Slide chuong 1

QUẢN TRỊ
SẢN XUẤT & TÁC NGHIỆP

Giảng viên : Th.S Hồ Thiện Thông Minh
Email : httminh@gmail.com
HP : 0909163272

BÀI MỞ ĐẦU
 Tài liệu tham khảo
1. Richard B. Chase, Nicholas J. Aquilano, F. Robert
Jacobs. Production and Operations Management:
Eighth Edition. Irwin McGrawHill. 1998.-690p.
2. Trương Đoàn Thể và các tác giả. Quản trị sản xuất
và tác nghiệp: Giáo trình. Hà Nội: Thống Kê, 2002.
359tr.
3. Đồng Thị Thanh Phương. Quản trị sản xuất và dịch
vụ. Hà Nội: Thống Kê, 2002. 291 tr.
4. Đặng Minh Trang. Quản trị sản xuất và tác nghiệp.
Hà Nội: Thống Kê, 2003. 306tr.
5. Nguyễn Văn Nghiến, Gerard Chavulier. Quản lý sản
xuất. Hà Nội: Thống Kê, 1998.
6. Sách bài tập đi kèm với các giáo trình trên.

Quản trị sản xuất và tác nghiệp 2

BÀI MỞ ĐẦU
 Tài liệu tham khảo
7. Tạ Thị Kiều An và các tác giả. Quản lý chất lượng trong các tổ
chức. Hà Nội: Thống Kê, 2004. 474 tr.
8. Phó Đức Trù, Phạm Hùng. ISO 9000-2000. Hà Nội: Khoa học
và Kỹ thuật, 2002. 521tr.
9. Trần Sửu. Quản lý chất lượng sản phẩm. Hà Nội: Thống Kê,
2004. 214 tr.
10. Phillip Crosby. Quality is Free. NY.: McGraw-Hill, 1979 (bản
dịch tiếng việt: Chất lượng là thứ cho không. Mai Huy Tân,
Nguyễn Bình Giang dịch. Hà Nội: Khoa học – Xã hội, 1989).
11. Kaoru Ishikawa. What is Total Quality Control? – the Japanrse
Way. NY.: Prentice Hall, 1985. (Bản tiếng Việt: Quản lý chất
lượng theo phương pháp Nhật. Nguyễn Như Thịnh, Trịnh
Trung Thanh dịch. Hà Nội: Khoa học và Kỹ thuật, 1990.
12. Nguyễn Văn Minh và các tác giả. Quản trị sản xuất và dịch vụ:
Bài giảng. Hà Nội: ĐHNT, 2007.
13. Bộ sách quản trị sản xuất và vận hành của Bussiness Edge.
TP.HCM: Trẻ, 2004-2007.


CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ QUẢN
TRỊ SẢN XUẤT & DỊCH VỤ (QTSX&DV)

Nội dung chính
I. Một số khái niệm cơ bản
II. Đối tượng, mục đích, nhiệm vụ và phương
pháp nghiên cứu quản trị sản xuất
III. Nội dung của QTSX&DV
IV. Lịch sử phát triển của QTSX&DV
V. Quá trình ra quyết định của nhà quản trị
sản xuất
VI. Phân loại quá trình sản xuất và dịch vụ
VII. Câu hỏi, đề tài và tình huống thảo luận

CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
I. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.1. Doanh nghiệp và hoạt động sản xuất, cung ứng dịch vụ
 Doanh nghiệp là gì?
• Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở
giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo qui định của
pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh
(Luật Doanh nghiệp – 2005).
 Tổ chức kinh tế là gì?
- Tổ chức là một tập hợp gồm 2 người trở lên, liên kết với nhau
bằng những qui tắc nhất định, cùng hành động để đạt được mục
đích chung.
- Tổ chức kinh tế là một tổ chức được hình thành để thực hiện các
mục đích kinh tế.
 Tóm lại, doanh nghiệp, dưới góc nhìn quản trị, – là một tổ
chức kinh tế được thành lập theo qui định của pháp luật nhằm
thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh để đạt mục đích
chung (thu lợi nhuận).


CHƯƠNG 1.
 Sản phẩm?
- Sản phẩm là kết quả hoạt động của doanh nghiệp.
- Sản phẩm là kết quả của các hoạt động hay các quá trình (ISO
9000:2000).
- Hoạt động gì? Quá trình nào?
- hoạt động có ích của con người nhằm tạo ra của cải vật chất;
- quá trình biến đổi các yếu tố đầu vào thành sản phẩm đầu ra.
 Sản phẩm được chia làm hai loại:
- sản phẩm vật chất:
- là các sản phẩm có thể nhận biết được bằng các giác quan của con
người;
- sản phẩm dịch vụ:
- Là sản phẩm của quá trình (hoạt động) tiếp xúc giữa người cung ứng
với người sử dụng dịch vụ. Trong SPDV luôn có sự góp mặt của yếu tố
(hoặc sản phẩm) vật chất, với nhiều cấp độ khác nhau.
- Hàng hóa là những sản phẩm vật chất được trao đổi trên thị
trường.

