төлөв,
эрүүл чийрэг бие бялдарын өв тэгш
хөгжил,
хамгаалах тогтолцооны хэвийн бүрдэл,
идэвхитэй ажиллагаа зэрэг




нийгэм ахуйн таатай орчин,
амьдралын боломж, хангамж,
гэр бүл болон хөдөлмөрийн хамт олны
хамтач эвсэг уур амьсгал зэрэг


Өвчний шалтгаан нөхцөлийг судалж
тогтоосноор хүн амыг эрүүлжүүлэх арга
хэмжээ болон өвчин үүсэхээс эрт
сэргийлэх, өвчин үүсгэхгүй байх
боломжийг бий болгох ач холбогдолтой.
Иймээс өвчний этиологийг өвчний
шалтгаан ба нөхцөлийн тухай сургаал
гэж томъѐолдог.
Анхаарлаа хандуулсанд
баярлалаа
Амжилт хүсье

More Related Content

PPTX
Lecture 7
PPTX
Lecture 6
PPTX
Lecture 5
PPTX
Lecture 4
PPTX
Lecture 2
PPTX
Lecture 10
PPTX
Amisgal lecture 20146.11.13
PPTX
Lecture 12
Lecture 7
Lecture 6
Lecture 5
Lecture 4
Lecture 2
Lecture 10
Amisgal lecture 20146.11.13
Lecture 12

What's hot (20)

PPTX
нарийн гэдсэнд хоол боловсрох
PPTX
дотоод шүүрлийн физиологи
PPTX
2.buuri ph
PPT
сүрьеэ өвчин
PPT
Biol l 5
PPTX
Биологийн төрөл зүйл
PPTX
1. amisgaliin physiology
PPTX
хүний генетикийн аргууд
PPTX
Нарийн гэдэсний гистологи
PPTX
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
PPTX
Lecture 11
PPTX
Сэрэмтгий эдийн физиологи
PDF
Гурван хавтаст хавхлагийн эмгэг (Tricuspidalis)
PPT
ерөнхий эд судлал
ODP
дотоод шүүрлийн булчирхай
PPTX
цусны физиологи
PPTX
цус алдалтын үед үзүүлэх анхны тусламж
PPTX
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
PPTX
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэн
нарийн гэдсэнд хоол боловсрох
дотоод шүүрлийн физиологи
2.buuri ph
сүрьеэ өвчин
Biol l 5
Биологийн төрөл зүйл
1. amisgaliin physiology
хүний генетикийн аргууд
Нарийн гэдэсний гистологи
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
Lecture 11
Сэрэмтгий эдийн физиологи
Гурван хавтаст хавхлагийн эмгэг (Tricuspidalis)
ерөнхий эд судлал
дотоод шүүрлийн булчирхай
цусны физиологи
цус алдалтын үед үзүүлэх анхны тусламж
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэн
Ad

Viewers also liked (20)

PPTX
Lecture 3
PPTX
2015. lecture 3 constitution, reaction
PPTX
Лекц 9
PPTX
темпрамент зан төлөв Copy
PPTX
лекц 1
PPTX
удамшил гэж юу вэ?
PPTX
Анемия
DOCX
цус алдалт, анеми
PPTX
"Солонгос хэл - 1" Хичээл-10
PPTX
дулааны шалтгаант Цус задралын цус багадалт
PPTX
Presentation1
PPTX
Mogi ppt
PPT
Lecture3 охп удамшил
PPTX
монголчуудын гарал үүсэл
PPTX
6. final
PPTX
лекц №11
PPT
ги,оношлогоо эмчилгээ
Lecture 3
2015. lecture 3 constitution, reaction
Лекц 9
темпрамент зан төлөв Copy
лекц 1
удамшил гэж юу вэ?
Анемия
цус алдалт, анеми
"Солонгос хэл - 1" Хичээл-10
дулааны шалтгаант Цус задралын цус багадалт
Presentation1
Mogi ppt
Lecture3 охп удамшил
монголчуудын гарал үүсэл
6. final
лекц №11
ги,оношлогоо эмчилгээ
Ad

Similar to Lecture 1 (20)

