Modern Database Management 12th Edition Hoffer Solutions Manual

Visit https://testbankfan.com to download the full version and
browse more test banks or solution manuals
Modern Database Management 12th Edition Hoffer
Solutions Manual
_____ Press the link below to begin your download _____
https://testbankfan.com/product/modern-database-
management-12th-edition-hoffer-solutions-manual/
Access testbankfan.com now to download high-quality
test banks or solution manuals

We believe these products will be a great fit for you. Click
the link to download now, or visit testbankfan.com
to discover even more!
Modern Database Management 12th Edition Hoffer Test Bank
https://testbankfan.com/product/modern-database-management-12th-
edition-hoffer-test-bank/
Modern Database Management 10th Edition Hoffer Solutions
Manual
edition-hoffer-solutions-manual/
Modern Database Management 11th Edition Hoffer Solutions
Manual
edition-hoffer-solutions-manual/
Essentials of Marketing Management 1st Edition Marshall
Test Bank
https://testbankfan.com/product/essentials-of-marketing-
management-1st-edition-marshall-test-bank/

Practical Financial Management 7th Edition Lasher
Solutions Manual
https://testbankfan.com/product/practical-financial-management-7th-
edition-lasher-solutions-manual/
Precalculus Essentials 5th Edition Blitzer Test Bank
https://testbankfan.com/product/precalculus-essentials-5th-edition-
blitzer-test-bank/
Operations and Supply Chain Management 9th Edition Russell
Solutions Manual
https://testbankfan.com/product/operations-and-supply-chain-
management-9th-edition-russell-solutions-manual/
Computer Organization and Design RISC-V 1st Edition
Patterson Solutions Manual
https://testbankfan.com/product/computer-organization-and-design-
risc-v-1st-edition-patterson-solutions-manual/
Essentials of Radiographic Physics and Imaging 2nd Edition
Johnston Test Bank
https://testbankfan.com/product/essentials-of-radiographic-physics-
and-imaging-2nd-edition-johnston-test-bank/

On Cooking A Textbook of Culinary Fundamentals 6th Edition
Labensky Test Bank
https://testbankfan.com/product/on-cooking-a-textbook-of-culinary-
fundamentals-6th-edition-labensky-test-bank/

Chapter 6
Copyright © 2016 Pearson Education, Inc.
1
Chapter 6 Introduction to SQL
Chapter Overview
This chapter describes in detail what has become the standard query language for
relational database management systems, SQL. Although SQL is illustrated in this
chapter primarily through a current Oracle version (MySQL and Microsoft Access SQL
are also sometimes displayed), SQL is a widely used language that is available on all
classes of computers and with many different DBMSs.
This chapter introduces SQL and emphasizes the Data Definition Language
(DDL) and Data Manipulation Language (DML) commands. Single table queries are
covered in this chapter, and multiple-table queries are covered in Chapter 7.
Several chapters contain important prerequisite material for this chapter. Chapter
4 introduces the relational model and provides much of the background for this chapter
(including an introduction to the Data Definition Language commands). The discussion
in Chapter 5 on indexes is also important because choosing primary and secondary key
indexes is one of the few, but crucial, internal database design choices for users of
relational systems.
Chapter Objectives
Specific student learning objectives are included at the beginning of the chapter. From an
instructor’s point of view, the objectives of this chapter are to:
1. Explain SQL and show the basic operators so that the student can anticipate the
capabilities of particular SQL-based systems.
2. Provide a historical perspective of the development of SQL and its continuing
development. This perspective illustrates the benefits and risks of adopting a
standard query language.
3. Show that SQL, although a standard and a high-level language, does have some
flaws, and that SQL must evolve to include additional features.
4. Explain and illustrate the power of relational views for simplifying relational
database processing.
5. Illustrate data definition language (DDL) commands for creating tables and views
as well as modifying and dropping tables.
6. Provide examples of single table SQL queries.
7. Provide some examples of the use of functions within SQL queries.
8. Show how to establish referential integrity using SQL.
9. Illustrate the use of the group by and order by clauses.
Key Terms
Base table Data manipulation
language (DML)
Scalar aggregate
Catalog Dynamic view Schema
Data control language (DCL) Materialized view Vector aggregate
Data definition language
(DDL)
Relational DBMS
(RDBMS)
Virtual table

Modern Database Management, Eleventh Edition
2
Classroom Ideas
1. Depending on how you choose to sequence the chapters of this book, you may want
to begin lecturing on this chapter by reviewing normalization principles and
discussing why one might want to implement a fully normalized database. See the
section “Denormalization” in Chapter 5 for background on this topic. The point is to
emphasize the difference between logical and physical database designs.
2. With the variety of SQL implementations now available, we strongly recommend
that you illustrate some SQL system in class and have the students use such a
system. The Pine Valley Furniture case in the text provides a rich context in which to
develop examples that emphasize those aspects of SQL the instructor considers most
important. We have found that students learn SQL best by seeing and doing many
examples and experimentation, so we encourage teaching SQL by example. When
teaching SQL, we often spend about 15 minutes giving an overview of the evolution
of SQL and providing some basic syntax and terminology. Then we spend between
two and six hours in live demonstrations showing simple to complex queries in a
well-designed sequence. In a computer-enabled classroom where an SQL system can
be demonstrated to and used by students, this time can be an effective, interactive
learning experience.
All the SQL queries in this chapter can be found in a Microsoft Access database
available from the publisher; you can show in class how Access SQL varies from
standard SQL, and you can show variations on the queries from this chapter. In
addition, a set of 40 lab exercise queries is available on
www.teradatauniversitynetwork.com for use with the Pine Valley Furniture
Company case. Many of these lab exercises are included already in this text. These
queries are designed to work with a database that is close to, but not exactly, the data
model in Figure 2-22.
3. Because many SQL systems include other modules (report writers, business graphics
routines, screen painters, and so forth), this chapter can be expanded to discuss
fourth-generation languages and systems prototyping. Explain that most packages
include capabilities and development tools that are more than simply a relational
DBMS and query language. If your school has joined the Oracle Academy, it may be
possible to demonstrate additional tools such as SQL Developer and/or
Designer/2000. Additionally, Oracle provides universal and free access to its
Express Edition with a Java-based application development environment which can
easily be used on individually-owned computers.
4. One interesting discussion item is the widespread and continued use of SQL in most
types of administrative systems, regardless of the system type and architecture. SQL
has been one of the most durable components of corporate computing architectures
during the past 20-30 years and it still does not show signs of aging.

Chapter 6
3
5. It should be emphasized that SQL is still fundamentally a programming language for
the professional programmer. That is, SQL is not really a suitable language for end-
user system development. This does not diminish its importance because it achieves
tremendous productivity gains for a professional programming staff and is used
extensively by database administrators. Many of your students are likely to hold
these positions during their careers. Other user interfaces that might permit access to
a relational database (like QBE) are more appropriate for end users.
6. The simplicity of SQL syntax leads some students to become overconfident of their
SQL prowess. It may help to develop some examples to demonstrate that logically
and syntactically correct SQL queries can be constructed that do not accomplish the
intended data manipulation and may be dangerously incorrect. For example, two
tables may be joined using common domains (for instance, positive integers) but
non-common roles (for example, two tables can be joined on equal values of
quantity-on-hand of a product and number of employees in a department). Such
potential problems arise because the relational data model uses implicit relationships,
not explicit ones. Stress the importance of testing a query on a small, tractable set of
data before using it in a production environment.
7. The capabilities and benefits of views are not as obvious to students as you might
expect. First, many relational systems place limitations on operations that may be
performed on views (for example, no or restricted modification). Second, views are
not just the relational term for temporary table or for subschemas (from the network
model); rather, views provide a capability for simpler query writing for casual users.
Finally, views may have negative performance implications compared to temporary,
intermediate tables explicitly created by a prewritten procedure. These points should
be emphasized in lectures or assignments. Consider having students create both a
view and a temporary table (or materialized view) in SQL. In most SQL systems, a
temporary table can be created by the use of a SAVE or KEEP clause at the end of a
query, or one can use a CREATE TABLE command that has a query (rather than
column definitions) as its object. Then, the same query can be run and timed against
both the view and temporary tables. As another alternative, have students derive the
view table as part of the FROM clause of a query. One way to estimate the timing of
each approach, given small data sets, is to use the EXPLAIN command (or similar
command with your RDBMS) on each version of the query to show students how the
query would be processed using each approach.
Answers to Review Questions
Define each of the following key terms:
a. Base table. A table in the relational data model containing inserted raw data
that is likely to correspond to one physical file in secondary storage. The base
table is also referred to as one of the objects—such as the base tables, views,
constraints, and so on—which have been defined for a particular database by a
particular user, who owns the objects in the schema.

4
b. Data definition language. Those commands used to define a database,
including creating, altering, and dropping tables and establishing constraints
c. Data manipulation language. Those commands used to maintain and query a
database, including updating, inserting, modifying, and querying data.
d. Dynamic view. A virtual table that is created dynamically upon request by a
user. It is not a temporary table; instead, its definition is stored in the system
catalog. The contents of the view are materialized as a result of an SQL query
that uses the view.
e. Materialized view. Copies or replicas of data based on SQL queries, in the
same manner that dynamic views are created. However, a materialized view
exists as a table and care must be taken to keep it synchronized with its
associated base tables.
f. Referential integrity constraint. An integrity constraint specifying that the
value or existence of an attribute in one relation depends on the value or
existence of a primary key in the same or another relation. Referential
integrity means that a value in the matching column on the many-side must
correspond to a value in the primary key for some row in the table on the one-
side, or be null.
g. Relational DBMS (RDBMS). A database management system that manages
data as a collection of tables in which all data relationships are represented by
common values (not links) in related tables
h. Schema. A structure that contains descriptions of objects created by a user,
such as base tables, views, constraints, and so on, as part of a database
i. Virtual table. A table constructed automatically as needed by a DBMS.
Virtual tables are not maintained as real data. Sometimes a virtual table is
referred to as a dynamic view.
Match the following terms to the appropriate definitions:
d view
h referential integrity constraint
c dynamic view
i materialized view
j SQL:2011
e null value
k scalar aggregate
a vector aggregate
b catalog
f schema
g host language
Contrast the following terms:
a. Base table; view. A view is a virtual table and is often part of an external
database. In contrast to a defined base table (relation), a view is not
permanently represented in storage. A view definition is stored, and the
contents of the view are calculated each time the view is referenced in a

Chapter 6
5
query. A view may join multiple tables or views together and may contain
derived (or virtual) columns, while base tables cannot. In comparison to a
temporary real table, a view consumes very little storage space. A view is
costly (compared to a dynamic, materialized view), however, because its
contents must be calculated each time that it is requested.
b. Dynamic view; materialized view. Dynamic views are not a temporary table
but are materialized from an SQL query that uses the view definition that is
stored in the system catalog. Materialized views exist as a table and, thus,
must be kept synchronized with their associated base tables.
c. Catalog; schema. Schema is a structure that contains descriptions of objects
created by a user, such as base tables, views, constraints, and so on. These
objects have been defined for a particular database by a particular user, who
owns those objects in the schema. The catalog is a set of schemas, which,
when put together, constitute a description of a database. (If more than one
user has created objects in the database, combining information about all their
schemas will yield information for the entire database.)
History leading up to SQL:2011:
a. To provide direction for the development of RDBMSs, the American National
Standards Institute (ANSI) and the International Organization for
Standardization (IOS) approved a standard for the SQL relational query
language functions and syntax proposed originally by the X3H2 Technical
Committee on Database (Technical Committee X3H2 Database, 1986; ISO,
1987). This standard is often referred to as SQL/86. The 1986 standards have
been extended to include an optional Integrity Enhancement Feature (IEF),
often referred to as SQL/89. The ISO and ANSI committees created SQL-92
(Technical Committee X3H2 Database, 1989; ISO, 1989, 1991), which was a
more extensive expansion of SQL/86. This standard was ratified in late 1992,
and is known as International Standard ISO/IEC 9075:1992, Database
Language SQL.
b. SQL:1999 is a significant extension beyond SQL-92. SQL: 1999 established
Core-level conformance, which must be met before any other level of
conformance can be achieved. Eight additional types of enhanced
conformance have been specified so far, including Active Database, Enhanced
Integrity Management, Enhanced Datetime Facilities, Basic Object Support,
Enhanced Object Support, OLAP Facilities, Persistent Stored Modules, and
Call-Level Interface.
c. SQL:2011 provides many enhancements to SQL:1999 including predefined
data types, type constructors, scalar, and table expressions. Temporal
extensions are an important addition available in SQL:2011. Also included as
part of this standard is SQL/XML.
Temporal extensions in SQL:2011
The temporal extensions in SQL:2011 include mechanisms with which database
designers and various types of users of a relational database can explicitly specify,

6
manipulate, and query phenomena related to data values that change over time.
Temporal extensions are discussed at a more detailed level in Chapter 7.
Describe a relational DBMS (RDBMS), its underlying data model, data storage
structures, and manner of establishing data relationships:
a. A relational DBMS (or RDMBS) is a data management system that
implements a relational data model.
b. Data are stored in a collection of tables, and the data relationships are
represented by common values, not links.
c. The relational data model assumes that a table is a logical construct rather
than a physical construct, so a table need not correspond to a physical file of
contiguous records. The same data model may have many different possible
physical implementation structures. The storage of the database is dependent
on both the hardware and software environment. It is usually the concern of
the system administrator.
d. The power of the RDBMS is realized through relationships existing between
tables. These relationships are established by including a common column(s)
in each table where a relationship is needed.
Six potential benefits of achieving a widely accepted SQL standard:
a. Reduced training costs. Training in an organization can concentrate on SQL,
and a large labor pool of IS professionals trained in a common language
reduces retraining when hiring new employees.
b. Productivity. IS professionals can learn SQL thoroughly and become
proficient with it from continued use, the organization can afford to invest in
tools to help IS professionals become more productive, and programmers can
more quickly maintain existing programs because they are familiar with the
language in which programs are written.
c. Application portability. Applications can be moved from machine to machine
when each machine uses SQL. Further, it is economical for the computer
software industry to develop off-the-shelf application software when there is a
standard language.
d. Application longevity. A standard language tends to remain so for a long time,
so there will be little pressure to rewrite old applications. Rather, applications
will simply be updated as the standard language is enhanced or new versions
of DBMSs are introduced.
e. Reduced dependence on a single vendor. When a nonproprietary language is
used, it is easier to use different vendors for the DBMS, training and
educational services, application software, and consulting assistance. Further,
the market for such vendors will be more competitive, which may lower
prices and improve service.
f. Cross-system communication. Different DBMSs and application programs can
more easily communicate and cooperate in managing data and processing user
programs.