CHƯƠNG 1
 Các thuộc tính của SP
 Thuộc tính là gì? SP có những thuộc tính nào?
Thuộc tính là những tính chất gắn liền, không thể tách rời của
sự vật, hiện tượng (sản phẩm).
 Sản phẩm có hai thuộc tính cơ bản:
 Giá trị - đo bằng giá trị của lượng lao động kết tinh trong SP.
 Giá trị sử dụng – là giá trị mà SP đem lại cho người tiêu dùng
khi sử dụng. Giá trị này có thể : hữu hình (ích lợi, công dụng),
vô hình (cảm hứng, sự hài lòng).
 Điều kiện để SP có được giá trị và giá trị sử dụng?
SP phải rõ mục đích
Đáp ứng được các y/c kinh tế, kỹ thuật
Đáp ứng được y/c thẩm mỹ.


CHƯƠNG 1
1.1. Doanh nghiệp và hoạt động sản
xuất, cung ứng dịch vụ
 So sánh giữa sản phẩm vật chất và sản phẩm
dịch vụ
 Làm thế nào để so sánh hai hoặc nhiều sự vật, hiện
tượng?
Thiết lập hệ thống các tiêu chí.
 Làm thế nào thiết lập tiêu chí để so sánh hai loại
hình sản phẩm?
Bám sát đặc tính của sản phẩm.
Quan sát so sánh thực tế, làm thí nghiệm.
Phân tích rút ra kết luận.

CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
So sánh SP vật chất và SP dịch vụ

Tiêu chí so sánh Sản phẩm vật chất Sản phẩm dịch vụ
Quá trình sản xuất Kết quả của quá trình Kết quả của hoạt động
biến đổi vật chất tiếp xúc với khách hàng
Bản chất của sản phẩm Hữu hình, dễ lượng hóa Thiên về vô hình, khó
lượng hóa

Chất lượng Dễ xác định và kiểm soát Khó

Quyền sở hữu Chuyển QSH Không

Hậu quả của sai sót Dễ khắc phục Khó, nghiêm trọng

Phạm vi tiếp xúc với Hẹp Rộng
người sử dụng

Khả năng dự trữ Có Khó


CHƯƠNG 1
1.1. Doanh nghiệp và hoạt động sản xuất, cung
ứng dịch vụ
Các chức năng cơ bản của DN?
 Marketing
 Tài chính
 Sản xuất
 …?
Sản xuất?
 Sản xuất là một trong những chức năng của
doanh nghiệp, bao hàm quá trình chuyển hóa
các yếu tố đầu (còn gọi là các yếu tố SX hay
nguồn lực) vào thành SP đầu ra nhằm đáp
ứng nhu cầu của thị trường (người tiêu thụ)

CHƯƠNG 1
Sơ đồ quá trình sản xuất (cung ứng DV)
Các yếu tố đầu vào: Sản phẩm đầu ra:
-Tài nguyên -SP vật chất
Quá trình sản xuất -SP dịch vụ.
- Lao động
-Vốn
-Công nghệ
-Thông tin
-Tài năng KD

Kiểm tra, đánh giá
Hồi đáp Hồi đáp

Quá trình chuyển đổi, tạo giá trị gia tăng


CHƯƠNG 1
 Sản xuất
 Theo bạn, bản chất (hay mục đích) của quá trình sản
xuất là gì?
 Tạo giá trị gia tăng.
 Dựa vào khái niệm sản xuất, bạn có thể rút ra kết
luận: cung ứng dịch vụ là gì?
 Cung ứng dịch vụ?
 Cung ứng dịch vụ là quá trình sản xuất tạo ra sản
phẩm dịch vụ thông qua hoạt động tiếp xúc giữa bên
cung ứng và bên sử dụng dịch vụ.
 Hãy nêu các lĩnh vực dịch vụ mà bạn biết?
 Theo bạn dịch vụ đóng vai trò như thế nào trong sự
phát triển của nền kinh tế quốc dân?
 Hãy rút ra điểm khác biệt cơ bản trong quá trình sản
xuất SPVC và cung ứng dịch vụ?

