04.แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ e learning
1 like7,055 views
04.แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ e learning
04.แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ e learning
- 3. คำ�นำ� สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุพรรณบุรีเขต1ได้ดำ�เนินโครงการพัฒนา คุณภาพการเรียนการสอนด้วยเทคโนโลยีการศึกษาทางไกลเฉลิมพระเกียรติโดยดำ�เนินการ 3 ลักษณะ พร้อมทั้งจัดทำ�แนวปฏิบัติ ดังนี้ เล่ม 1 แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม (Distance Learning Television: DLTV) เล่ม 2 แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อวีดิทัศน์ระบบดิจิทัล (Digital Video Disc: DVD) เล่ม 3 แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Learning: e-Learning) แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์(ElectronicsLearning: e-Learning) เล่มนี้ จัดทำ�ขึ้นเพื่อเป็นแนวทางให้โรงเรียนนำ�ไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพ การจัดการเรียนการสอน โดยเฉพาะโรงเรียนที่ขาดแคลนครูและบุคลากรทางการศึกษา ครูสอนไม่ตรงวิชาเอกหรือตามความถนัด รวมทั้งสามารถใช้เป็นแนวทางให้โรงเรียน ทั่วไปนำ�ไปใช้พัฒนาคุณภาพการจัดการเรียนการสอน เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนให้สูงขึ้น สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุพรรณบุรีเขต1ใคร่ขอขอบคุณผู้บริหาร โรงเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษาทุกท่านที่ให้ความร่วมมือจัดทำ�แนวปฏิบัติเล่มนี้ จนสำ�เร็จด้วยดี (นายอนุสรณ์ ฟูเจริญ) ผู้อำ�นวยการสำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุพรรณบุรี เขต 1
- 4. สารบัญ หน้า คำ�นำ� สารบัญ บทนำ� 1 แนวทางการบริหารจัดการ 3 แนวทางในการจัดการเรียนการสอน 9 บทบาทของผู้เกี่ยวข้อง 12 สรุปข้อเสนอแนะ 17 เอกสารอ้างอิง 20 คณะผู้จัดทำ�
- 5. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 1 บทนำ� สังคมในปัจจุบันความก้าวหน้าด้านเทคโนโลยีสมัยใหม่เกิดการเปลี่ยนแปลงและ พัฒนาขึ้นอย่างรวดเร็วมาก และได้เข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำ�วันของทุกคน โดยเฉพาะ ในวงการศึกษา ตลอดจนวิวัฒนาการเกี่ยวกับองค์ความรู้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วเป็นทวีคูณ การให้เด็กได้เข้าถึงความรู้ได้รวดเร็วและได้มาก โดยผ่านระบบเทคโนโลยีสมัยใหม่ เช่น อินเทอร์เน็ต และคอมพิวเตอร์ เป็นต้น จึงเป็นข้อได้เปรียบที่จะส่งผลต่อคุณภาพนักเรียน และคุณภาพการศึกษา โดยพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 กำ�หนดให้นักเรียนใช้เทคโนโลยีได้ และใช้เป็นเครื่องมือในการแสวงหาความรู้ ในปีการศึกษา2553สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุพรรณบุรีเขต1 มีโรงเรียนอยู่ในสังกัดจำ�นวน 146 โรงเรียน มีนักเรียน จำ�นวน 24,037 คน และ ครู จำ�นวน 1,317 คน โรงเรียนจำ�นวนมากประสบปัญหาสำ�คัญ คือ การขาดครูผู้สอน หรือมีครูไม่ครบชั้น ครูสอนไม่ตรงวิชาเอกหรือตรงตามความถนัด ขาดแคลนทรัพยากร ด้านงบประมาณ สื่อ อุปกรณ์การเรียนการสอน และผลจากการประเมินของ สำ�นักรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.) ในรอบที่สอง มีโรงเรียนหลายโรงเรียนไม่ผ่านการรับรองคุณภาพ สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุพรรณบุรี เขต 1 ได้ตระหนักและ ให้ความสำ�คัญกับปัญหาดังกล่าว จึงได้หาแนวทางในการพัฒนาและยกระดับคุณภาพ การศึกษาของสถานศึกษาในเขตพื้นที่การศึกษาที่ประสบปัญหา จึงได้ประยุกต์ใช้ เทคโนโลยีเพื่อพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอนด้วยเทคโนโลยีการศึกษาทางไกลในโรงเรียน ซึ่งมี 3 ลักษณะ ได้แก่ 1. การจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม (Distance Learning Television: DLTV) 2. การจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อวีดิทัศน์ระบบดิจิทัล (Digital Video Disc: DVD) 3. การจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Learning: e-Learning) โดยให้โรงเรียนเลือกลักษณะใดลักษณะหนึ่ง หรือหลายลักษณะ และนำ�ไปใช้ จัดการเรียนการสอนในโรงเรียน ตามความเหมาะสมกับบริบทของตน