Chapter 6
7
The components and structure of a typical SQL environment:
The SQL environment includes an instance of an SQL DBMS along with
accessible databases and associated users and programs. Each database is
included in a catalog and has a schema that describes the database objects.
Information contained in the catalog is maintained by the DBMS itself, rather
than by the users of the DBMS.
Distinguish among data definition commands, data manipulation commands, and
data control commands:
a. The data definition language (DDL) commands of SQL are used to define a
database, including its creation and the creation of its tables, indexes, and
views. Referential integrity is also established through DDL commands.
CREATE/DROP DICTIONARY, CREATE/DROP TABLE, ALTER
TABLE, CREATE/DROP INDEX, CREATE/DROP VIEW are examples of
DDL commands.
b. The data manipulation (DML) commands of SQL are used to load, update,
and query the database through the use of the SELECT command. (START
TRANSACTION, COMMIT WORK, ROLLBACK WORK, INSERT,
UPDATE, and DELETE are examples of DML commands.)
c. Data control language (DCL) commands are used to establish user access to
the database through the GRANT, ADD USER, and REVOKE commands.
Establishing referential integrity using an SQL:1999 compliant database and the
differences among the ON UPDATE RESTRICT, ON UPDATE CASCADE, and
ON UPDATE SET NULL clauses, and results of declaring ON DELETE
CASCADE:
a. The SQL REFERENCES clause is used to establish referential integrity and
prevents a foreign key value from being added if it is not already a valid value
in the referenced primary key column.
b. The ON UPDATE RESTRICT clause allows a row to be deleted in a parent
table only if no record in the child table references the primary key value to be
deleted in the parent table. The ON UPDATE CASCADE clause will cause a
change in a primary key value of a parent table to be passed through and
update the foreign key value in the related child table. The ON UPDATE SET
NULL option allows the update on the parent table, but changes the involved
foreign key value in the child table to NULL. Using the SET NULL option
would result in losing the connection between the parent and child tables, not
a desired effect.
c. With DELETE CASCADE, removing the primary key value in the parent
table also removes all associated records from the child table.

8
Reasons to create a view using SQL and how a view can be used to reinforce data
security:
a. Views may simplify query commands, provide valuable data security, and
enhance programming productivity for a database.
b. Tables and columns that are not included in a view will not be obvious to the
user of the view. Restricting access to a view with GRANT and REVOKE
statements (security statements) adds a further layer of security. It should not
be regarded as the primary security layer.
Update limitations on data changes when referencing data through a view:
In general, update operations to data in a view are permitted as long as the update
is unambiguous in terms of data modification in the base table. However, when
the CREATE VIEW statement contains any of the following situations, that view
may not be updated directly.
a. The SELECT clause includes the keyword DISTINCT.
b. The SELECT clause contains expressions, including derived columns,
aggregates, statistical functions, and so forth.
c. The FROM clause, a subquery, or a UNION clause references more than one
table.
d. The FROM clause or a subquery references another view, which is not
updateable.
e. The CREATE VIEW command contains an ORDER BY, GROUP BY, or
HAVING clause.
Saving reprogramming (application maintenance) effort by using views:
When more than one program uses a view on the same base table, changes in all
the applications that relate to this particular base table will require only re-
creation of the view (outside the applications themselves). Views require
considerable run-time computer processing because the virtual table of a view is
recreated each time the view is referenced. Therefore, referencing a base table
through a view rather than directly can add considerable time to query processing,
depending on the query. This additional operational cost must be balanced against
the potential application maintenance savings from a view. A view also simplifies
query writing because queries written against the view refer to only one (virtual)
table, rather than several base tables.
Factors to be considered in deciding whether to create a key index for a table in
SQL:
a. A key index on one column or a concatenation of columns enables rapid
access to the rows of a table in a sequence or randomly by key value.
b. Choosing to index primary and/or secondary keys may increase the speed of
row selection, table joining, and row ordering.
c. Dropping indexes will increase the speed of table updating.

Chapter 6
9
Qualifying the ownership of a table in SQL:
Placing the ID of the owner prior to the table name and attribute name indicates
ownership of a table. For example, if the user with the User_ID of ORTEGA
owns the CUSTOMER_T table, that ownership would be indicated as
ORTEGA.CUSTOMER_T. In order for one user to be allowed to use a table in
the database owned by another user, the non-owner user must be granted
authorization to use it, usually by the database administrator.
Changing attribute order and column heading labels in a result table:
a. Attributes are displayed in columns in the sequence in which they are listed in
the SELECT list unless the SELECT list is *, in which case all attributes from
the referenced tables are displayed in the sequence in which they are defined.
b. Use AS to specify column heading labels, e.g., SELECT CUST.
CustomerName AS NAME will result in a column heading label NAME
instead of CustomerName.
COUNT, COUNT DISTINCT, and COUNT(*) in SQL and the results generated
when using these:
a. COUNT tallies only those rows that contain a value; it ignores all null values.
b. COUNT DISTINCT does not return a count on all values; it only tallies once
if more than one row has equal values.
c. COUNT (*) counts all rows regardless of whether any of the rows contain null
values.
d. If we never use NULL values, COUNT and COUNT(*) will return the same
results. If our table includes no duplicates in the considered attribute values,
COUNT and COUNT DISTINCT will have the same meaning.
Evaluation order for the Boolean operators (AND, OR, NOT) in an SQL
command; getting the operators to work in the order that you want:
a. If multiple Boolean operators are used in an SQL statement, NOT is evaluated
first, then AND, then OR.
b. With the use of parentheses around statements using standard mathematical
notation, a set of statements may be given a user-chosen specific order of
evaluation.
Limitations on attributes that can be selected when an SQL statement contains
GROUP BY:
Only those columns that have a single value for each group can be included.
HAVING clause usage:
The HAVING clause is useful when you need to select results based upon
qualifications on an aggregation, such as a characteristic of a group. For example,

10
if we have a table with transactional sales data for salespeople, we may want to
sum up the total sales for a given period of time (an aggregate). We may then
want to produce a list of only salespeople who sold more than a certain amount,
say $1,000. This can be done using the HAVING clause.
IN operator usage:
The IN operator is used in conjunction with the WHERE clause. A set of valid
selections for the IN operator within parentheses follows the operator [e.g., IN
('WA', 'CA')]. The OR operator can be used to perform the same operation as the
IN operator. For example, if part of our WHERE clause is State IN ('MA', 'NH'),
this could be substituted with State = 'MA' OR State = 'NH'.
Determining the order in which the rows appear in the SQL query response set
The ORDER BY clause can be added to an SQL query to determine the order in
which the rows appear in the final response set.
SQL as a set-oriented language
SQL is considered a set-oriented language because it processes sections (or sets)
of table data that meet certain criteria (e.g., products that are desks or tables, for
instance) with other sections (or sets) of table data that meet other criteria (e.g.,
products having a standard price above $300). SQL will “grab” the data that
meets the criteria, hold it in a temporary work area(s), then using logical UNION
and INTERSECTION commands find the “result set” that meets all criteria
specified by the SQL statements. A set-oriented language, like SQL, is presented
in contrast to a record-oriented language (such as C, Java, and COBOL) that must
process one record/row of a table at a time.
LIKE keyword usage:
CREATE TABLE LIKE is a quick way to clone a table.
Identity column definition and usage:
The identity column creates a numeric sequence. For example, if we create the
following table:
CREATE TABLE Test1_T
(ID SMALLINT IDENTITY(5,2),…)
then the first record added to Test1_T table will have 5 as its value for the ID
column. Subsequent record IDs will be incremented by 2.
This is beneficial because it allows a way to automatically generate a unique
number, such as an ID. Please note that this does not work in Oracle; IDENTITY
is a SQL Server specific command.

Chapter 6
11
Merge keyword usage:
Prior to SQL:2006 and SQL:2008, one had to use both insert and update to update
and merge data into a table. The Merge command allows one to do this in a single
step. A common use for this would be updating master table from a transaction
table where one might want to update records or create new records in the master
table based upon what was done in the transaction table. Let’s take a look at an
example: Suppose that we have an item table and a shipment table. The Item table
contains all of the items and the Shipment table contains items received by the
company.
Item Table
ItemNo Description Quantity
on Hand
342 MacBook Pro 10
345 Lenovo PC 55
346 4GB Memory 100
347 500GB HD 6
Shipment Table
ItemNo Description Quantity
Received
342 MacBook Pro 1
345 Lenovo PC 5
347 500GB HD 3
352 1TB External Drive 4
Notice that there is one additional item in the Shipment table. Now, let’s write the
merge statement to update the Item table. If the record exists in Item, then we will
add to the quantity on hand. If it does not, then we will add the record.
MERGE INTO Item_T AS ITM
USING (SELECT ItemNo, Description, QuantityReceived FROM
Shipment_T) AS SH
ON (ITM.ItemNo = SH.ItemNo)
WHEN MATCHED THEN UPDATE
SET QuantityOnHand = ITM.QuantityOnHand +
SH.QuantityReceived
WHEN NOT MATCHED THEN INSERT
(ItemNo, Description, QuantityOnHand)
VALUES (SH.ItemNo, SH.Description,
SH.QuantityReceived);

12
SQL clause processing order:
In a SELECT statement, the processing of clauses follows the order shown in
Figure 6-10, and reproduced below:
 the FROM clause is evaluated first (sources of data)
 then:
WHERE (criteria to be met, if stated), and/or
GROUP BY (organizes rows according to values in stated column(s)),
and
HAVING (finds groups meeting criteria), and
 then SELECT (particular columns to show/display), and
 then ORDER BY (sorts rows in result table).
SQL clause & derived table creation:
A derived table can be defined in the FROM clause of an SQL statement.
ORDER BY clause & sort order:
In an ORDER BY clause, the columns to be sorted can be referred to by: (1)
column name from the actual table referenced in the FROM clause, or (2) column
position in the SELECT clause list.
CHECK clause usage:
In a CREATE TABLE command, the CHECK clause allows for validation rules
for values to be inserted into the database, such as only allowing the Product_T
table to have rows of products that meet a checklist of certain ProductFinish
values (e.g., such as Cherry, Natural Ash, White Ash, Red Oak, Natural Oak, and
Walnut). In a CREATE VIEW command, the WITH CHECK OPTION ensures
that data entered into the database through a View meets the specifications stated
in the WITH CHECK OPTION element of the View definition. For example,
when a View is created with a criterion (or criteria) specification (e.g., all
products with price > $300) and the WITH CHECK OPTION enabled, any SQL
UPDATE or INSERT commands against the View that would violate the criterion
of Price needing to be $300 or more would be rejected.
ALTER command usage:
The ALTER command may be used to add new columns, change existing
columns (name, data type, length, constraints, and default values), delete columns,
add constraints, and delete constraints of a Table. The ALTER command may not
be used with Views, nor can the ALTER command change the order of columns
within a Table.