Sự khác biệt giữa quá trình sản xuất SPVC và cung ứng DV

# Tiêu chí so sánh Quá trình sản Quá trình cung
xuất SPVC ứng dịch vụ
1 Quan hệ với khách hàng
trong quá trình SX
2 Yêu cầu đối với qui trình
SX
3 Đặc điểm của quá trình
lao động
4 Thuộc tính của SP cuối
cùng
5 Năng suất quá trình SX
6 Bảo hành chất lượng

CHƯƠNG I
1.2. Khái niệm quản trị sản xuất và dịch vụ
 Quản trị sản xuất và dịch vụ là gì?
 Quản trị SX&DV là quản trị quá trình biến đổi các
yếu tố sản xuất đầu vào (nguồn lực) thành sản
phẩm đầu ra (hàng hóa và dịch vụ) nhằm thỏa
mãn tối đa nhu cầu của thị trường, để thực hiện
mục đích kinh doanh của doanh nghiệp.
 Một số điểm lưu ý xung quanh khái niệm
 Tên gọi của môn học: hiện có rất nhiều tên gọi,
ngoài quản trị sản xuất và dịch vụ, còn có quản
lý sản xuất, quản trị sản xuất và tác nghiệp.
? Vì sao như thế? Và giải quyết như thế nào?


CHƯƠNG I
II. Đối tượng, mục đích, nhiệm vụ và phương
pháp nghiên cứu QTSX&DV
2.1. Đối tượng
 Đối tượng nghiên cứu của QTSX&DV là quá
trình sản xuất sản phẩm vật chất và cung
ứng dịch vụ của một tổ chức kinh tế.
 Quá trình này bao gồm rất nhiều hoạt động
có mối liến quan mật thiết với nhau. Theo
bạn, đó là những hoạt động nào?


CHƯƠNG I
2.2. Mục đích
 Mục đích của QTSX&DV là tìm ra các phương thức
quản trị hiệu quả nhất các yếu tố SX để tạo sản phẩm
thỏa mãn tối đa nhu cầu của khách hàng.
2.3. Nhiệm vụ
 Nghiên cứu soạn thảo các lý thuyết, phương pháp
luận, phương pháp.
 Tìm cách ứng dụng hiệu quả lý thuyết vào thực tiễn.
 Không ngừng cải tiến, đổi mới phát triển các phương
pháp quản trị cả về lý thuyết và khả năng ứng dụng
thực tiễn, đáp ứng kịp thời thay đổi của môi trường.


CHƯƠNG I
2.3. Phương pháp
 Tiếp cận hệ thống
 Tiếp cận theo quá trình
 Tiếp cận theo tình huống
 Tiếp cận tổ hợp
 Phương pháp mô hình hóa
 Phương pháp toán kinh tế
 Phương pháp thực nghiệm
 Phương pháp nghiên cứu xã hội học.


CHƯƠNG 1.
III. Nội dung của quản trị sản xuất và dịch vụ

Dự báo nhu cầu
Quản trị sản phẩm (Ch.2) Thiết kế SP
Chất lượng Hoạch đinh
(Ch.8) công suất (Ch.3)

Quản trị Tổ chức
Dịch vụ sản xuất
(Ch.7) (Ch.4)

Hoạch định
Quản trị
Nhu cầu
Dự trữ
Nguồn lực
(Ch.6)
(Ch.5)

CHƯƠNG 1.
IV. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA QTSX&DV
4.1.Quá trình phát triển
 Các hệ
thống
sx vốn
có từ
xa xưa,
từ thời
cổ đại:
Vạn lý
Trường
thành,
Kim Tự
tháp,
vườn
treo
Quản trị sản xuất và tác nghiệp Babylo
19
n.

Một số mốc lịch sử đáng ghi nhớ

# Giai đoạn Trường phái Tác giả
1 ~1770 Cách mạng công nghiệp
Anh
2 1764 Phát minh máy hơi nước
3 1785 Phát minh máy dệt
4 1776 Tác phẩm “Của cải của các Adam Smit
quốc gia”
5 1911 Quản lý khoa học F. Taylor

6 1911 Tâm lý công nghiệp F. Gibreth
7 1912 Biểu đồ kế hoạch công Henry Gantt
việc

8 1913 Sản xuất dây chuyền H. Ford
9 1930 Nghiên cứu động cơ làm Elton Mayo
việc
10 1935 Kiểm tra chất lượng bằng W.Shewhart
thống kê
11 1950-60 PP quản trị tác nhiệp: mô Nhiều tác giả
hình hóa, PERT, CMP
12 1970 Ứng dụng rộng rãi máy IBM,
tính điện tử trong SX: MRP J.Orlicsky
13 1980 Mô hình chiến lược SX: Harvard
5Ps