- 6. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning2 การจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Learning: e-Learning) การจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ (ElectronicsLearning:e-Learning) เป็นวิธีใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ประเภทหนึ่งที่สามารถช่วยแก้ปัญหาของโรงเรียนได้ สื่อการเรียนการสอนแบบ e-Learning ที่นำ�มาใช้ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษานี้ มีความเหมาะสมเป็นอย่างยิ่ง เพราะสะดวกต่อครูและนักเรียนที่สามารถนำ�ไปใช้ได้ กับทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ เนื่องจากสื่อ e-Learning ครูสามารถปรับปรุงเนื้อหาสาระ และเติมเต็มให้มีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้นได้ ที่สำ�คัญครูสามารถจัดทำ�แบบฝึกหัด หรือแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน ไว้สำ�หรับวัดและประเมินผลความรู้ของนักเรียน ได้อย่างหลากหลาย วัตถุประสงค์ เพื่อให้โรงเรียนใช้เป็นแนวทางในการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Learning: e-Learning) ได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล กลุ่มเป้าหมาย กลุ่มเป้าหมายในการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Learning:e-Learning) ได้แก่ ผู้บริหารระดับเขตพื้นที่ ศึกษานิเทศก์ ผู้บริหารโรงเรียน ครู นักเรียน ผู้ปกครอง กรรมการสถานศึกษา และผู้เกี่ยวข้อง สิ่งที่คาดหวัง ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนสูงขึ้น
- 7. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 3 แนวทางการบริหารจัดการ การบริหารจัดการในการนำ�การจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Learning: e-Learning) มาใช้ให้เกิดประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์สูงสุด ต่อผู้เรียนจะต้องมีการบริหารจัดการที่เน้นเชิงระบบ มีแนวทางดำ�เนินการ ดังนี้ 1. การเตรียมความพร้อม โรงเรียนดำ�เนินการเตรียมความพร้อมด้านต่าง ๆ ก่อนที่จะจัดการเรียน การสอนโดยใช้สื่อ e-Learning ดังนี้ 1.1 ด้านบุคลากร 1) สร้างความตระหนักให้ครูและบุคลากรในโรงเรียนเห็นความสำ�คัญ ของปัญหาเกี่ยวกับคุณภาพการศึกษาที่ยังไม่บรรลุเป้าหมายและให้เห็นความสำ�คัญ ของการนำ�สื่อ e-Learning มาใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน 2) ประสานงานกับผู้ที่มีความรู้ความชำ�นาญหรือสำ�นักงาน เขตพื้นที่การศึกษา มาให้ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการนำ�สื่อ e-Learning มาใช้ 3) พัฒนาครูและบุคลากรให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้ สื่อ e-Learning 4) จัดเตรียมครูและบุคลากรเพื่อทำ�หน้าที่เป็นผู้ดูแลระบบ(Admin) 5) นิเทศติดตามและประเมินผลการใช้สื่อe-Learningอย่างต่อเนื่อง และเป็นระบบ 6) จัดบุคลากรโดยแบ่งหน้าที่และความรับผิดชอบในการบริหาร
- 8. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning4 1.2 ด้านงบประมาณ 1) วางแผนการจัดหาและใช้งบประมาณโดยการจัดทำ�แผนงาน โครงการหรือกิจกรรม ไว้ในแผนปฏิบัติราชการประจำ�ปีของโรงเรียนอย่างชัดเจน 2) ประสานงานเพื่อขอรับการสนับสนุนงบประมาณจากองค์กรต่างๆ เช่นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหน่วยงานทางการศึกษาที่เกี่ยวข้องชุมชนผู้ปกครองนักเรียน เป็นต้น 3) ใช้งบประมาณตามแผนงาน โครงการหรือกิจกรรมที่กำ�หนด 1.3 ด้านวัสดุอุปกรณ์ 1) ออกแบบและจัดทำ�แผนผังหรือกำ�หนดตำ�แหน่งในการติดตั้ง อุปกรณ์ต่างๆ ตามความจำ�เป็น เหมาะสม และตรงกับความต้องการ โดยคำ�นึงถึงสภาพ อาคารสถานที่ของโรงเรียน ได้แก่ เครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย (Server) เครื่องคอมพิวเตอร์ ลูกข่าย (client) อุปกรณ์แยกสัญญาณ การเดินสายสัญญาณ ดังแผนภาพ ตัวอย่างการจัดทำ�แผนผังการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning แผนผังการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning ห้องเรียน ห้องสมุด Hub เครื่องแม่ข่าย (Server) Internet Internet ห้องคอมพิวเตอร์ - สาระการเรียนรู้ - ไฟล์มัลติมีเดีย - e-Book - ข้อสอบ