Chapter 6
13
Difference between the WHERE and HAVING clauses in an SQL query
This difference is relevant for aggregate queries using GROUP BY because that is
the context in which HAVING is used. WHERE clause limits the number of rows
that will be considered in the processing specified in the SQL query, whereas
HAVING is used to limit output rows (summarized groups) based on criteria that
apply to aggregate function values. For example, let’s assume that we have
products and product lines in a simple database, and we want to know the average
product price by product line but limit the results to a) only to those products that
cost more than $1,000 and b) to those product lines where the average price is
higher than $10,000. The following query achieves that:
SELECT ProdLineNbr, AVG(ProdPrice)
FROM Product
WHERE ProdPrice > 1000
GROUP BY ProdLineNbr
HAVING AVG(ProdPrice) > 10000;
In this case, WHERE limits the query to consider only those Products that cost
more than $1,000 and HAVING limits the output to those Product lines that have
an average ProdPrice greater than $10,000.
Usage of both WHERE and HAVING clauses?
Yes, a query may use both the WHERE and HAVING clauses. The WHERE
clause would restrict which rows are included for processing by the query. The
HAVING clause (used in conjunction with a GROUP BY clause) determines
which summarized groups are included in the result set.
Answers to Problems and Exercises
Note to Instructor: The solutions that include SQL statements are not intended
as the definitive answer to the questions, but as possible solutions. Instructors and
students will approach the problems using different SQL capabilities, achieving
results that are also correct.
Solutions are presented with SQL syntax that should work in most Oracle
installations (unless noted otherwise; for example, some examples follow the MS
Access syntax). Solutions may need to be modified for a particular Oracle
installation or if you are using a different relational database management system
(e.g., Teradata) to illustrate the use of SQL commands. The solutions in this
chapter and the following chapter use the naming conventions for tables,
relations, attributes/columns, and views as shown in the textbook chapters,
although Oracle SQL is not Upper/Lower case sensitive except when querying
metadata (e.g., table names).

14
Database descriptions:
Note: A particular SQL system may restrict the length of column names or may
not permit embedded spaces in names. The following answer may not be
acceptable to the SQL system you use; please modify the grammar accordingly.
CREATE TABLE Student
(StudentID NUMBER NOT NULL,
StudentName VARCHAR2(25),
CONSTRAINT Student_PK PRIMARY KEY (StudentID));
CREATE TABLE Faculty
(FacultyID NUMBER NOT NULL,
FacultyName VARCHAR2(25),
CONSTRAINT Faculty_PK PRIMARY KEY (FacultyID));
CREATE TABLE Course
(CourseID CHAR(8) NOT NULL,
CourseName VARCHAR2(15),
CONSTRAINT Course_PK PRIMARY KEY
(CourseID));
CREATE TABLE Section
(SectionNo NUMBER NOT NULL,
Semester CHAR(7) NOT NULL,
CourseID CHAR(8),
CONSTRAINT Section_PK PRIMARY KEY(SectionNo),
CONSTRAINT Section_FK FOREIGN KEY (CourseID)
REFERENCES Course (CourseID));
CREATE TABLE Qualified
(FacultyID NUMBER NOT NULL,
CourseID CHAR(8) NOT NULL,
DateQualified DATE,
CONSTRAINT IsQualified_PK PRIMARY KEY
(FacultyID, CourseID),
CONSTRAINT QualifiedFaculty_FK FOREIGN
KEY (FacultyID) REFERENCES Faculty
(FacultyID),
CONSTRAINT QualifiedCourse_FK FOREIGN KEY
(CourseID) REFERENCES Course (CourseID));
CREATE TABLE Registration
(StudentID NUMBER NOT NULL,
SectionNo NUMBER NOT NULL,
CONSTRAINT IsRegistered_PK PRIMARY KEY
(StudentID, SectionNo),

Chapter 6
15
CONSTRAINT StudentIsRegistered_FK
FOREIGN KEY(StudentID)
REFERENCES Student(StudentID),
CONSTRAINT CourseIsRegistered_FK
FOREIGN KEY (SectionNo)
REFERENCES
Section(SectionNo));
Normalization status of the database
In its current form, the data is fully normalized. The question referred to an older
form of the database.
Creating a view
CREATE VIEW Student_V AS
SELECT StudentID, StudentName FROM Student_T;
Referential integrity & SQL clause usage in DDL
See the SECTION_FK constraint in the DDL for the SECTION table in Problem
and Exercise 6-34 above.
SQL Definition commands
a.
ALTER TABLE Student_T
ADD Class VARCHAR2(5);
b.
DROP TABLE Registration_T;
c.
ALTER TABLE Faculty_T
MODIFY FacultyName VARCHAR2(40);
Note: CHANGE instead of MODIFY also usually works.
SQL commands: INSERT, DELETE, UPDATE
a.
INSERT INTO Student_T (StudentID, StudentName)
VALUES (65798, 'Lopez');
INSERT INTO Student_T VALUES (65798, 'Lopez');
b.

16
DELETE FROM Student_T WHERE StudentID = 65798;
c.
UPDATE Course_T
SET CourseName = 'Introduction to Relational Databases'
WHERE CourseID = 'ISM 4212';
SQL queries
a.
SELECT StudentID, StudentName
FROM Student_T
WHERE StudentID < 50000;
b.
SELECT FacultyName
FROM Faculty_T
WHERE FacultyID = 4756;
c.
SELECT MIN(SectionID)
FROM Registration_T
WHERE Semester = 'I-2016';
SQL queries
a.
SELECT COUNT(*)
FROM Registration_T
WHERE Section = 2714
AND Semester = 'I-2015';
b.
SELECT FacultyID,CourseID,DateQualified
FROM Qualified_T
WHERE DateQualified >= '01-JAN-2008';
SQL queries
a. We assume all the question wishes in the result set are the Student IDs. The
Database course is ISM 4212, which is Section 2714 in the Registration_T
table, and the Networking course is ISM 4930, which is Section 2715 in the
Registration_T table:
SELECT StudentID,COUNT(*)
FROM Registration_T

Chapter 6
17
WHERE SectionNo IN (2714,2715)
GROUP BY StudentID
HAVING COUNT(*) > 1;
b. In answering this question, we assume we are not interested in seeing those
instructors who can teach neither course, but rather only those who can teach
one but not the other course. To find those instructors who cannot teach either
course requires SQL capabilities introduced in Chapter 7:
SELECT FacultyID,COUNT(*)
FROM Qualified_T
WHERE CourseID IN ('ISM 3113', 'ISM 3112')
GROUP BY InstructorID
HAVING COUNT(*) = 1;
c. Using Chapter 6 SQL tools, a user could use two single table queries over the
SECTION table and then manually inspect the results to find the courses that
are taught in first semester but not in the second semester. This manual
inspection solution works moderately well when there are few rows in the
tables. Another possible manual solution is to list all the courses sorted by
CourseID and Semester from the SECTION table, and then manually inspect
the entries to find those with only first semester offerings. Again, this
approach works moderately well if there are few rows in the tables.
Using some Chapter 7 tools, the following query could be used to find the
requested information from the database:
SELECT CourseID, Semester
FROM Section_T
WHERE Semester = 'I-2015'
AND CourseID NOT IN
(SELECT CourseID FROM SECTION Where Semester = 'II-2015');
SQL queries
a.
SELECT DISTINCT CourseID
FROM Section_T;
b.
SELECT StudentName
FROM Student_T
ORDER BY StudentName;
c.
SELECT SectionNo,Semester,StudentID

18
FROM Registration_T
WHERE Semester = 'I-2015'
ORDER BY SectionNo,Semester,StudentID;
d.
SELECT CourseID,CourseName
FROM Course_T
ORDER BY CourseID ASC;
SQL queries
a.
SELECT SectionNo
FROM Section_T
WHERE CourseID = 'ISM 3113' AND
Semester = 'I-2015';
b.
SELECT CourseID, CourseName
FROM Course_T
WHERE CourseName LIKE 'Data%';
c.
SELECT FacultyID
FROM Qualified_T
WHERE CourseID IN ('ISM 3112', 'ISM 3113')
GROUP BY FacultyID
HAVING COUNT(CourseID)>1;
d.
SELECT FacultyID
FROM Qualified_T
WHERE CourseID IN ('ISM 3112', 'ISM 3113') AND
DateQualified > '31-DEC-2005'
GROUP BY FacultyID
HAVING COUNT(CourseID)>1;
e.
This query requires the missing Assignment table and use of data from multiple
tables
SELECT FacultyID
FROM Assignment_T
WHERE Semester = 'II-2015' AND
SectionNo IN (
SELECT SectionNo
FROM Section_T
WHERE CourseID = 'ISM 4212');

Chapter 6
19
Problems 10-15 are based on Figure 6-12, Adult Literacy situation
a. Query: How many tutors have status of Temp Stop?
SELECT COUNT(TutorID) AS NUMTSTOP
FROM Tutor
WHERE Status = 'Temp Stop';
b. Query: Which tutors are active?
SELECT TutorID
FROM Tutor
WHERE Status = 'Active';
SQL queries
a. Query: What is the average Read score for all students?
SELECT AVG(Read)
FROM Student;
b. Query: What are the minimum and maximum Read scores?
SELECT MIN(Read), MAX(Read)
FROM Student;
Query: List the IDs of the tutors who are currently tutoring more than one
student.
SELECT TutorID
FROM MatchHistory
GROUP BY TutorID
HAVING COUNT(StudentID)>1;
Query: What are TutorIDs for tutors who have not yet tutored anyone?
Using Chapter 6 tools, a user could formulate two single table queries over the
database and then manually inspect the query results to find the required
information. For instance, a query over the TUTOR table will provide TutorIDs
of all Tutors and a query of DISTINCT TutorIDs from the MATCH_HISTORY
table will provide a listing of all currently matched Tutors. By manual inspection
of these two query result lists, one can find the “missing” TutorIDs from the
MATCH_HISTORY table. For a database such as this one, with a small number

20
of rows, a user could still find the information easily. As tables grow in size, such
a multiple step manual inspection process becomes less feasible as a practical
matter.
Using Chapter 7 tools, the following query could be used to get the information:
SELECT TutorID
FROM Tutor
WHERE TutorID NOT IN
(SELECT TutorID FROM MATCH_HISTORY);
Query: How many students are matched with someone in first five months of
year?
SELECT COUNT(StudentID)
FROM Match_History
WHERE StartDate BETWEEN '01-JAN-2015' AND '31-MAY-2015';
Query: Which student has highest Read score?
SELECT Read, StudentID
FROM Student
ORDER BY Read DESC;
Note to Instructor: For 6-51 and 6-53, be sure the student realizes that a null
value in ENDDATE means that a student is still studying in the program and
should be included in the calculation. This is a good opportunity for the student to
discover that a calculated field can be quite useful where null values can be
expected. You may want to emphasize that this query will not update the base
table and these null values will remain until a student leaves the program.
This answer is shown in MS ACCESS SQL and uses the NZ function, which is
not covered in the text, to deal with the null dates. If no date is entered as an end
date in the dialog box, today’s date is inserted automatically for null values. As
the NZ function is used here, it will return the number of days the student has
studied into the calculated field.
Query: How long had each student studied in the adult literacy program?
SELECT StudentID, StartDate, EndDate,
DateDiff(“d”,[StartDate],NZ([EndDate], NZ
[Enter date for blank records], Date()))) AS
TotalDays
FROM Match_History;