PPTX
Medreliin emgeg 16
PPTX
Medreliin emgeg 16
PPTX
Presentation 5 халдварын эсрэг дархлааны мөн чанар, ангилал
PPT
Hepatitis
PPTX
Биологийн хичээлийн лекц 8
PPT
Biol l 8
PPTX
Dotood shuurel bie daalt
DOCX
DOCX
DOCX
DOCX
1 lekts
DOCX
1 lekts
DOCX
1 lekts
PPTX
эмгэг судлаач оюутны клуб
PPTX
Presentation2 infection and infectious disease
PPTX
Уушгины архаг бөглөрөлт өвчин эмгэгжам
DOCX
хүнд өвчин үүсгэдэг бичил биетүүд нь хүний биед өөр өөр газраар нэвтрэн орж ө...
PPTX
Hbz emgeg 14
PPTX
Лекц 3
Medreliin emgeg 16
Medreliin emgeg 16
Presentation 5 халдварын эсрэг дархлааны мөн чанар, ангилал
Hepatitis
Биологийн хичээлийн лекц 8
Biol l 8
Dotood shuurel bie daalt
1 lekts
1 lekts
1 lekts
эмгэг судлаач оюутны клуб
Presentation2 infection and infectious disease
Уушгины архаг бөглөрөлт өвчин эмгэгжам
хүнд өвчин үүсгэдэг бичил биетүүд нь хүний биед өөр өөр газраар нэвтрэн орж ө...
Hbz emgeg 14
Лекц 3

More from bulgaaubuns (15)

PPTX
Dotood shuurel 15
PPTX
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
PPTX
Lec 8 khavdar
PPTX
Dotood shuurel 15
PPTX
Buurnii lekts13pptx
PPT
Tumur dutal lekts 2
PPT
Vitamin a dutal 6
PPTX
Shimt bodisiin dutal lecture 5
PPTX
Shimt bodisiin dutal lect 6
PPT
Nemegdel hool lecture 8
PPT
Lecture 1 dietology
PPTX
Lect 3
PPT
Iod dutal 5
PPT
Hool lecture 4
PPT
Emchilgeenii hool 7
Dotood shuurel 15
Lecture 9 bodisiin soliltsoo
Lec 8 khavdar
Dotood shuurel 15
Buurnii lekts13pptx
Tumur dutal lekts 2
Vitamin a dutal 6
Shimt bodisiin dutal lecture 5
Shimt bodisiin dutal lect 6
Nemegdel hool lecture 8
Lecture 1 dietology
Lect 3
Iod dutal 5
Hool lecture 4
Emchilgeenii hool 7