- 9. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 5 2) สำ�รวจและตรวจสอบคุณลักษณะของวัสดุ อุปกรณ์ที่โรงเรียน มีอยู่เดิม ได้แก่ เครื่องคอมพิวเตอร์ โทรทัศน์ อุปกรณ์แยกสัญญาณ (Hub) สายสัญญาณ (สาย Lan) อินเทอร์เน็ต (Internet) เป็นต้น 3) จัดหาวัสดุ อุปกรณ์ให้พร้อมใช้งาน ดังนี้ 3.1 เครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย(สามารถนำ�คอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะ มาจัดทำ�เป็นเครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่ายได้) โดยคอมพิวเตอร์แม่ข่าย ควรมีคุณลักษณะ ดังนี้ (1) CPU มีความเร็วไม่น้อยกว่า 2 GHz. (2) Hard disk มีความจุไม่น้อยกว่า 2 TB. (3) หน่วยความจำ�สำ�รอง (RAM) ไม่น้อยกว่า 2 GB. (4) ติดตั้งการ์ดแลน อย่างน้อย 2 พอร์ต (port) 3.2 เครื่องคอมพิวเตอร์ลูกข่าย ควรมีคุณลักษณะ ดังนี้ (1) CPU มีความเร็วไม่น้อยกว่า 1.8 GHz. (2) Hard disk มีความจุไม่น้อยกว่า 250 GB. (3) หน่วยความจำ�สำ�รอง ไม่น้อยกว่า 1 GB. (4) ติดตั้งการ์ดแลน อย่างน้อย 1 พอร์ต (port) (5) การ์ดแสดงผล(VGAGard)สามารถต่อสัญญาณภาพ ออกโทรทัศน์ได้ หรือเครื่องแปลงสัญญาณออก TV (TV Coder) หรือกรณีใช้จอ LCD ที่รับสัญญาณ VGA ได้ ไม่ต้องใช้การ์ดแสดงผลหรือเครื่องแปลงสัญญาณ 3.3 โทรทัศน์ ควรมีขนาดของจอภาพไม่น้อยกว่า 21 นิ้ว หรือ มีขนาดเหมาะสมกับจำ�นวนนักเรียน 3.4 อุปกรณ์แยกสัญญาณ โดยมีจำ�นวนช่องแยกสัญญาณ ตามที่ต้องการ 3.5 สายสัญญาณ (Lan) พร้อมหัวสายสัญญาณ (RJ-45)
- 10. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning6 4) หลังจากจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์เรียบร้อยแล้ว ให้ดำ�เนินการ ดังนี้ 4.1 ติดตั้งเครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่ายตามจุดที่กำ�หนดไว้ในแผนผัง หากโรงเรียนมีอินเทอร์เน็ต ควรนำ�สายสัญญาณอินเทอร์เน็ตเชื่อมต่อกับเครื่องคอมพิวเตอร์ แม่ข่ายด้วย เครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย (Server) 4.2 ติดตั้งเครื่องคอมพิวเตอร์ลูกข่ายในชั้นเรียนหรือห้องพิเศษ ต่างๆพร้อมทั้งติดตั้งโทรทัศน์ตามจุดที่กำ�หนดและต่อสายสัญญาณจากเครื่องคอมพิวเตอร์ ลูกข่ายกับโทรทัศน์ เพื่อให้สามารถแสดงภาพและเสียงได้ เครื่องคอมพิวเตอร์ลูกข่าย (Client)
- 11. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 7 4.3 ติดตั้งอุปกรณ์แยกสัญญาณตามจุดที่กำ�หนดไว้ในแผนผัง อุปกรณ์แยกสัญญาณ (Hub) 4.4 เดินสายสัญญาณพร้อมเข้าหัวสายสัญญาณให้เรียบร้อย จากนั้นทำ�การเชื่อมต่อระหว่างเครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย อุปกรณ์แยกสัญญาณ และ คอมพิวเตอร์ลูกข่าย 4.5 ติดตั้งระบบปฏิบัติการในเครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย โดยติดตั้งระบบปฏิบัติการ วินโดว์เซิร์ฟเวอร์ 2003 (Windows Server 2003) หรือวินโดว์ เซิร์ฟเวอร์ 2008 (Windows Server 2008) หลังจากติดตั้งระบบปฏิบัติการ เสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้ติดตั้งระบบ e-Learning (โปรแกรมที่สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาสุพรรณบุรี เขต 1 จัดทำ�ขึ้นเพื่อให้โรงเรียนที่จัดการเรียนการสอนด้วย ระบบ e-Learning นำ�ไปใช้) จากนั้นอาจเพิ่มเติมสื่อต่าง ๆ ตามที่ต้องการ เช่น สื่อ CAI หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (e-Book) สื่อการสอนทางไกลผ่านดาวเทียมโรงเรียนวังไกลกังวล สื่อมัลติมีเดีย เป็นต้น (ก่อนการติดตั้งระบบปฏิบัติการ และโปรแกรมต่าง ๆ ผู้ติดตั้ง ควรทำ�การศึกษาให้มีความรู้ความเข้าใจอย่างแท้จริง) 4.6 ติดตั้งระบบปฏิบัติการในเครื่องคอมพิวเตอร์ลูกข่าย ตามที่ต้องการซึ่งอาจเป็นระบบปฏิบัติการ Windows XP หรือ Windows 7 หลังจากนั้น ควรติดตั้งโปรแกรมเสริมที่สนับสนุนการแสดงภาพเคลื่อนไหวหรือไฟล์มัลติมีเดียต่างๆเช่น โปรแกรม Flash, Gom player, Windows Media Player หรือ Winamp เป็นต้น