Another Random Scribd Document
with Unrelated Content

Modern Database Management 12th Edition Hoffer Solutions Manual

ACHTSTE HOOFDSTUK.
»Hoe, niemand hier die mij tegemoet komt?” vroeg de koningin, toen zij
genaderd was aan den voet van den porphieren trap, die leidde naar de
voorzaal, waardoor men de feestzaal binnentrad. Zij zag verstoord de
kamerdienaren aan, die haar begeleidden, en herhaalde, terwijl zij de kleine
hand tot een vuist balde: »Ik kom, en vind hier niemand!”
Dit ‘niemand’ had in dit geval eene bijzondere beteekenis, want op den met
marmerplaten belegden vloer van de groote ruimte, die rondom door
zuilengangen was omgeven, waarboven de sterrenhemel als een dak was
uitgespannen en waarheen de koningin wees met hare hand, stonden meer
dan honderd Macedonische lijfwachten, in den rijksten wapendos, en even
zoovele aanzienlijke hofbeambten, die de titels droegen van vaders,
broeders, verwanten, vrienden en bijzondere vrienden des konings. Deze
allen ontvingen hunne gebiedster met een veelstemmig: »heil!” maar
Kleopatra scheen niemand hunner een blik waardig te achten. Deze menigte
was in haar oog nog minder dan de lucht, die wij moeten inademen om te
leven; zij was voor haar als de lastige rook, als dwarrelend stof, waarvoor
wij gaarne uit den weg zouden gaan, doch dat de wandelaar zich toch
getroosten moet, om verder te komen.
De koningin had verwacht, dat de weinige gasten, die zij en haar broeder
Euergetes zich voor dit gastmaal hadden uitgekozen, haar aan de trappen
zouden welkom heeten, dat zij haar, die zich hoog verheven in haar
schelpvormigen draagstoel eene godin gelijk achtte, naar omlaag zouden
zien zweven. Zij had zich reeds verheugd op de bewondering van den door
dit schouwspel getroffen Romein, en op de vleierij van den Korinthiër
Lysias. Thans was het meest indrukwekkend oogenblik in de rol, die zij
dezen avond dacht te spelen, onopgemerkt voorbijgegaan, en de gedachte
kwam bij haar op zich weder terug te laten dragen naar haar dak, om eerst,
wanneer zij zeker kon zijn van de aanwezigheid der gasten, hen nog
eenmaal tegemoet te zweven. Maar meer nog dan al het andere, zelfs meer

dan smart en berouw, vreesde zij den schijn van zich belachelijk te maken.
Zij liet derhalve de dragers bevelen stil te staan, en terwijl de overste
dergenen, die de gasten moesten binnenleiden, zijne waardigheid
vergetende, op een draf wegvloog, om haar gemaal hare nadering te
melden, gaf zij de voornaamsten der rijksgrooten een wenk, ten einde met
koele vriendelijkheid eenige genadige woorden tot hen te richten. Doch
slechts weinige, want weldra vlogen de deuren van thyia-hout, waarmede
de eigenlijke feestzaal gesloten was, open, en de koning trad met zijne
vrienden Kleopatra tegemoet.
»Hoe konden wij u zoo vroeg verwachten!” riep Philometor zijne gemalin
toe.
»Is het dan inderdaad nog vroeg?” vraagde de vorstin, »of verras ik u
alleen, omdat gij vergeten hebt mij op te wachten?”
»Hoe onbillijk zijt gij!” hernam de koning. »Gij moest toch weten dat gij,
hoe vroeg gij ook moogt verschijnen, naar mijn wensch altijd te laat komt.”
»En naar onze wenschen,” zeide de Korinthiër Lysias, »noch te vroeg, noch
te laat, maar ter juister tijd, evenals het geluk, de overwinning en de
genezing.”
»De genezing, die eene ziekte onderstelt?” vroeg Kleopatra, en er kwam
weder vuur en opgewektheid in hare glinsterende oogen.
»Ik begrijp Lysias volkomen,” zeide Publius, voor den Korinthiër het woord
opvattende, »want ik ben eens op het veld van Mars met mijn paard
gevallen, moest weken lang op mijne legerstede blijven liggen, en weet bij
ervaring dat er geen zaliger gewaarwording is, dan wanneer men herstelt en
de verloren krachten voelt terugkeeren. Hij heeft dus willen zeggen, dat
men zich in uwe nabijheid bijzonder wel moet gevoelen.”
»Veelmeer,” dus liet Lysias hier dadelijk op volgen, »schijnt onze koningin
mij toe de genezing zelve te zijn, daar wij ons, zoolang zij in ons midden
werd gemist, krank gevoelden en smachtten van heimwee. Uwe nadering,

Kleopatra, is de krachtigste artsenij en geeft ons de verlorene gezondheid
weder!”
Kleopatra boog bevallig en als tot dank met haren veeren waaier, en draaide
daarbij snel het handvatsel, opdat de daarop bevestigde diamanten helder
zouden schitteren. Daarop wendde zij zich tot de beide vrienden en zeide:
»Uwe vriendelijke woorden zijn wel gemeend, en staan in verhouding tot
elkander als twee steenen in een kleinood gevat, waarvan de een fonkelt,
omdat hij kunstig werd geslepen en aan alles wat licht geeft vele
spiegelvlakken aanbiedt, maar de ander omdat hij echt is en zijn eigen vuur
bezit. Het echte en het ware zijn éen; de Egyptenaars hebben ook voor
beide maar éen woord, en uwe vriendelijke toespraak, mijn Scipio—maar ik
mag u wel Publius noemen, niet waar?—uwe vriendelijke toespraak,
Publius, schijnt mij meer waar te zijn, dan die van uw scherpzinnigen
vriend, wiens woorden voor ijdeler ooren dan de mijne berekend zijn. Ik bid
u, reik mij thans uwe hand!”
De schelp waarin zij gezeten was werd nedergelaten, en door Publius en
haar gemaal ondersteund, steeg de koningin uit en begaf zich met hare
gasten naar de feestzaal.
Zoodra het voorhangsel achter haar gesloten was en Kleopatra zacht eenige
woorden met den koning had gewisseld, richtte zij zich weder tot den
Romein, wien de eunuuch Eulaeus inmiddels op zijde was getreden, en
sprak: »Gij komt uit Athene, Publius, doch gij schijnt daar de lessen over de
logica niet bijzonder trouw gevolgd te hebben. Hoe is het anders mogelijk
dat gij, die de gezondheid voor het hoogste goed houdt en die zooeven
verklaardet u nergens zoo wel te gevoelen als in mijne nabijheid, dat gij mij
na den optocht, geheel tegen onze afspraak, zoo snel verlaten kondt? Mag
ik vragen welke bezigheden...”
»Onze edele vriend,” antwoordde de eunuuch met een diepe buiging,
zonder de koningin te laten uitspreken, schijnt een bijzonder welgevallen
gevonden te hebben in de gebaarde kluizenaars van Serapis en bij hen zijne
Atheensche studiën te willen voltooien.”

»Daaraan heeft hij goed gedaan,” hernam Kleopatra, »want van hen kon hij
leeren, zijne aandacht te vestigen op dat derde gedeelte van het leven,
waarvan men in Athene het minst spreekt, op de toekomst, bedoel ik—”
»Deze behoort aan de goden,” gaf de Romein ten antwoord. »Zij komt
vroeg genoeg, en daarover heb ik ook met den kluizenaar niet gesproken.
Eulaeus mag wel weten, dat integendeel alles, wat ik van den zonderlingen
man in het Serapeum vernam, op verledene dingen betrekking heeft.”
»Maar hoe is het mogelijk,” vroeg de eunuuch op zijn beurt, »dat iemand,
wien eene Kleopatra aanbood haar gezelschap te schenken, zoo lang aan
iets anders dacht, dan aan de heerlijkheid van het tegenwoordige?”
»Gij hebt volkomen gelijk,” antwoordde Publius haastig, »dat gij voor het
tegenwoordige in de bres springt, en liever niet om uw verleden denkt.”
»Dat verleden was rijk aan zorg en moeite,” antwoordde de eunuuch met
groote zelfbeheersching, »gelijk mijne vorstin wel weet door hare
vorstelijke moeder, en uit eigene ervaring. Zij zal mij ook weten te
beschermen tegen den onverdienden haat, waarmede machtige vijanden mij
schijnen te willen vervolgen. Veroorloof mij, koningin, dat ik eerst laat aan
den maaltijd verschijn. Deze edele heer liet mij uren lang in het Serapeum
wachten, en de plannen aangaande de nieuwe gebouwen in den Isistempel
van Philae moeten nog heden in orde worden gebracht, om morgen vroeg in
den raad uw hoogen gemaal en zijn verheven broeder Euergetes...”
»Gij zijt verontschuldigd,” zeide Kleopatra, hem in de rede vallende.
Nadat Eulaeus zich verwijderd had, kwam de koningin dichter bij Publius
en zeide: »Gij zijt boos op dezen misschien niet aangenamen, maar in elk
geval bruikbaren en verdienstelijken man. Mag ik vragen, of alleen zijn
persoon u afstoot, dan of er daadzaken zijn, die uwen afkeer, en als ik wel
heb gezien, uwe bitter vijandelijke gezindheid tegen hem hebben gewekt?”
»Beide,” antwoordde Publius. »Ik vermoedde van den aanvang in dezen
eunuuch niets goeds te zullen vinden, en weet thans dat, als ik mij in hem
bedrogen heb, dit in zijn voordeel is geweest. Tegen morgen vraag ik u een

uurtje gehoor; dan wil ik u een en ander omtrent hem mededeelen, dat niet
past op dezen avond, die aan de vreugde is gewijd, want het betreft treurige
dingen, die afkeer wekken. Gij behoeft niet nieuwsgierig te zijn, want het
zijn zaken die tot het verledene behooren, en u noch mij aangaan.”
Dit onderhoud werd afgebroken door den opperhofmeester en den schenker,
die allen aan tafel noodigden, en weldra was het koninklijk echtpaar met
zijne gasten aangelegen.
In het middelmatig groot vertrek, waarin Ptolemaeus Philometor het liefst
met weinige uitverkorene vrienden placht feest te vieren, paarde zich
Oostersche pracht aan de schoonheid van Grieksche vormen. Evenals de
groote receptiezaal en de mannenzaal, waarin de gasten van den koning
zich verzamelden, met zijne twintig deuren en hooge porfierzuilen, ontving
het zijn licht van boven, want alleen de vensterlooze wanden en sierlijke
albasten zuilen met hunne Korinthische akantus-kapiteelen droegen eene
smalle overdekking, de middenruimte was echter onbedekt. Thans, nu het
vertrek rondom door honderden lampen werd verlicht, was over deze wijde
opening, waardoor het bij dag beschenen werd door den helderen
zonneglans, een van gouddraad gevlochten en met halve manen en sterren
van blinkend bergkristal versierd net, klein van mazen, uitgespreid om de
vleermuizen en nachtvlinders, die op het licht komen toevliegen, af te
weren.
Ook de eetzaal des konings was bijna daghelder verlicht, en wel door
talrijke veelarmige luchters, die door lieflijke kindergestalten van marmer
en metaal werden gedragen. Elke voeg van de mozaïkschilderij op den
vloer, welke de komst van Hercules op den Olympus, den maaltijd der
goden en de verbazing van den overbluften held over de pracht van het
hemelsche drinkgelag voorstelde, was duidelijk te onderkennen, en honderd
vlammen spiegelden zich langs de wanden in het gepolijste gele marmer uit
de groeven van Hippo Rhegium. Daar hadden bekwame kunstenaars van
kostbare steenen, als lazuursteen, malachiet, kwarts, bloedjaspis, achaat en
chalcedon, allerlei afbeeldingen ingelegd van vruchten,
muziekinstrumenten en groepen van geschoten wild. Op de pijlers zag men
de maskers der muzen van het blijspel en van het treurspel, fakkels,

thyrsusstaven met wijnranken en klimop omwonden en Pansfluiten. Deze
laatste ornamenten waren van gedreven goud en zilver, met half-
edelsteenen bezet, en lagen op den marmeren ondergrond, als de metalen
knoppen van lederen schilden, of het rijke beslag op de scheede van een
zwaard. Langs de friesen zagen de gasten eene schoone voorstelling in
relief van een Dionysos-optocht, dien de beeldhouwer Brayxis voor
Ptolemaeus Soter gemodelleerd en in elpenbeen en goud uitgevoerd had.
Al wat het oog in dit vertrek boeide was schoon en kostbaar, en droeg
vooral een vroolijk karakter voordat Kleopatra den troon beklom. Doch zij
had, even als in hare woonvertrekken, zoo ook hier de borstbeelden der
groote Helleensche wijsgeeren en dichters, van Thales uit Miletus tot Strato,
die het toeval op den troon der godheid plaatste, van Hesiodus tot
Kallimachus, op marmeren voetstukken doen plaatsen, en het masker van
de tragische muze doen plaatsen naast dat der komische. Want aan haar
tafel, placht zij te zeggen, wenschte zij niemand te zien, wien een degelijk
en ernstig gesprek niet hooger genot kon schenken, dan spijs, drank en
gelach.
In plaats van gelijk andere vrouwen op een stoel, of aan het voeteinde van
het rustbed van haar gemaal, in zittende houding, het gastmaal bij te wonen,
lag zij op haar eigen rustbed, waarachter de borstbeelden stonden van de
dichteres Sappho en van Aspasia, de vriendin van Pericles. Zij matigde zich
als een recht aan voor eene wijsgeer, en zoo al niet voor eene dichteres, dan
toch voor iemand die de dichtkunst en de muziek wist te waardeeren,
gehouden te worden. Waarom zou zij niet liever aanliggen, dan zitten, daar
zij toch wist hoe voordeelig hare figuur uitkwam, als zij zich schilderachtig
op het kussen uitstrekte, en het hoofd steunde met den arm, die op de
leuning van hare legerstede rustte, een arm, die juist wel niet schoon was te
noemen, doch waaraan altijd de edelste gewrochten van de Alexandrijnsche
kunst in het graveeren van edelgesteenten en het bewerken van goud, te
zien waren.
Doch zij koos de liggende houding vooral om der wille harer voeten, want
geene vrouw in geheel Griekenland en Egypte bezat kleiner en fijner
gevormde dan zij. Daarom waren ook hare sandalen zóo gesneden, dat zij,