Lecture 1

  • 2.   Эмгэг физиологи нь өвчин эмгэгийн үед хүний биеийн хэвийн үйл ажиллагааг хэрхэн өөрчлөгдөхийг судалдаг шинжлэх ухаан юм. Эмгэг физиологийн шинжлэх ухааныг анагаах ухааны гүн ухаан хэмээн нэрлэдэг.
  • 3. Ерөнхий хэсэг - Өвчин эмгэгийн тухай ерөнхий сургаалууд - өвчний шалтгаан ба нөхцөл судлал /ethiology/ - өвчний эмгэг жам /pathogenesis/ - өвчний явц төгсгөл - эдгэрч илаарших жам зүй /sanogenesis/ тухай ерөнхий ухагдахуун зүй тогтолыг судална. Эсийн гэмтэл, үрэвсэл, халууралт, хавдар, хаван, хэсгийн цусны эргэлтийн хямрал, бодисын солилцооны эмгэг, хүчилтөрөгчийн дутагдал зэрэг аливаа өвчний суурь эмгэг болох ерөнхий эмгэг үйл явцуудыг судлах бөгөөд тэдгээрийн нийтлэг шинж төлөв, шалтгаан, үчир зүйг судална. 
  • 4. Тусгай хэсэг Түгээмэл тохиолддог өвчин эмгэгээр төлөөлүүлэн бүхий л өвчний үүсэл гарал, жам зүй болоод өвчний үе дэх эрхтэн тогтолцооны харилцан хамааралт үйл ажиллагааны өөрчлөлтүүдийг авч судална. Түүнчлэн өвчний үед илрэх дасан зохицох механизм, түүний мөн чанарын талаарх орчин үеийн ойлголтууд туршилт дүгнэлтүүдийг судалдаг. 
  • 6.   Norm хэвийн буюу эрүүл гэсэн ойлголт нь харьцангуй ойлголт юм. Статисткийн дундаж хэмжээ
  • 7.  “Биемахбодь ямар нэг эмгэг өөрчлөлтгүй бөгөөд бүх эрхтэн тогтолцооны үйл ажиллагаа нь гадаад орчинтойгоо зохицон тохирсон байдлыг эрүүл гэнэ.”
  • 8.  “Эрүүл гэдэг бол зөвхөн өвчин эмгэггүй буюу эрхтэн бүрэн бүтэн байхыг хэлэх бус бие бялдар, сэтгэл санаа, нийгэм ахуйн хувьд эсэн мэнд байхыг хэлнэ” гэж тодорхойлжээ.
  • 9.   К.Барнер Хэвийн биш нөхцөл дэх амьдралыг өвчин гэнэ. Р.Вирхов Өвчин гэдэг нь эсийн гэмтэл юм. Хүний бие махбодь эсээс тогтдог буюу эсийн бөөгнөрөл хуримтлал юм. Тиймээс амьдрал эрүүл болон өвчтэй байх, тэрчлэн үхэх ч түүнээс хамаарна гэжээ.
  • 10.  Өвчин гэдэг нь зөвхөн хэсгийн гэмтэл өөрчлөлт төдийгүй бүхэл бүтэн бие махбодь, түүний хамгаалах чадвар, тохируулга, зохицуулга хамрагдан өөрчлөгдөхийг хэлнэ гэжээ.
  • 11.  Эмгэг  Эмгэг  Эмгэг үйл явц байдал урвал
  • 12.  Аль эрхтэн өртөгдөн тэдгээрийн бүтэц үйл ажиллагааны харьцангуй тогтвортой өөрчлөлт бүхий биеийн хамгаалах тогтолцоо, зохицуулагын механизм оролцдог нийлмэл үйл явцыг хэлнэ.
  • 13.  Эмгэг урвал гэдэг нь ямар нэг цочролын хариуд бие махбодиос түргэн зуур хариулж байгаа хэвийн биш урвалыг хэлнэ.  Биеийн урвалж чанар  Хувь хүний өвөрмөц онцлог байдал  Ерөнхий тохируулга  Ерөнхий зохицуулга
  • 15.  Эмгэг үйл явц болон өвчний улмаас хүний бие махбодид тухайлбал аль нэг эрхтэн тогтолцооны бүтэц зүйн харьцангуй тогтвортой байнгын шинжтэй өөрчлөлт бий болохыг эмгэг байдал гэнэ.
  • 16.     Төрөлхийн дутуу хөгжил Гаж хөгжил Эмгэг өвчин бэртэл Гэмтлээс үүдэлтэй биеийн бүтэц зүйн согог
  • 17.   Aitia - /грек үг/ шалтгаан Logos – сургааль, судлал Этиологийн тухай ойлголт нь өвчин үүсгэх хүчин зүйлийн тухай ойлголт бөгөөд ямар нэг өвчин үүсгэж байгаа хүчин зүйлийг шалтгаан, харин тухайн өвчин үүсэхэд нөлөөлж байгаа хүчин зүйлийг нөхцөл хэмээн авч үздэг.
  • 18.  Гадаад шалтгаан:  Дотоод шалтгаан: - Механикийн - Удамших шинж - Химийн биеийн - Физикийн - Галбир төрөх, - Биологийн - Урвалж чанарын - Нийгмийн өөрчлөлт - Сэтгэл санааны
  • 19.  Нөхцөл нь этиологийн хүчин зүйлд эерэг болон сөрөг нөлөө үзүүлнэ. Таатай, таагүй, гадаад, дотоод нөхцөл гэж ангилдаг.
  • 20.      бие махбодийн дотоод шинж төлөв түүний өвчинд өртөмтгий байдал эмзэг мэдрэг байдал хамгаалах чадварын доройтол ужиг эмгэгтэй байх зэрэг хамаарна
  • 21. хоол хүнсний хомсдол, сэтгэл түгшил, мэдрэл сульдалын байдал, оюуны ба биеийн хөдөлмөрийн хэт ачаалал,  нийгэм ахуйн таагүй орчин болон өвчний, ялангуяа мэс засалын дараахь үеийн асаргаа сувилгаа,  анхаарал халамжийн доголдол зэрэг олон хүчин зүйлүүд хамаарна    
  • 22.     удамшилын зөв төлөв, эрүүл чийрэг бие бялдарын өв тэгш хөгжил, хамгаалах тогтолцооны хэвийн бүрдэл, идэвхитэй ажиллагаа зэрэг
  • 23.    нийгэм ахуйн таатай орчин, амьдралын боломж, хангамж, гэр бүл болон хөдөлмөрийн хамт олны хамтач эвсэг уур амьсгал зэрэг
  • 24.  Өвчний шалтгаан нөхцөлийг судалж тогтоосноор хүн амыг эрүүлжүүлэх арга хэмжээ болон өвчин үүсэхээс эрт сэргийлэх, өвчин үүсгэхгүй байх боломжийг бий болгох ач холбогдолтой. Иймээс өвчний этиологийг өвчний шалтгаан ба нөхцөлийн тухай сургаал гэж томъѐолдог.