- 12. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning8 4.7 ทดสอบการเชื่อมต่อสัญญาณระหว่างเครื่องแม่ข่ายกับ เครื่องลูกข่าย (การตรวจสอบอาจต้องใช้ผู้ที่มีความรู้ความชำ�นาญ เกี่ยวกับระบบเครือข่าย (Network) เป็นผู้ทำ�หน้าที่ตรวจสอบให้ และเมื่อพบสาเหตุก็ให้แก้ไขตามสาเหตุที่พบ) โดยดำ�เนินการตามลำ�ดับ คือ เมื่อเครื่องลูกข่ายเข้าสู่หน้าจอปกติแล้ว ให้เปิดโปรแกรม ที่ใช้เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต หรือโปรแกรมประเภท Web browser เช่น Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome เป็นต้น จากนั้นพิมพ์ IP Address ตามที่ผู้ติดตั้ง กำ�หนดในเครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่ายลงในช่อง Address แล้วกด Enter หากสามารถ เชื่อมต่อสัญญาณได้เป็นปกติจะสามารถเข้าสู่ระบบ e-Learning ได้ หรือหากต้องการใช้ อินเทอร์เน็ตก็ให้พิมพ์ชื่อเว็บไซต์ตามที่ต้องการในช่อง Address ก็จะสามารถใช้งาน อินเทอร์เน็ตได้ (ผู้ติดตั้งต้องแจ้ง IP Address ของเครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่ายให้แก่ผู้ใช้ ทราบด้วย) กรณีที่เครื่องไม่สามารถเชื่อมต่อสัญญาณได้ ให้ทำ�การ ตรวจสอบเบื้องต้น ดังนี้ (1) เปิดเครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่ายถูกต้องหรือไม่ (2) พิมพ์ IP Address ที่เครื่องคอมพิวเตอร์ลูกข่าย ถูกต้องหรือไม่ (3) ต่อสายสัญญาณถูกต้องหรือแน่นสนิทดีหรือไม่ (4) การเข้าหัวสายสัญญาณถูกต้องหรือไม่ (5) อุปกรณ์แยกสัญญาณเสียบไฟหรือไม่ (6) ต่อสายสัญญาณระหว่างคอมพิวเตอร์กับโทรทัศน์ ถูกต้องหรือไม่
- 13. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 9 แนวทางในการจัดการเรียนการสอน การจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อe-Learningนี้เป็นการจัดการเรียนการสอน ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำ�คัญ นักเรียนสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเองทั้งในและนอกห้องเรียน ระบบการเรียนการสอนแบบนี้ สามารถนำ�มาใช้ในการเรียนการสอนในชั้นเรียนปกติได้ โดยครูผู้สอนอาจนำ�มาเป็นสื่อการเรียนการสอนเพื่อการค้นคว้าหรืออาจใช้การสอนโดยตรง ซึ่งครูผู้สอนจำ�เป็นต้องมีทักษะความรู้พื้นฐานในการใช้คอมพิวเตอร์ สำ�หรับแนวทาง การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน แบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน ดังนี้ 1. ขั้นเตรียมการสอน 1.1 ศึกษาหลักสูตร เนื้อหาและสื่อที่ต้องการสอนให้เข้าใจอย่างชัดเจน 1.2 ศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับการใช้งานระบบ e-Learning รวมทั้งเนื้อหาสาระที่จะนำ�มาใช้ในการจัดการเรียนการสอน 1.3 จัดทำ�แผนการจัดการเรียนรู้ โดยมีการกำ�หนด วัตถุประสงค์ เป้าหมาย กิจกรรมต่าง ๆ ไว้อย่างชัดเจน 1.4 จัดเตรียมสื่อและวัสดุอุปกรณ์ในการจัดการเรียน การสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 1.5 ตรวจสอบระบบและวัสดุอุปกรณ์ ให้มีความพร้อมต่อการใช้งาน เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย เครื่องคอมพิวเตอร์ลูกข่าย โทรทัศน์ การเชื่อมต่อของสัญญาณต่าง ๆ เป็นต้น
- 14. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning10 2. ขั้นสอน 2.1 นำ�เข้าสู่บทเรียนโดยให้มีความสอดคล้องกับเนื้อหาที่จะสอน 2.2 เปิดโปรแกรมที่ใช้เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต หรือโปรแกรมประเภท Web browser เช่น Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome เป็นต้น จากนั้นพิมพ์IPAddressตามที่ผู้ติดตั้งกำ�หนดในช่องAddressแล้วกดEnterหรือหากใช้ ระบบ Internet ให้พิมพ์ IP Address http://www.suphan1.go.th/elearning แล้วกด Enter เพื่อเข้าสู่การเรียนการสอนโดยระบบ e-Learning ระบบ e-Learning ของ สพป.สพ.1