als zij stond of liep, alleen de voetzolen bedekten, maar de sierlijke blanke
teenen met de rooskleurige nagels en de zoo fijn gevormde enkels onbedekt
lieten. Bij een gastmaal legde zij, even als de mannen, haar schoeisel geheel
af, om hare voeten eerst te verbergen maar dadelijk weder te vertoonen,
wanneer zij begreep dat de striemen, die de riemen der sandalen in haar
teeder vel achter lieten, geheel verdwenen waren.
De eunuuch Eulaeus was een bovenmatig bewonderaar van deze voeten,
niet gelijk hij voorgaf, om der wille harer schoonheid, maar omdat hij, als
de koningin met hare teenen speelde, raden kon wat er in haar omging,
wanneer hij dit niet kon opmaken uit haar stem en hare oogen, die bijzonder
geoefend waren in de kunst van veinzen.
Negen, in den vorm van een hoefijzer geordende rustbedden, drie aan drie,
met leuningen van ebbenhout en kussens van dof olijfgroen brokaat, waarin
fijne bloemen van goud en zilver geweven, of als met een lichte hand
gestrooid waren, noodigden de gasten uit zich neder te vlijen.
De koningin fluisterde schouderophalend met den kamerheer, naar het
scheen niet zeer aangenaam verrast, over hetgeen zij vernam, en deze wees
nu ieder der genoodigden in het bijzonder zijn plaats aan. De koningin nam
plaats op het rustbed rechts van de achterste groep, haar gemaal bezette dat
ter linkerzijde, terwijl de sopha tusschen hen beiden open bleef voor
Euergetes, den broeder van het vorstelijk echtpaar. Een der drie
aanligbedden, die zich met een rechten hoek aansloten bij die der
vorstelijke familie, werd Publius aangewezen, en wel dat naast de koningin.
Tegenover hem lag de Korinthiër Lysias, aan de zijde des konings. Naast
hem bleven twee bedden over, terwijl de dappere en verstandige Hiërax, de
vriend en trouwe dienaar van Euergetes, eene plaats vond aan de zijde van
den Romein.
Terwijl de dienaren het vertrek met rozenbladeren bestrooiden, welriekende
wateren sprengden en kleine zilveren tafeltjes met stevige bladen van edel
roodbruin en witgevlekt porfier, naast de ligplaats van elken gast
nederzetten, richtte de koning zich tot zijne gasten met een vriendelijken
groet, zich verontschuldigende, dat zij zoo weinig in aantal waren.

»Eulaeus,” zeide hij, »heeft ons moeten verlaten om dringende bezigheden,
en onze koninklijke broeder zit zeker nog met Aristarchus, die met hem uit
Alexandrië gekomen is, achter de boeken. Doch hij heeft stellig beloofd te
zullen komen.”
»Hoe kleiner dit gezelschap is,” zeide Lysias met eene diepe buiging, »des
te eervoller is het bij eene keus tot het getal uwer uitverkorenen te
behooren.”
»Ik meende reeds uit de goeden de besten genoodigd te hebben,” zeide de
koningin; »maar de weinige vrienden, die ik hier wilde zien, schijnt mijn
broeder Euergetes nog te veel geweest te zijn. Want hij, die in de woning
van een ander bevelen geeft, alsof het zijne eigene was, heeft den
kamerheer verboden onze geleerde vrienden te noodigen, waaronder
Agatharchides, de voortreffelijke leermeester van mij en mijn broeder, dien
gij kent, alsmede onze joodsche vrienden, die gisteren aan ons gastmaal
deelnamen, en die ik op de lijst had gezet. Ik heb er vrede mede, want ik
houd van het getal der muzen, en wellicht wilde hij u, Publius, eene eer
bewijzen, want wij zijn hier op Romeinsche wijze bijeen. Ter eere van u, en
niet van hem, zullen wij heden geen muziek hebben; gij zeidet immers dat
muziek bij een gastmaal u niet bijzonder aangenaam was. Euergetes speelt
zelf voortreffelijk op de harp. Overigens is het goed dat hij, gelijk altijd,
eerst laat komt, want overmorgen is het zijn geboortedag, en dien wil hij
hier bij ons en niet in Alexandrië vieren. Ook de priesterlijke gezanten, die
in Bruchium vergaderd zijn, zullen hier te Memphis komen, om hem geluk
te wenschen. Wij moeten dus iets voorbereiden dat schitterend zal zijn. Nu
zijt gij wel geen vriend van Eulaeus, Publius, doch hij is het bekwaamst
voor zulke dingen, en ik hoop dat hij weldra terug zal keeren, om mij
goeden raad te geven.”
»Des morgens zullen wij een grooten optocht doen plaats hebben,” zeide de
koning. »Euergetes is een liefhebber van praalvertooningen, en ik wil hem
gaarne toonen, hoezeer zijn bezoek ons verheugd heeft.”
De vriendelijke trekken van den koning namen bij deze, uit den grond van
zijn hart gesprokene woorden, eene bijzonder innemende uitdrukking aan.

Zijne gemalin zeide echter op bedenkelijken toon: »Ja, als wij in Alexandrië
waren! Maar hier onder al dat Egyptische volk—.”

NEGENDE HOOFDSTUK.
De laatste woorden van de koningin werden afgebroken door een
schaterend gelach, dat door de marmeren wanden van het feestvertrek werd
teruggekaatst. Eerst verschrikte zij, maar zij begon vriendelijk te
glimlachen, toen zij haren broeder Euergetes herkende, die, den kamerheer
op zijde dringende, op de gasten toetrad vergezeld van een Griek, die ouder
was dan hij.
»Bij alle bewoners van den Olympus en al dat gespuis van goden en vee,
dat de tempels aan den Nijl bevolkt,” riep de pas aangekomene, terwijl hij
nog altijd zoo luid lachte, dat zijne vleezige wangen en zijn buitengewoon
sterk jeugdig lichaam beefde en schudde. »Bij uwe schoone kleine voeten,
Kleopatra, die zich zoo gemakkelijk laten verbergen, en die men toch altijd
moet zien; bij al uwe zachtaardige deugden, Philometor, ik geloof dat gij
beproeven wilt den grooten Philadelphus of onzen Syrischen oom
Antiochus te overtreffen, en een optocht zonder weerga zult doen houden,
en wel te mijner eer! Braaf zoo! Ik zal zelf deelnemen aan die wonderlijke
vertooning, en met mijn dikke lichaam een Eros voorstellen, met boog en
pijlkoker. Eene Ethiopische vrouw moet dan voor mijne moeder Aphrodite
spelen. Zij zal er prachtig uitzien, als zij met hare zwartachtige huid uit het
witte zeeschuim opstijgt. En wat zoudt ge denken van een Pallas met kort
kroeshaar, van Gratiën met breede Ethiopische platvoeten, en van een
Egyptenaar met een kaal geschoren kop, die terwijl de zon zich in zijn
gladden schedel spiegelt, Phoebus Apollo kan voorstellen?”
Onder deze woorden wierp de twintigjarige reus zich op het ledige rustbed
neder tusschen zijne zuster en zijn broeder. Nadat de laatste hem den naam
van den Romein had genoemd, en hij dezen niet zonder waardigheid
begroet had, riep Euergetes een der jonge Macedonische edelen, die de
gasten als schenker bediende, tot zich, liet zijn beker een- en andermaal, ja
ten derde maal vullen, dronk dien telkens snel en zonder ophouden ledig, en
zeide dan hardop, terwijl hij beide handen door zijne verwarde blonde haren

haalde, zoodat ze hoog boven zijn grooten schedel en breed voorhoofd
uitstaken: »Ik moet inhalen, wat gij mij vóor zijt. Nog een beker,
Diokleides!”
»Wildeman!” zeide Kleopatra vermanend, terwijl zij hem half in scherts,
half in ernst met den vinger dreigde. »Wat ziet ge er uit!”
»Als Silenus, doch zonder bokspooten,” antwoordde Euergetes. »Geef me
een spiegel, Diokleides! Gij hebt de blikken der koningin maar te volgen,
om er een te vinden.—Juist, daar is het ding.—Waarachtig, het beeld, dat
het mij toont, bevalt mij niet slecht. Ik zie daar een schedel, waarop behalve
de twee kronen van Egypte, nog wel een derde plaats zou kunnen vinden,
een die zooveel hersens bevat, dat men daarmede de koppen van vier
koningen tot aan den rand zou kunnen vullen. Ik zie twee haviksoogen, die
altijd scherp zien, zelfs al is hun gebieder dronken, en die voor niets te
vreezen hebben, behalve dat het vleesch op deze vroolijke wangen, als het
zoo blijft voortgroeien, eindelijk hun licht betimmeren zal, evenals eene
drachme, die men in de spleet van een boom heeft gestoken, door het
aanwassend hout wordt ingesloten, of als een luik, dat wordt toegeschoven,
het venster bedekt. Die kerel daar in den spiegel verwurgt met deze handen
en armen, als ’t moet, een volwassen nijlpaard. De keten, die dezen hals
versieren zal, moet dubbel zoo lang zijn als die, welke een wel doorvoed
Egyptisch opperpriester gewoon is te dragen. Ik zie in dezen spiegel een
man, die uit een kolossaal stuk deeg en uit een vettere vastere stof is
gebakken, dan andere lieden. En als dat fijne beeld daar op die blanke
oppervlakte een doorzichtig kleed draagt, wat kunt gij, Kleopatra, daar
tegen hebben? De Ptolemaeën in Alexandrië moeten voor den invoerhandel
zorgen; dat heeft de groote zoon van Lagos reeds ingezien, en wat zou er
worden van den handel met Kos, wanneer ik den fijnsten bombyx niet
kocht, daar gij, koningin, hen die daarin handelen niets te verdienen geeft,
en gij u, als eene Vestaalsche maagd, in een gewaad van tapijtengoed hult.
—Komaan, eene krans op mijn hoofd, en nog eene tweede, en nieuwe wijn
in den beker! Op het welzijn van Rome, en op het uwe, Publius Cornelius
Scipio, en, mijn Aristarchus, op onze laatste kritische onderstelling, op het
fijn denken en het flink drinken!”

»Op flink denken en fijn drinken,” antwoordde hij, die alzoo werd
toegesproken, haastig, terwijl hij den beker ophief en dien langzaam naar
zijn langen, schoon gevormden en zacht gewelfden neus en aan zijne dunne
lippen bracht.
»Oho, Aristarchus!” riep Euergetes, terwijl hij zijn breed voorhoofd fronste.
»Gij bevalt mij beter, als gij de woorden uwer dichters en schrijvers zift,
dan als gij de toosten van een drinkenden koning kritiseert. ‘Fijn drinken’ is
‘slurpen’, en dat slurpen bij kleine teugen laat ik voor de roerdompen en
ander gevogelte over, dat t’huis hoort in het riet. Gij verstaat mij, hoop ik?
In het riet, hetzij dit al of niet tot schrijfstift is versneden.”
»Onder fijn drinken,” gaf de groote criticus doodbedaard, terwijl hij met
zijne smalle hand het zachte grijze haar van zijn hoog voorhoofd wegstreek,
den jongen koning ten antwoord; »onder fijn drinken versta ik het drinken
van uitgelezen wijn. En hebt gij ooit iets fijners geproefd, dan dit
druivensap van Anthylla, dat uw verheven broeder ons doet schenken? Uw
dronk, zooals die door mij is omgekeerd, prijst u als een flink denker en
tegelijk den milden gever van dezen kostelijken drank.”
»Goed gevonden,” riep Kleopatra, in de handen klappende. »Ziet gij,
Publius, hier hebt gij eene proeve van de rapheid eener Alexandrijnsche
tong.”
»Ja,” viel Euergetes in, »als men met syllaben te velde kon trekken even als
met speren, dan zouden die heeren van het Museum in de Alexander-stad,
met hun Aristarchus aan het hoofd, de verbondene legers van Rome en
Karthago in een paar uren tot rede brengen.”
»Wij zijn echter niet in den krijg, maar aan een vreedzaam drinkgelag,”
zeide de koning vriendelijk, om vrede te bewaren. »Gij hebt intusschen ons
geheim afgeluisterd, Euergetes, en den draak gestoken met mijne trouwe
Egyptenaars, in wier plaats ik gaarne blanke Grieken zou stellen, wanneer
Alexandrië mij nog toebehoorde en niet u. Toch zal het op uw feest niet
ontbreken aan een waardigen optocht.”