14 JIT, TQC, tự động hóa Toyota,
Deming
15 1990 - nay TQM, quản lý chất lượng
toàn diện, ISO
16 Doanh nghiệp điện tử
17 Cải tổ qui trình sản xuất M. Hammer
kinh doanh (RBP)
18 Hoạch định nguồn lực DN – SAP, Oracle
ERP System


CHƯƠNG 1

4.2. Xu hướng phát triển của tổ chức sản xuất
hiện đại
4.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tổ
chức sản xuất
 Cuộc
cách
mạng
công
nghệ
thông
tin và
công
nghệ.
 Quản trị sản xuất và tác nghiệp Xu 23
thế

CHƯƠNG 1
 Tính chất mới của nền kinh tế hậu công
nghiệp:
 công nghệ và thông tin đóng vai trò quyết
định trong phát triển;
 Xu hướng tích hợp, liên kết các hoạt động sản
xuất kinh doanh;
 tạo công nghệ mới là dạng sản xuất quan
trọng nhất, quyết định hiệu quả hoạt động
của chủ thể kinh tế;
 Tri thức là nguồn vốn quan trọng và quí giá
nhất để phát triển.
? Theo bạn, các yếu tố trên sẽ ảnh hưởng như thế
nào đến tổ chức sản xuất hiện đại?

CHƯƠNG 1.
3.2.2. Đặc điểm mới của tổ chức sản xuất hiện đại
 Chức năng sản xuất chuyển từ thế bị động sang chủ động
 Trước đây: Chức năng của DN là biến đổi nguồn lực đầu
vào thành sản phẩm đầu ra phù hợp với yêu cầu của thị
trường
 Ngày nay: DN là các chủ thể tập trung và sáng tạo nguồn
lực để sản xuất đồng thời góp phần hình thành các nhu
cầu mới (tạo cầu).
 Mềm dẻo trong cấu trúc, linh hoạt trong quản lý và bền
vững trong phát triển:
 Cấu trúc có xu hướng phát triển theo hướng rộng và
phẳng, rút ngắn đến mức có thể số lượng các cấp, tâng
trong quản lý;
 Chú trọng hoạt động của tổ (nhóm) lao động độc lập;
 Không ngừng tạo nội lực cạnh tranh cho DN;
 Vai trò hàng đầu của quản trị tri thức.

CHƯƠNG 1
3.2.3. Một số định hướng phát
triển của các DN SX hiện đại
 Chú trọng quản trị chiến lược trong quản trị sản
xuất.
 Đảm bảo chất lượng toàn diện.
 Rút ngắn thời gian sản xuất, tạo lợi thế cạnh tranh.
 Đầu tư cập nhật công nghệ mới.
 Phân quyền trong quản lý, tạo điều kiện cho phép
người lao động tham gia vào quá trình ra quyết
định.
 Không ngần ngại cải tổ các qui trình sản xuất – kinh
doanh.
 Quan tâm đặc biệt đến bảo vệ môi trường.

CHƯƠNG 1
3.2.4. Một số mô hình sản xuất hiện đại
• Mô hình MRP (Materials Requirements
Planing) - Hoạch định nhu cầu nguyên vật
liệu
 Xuất hiện vào những năm 70 của TK20
 Người khởi xướng: Joshep Orlicky của IBM và các
chuyên gia của Hiệp hội Quản lý dự trữ sản xuất
Hoa kỳ (American Production & Inventory
Control Society)
 Nội dung: dùng phần mềm để hoạch đinh, quản
lý và điều chỉnh nhu cầu cũng nhu lịch trình về
nguyên vật liệu

CHƯƠNG 1
3.2.4. Một số mô hình sản xuất hiện đại
 Mô hình MRP (Materials Requirements
liệu
 Người khởi xướng: Joshep Orlicky của IBM và các
chuyên gia của Hiệp hội Quản lý dự trữ sản xuất
Hoa kỳ (American Production & Inventory
Control Society).
 Nội dung: dùng phần mềm để hoạch định, quản
lý và điều chỉnh nhu cầu cũng nhu lịch trình về
nguyên vật liệu.

CHƯƠNG 1
• Mô hình MRP (Materials Requirements
liệu
 Ứng dụng rất hiệu quả cho những dây chuyền
sản xuất đồ sộ.
 Hiện đang phát triển thành mô hình MRP II
(Manufacturing Requirements Planing) - hoạch
định không chỉ nguồn nguyên vật liệu mà toàn
bộ nguồn lực liên quan đến quá trình sản xuất./.