- 15. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 11 2.3 ขณะที่นักเรียนศึกษาสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ครูต้องคอยดูแลช่วยเหลือ ให้คำ�แนะนำ�ต่าง ๆ อยู่เสมอ 2.4 สรุปบทเรียนหลังจากการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน 2.5 วัดและประเมินผลการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแต่ละครั้ง เช่น ให้นักเรียนทำ�แบบทดสอบ ทำ�แบบประเมิน หรือรายงาน เป็นต้น 2.6 นัดหมายนักเรียนในการเรียนครั้งต่อไป 3. ขั้นสรุป ครูผู้สอนต้องดำ�เนินการ ดังนี้ 3.1 บันทึกผลหลังการสอน 3.2 นำ�ผลที่ได้มาเป็นข้อมูลในการพัฒนาปรับปรุงกิจกรรมการเรียนการสอน 3.3 สรุปผลรายงานเสนอผู้บริหารโรงเรียนเพื่อทราบ นอกจากนี้ ครูสามารถเพิ่มเติมเนื้อหา/แบบประเมิน/แบบทดสอบไว้ใน เครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่ายได้ตามต้องการโดยอาจต้องให้ผู้ดูแลระบบเป็นผู้เพิ่มเติมให้ ����������� ����� ���� ������ ���� � ���� ����� ����� Disc ���� Lear ������������������������������������ 2.3 ����� ��������������� 2.4 ������ ����������� ����� �� (Digital Video ������������������� ������������������� 2.5 ����� �������������� 2.6 ������ ����������������� : DVD) ���������� ����������������� 3. ���������� rning: e-Learning) ������������ 20 ������������������������������������� ���������������� ������������ ������������������� ��������������� o Disc: DVD) ��� ������ �������� �������� ������������� �������������� ����������������� ������������ � ��������������� ���������������� ���������������� (Electronics Learn ���� 50 ���������������������������� ���������������� ������� ������������ ���������������� ��������� �������� �������� ������� �������� ���������� ����������������� �������������� (D ������������������ ����� �������������������� �������������������� ning: e-Learning) �������������������� ��� 1 ������������� �������������� ����������� ����������� ������� ��� ������������� �������������� Digital Video ����� �������� (Electronics ��������
- 16. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning12 บทบาทของผู้เกี่ยวข้อง บทบาทของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ (Electronics Learning: e-Learning) ในโรงเรียน มีดังนี้ 1. ผู้บริหารโรงเรียน 1.1 เสนอนโยบายการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning ต่อ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน เพื่อขอความเห็นชอบในการจัดกิจกรรม การเรียนการสอนในโรงเรียน 1.2 สร้างความตระหนัก และกระตุ้นให้ครูและบุคลากรในโรงเรียน เห็นความสำ�คัญและประโยชน์ของการใช้สื่อ 1.3 จัดโครงสร้างการบริหาร จัดการการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning ในสถานศึกษา ให้เหมาะสม สอดคล้องกับบริบทของโรงเรียน 1.4 ประสานงานกับหน่วยงานต้นสังกัดหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อขอรับ การสนับสนุนทรัพยากรทั้งบุคคลและงบประมาณ 1.5 จัดซื้อจัดหาอุปกรณ์ที่ใช้ในการดำ�เนินการจัดการเรียนการสอนโดยใช้ สื่อ e-Learning 1.6 อำ�นวยความสะดวกให้ครูและบุคลากรศึกษาหาความรู้และสามารถใช้ สื่อ e-Learning ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนได้ 1.7 แต่งตั้งครูและบุคลากร ทำ�หน้าที่ดูแลรักษา และพัฒนาสื่อ อิเล็กทรอนิกส์ ให้อยู่ในสภาพพร้อมใช้งาน มีข้อมูลที่ทันเหตุการณ์เป็นปัจจุบัน 1.8 พัฒนาครูและบุคลากรทุกคนให้มีความรู้ ทักษะ และความชำ�นาญ ในการใช้สื่อ e-Learning