»Schept gij dan waarlijk nog vermaak in zulk een vervelenden
ganzenmarsch?” vroeg Euergetes, en rekte zich op zijn rustbed uit, terwijl
hij de handen gevouwen tegen zijn achterhoofd hield. »Liever gewen ik mij
aan dat fijne drinken van Aristarchus, dan dat ik uren lang toeschouwer
moet zijn van deze ijdele praalvertooning. Alleen onder twee voorwaarden
verklaar ik mij bereid, mij stil te zullen houden, en bovendien mij minstens
een halven dag geduldig te willen vervelen, gelijk een aap in de kooi;
vooreerst wanneer het onzen Romeinschen gastvriend Publius Cornelius
Scipio genoegen doet zulk een schouwspel te zien, dat echter, sedert onze
oom Antiochus ons uitplunderde en wij, broeders, Egypte onder ons
verdeeld hebben, in de verste verte niet vergeleken kan worden met de
triumftochten der Romeinsche overwinnaars; of, ten anderen, als ge mij
toestaat in persoon aan den optocht deel te nemen.”
»Wat mij aangaat, o koning,” zeide Publius, »behoeven er geene feestelijke
optochten gehouden te worden, althans niet zulke, waarbij ik gedwongen
ben toeschouwer te zijn.”
»Ik schep nog altijd vermaak in zulke optochten,” zeide Kleopatra’s
gemaal, Philometor. »Ik wordt het niet moede, zulke goed geordende
groepen en het gewoel der vroolijke menigte te zien.”
»En ik,” zeide Kleopatra, gloei en huiver daarbij van aandoening, en
menigmaal komen mij tranen in de oogen, wanneer het volk luid jubelt.
Eene groote verscheidenheid, die tot éen geheel samenwerkt, maakt altijd
een even machtigen indruk. Eén druppel, éen zandkorrel, éen bouwsteen
zijn op zichzelf onbeduidende dingen, maar hoe hartverheffend is het,
wanneer millioenen van deze zich vereenigen tot een zee, een zandwoestijn,
eene pyramide! Iemand die alleen jubelt heeft veel van een gek, die uit het
dolhuis is weggeloopen, maar wanneer duizenden menschen samen jubelen,
wordt ook een koud gemoed geweldig aangegrepen. Hoe kan u, Publius
Scipio, wiens wil krachtig ontwikkeld schijnt te zijn, een schouwspel koud
laten, waarbij zulk een groote menschenmassa door één wil schijnt bezield
te zijn?”

»Kan er dan,” vroeg de Romein, »bij dit volksgejuich inderdaad sprake zijn
van een zelfstandigen wil? Juist bij zulk eene voorstelling wordt ieder een
werktuigelijk naäper en naprater van anderen. Ik voor mij verkies mijn weg
zelf te vinden, en mij van niets afhankelijk te maken dan van de wetten en
plichten, die de staat, waartoe ik behoor, mij oplegt.”
»Maar ik,” zeide Euergetes, »heb die optochten van kindsbeen steeds van
de beste plaats gezien, en daarvoor straft mij nu het noodlot met
onverschilligheid voor deze en dergelijke vertooningen, terwijl de arme
stumpers, die alleen de neuzen, de haren of de ruggen te zien krijgen van
hen die medewerken, zich steeds opnieuw aan dat spektakel vergapen. Op
Publius Scipio behoef ik, zooals gij gehoord hebt, geen acht te slaan, hoe
gaarne ik het anders ook deed. Wat zoudt gij er wel van zeggen, Kleopatra,
als ik eens in persoon aan mijn optocht—, ik zeg mijnen, want hij wordt te
mijner eer gehouden,—deelnam? Dat was dan eerst eens iets nieuws, en
bovendien iets vermakelijks.”
»Meer nieuw en vermakelijk dan passend, zou ik denken,” antwoordde
Kleopatra norsch.
»Maar dat moest u juist genoegen doen,” hernam Euergetes lachend, »want
behalve uw broeder ben ik ook nog uw mededinger, en zoo iemand ziet men
liever dalen dan stijgen.”
»Daar is niets wat u recht geeft tot zulke woorden,” viel de koning in, en de
toon van zijn zachte stem gaf duidelijk te verstaan, dat hij het gesprokene
betreurde, en zulke dingen niet hooren wilde. »Wij hebben u lief,” ging hij
voort, »wij gunnen u uwe bezitting naast de onze, en verzoeken u dringend
zelfs in scherts zulk eene taal niet te voeren, opdat al het verledene vergeten
blijve.”
»En bovendien,” voegde Kleopatra er bij, »dat gij uw waardigheid als
koning en uw naam als geleerde niet zult bezoedelen door kluchten te
vertoonen.”
»Schoolmeesteres! Weet gij dan wat ik van zins was? Ik wilde als
Alcibiades verschijnen, met een gevolg van fluitspeelsters, in gezelschap

van Aristarchus, die voor Socrates zou moeten spelen. Men vertelt mij
immers altijd, dat Alcibiades en ik—in vele opzichten, zeggen zij die het
oprecht meenen: in alle opzichten, beweren hoffelijker vrienden—op elkaar
gelijken.”
Publius nam bij deze woorden het vormlooze in het doorzichtig kleed
gehulde lichaam van den jongen koninklijken woesteling met scherpe
blikken op, en daar hem hierbij voor den geest stond, een heerlijk
standbeeld van den lieveling der Atheners, dat hij aan den Ilissus had
gezien, zweefde er een spottend lachje om zijne lippen.
Dit laatste bleef voor Euergetes niet verborgen, en het krenkte hem, daar hij
niets liever zag, dan dat men hem met den neef van Pericles vergeleek.
Doch hij onderdrukte zijn toorn, want Publius Cornelius Scipio was de
naaste bloedverwant der meest invloedrijke mannen aan den Tiber, en al
bezat hij zelf koninklijke macht, zoo stond toch Rome boven hem gelijk de
wil der godheid.
Kleopatra bespeurde wat er in haar broeder omging, en om hem de
gelegenheid tot antwoorden te ontnemen en zijn gedachten af te leiden,
zeide zij vroolijk: »Zoo willen wij dan den optocht laten varen en aan iets
anders denken, om uw geboortedag te vieren. Gij, Lysias, moet in zulke
dingen ervaren zijn, want Publius vertelde mij, dat gij alle vertooningen in
Korinthe regelt. Wat zullen wij dan doen, om Euergetes en ons een vroolijk
feest te bereiden?”
De Korinthiër staarde een oogenblik in zijn beker, schoof dien langzaam
heen en weer op het marmeren blad van het tafeltje aan zijne zijde, tusschen
oesterpasteien en frissche asperges, en zeide eindelijk met een blik, die
hoop op aller bijval uitdrukte:
»Bij den grooten optocht, die onder Ptolemaeus Philadelphus plaats had, en
waarvan Agatharchides mij gisteren de beschrijving van Kallixenus, een
ooggetuige, te lezen gaf, werden allerlei voorstellingen uit het leven der
goden aan het volk te aanschouwen gegeven. Laten wij in dit heerlijk paleis
blijven, en zelven de schoone groepen weergeven, die de groote kunstenaars

der oudheid geschilderd of afgebeeld hebben. Wij moeten daartoe echter
minder bekende kiezen.”
»Uitnemend!” riep Kleopatra, in levendige verrukking. »Op wien gelijkt
mijn kolossale broeder meer dan op Heracles, en wel op den zoon van
Alcmene, zooals Lysippus dien opgevat en gebeeldhouwd heeft. Laten wij
dus het leven van Heracles voorstellen, naar de beroemde modellen, en aan
Euergetes de rol van den heros overlaten.”
»Dien neem ik op mij,” zeide de jonge koning terstond, terwijl hij de
enorme spieren op zijn borst en zijne armen betastte. En gij moogt mij er
wel zeer dankbaar voor zijn, dat ik dit doe, want die slangenwurger miste
het beste, en Lysippus heeft hem niet zonder voordacht afgebeeld met een
kleinen kop op het kolossale lichaam. Doch ik zal er niets tegen inbrengen.”
»Wanneer ik Omphale voorstel, wilt gij dan aan mijne voeten zitten?” vroeg
Kleopatra.
»Wie zou zich niet gaarne aan zulke voetjes nederzetten?” hernam
Euergetes. »Kiezen wij nu terstond nog iets anders uit den grooten
voorraad, die voorhanden is. Maar met Lysias waarschuw ik voor hetgeen
algemeen bekend is.”
»Er zijn alledaagschheden, zoowel voor het oog als voor het oor,” zeide
Kleopatra, »maar wat algemeen als goed wordt erkend, pleegt ook het
schoonste te zijn.”
»Veroorloof mij,” hervatte Lysias, »u op een marmeren beeldhouwwerk
opmerkzaam te maken, dat zeer verheven is uitgevoerd. Het is oud en
schoon, en toch geloof ik, aan weinigen uwer bekend. Het bevindt zich bij
de bron van mijn ouderlijk huis te Korinthe, en werd reeds eeuwen geleden
door een groot Peloponnesisch kunstenaar gewrocht. Publius was verrukt,
toen hij dit werk zag, en het is ook onbeschrijfelijk heerlijk. Het geeft op
voortreffelijke wijze de echtverbintenis te aanschouwen van Herakles met
Hebe, van den onder de goden opgenomen Heros met de eeuwige jeugd.—
Zoudt gij u, o koning, door Pallas Athene en door uwe moeder Alcmene ter
bruiloft met Hebe willen doen geleiden?”

»Waarom niet?” vroeg Euergetes; »maar die Hebe moet schoon zijn. Daar is
echter éen bezwaar. Hoe krijgen wij de bron uit uws vaders huis tegen
morgen of overmorgen hier? Men kan zulk een groep niet schikken uit het
hoofd, zonder het origineel. En al vertelt men ook, dat het standbeeld van
Serapis van Sinope naar Alexandrië is gevlogen, en al zijn er ook
toovenaars te Memphis....”
»Die hebben wij niet noodig,” zeide Publius, den koning in de rede
vallende. »Terwijl ik als gast vertoefde in het ouderlijk huis van mijn
vriend, dat, vergun mij dit op te merken, prachtiger is dan de oude
koningsburcht van Gyges te Sardes, liet ik naar het kostelijk beeldwerk
steenen snijden, bestemd tot huwelijksgeschenken voor mijne zuster. Deze
zijn bijzonder goed gelukt en liggen in mijne tent.”
»Hebt gij eene zuster?” vroeg de koningin, terwijl zij zich boog naar den
Romein. »Gij zult mij van haar een en ander moeten vertellen.”
»Zij is een meisje als alle andere,” antwoordde Publius vóor zich ziende,
want het stuitte hem tegen de borst, in gezelschap van een Euergetes over
zijne zuster te spreken.
»Gij zijt onbillijk, gelijk alle broeders,” zeide Kleopatra met een glimlach,
»en ik moet meer van haar hooren, want”—en bij deze woorden fluisterde
zij zacht, terwijl zij Publius veelbeteekenend aanzag—»alles wat u aangaat,
heeft waarde voor mij.”
Gedurende het gesprek hadden Ptolemaeus en zijn broeder zich tot den
Korinthiër gericht met vragen over het huwelijk van Herakles met Hebe, en
alle dischgenooten hoorden met opmerkzaamheid naar Lysias, toen hij
zeide: »Dit schoone kunstwerk stelt eigenlijk geen bruiloft voor, maar het
oogenblik waarop de bruidegom zijne bruid in de armen wordt gevoerd.
»De heros, getooid met de leeuwenhuid en met de knots op zijn schouder,
gaat, geleid door Pallas Athene, die bij dit werk des vredes de lans ter aarde
gebogen houdt en den helm in de hand draagt, en vergezeld door zijne
moeder Alcmene, den optocht der bruid te gemoet. Deze wordt geopend
door niemand minder dan Apollo zelf, die het huwelijkslied zingt onder het

bespelen van zijne luit. Naast hem treedt zijne zuster Artemis gevolgd door
de moeder der bruid, begeleid door Hermes, den bode der goden, als gezant
van Zeus.
»Dan komt de hoofdgroep, die tot de schoonste werken der Grieksche kunst
behoort, welke ik ken. Hebe gaat den bruidegom te gemoet, zachtkens
voortgetrokken door Aphrodite, de godin der liefde. Maar Peitho, de godin
der overreding, legt de hand op den arm der bruid, dringt haar ongemerkt
naar voren, en keert haar aangezicht af, want wat gezegd moest worden
heeft zij gezegd, en zij lacht in stilte. Hebe toch heeft haar oor niet gesloten
voor hare stem, en wie eens naar Peitho geluisterd heeft, moet doen wat zij
wil.”
»En Hebe?” vroeg Kleopatra.
»Zij slaat de oogen neder en houdt den arm, waarop de hand van Peitho
rust, met eene afwerende beweging van de vingers, op welker toppen een
pas geplukt roosje zweeft, in de hoogte, als wilde zij zeggen: ‘Ach laat mij
toch met vrede; ik ben bang voor dien man’; als wilde zij vragen: ‘Zou het
niet beter zijn als ik bleef wat ik ben, en uwe lokstem niet volgde noch
Aphrodite’s drang?’ Deze Hebe is verrukkelijk, en gij, koningin, moet haar
voorstellen!”
»Ik?” vroeg Kleopatra. »Maar gij zeidet, dat zij de oogen nederslaat.”
»Dat doet zij uit maagdelijke schuchterheid, haar gang moet zijn als die van
eene schroomvallige maagd. Haar lang gewaad valt in rechte plooien op
hare voeten neder, terwijl Peitho het hare schalks, en zich in ’t geheim
verheugende over hare nieuwe overwinning, met duim en wijsvinger in de
hoogte houdt. Ook de figuur van Peitho zou u bijzonder goed passen.”
»Ik denk dat ik Peitho zal voorstellen,” viel de koningin den Korinthiër in
de rede. »Hebe is eene knop, eene nog niet geheel ontloken bloem, maar ik
ben moeder, en vlei mij bovendien ook een weinig wijsgeer te zijn....”
»En,” viel Aristarchus in, »gij kunt met recht zeggen, dat gij, bij alle
aanlokkelijkheid der jeugd, eigenschappen bezit, die bij Peitho passen, de