CHƯƠNG 1

• Mô hình JIT (Just In Time) – Chính xác
– đúng thời hạn
tại Nhật Bản.
 Nội dung: Tổ chức quản lý để luôn giữ
được nguồn nguyên liệu cung ứng và dữ
trữ tối thiểu chính xác vừa đủ cho các
hoạt động sản xuất kinh doanh.


CHƯƠNG 1

• Mô hình TQC (Total Quality Control) –
Kiểm soát chất lượng toàn diện
 Xuất hiện vào những năm 80, gắn liền
với tên tuổi của một số chuyên gia chất
lượng nổi tiếng như: Deming E., Juran
J.
 Nội dung: Xây dựng hệ thống kiểm tra,
kiểm soát chất lượng toàn diện xuyên
suốt quá trình sản xuất của DN.


CHƯƠNG 1
• Mô hình 5Ps (People, Plants, Parts,
Processes, Planning & Control System)
– Hoạch định chiến lược sản xuất
 Do các nhà kinh tế học thuộc Đại học
Harvard Business School khởi xướng
vào những năm 80 của TK 20.
 Nội dung: Dựa trên cơ sở phân tích 5P -
5 nguồn lực cơ bản để hoạch định chiến
lược, chiến thuật và tác nghiệp phù hợp
cho quá trình sản xuất của DN.


CHƯƠNG 1
Mô hình TQM (Total Quality Management) -
Quản lý chất lượng toàn diện và tiêu chuẩn
hoá chất lượng
 Là bước phát triển tiếp theo của mô hình TQC
cũng với các tên tuổi như: Deming E., Juran J.,
Crosby P.
 Nội dung:TQM lấy khách hàng làm trung tâm, lấy
cải tiến liên tục làm công cụ và sự cam kết toàn
diện của mọi thành viên trong Dn làm phương
châm hành động.
 Hệ thống tiêu chuẩn chất lượng ISO là bước chuẩn
hoá tư tưởng TQM bằng văn bản. ISO là hệ thốn
tiêu chuẩn quốc tế do Tổ chức Tiêu chuẩn Quốc tế
đưa ra vào năm 1987, với phiên bản mới nhất ISO
9000:2000 công bố năm 2000.

CHƯƠNG 1

• Mô hình RBP (Reengineering Business
Processes) – Cải tổ quá trình sản xuất kinh
doanh
 Hình thành vào đầu thập kỷ 90 ở Mỹ.
 Nội dung: Khác với TQM với công cụ chủ lực là
cải tiến liên tục (kaizen), RBP kêu gọi DN mạnh
dạn xem xét và cải tổ tận gốc toàn bộ quá trình
sản xuất kinh doanh – có nghĩa là làm một
cuộc cách mạng tổng thể chứ không dừng lại ở
mức cải tiến.


CHƯƠNG 1

• Mô hình xí nghiệp điện tử
 Phát triển cùng với sự phát triển của
mạng toàn cầu Internet và thương mại
điện tử vào giữa những năm 90 của TK
20.
 Với dạng xí nghiệp này Internet vừa là
môi trường hoạt động vừa là công cụ để
sản xuất kinh doanh.


CHƯƠNG 1
 Mô hình quản trị chuỗi cung ứng
 Mô hình được xây dựng trên ý tưởng một
hệ thống quản trị DN gồm ba chuỗi
(dòng chảy) cơ bản – business process:
dòng thông tin; dòng vật chất và dòng
tài chính, chảy từ đầu vào đầu tiên (như
nhà cung ứng)tới đầu ra cuối cùng (như
người tiêu dùng).
 Công cụ hỗ trợ đắc lực cho mô hình này
là hệ thống ERP-System (Enterprise
Resource Planning).

CHƯƠNG 1
3.2.5. Tổ chức sản xuất trong thế kỷ 21
 Mạng kinh tế
 Tập đoàn liên kết ảo
 Công ty đa chiều
 Tổ chức trí tuệ
 Tổ chức học hỏi


CHƯƠNG 1
V. Quá trình ra quyết định của nhà quản trị
sản xuất và dịch vụ
5.1. Chức năng cơ bản của nhà quản trị tác
nghiệp
 Ra quyết định
 Hoạch định chiến lược
 Tổ chức hoạt động sản xuất
 Kiểm tra thực hiện
 Quản trị nhân lực
 Điều phối và quản lý chung.


CHƯƠNG 1
5.2. Nhiệm vụ của nhà quản trị sản xuất
trong điều kiện hiện đại


Slide chuong 1

More Related Content

What's hot (20)

Viewers also liked (20)

Similar to Slide chuong 1 (20)

Slide chuong 1