- 17. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 13 1.9 นิเทศ ติดตามและประเมินผลการใช้สื่อ e-Learning ในการจัด การเรียนการสอน เพื่อเป็นข้อมูลในการพัฒนาให้เกิดประสิทธิภาพยิ่งขึ้น 2. ครูผู้สอน 2.1 พัฒนาตนเองให้มีความรู้และทักษะด้านคอมพิวเตอร์ การใช้และ การพัฒนาสื่อ e-Learning ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน 2.2 ศึกษาสื่อการเรียนรู้ที่มีอยู่ในระบบ e-Learning และเลือกใช้ ให้เหมาะสมสอดคล้องกับหลักสูตร ผู้เรียน และสภาพแวดล้อม 2.3 จัดทำ�แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้สื่อ e-Learning จัดกิจกรรมตาม แผนการจัดการเรียนรู้ สร้างแบบวัดและประเมินผลตามสภาพจริง รวมทั้งบันทึกผล หลังการสอน 2.4 จัดหาสื่อที่ต้องการใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเพิ่มเติมลงใน เครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย เช่น สื่อ CAI หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เพื่อให้สอดคล้อง กับบทเรียน 2.5 สร้างเครือข่ายความรู้โดยการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับครูและบุคลากร ในโรงเรียนและต่างโรงเรียน เพื่อพัฒนาองค์ความรู้และแนวทางในการจัดการเรียน การสอนโดยใช้สื่อ e-Learning ที่มีประสิทธิภาพ 2.6 แนะนำ�วิธีใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ ให้นักเรียนสามารถศึกษาค้นคว้า ด้วยตนเองได้ 2.7 นำ�ข้อมูลที่ได้จากการ ประเมินผลการจัดกิจกรรมการเรียน การสอนมาพัฒนาปรับปรุงให้ดียิ่งขึ้น 2.8 นำ�เสนอปัญหาและ ข้อเสนอแนะจากการจัดการเรียนการสอน โดยใช้สื่อe-Learningต่อผู้บริหารโรงเรียน เพื่อหาทางปรับปรุงแก้ไขให้มีประสิทธิภาพ ยิ่งขึ้น
- 18. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning14 3. นักเรียน 3.1 พัฒนาความรู้และทักษะพื้นฐานด้านคอมพิวเตอร์ 3.2 ใช้สื่อe-Learningเพื่อศึกษาหาความรู้ด้วยตนเองและทบทวนบทเรียน 3.3 มีวินัยและความรับผิดชอบในการใช้สื่อ e-Learning อย่างถูกต้อง และเหมาะสม 3.4 ประเมินตนเองและนำ�ผลไปปรับปรุงพัฒนาการเรียนการสอนให้ดียิ่งขึ้น 4. ผู้ปกครองนักเรียน 4.1 ดูแลเอาใจใส่ สนับสนุนนักเรียนในด้านการเรียนอย่างสม่ำ�เสมอ 4.2 เสนอข้อคิดเห็นและให้ความร่วมมือกับโรงเรียนในการพัฒนานักเรียน 4.3 สังเกต และให้คำ�แนะนำ�แก่บุตรหลานในการใช้คอมพิวเตอร์ และอินเทอร์เน็ตอย่างเหมาะสม
- 19. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 15 5. คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน 5.1 ร่วมกับโรงเรียนกำ�หนดนโยบายการจัดการเรียนการสอนโดยใช้ สื่อ e-Learning 5.2 ให้ความเห็นชอบแผนการดำ�เนินงานการจัดการเรียนการสอนโดยใช้ สื่อ e-Learning 5.3 สนับสนุนการดำ�เนินงานการจัดการเรียนการสอนด้วยโดยใช้ สื่อ e-Learning 5.4 มีส่วนร่วมในการประเมินผลการดำ�เนินงานของโรงเรียนและ ประชาสัมพันธ์ผลการดำ�เนินงาน 6. สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษา 6.1 กำ�หนดนโยบายและกลยุทธ์การพัฒนาคุณภาพการเรียนการสอน โดยใช้สื่อ e-Learning 6.2 สำ�รวจสภาพปัญหาและความต้องการของสถานศึกษาในการจัด การเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 6.3 จัดประชุมผู้บริหารและครูโรงเรียนกลุ่มเป้าหมายเพื่อชี้แจงการดำ�เนินงาน ให้มีความรู้ความเข้าใจและสามารถจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 6.4 นิเทศ ติดตาม ช่วยเหลือโรงเรียนที่จัดการเรียนการสอนโดยใช้ สื่อ e-Learning 6.5 ประเมินผลการบริหารและการจัดการเรียนการสอนโดยใช้ สื่อ e-Learning 6.6 นำ�ผลที่ได้จากการประเมินมาปรับปรุงแก้ไขและพัฒนาการดำ�เนินงาน ให้ดียิ่งขึ้น 6.7 ประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติโรงเรียนที่จัดการเรียนการสอนโดยใช้ สื่อ e-Learning ประสบผลสำ�เร็จและเป็นแบบอย่างได้