godin, die niet alleen de harten maar ook de geesten weet te betooveren.
Evenals rozen, zoo zijn ook jonge meisjes verrukkelijk om te zien, doch wie
niet alleen de fraaie kleur liefheeft, maar ook den geur en daarmede bedoel
ik verkwikking, opwekking en verrijking des geestes—die wende zich tot
den reeds ontsloten bloemknop, evenals de rozenkweekers aan het meer
Moeris alleen de knoppen van hunne pleegkinderen tot spoedig
verwelkende ruikers en kransen samenwinden, maar deze niet gebruiken
kunnen om fijne geurige olie daaruit te bereiden. Voor dit doel hebben zij de
bloem noodig in vollen bloei. Stel gij Peitho voor, koningin; de godin zelve
mag trotsch zijn op zulk eene plaatsvervangster!”
»Moge zij,” sprak Kleopatra, »even trotsch zijn als ik gelukkig ben, nu ik
zulke woorden mag hooren uit den mond van Aristarchus! Het blijft dus
afgesproken, ik zal Peitho zijn. Mijne speelgenoote Zoë mag Artemis
voorstellen, en hare ernstige zuster Pallas Athene. Voor de moeder kunnen
wij over vele oude matronen beschikken. De oudste dochter van den
intendant schijnt mij voor de rol van Aphrodite het meest geschikt te zijn;
zij is wonderschoon.”
»Is zij ook dom?” vroeg Euergetes. »Dat behoort bij die eeuwig lachende
Cyprische godin.”
»Dom genoeg, denk ik, voor dit doel,” hernam Kleopatra met een lach.
»Doch hoe komen wij aan eene Hebe, gelijk gij, Lysias, haar beschreven
hebt? Het dochtertje van den Arabarch1 Ahmes is een lieftallig kind.”
»Maar zij is bruin, zoo donkerkleurig als deze voortreffelijke wijn, en
bovendien te zeer eene echte Egyptische,” zeide de opperschenker, die het
toezicht had over de jonge Macedonische bedienden, terwijl hij zich diep
boog en met alle bescheidenheid de aandacht vestigde op zijne eigene
zestienjarige dochter. Maar tegen dit meisje had de koningin aan te voeren,
dat zij veel grooter was dan zijzelve, die toch naast Hebe moest staan en de
hand op haren arm leggen.
Andere meisjes werden weder op andere gronden afgewezen, en reeds sloeg
Euergetes voor eene postduif naar Alexandrië te zenden, ten einde van daar

1
een schoon Helleensch kind met een sneldravend vierspan te laten komen
naar Memphis, waar de donkere Egyptische goden en menschen beter
gedijen dan de Grieksche, toen Lysias uitriep:
»Ik heb heden het meisje gezien, dat wij noodig hebben; eene Hebe, als had
zij de marmeren groep in mijns vaders huis verlaten, en als had een god
haar beweging, kleur en levenswarmte geschonken. Zij is schuchter, blank
en blozend, en van uwe grootte, koningin. Als gij het mij toestaat, zal ik u
nader zeggen wie zij is, maar eerst ga ik naar onze tent, om de gesneden
steenen met de afbeelding van onzen marmergroep te halen.”
»Gij zult ze vinden in het elpenbeenen kistje op den bodem van mijn
kleederkist,” zeide Publius. »Hier hebt gij den sleutel.”
»Haast u,” riep de koningin, »want wij allen zijn benieuwd, waar gij hier in
Memphis uwe blanke, blozende en schuchtere Hebe ontdekt hebt.”
Het hoofd van den nomos Arabia, toen een deel van Egypte.

TIENDE HOOFDSTUK.
Sedert Lysias het koningspaar en de gasten verlaten had, was er een uur
verloopen. De bekers waren dikwijls gevuld en geledigd. De eunuuch
Eulaeus was verschenen om aan het gastmaal deel te nemen, en het gesprek
was geheel van karakter veranderd, want het was niet langer eene en
dezelfde aangelegenheid, die alle aanwezigen bezighield. De beide
koningen onderhielden zich met Aristarchus over de in Griekenland
verstrooide handschriften van oudere dichters en werken van geleerden, en
de beste wijze om zich óf de origineelen óf nauwkeurige afschriften voor de
bibliotheek van het museum te verschaffen. Hiërax vertelde den eunuuch
van het laatste Dionysos-feest en de opvoeringen van de nieuwste blijspelen
te Alexandrië, en Eulaeus was verstandig genoeg om den schijn aan te
nemen, alsof hij met beide ooren luisterde, en brak zijn verhaal dikwijls af
door verstandige vragen, die onmiddellijk op het gesprokene betrekking
hadden.
Toch was zijne opmerkzaamheid uitsluitend op de koningin gericht, die zich
geheel van den Romein Publius had meester gemaakt, en hem op zachten
toon verhaalde, hoe hare tegenwoordige levenswijze hare krachten
verteerde, hoe hare tegenwoordige omgeving haar hart onbevredigd liet en
zij vol geestdrift was voor Rome en mannelijke kracht. Daarbij gloeiden
hare wangen en vonkelden hare oogen, want hoe grooter haar aandeel was
in het gesprek, des te aangenamer werd zij bezig gehouden, zoo zij meende.
Publius, die alles behalve spraakzaam was, brak hare mededeelingen maar
zelden af, alleen voegde hij, als het te pas kwam, een vleiend woord er
tusschen. Hij toch dacht aan den raad dien de kluizenaar hem gegeven had,
en wenschte Kleopatra voor zich te winnen.
Niettegenstaande hij een fijn gehoor had, verstond de eunuuch slechts
weinig van hun fluisterend gesprek, want de verbazende stem van koning
Euergetes klonk boven de gesprekken van alle overigen uit. Doch Eulaeus

verstond de kunst fragmentarische volzinnen in zijn geest snel te verbinden,
en althans in het algemeen den zin te vatten van hetgeen zij zeiden.
De koningin liet den wijn bijna onaangeroerd, maar zij wist bij
drinkgelagen zich door hare eigene woorden op te winden. Op dit
oogenblik, juist terwijl hare broeders en Aristarchus met elkander in eene
levendige woordenwisseling gewikkeld waren, hief zij haren beker op,
roerde dien even met de lippen aan, en reikte hem daarop aan Publius toe,
terwijl zij zijn beker greep.
De jonge Romein wist, wat deze haastige behandeling te beteekenen had.
Zoo verwisselde ook in zijn vaderland eene door Amor getroffene vrouw
met haren geliefde den beker, of den appel, waarin zij met hare witte tanden
had gebeten.
Evenals een wandelaar, die zorgeloos zijn weg vervolgt, terwijl hij naar
maan en sterren ziet, totdat hij opeens den diepen donkeren afgrond
bemerkt, die aan zijne voeten gaapt, zoo gevoelde Publius eene koude
rilling door al zijne leden. Als een bliksemstraal schoot door zijne ziel de
gedachte aan zijne moeder en herinnerde hij zich, hoe zij hem had
gewaarschuwd voor de verleidelijke listen der Egyptische vrouwen, en
inzonderheid voor eene vrouw, die hem thans niet als eene koningin aanzag,
maar met onstuimig verlangen en vrees. Hoe gaarne had hij de oogen
neergeslagen en den beker onaangeroerd gelaten! Maar haar oog hield het
zijne als met strikken en banden gevangen en het scheen den
onverschrokken zoon van zulk een dapper volk een al te vermetel waagstuk
den beker af te wijzen. En hoe zou hij er ook den moed toe gehad hebben,
de hoogste gunst te vergelden met eene beleediging, die geene vrouw, en
allerminst eene Kleopatra, ooit kon vergeven?
Inderdaad, menigeen heeft zijn levensgeluk verspeeld en velerlei zonden
zijn bedreven, omdat de gunst eener vrouw voor elken man een vereerend
geschenk is dat hem vleit, ook al wordt het hem aangeboden door
onwaardige handen, aangeboden door eene die hij niet liefheeft. Vleierij is
echter een sleutel tot het hart, en wanneer dit laatste slechts half daarvoor

geopend is, laat zich altijd de stem van den verleider hooren, die spreekt:
»Door eene afwijzing zoudt gij krenken.”
Dergelijke overwegingen waren het, die snel de ziel van den opgewonden
Romein doorkruisten, toen hij den beker der koningin aanvatte, en met zijne
lippen beroerde op dezelfde plaats, waar de hare dien hadden aangeraakt.
Terwijl hij vervolgens den bokaal ledigde, gevoelde hij plotseling een
afkeer bij zich opkomen van die spraakzame, rijk getooide levendige vrouw
daar naast hem, die hem hare liefde opdrong, waarom hij niet gebedeld had.
Daar stond hem op eens het beeld van de arme kruikdraagster volkomen
duidelijk voor den geest, en hij zag Klea voor zich, zooals zij trotsch hem
afwijzende, zijne blikken met opzet vermijdende, inderdaad meer op eene
koningin geleek, dan deze vorstin met haar diadeem aan zijne zijde.
Kleopatra verheugde zich over zijn lang en langzaam drinken, want zij
meende dat de Romein hiermede wilde zeggen, hoe hij niet ophouden kon
zich gelukkig te prijzen over de gunst die zij hem bewezen had. Geen
oogenblik wendde zij hare blikken van hem af, en met genoegen nam zij
waar, hoe zijne wangen beurtelings bleek en rood werden. Zij merkte niet
op dat Eulaeus met bliksemende oogen alles opmerkte, wat er tusschen haar
en Publius omging.
Eindelijk zette de Romein den beker neder en zocht verlegen naar een
antwoord op hare vraag, hoe de wijn hem had gesmaakt.
»Heerlijk, voortreffelijk,” zeide hij ten laatste met moeite, doch zag bij deze
woorden niet meer Kleopatra aan, maar Euergetes, die juist luide uitriep:
»Uren lang heb ik over deze plaats nagedacht, u mijn gronden ontwikkeld,
en u laten uitspreken, Aristarchus, maar ik blijf daarbij—en wie het
loochenen wil doet Homerus onrecht—dat voor i u moet gelezen worden
s i u .
Euergetes zeide dit met zoo groote opgewondenheid, dat zijne woorden alle
andere gasten overstemden. Publius beschouwde ze als een welkom middel,
om de noodzakelijkheid te ontgaan gevoelens te veinzen, die hij volstrekt

niet koesterde, en daarom zeide hij, terwijl hij zich half tot Euergetes half
tot Kleopatra richtte:
»Wat komt het er op aan te weten, of wij zus of zoo, i u of s i u moeten
lezen. Ik kan veel in anderen eerbiedigen, wat mij persoonlijk vreemd is,
maar ik ben niet instaat te begrijpen, hoe een krachtig handelend man, een
verstandig vorst en een flink drinker als gij zijt, Euergetes, zich uren lang
kan neerzetten achter half vergane papyrus-rollen, en zich het hoofd kan
breken over de vraag, of dit of dat woord bij Homerus zóo of anders moet
luiden.”
»Gij beproeft evenzeer uwe krachten aan andere dingen,” gaf Euergetes ten
antwoord. »Ik houd wat onder dezen gouden hoofdwrong steekt voor het
beste wat ik heb, en ik oefen mijne scherpzinnigheid in het fijnste en
kleinste, evenals ik de kracht van mijne armen gaarne beproef aan den
sterksten athleet. Laatst heb ik er vijf in het zand geworpen, en zij beven al,
als ik in het Timagetische worstelperk1 verschijn. Er zou in de wereld geen
kracht zijn, als er geen tegenstand was, en niemand zou weten hoe sterk hij
is, wanneer hij geene hinderpalen ontmoette. Ik zoek de zoodanige op, die
het meest met mijn aard overeenkomen, en ik kan het niet helpen, wanneer
ze niet in uw smaak vallen. Een edel ros zou deze voortreffelijk bereide
spijzen, wanneer ze het dier werden voorgezet, versmaden en niet kunnen
begrijpen hoe dwaze menschen zoo iets zouts lekker kunnen vinden. Niet
alle schepselen houden van zout. Hun die ver van de zee wonen smaken de
oesters niet, maar ik als lekkerbek open zelf de schalen om ze zoo versch te
kunnen opslurpen, en ze warm en wel in mijn wijn te mengen.”
»Ik houd niet van overmatig zoute spijzen, en wat het openmaken van die
zeedieren betreft, dat laat ik gaarne aan mijne slaven over,” antwoordde
Publius. »Ik win daardoor tijd en bespaar mij onnutten arbeid.”
»Dat weet ik,” zeide Euergetes. »Gij houdt er Grieksche slaven op na, die
voor u moeten lezen en schrijven. Er is immers eene markt, waarop men
lieden kan koopen, die ons kwaad humeur moeten verdragen, wanneer wij
de nachten in drinkgelagen hebben doorgebracht? Aan den Tiber gaan
andere dingen de mannen meer ter harte dan studie.”