- 21. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 17 สรุปข้อเสนอแนะ การนำ�สื่อe-Learningมาใช้ในการจัดการเรียนการสอนเป็นวิธีที่มีความเหมาะสม ต่อการนำ�ไปใช้แก้ปัญหาการขาดแคลนครูและบุคลากร รวมทั้งเป็นแนวทางให้แก่ โรงเรียนทุกขนาด ที่ต้องการพัฒนาการจัดการเรียนการสอนหรือพัฒนาผลสัมฤทธิ์ ให้สูงขึ้น อย่างไรก็ตามในการนำ�สื่อ e-Learning มาใช้ในการจัดการเรียนการสอนนั้น ต้องใช้งบประมาณในการดำ�เนินงานพอสมควร แต่โรงเรียนสามารถเลือกปรับรูปแบบ ให้สอดคล้องกับบริบทและความต้องการของตนเองได้ ดังนั้น ผู้บริหารโรงเรียน จึงควรวางแผนในการจัดหางบประมาณเพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการดำ�เนินงาน รวมทั้งครูผู้สอนต้องให้ความสำ�คัญในการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ นอกจากนั้น โรงเรียน จำ�เป็นต้องพัฒนาครูและบุคลากรให้มีทักษะและความรู้ในการใช้คอมพิวเตอร์ ได้เป็นอย่างดี ซึ่งสิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ล้วนเป็นปัจจัยสำ�คัญที่จะส่งผลให้การนำ� สื่อ e-Learning มาใช้พัฒนาคุณภาพการศึกษาให้บรรลุตามวัตถุประสงค์และเป้าหมาย ที่กำ�หนดไว้
- 22. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning18 ข้อเสนอแนะ 1. โรงเรียนที่มีความต้องการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning ควรประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับบริบทของโรงเรียน 2. โรงเรียนควรประยุกต์ปรับเปลี่ยนกิจกรรมและเนื้อหาที่เกี่ยวข้องให้สอดคล้องกับ สาระการเรียนรู้ท้องถิ่นของโรงเรียน 3. โรงเรียนควรมีการดำ�เนินการวิจัย ประเมินผลโครงการ โดยจัดให้มีการวิจัย และพัฒนาการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning การวิจัยและพัฒนารูปแบบ การบริหารจัดการการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning เพื่อพัฒนางาน และต่อยอดองค์ความรู้ต่อไป 4. โรงเรียนมีการพัฒนาหรือยกระดับเพื่อสู่ความเป็นเลิศและเป็นโรงเรียนเข้มแข็ง โดยโรงเรียนไม่จำ�เป็นต้องลองผิดลองถูก อาจเรียนรู้ Best Practices จากโรงเรียนหรือ หน่วยงานเอกชนอื่น ๆ หรือทำ� Benchmarking จากหน่วยงานทางการศึกษา หน่วยงานเอกชนที่มีการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดังกล่าวได้ดีแล้ว ปัจจัยแห่งความสำ�เร็จ ปัจจัยสำ�คัญที่จะทำ�ให้การจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning ประสบความสำ�เร็จ คือ 1. สำ�นักงานเขตพื้นที่การศึกษา ควรให้การสนับสนุนการจัดการเรียนการสอน โดยใช้สื่อ e-Learning อย่างจริงจังต่อเนื่อง 2. คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ควรให้การสนับสนุนการจัดการเรียน การสอนโดยใช้สื่อ e-Learning อย่างจริงจัง 3. โรงเรียนที่มีความสนใจในการนำ�สื่อ e-Learning มาใช้ ควรศึกษาหาความรู้ จากโรงเรียนที่เป็นต้นแบบให้มีความเข้าใจอย่างชัดเจนก่อนการดำ�เนินงาน 4. บุคลากรทุกคนทุกฝ่ายตระหนักและเห็นความสำ�คัญตลอดจนให้ความร่วมมือ ดำ�เนินการอย่างจริงจังต่อเนื่อง 5. ครูต้องเตรียมการสอนล่วงหน้าและวางแผนอย่างเป็นระบบทุกขั้นตอน รวมทั้งมอบหมายงานให้นักเรียนเตรียมพร้อมในการเรียนครั้งต่อไป
- 23. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning 19 6. ครูควรพัฒนาตนเองให้มีความสามารถในการจัดทำ�สื่อต่างๆเช่นแบบประเมิน CAI หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้น เพิ่มเติมในเครื่องแม่ข่ายอย่างต่อเนื่อง 7. ควรดูแล บำ�รุง รักษาอุปกรณ์ หรือมีเครื่องสำ�รองรับสัญญาณให้ใช้งานได้อย่าง ต่อเนื่อง 8. นักเรียนมีวัฒนธรรมใหม่ในการสร้างองค์ความรู้ ที่เกิดความรับผิดชอบและ รักในการเรียนรู้จากสื่ออิเล็กทรอนิกส์ และใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ในการแสวงหาความรู้
- 24. แนวปฏิบัติการจัดการเรียนการสอนโดยใช้สื่อ e-Learning20 เอกสารอ้างอิง กิดานันท์ มลิทอง. ไอซีทีเพื่อการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: อรุณการพิมพ์, 2548. ครรชิต มาลัยวงศ์ และคณะ. ไอซีทีเพื่อการศึกษาไทย. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2546. ยืน ภู่วรวรรณ และสมชาย นำ�ประเสริฐชัย. ไอซีทีเพื่อการศึกษาไทย. กรุงเทพมหานคร: บริษัทซีเอ็ดยูเคชั่น จำ�กัด, 2546. ศุภชัย สุขะนินทร์ และกรกนก วงศ์พานิช. เปิดโลก e-Learning การเรียนการสอน บนอินเทอร์เน็ต. กรุงเทพมหานคร: บริษัท ซีเอ็ด ยูเคชั่น จำ�กัด, 2546. เอกชัย กี่สุขพันธ์ และคณะ. การนำ�องค์การและเทคโนโลยีการบริหารการศึกษา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2553. www.obeclms.com: ค้นเมื่อ 27 สิงหาคม 2553.
- 25. คณะผู้จัดทำ� คณะทำ�ง�น นายอนุสรณ์ ฟูเจริญ ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายปัญญา แสงอุทัย รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายวีระ ทวีสุข รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายประกอบชัย สะอาดดี ผอ.กลุ่มนโยบายและแผน นายวันชัย พันธ์สิงห์จบ ผอ.กลุ่มส่งเสริมการจัดการศึกษา นางสาววรินธร กาญจนระวีกุล ผอ.ร.ร.วัดโพธิ์ท่าทราย นายไชยโรจน์ ศรีวิเชียร ผอ.ร.ร.บรรหารแจ่มใสวิทยา 4 นางสาวสมพงษ์ สะราคำา ผอ.ร.ร.วัดไก่เตี้ย นายอำานวย ธีระธำารงชัยกุล ผอ.ร.ร.วัดคลองโมง นายทะนง พุทธจำา ผอ.ร.ร.วัดบ้านกล้วย นายไพศาล ชูเชื้อ ผอ.ร.ร.วัดสุวรรณนาคี นายประภา น้อยสกุล ผอ.ร.ร.วัดอุทุมพราราม นายปัญญา ธรรมวิชิต ผอ.ร.ร.วัดสำานักตะฆ่า นายนัทที เกรียงไกร ผอ.ร.ร.วัดสามทอง นางชาดา เคหะนาค ผอ.ร.ร.บ้านรางทอง นายสมัค ชินบุตร ผอ.ร.ร.วัดดอนเจดีย์ราษฏร์บูรณะ นางสาวฤทัยวรรณ หาญกล้า ผอ.ร.ร.วัดดอนไข่เต่า นางเฉลียว เอี่ยมสกุล ผอ.ร.ร.วัดวังพลับเหนือ นางสาวสุณิสา เกียวกุล รอง ผอ.ร.ร.อนุบาลสุพรรณบุรี นางสาวชบา พันธุ์ศักดิ์ ครู ร.ร.วัดพระธาตุ นางสาวสุพรรษา ภู่แก้ว ครู ร.ร.อนุบาลสุพรรณบุรี
- 26. คณะผู้จัดทำ� (ต่อ) คณะบรรณ�ธิก�รกิจ นายอนุสรณ์ ฟูเจริญ ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายสุรพล จานสิบสี รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายยงยุทธ์ ยืนยงค์ รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายพงษ์กฤตย์ นามปพนอังกูร รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายอธิคม ลาพร รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายประพันธ์ สุดโต รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายนิคม สุขศรีดา รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายเกรียงไกร โกพัฒน์ตา รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายเผชิญศักดิ์ แก้วเขียว รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายจำาลอง บุญเรืองโรจน์ รอง ผอ.สพป.สุพรรณบุรี เขต 1 นายอารมณ์ วงศ์บัณฑิต ผอ.กลุ่มนิเทศ ติดตามและประเมินผลการจัดการศึกษา นางดุษฎี ยืนยงค์ ศึกษานิเทศก์ นายมนู สมบูรณ์เหลือ ศึกษานิเทศก์ นางสุวิมล อิงคะประดิษฐ์ ศึกษานิเทศก์ นายเชษฐ์ ผิวลออ ศึกษานิเทศก์ นายไพฑูรย์ สุขสุคนธ์ ศึกษานิเทศก์ นายพยัพ สาธุพันธ์ ศึกษานิเทศก์ นายกิตติพศ ศิริสูตร ศึกษานิเทศก์ นางสาววรรณี ไทยานันท์ ศึกษานิเทศก์ นางอภัสรา นันต๊ะ ศึกษานิเทศก์ นางจิราธร สามารถ ศึกษานิเทศก์
- 27. คณะผู้จัดทำ� (ต่อ) คณะบรรณ�ธิก�รกิจ (ต่อ) นายเฉลิมศักดิ์ จิตถนอม ศึกษานิเทศก์ นางเกสรา อารยะจารุ ศึกษานิเทศก์ นางดวงทิพย์ เพ็ชรนิล ศึกษานิเทศก์ นายภัทรวัตฐ์ ซื่อตรง ศึกษานิเทศก์ นางสาวสุคนธ์ทิพ สำาเนียงดี ศึกษานิเทศก์ นางสุกัญญา สะอาดดี นักทรัพยากรบุคคล นางจารุวรรณ รัตภาสกร นักทรัพยากรบุคคล ปก นายนพธีร์รัฐ พันธุ์หงษ์ ครู ร.ร.วัดสวนแตง รูปเล่ม นางดุษฎี ยืนยงค์ ศึกษานิเทศก์ นางสาวสุกัญญา พลนิกร นักประชาสัมพันธ์ นางสาวภูษณิศา หงษ์โต นักวิเคราะห์นโยบายและแผน นายนพธีร์รัฐ พันธุ์หงษ์ ครู ร.ร.วัดสวนแตง นางสาวเสาวลักษณ์ เชื้อขำา เจ้าหน้าที่ธุรการ