»En,” zeide Aristarchus, hem in de rede vallende, »men ontzegt zich
daardoor de edelste en fijnste genietingen, want het reinste genot is altijd
dat, hetwelk wij ons verwerven door opofferingen en krachtsinspanning.”
»Doch wat gij door deze soort van arbeid wint,” hernam Publius, »is klein
en beteekent niet veel. Ik stel u mij daarbij voor als een man, die in het
zweet zijns aanschijns een blok steen voortsjouwt, om het op een
musschenveertje te leggen, opdat de wind het niet weg zal waaien.”
»Wat is klein en wat is groot?” vroeg Aristarchus. »Tegenstrijdige
opvattingen over de zelfde zaak kunnen beide waar zijn, want het hangt
alleen van onszelven en onze eigene waarneming af, hoe de dingen zich aan
ons voordoen, zooals koud of warm, aangenaam of onaangenaam. Als
Protagoras zegt, dat de mensch de maatstaf is van alle dingen, dan is dit de
meest aannemelijke van alle stellingen der sophisten. Overigens zult gij
inzien, dat zelfs het kleinste voorwerp des te hooger beteekenis heeft,
naarmate het geheel, waarvan het een deel uitmaakt, meer volmaakt is.
Snijd een karrepaard een oor af, wat schaadt het? Maar denk nu eens dat dit
gebeurde met een edel ros, hetwelk gij op het veld van Mars afrijdt! Bij
eene boerin heeft een rimpel, een tand meer of minder weinig te
beteekenen, maar anders is het bij het gelaat van eene gevierde schoone.
Haal krassen, zooveel als gij wilt, over het menschenbeeld, dat door de
ruwe vingers van een pottenbakker op een waterkruik is geboetseerd, aan
het armoedig vaatwerk zal het niet veel schade doen, maar al krast gij ook
maar met eene naald over den gesneden steen met de beeltenissen van
Ptolemaeus en Arsinoë, die het kleed van Kleopatra om haren schoonen
hals samenhoudt, de rijkste vorstin zou het betreuren, alsof zij een
onherstelbaar verlies geleden had.
»Wat is er volmaakter en meer waard om zorgvuldig bewaard te worden,
dan de edelste werken van groote dichters en denkers! Deze voor schade te
vrijwaren, deze te zuiveren van de fouten, die in den loop der tijden hun
onberispelijk werk zijn ingeslopen, ziedaar wat wij ons ten doel stellen. En
als wij steenblokken voortrollen, dan doen wij het niet om ze op een
musschenveertje te wentelen, opdat de wind er niet mede zou spelen, maar

om de deur te sluiten, waarachter een kostbaren schat wordt bewaard, en
deze voor schade te behoeden.
»De praatjes van meisjes bij eene bron mogen met den wind verwaaien, en
niemand behoeft zich daarover te bekommeren; maar kan een zoon een
enkel woord vergeten van de lessen, die een stervende vader hem als
richtsnoer voor zijn levensweg medegeeft? Wanneer gijzelf zulk een zoon
waart, en uw oor had de vermaningen van den stervenden slechts
onvolledig opgevangen, hoeveel talenten zoudt gij dan wel willen betalen,
om de ontbrekende woorden te kunnen aanvullen! Wat zijn de onsterfelijke
werken van groote dichters en denkers anders dan zulke heilige
terechtwijzingen, die voorwaar niet tot een enkele, maar tot alle
beschaafden gericht zijn, waar zij zich ook bevinden. Evenals heden, zullen
zij nog na duizend jaren de nakomelingen leeren, hunne harten verheffen en
verblijden, en deze zullen, als zij geene ontaarde zonen zijn, ook hun
danken, die hunne beste krachten wijden aan het aanvullen en in zijne
oorspronkelijke zuiverheid herstellen van hetgeen hunne groote
voorvaderen hebben gezegd, eer het door zorgeloosheid en domheid
verminkt en bedorven wordt.
»Hij die als koning Euergetes in Homerus éene juiste syllabe in de plaats
zet van eene valsche, die heeft, naar ik meen, alle volgende geslachten een
dienst, en wel een grooten dienst bewezen—”
»Wat gij daar zegt,” hernam Publius, »klinkt overtuigend, maar toch ben ik
nog niet volkomen overtuigd; zeker omdat ik van jongs af geleerd heb,
daden boven woorden te stellen. Het gemakkelijkst zou ik mij kunnen
verzoenen met uw vervelend geknutsel, wanneer ik mij voorstel dat aan u
werd opgedragen de juiste bewoordingen te herstellen van wetten, die
geheel verkeerd kunnen worden opgevat, wanneer er een woord is
uitgevallen; of dat mij een slecht bericht over eene enkele handeling, of
over den levensloop van een vriend of bloedverwant werd voorgelegd, en
mij verzocht werd dit van fouten en verkeerde uitleggingen te zuiveren.”
»Maar wat zijn de werken der heldendichters en geschiedschrijvers dan
anders dan de dichterlijk uitgewerkte of overeenkomstig de waarheid

verhaalde levensgeschiedenissen onzer vaderen?” vroeg Aristarchus. »Het
is juist aan deze dat mijn koning en studiegenoot zich met bijzonderen ijver
wijdt.”
»Wanneer hij niet drinkt en doorslaat en regeert, en met offers en processiën
en andere dwaasheden zijn tijd verbeuzelt,” zeide Euergetes. »Ware ik geen
koning, misschien zou er dan uit mij een Aristarchus zijn gegroeid. Thans
ben ik een halve vorst, want de eene helft van mijn rijk behoort aan u,
Philometor,—en een halve geleerde, want wanneer vind ik rust genoeg om
te denken en te schrijven?
»Alles is half, ja half aan mij, terwijl ik, als het gewicht den doorslag gaf,
een...” en hij sloeg zich op zijn lijf en zijn voorhoofd, »een dubbel man zou
zijn.”
»Geheel,” dus ging hij voort, »meer dan geheel ben ik alleen bij het
drinkgelag, wanneer de wijn fonkelt in de bekers en ik de oogen zie
schitteren in de aanvallige kopjes der fluitspeelsters te Alexandrië en te
Cyrene; menigmaal ook in den raad, wanneer het er op aankomt; en overal
wanneer er iets buitengewoons te doen is, waarvoor mijn broeder en gij
allen wèl, en misschien alleen de Romeinen niet terug zouden deinzen. Zoo
is het, en gij zult het ondervinden!”
Euergetes had deze laatste woorden, met vuurroode wangen en onrustig
heen en weer rollende oogen, meer uitgeschreeuwd dan gesproken, terwijl
hij den krans met den gouden hoofdband had afgenomen en weder met de
handen door zijne haren streek. Zijne zuster hield daarbij beide ooren dicht
en zeide:
»Gij doet mij pijn! Daar niemand u tegenspreekt en gij niet gewoon zijt als
de Scythen door hard spreken uwe beweringen te bekrachtigen, zoo zoudt
gij beter doen het metaal uwer stem te sparen voor het mededeelen van
datgene, waarmede gij ons, zoo ik hoop, heden nog vermaken zult. Voor uw
kracht, waarop gij roem draagt, hebben wij ons reeds meer dan eens moeten
buigen, doch thans, bij dit vroolijk maal, willen wij daaraan niet denken,
maar liever blijven bij het gesprek, dat ons verkwikt en zoo goed begonnen

werd. Door zulk eene warme verdediging van alles wat in Alexandrië het
hart der Hellenen vervult, gelukt het ons wellicht onzen Publius Scipio, en
door hem ook vele jonge Romeinen, achting in te boezemen voor eene
geestesrichting, die hij alleen veroordeelen kon, zoolang hij nog niet is staat
was haar te begrijpen.
»Soms maakt het treffend woord van een dichter ons op eenmaal duidelijk,
wat wij ondanks lange geleerde uiteenzettingen niet vermogen te vatten. Ik
herinner mij zulk een woord, dat een onbekende heeft gesproken, en dat u
allen, en ook u, Aristarchus, bevallen zal. Het vat in korte woorden den
inhoud van ons gesprek samen en luidt aldus:
’t Kleine menschenkind, aan ’t strand,
Speelt aan d’oever van den tijd,
Schept er met zijn tengre hand
Druppels uit de eeuwigheid.
’t Kleine menschenkind wil zoeken,
Wat er fluistrend ommedwerrelt,
Schrijft het in geschiednisboeken
Die hij noemt het boek der wereld.
»Wij hebben deze verzen aan een verstandig vriend te danken, en een ander
maakte er de volgende variant op.
Schepte niet het kleine menschenkind,
Druppels uit der tijden oceaan,
Wat geschiedde ware ras als wind
In het niet der eeuwigheid vergaan.
Druppels uit de golven van den tijd
Schept het menschenkind met kleine hand,
Maar bij ’t licht van ’t denkende verstand
Spiegelt daarin toch zich de eeuwigheid.

»Kleine menschenkinderen zijn wij allen, maar hen die druppels
verzamelen mogen wij zeker niet geringer schatten dan hen, die aan den
oever van den oceaan hun leven doorbrengen met spel en strijd....”
»En liefde,” zeide de eunuuch zachtjes, haar in de rede vallende, terwijl zijn
blik zich naar Publius richtte.
»De strophen van uw dichter zijn bevallig en treffend,” zeide Aristarchus,
het woord nemende, en eene vergelijking met het kind dat druppels schept,
laat ik mij gaarne aanleunen. Er is een tijdperk geweest, dat helaas met den
grooten Aristoteles is afgesloten, waarin onder de Grieken mannen waren,
die den oceaan, waarvan gij spreekt, met nieuwen toevoer voedden. Want
de goden hadden hun de kracht geschonken bronnen te doen ontspringen,
evenals die wonderdoener Mozes, van wien ons onlangs de jood Onias
vertelde, en wiens geschiedenis ik in het heilige boek der Hebreën heb
nageslagen. Deze—ik bedoel dien Mozes—sloeg slechts water voor het
lichaam uit de rots, terwijl wij aan onze wijsgeeren en dichters een lafenis
voor den geest en het hart te danken hebben, die nimmer opdroogt.
»Thans is de tijd voorbij, waarin zulke scheppende geesten, die goden
gelijken, geboren worden, en dat hebben uwe voorvaderen, o koningin, wel
erkend, toen zij den grondslag legden tot het museum in Alexandrië en de
boekverzameling, waarvan ik bewaarder ben, en die ik, dank zij uwe hulp,
mag uitbreiden. Wat in de dagen onzer grootheid was ontstaan, kon, toen
Ptolemaeus Soter het museum oprichtte, niet door nieuwe werken
vermeerderd worden; maar hij stelde ons, druppels verzamelende kinderen,
tot taak alles bijeen te brengen, te ziften en te zuiveren, en voor deze taak
zijn wij, geloof ik, opgewassen.
»Men zegt, dat het niet minder moeielijk is een vermogen te behouden als
het te vergaderen, en zoo hebben wij, die zulke bewaarders zijn, toch altijd
aanspraak op eenigen lof, en dat te meer, omdat wij de kunst verstaan het
gevondene goed te ordenen, tot ons voordeel aan te wenden, toe te passen,
te verklaren en in waarde te doen toenemen. Als er uit onzen kring iets
nieuws te voorschijn komt, is dit altijd slechts eene voortzetting van het
oude. Toch is het ons ook gelukt dat oude op velerlei gebied, met name op

Welcome to our website – the perfect destination for book lovers and
knowledge seekers. We believe that every book holds a new world,
offering opportunities for learning, discovery, and personal growth.
That’s why we are dedicated to bringing you a diverse collection of
books, ranging from classic literature and specialized publications to
self-development guides and children's books.
More than just a book-buying platform, we strive to be a bridge
connecting you with timeless cultural and intellectual values. With an
elegant, user-friendly interface and a smart search system, you can
quickly find the books that best suit your interests. Additionally,
our special promotions and home delivery services help you save time
and fully enjoy the joy of reading.
Join us on a journey of knowledge exploration, passion nurturing, and
personal growth every day!
testbankfan.com

Modern Database Management 12th Edition Hoffer Solutions Manual

More Related Content

Similar to Modern Database Management 12th Edition Hoffer Solutions Manual (20)

Modern Database Management 12th Edition Hoffer Solutions Manual