1. ÖĞRETİMİ PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. Yrd. Doç. Dr. Nadir Çeliköz Selçuk Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi
2. EĞİTİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR KÜLTÜR İnsanın yarattığı her şeye genel anlamda kültür denir. Kültür, toplumu oluşturan insanların öğrendiği, bilgi, teknoloji, dil, sanat, gelenek, görenek ve benzeri yetenek, beceri ve alışkanlıkları içine alan karmaşık bir bütündür. Kültürel değerlerin bireylere kazandırılması sürecine ise kültürleme denir. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
3. EĞİTİM İnsanların diğer insanları belirli maksatla kültürlemeleri veya kasıtlı kültürleme sürecidir.Diğer bir anlamda kültürel değerlerin planlı ve maksatlı bir şekilde bireylere aktarılması sürecidir. Eğitim genel anlamda bireyde davranış değiştirme sürecidir Eğitim geniş anlamda, bireyin toplum standartlarını, inançlarını ve yaşam yollarını kazanmasında etkili olan tüm sosyal süreçlerdir. Eğitim, kişinin yaşadığı toplum içerisinde değeri olan, yetenek, tutum ve diğer davranış biçimlerini geliştirdiği süreçlerin bütünüdür. Eğitim, seçilmiş ve kontrollü bir çevrenin, özellikle de okulun etkisi altında sosyal yeterlik ve en iyi şekilde bireysel gelişmeyi sağlayan sosyal bir süreçtir. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
4. EĞİTİM Eğitimin belli bir plan ya da program uygulanarak gerçekleşen anlamının öne çıktığı tanımlardan başlıcaları şunlardır: Eğitim, önceden saptanmış ilkelere göre insanların davranışlarında belli gelişmeler sağlamaya yarayan planlı etkinliklerdir. Eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla kasıtlı olarak istendik değişme oluşturma sürecidir. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
5. EĞİTİM ÖĞRENME Bireyin içinde bulunduğu çevreyle etkileşimi sonucu davranışlarında oluşan kalıcı izli değişmelerdir. Tekrar ve yaşantı sonucu davranışlarda meydana gelen oldukça devamlı değişiklikler olarak ta tanımlanabilir. Yalnızca okul yada sınıf ortamıyla sınırlı değildir, her zaman istenilen yönde olmayabilir ÖĞRETME Öğrenmeyi sağlama ya da gerçekleştirme faaliyetidir. Bir amaç değil, öğrenmeyi gerçekleştirmede işe koşulan bir araçtır. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
6. ÖĞRETİM ÖĞRETİM Eğitim bireyde davranış değişikliği meydana getirme süreci iken, öğretim; bu davranış değişikliğinin okulda planlı ve programlı bir şekilde yapılması sürecidir. Eğitim her yerde, öğretim daha çok okulda yapılmaktadır KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
7. DAVRANIŞ Organizmanın etkiye karşı göstermiş olduğu tepkidir Eğitim açısından gözlenebilir, ölçülebilir ve istenilir olmalıdır Davranışları Üç Grupta Toplayabiliriz Doğuştan gelenler (göz kırpma, ağlama gibi) Geçici olanlar (alkol, yüksek ateş vb nedenlerle ortaya çıkarlar) Sonradan kazanılanlar (öğrenme ürünleri) KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
8. İNFORMAL EĞİTİM Belli hedef ve davranışları olmayan, planlı ve programlı olmadan, sokakta, evde, işyerlerinde, televizyonda kısacası yaşamın içerisinde gelişigüzel gerçekleşen bir süreçtir. Bunun yanında okullarda da öğretmenler derslerin yanında fakına varmadan kendi düşünüş biçimlerini, değerlerini ve davranışlarını öğrencilere geçirebilirler. Amaçlı ve planlı olmayan bu eğitime doğal eğitim de denmektedir. Bu tür eğitimde iki temel öğrenme yolu gözlem ve taklittir. Bu tür eğitim sürecinde insanlar alkol, sigara, kopya çekme gibi istenmeyen ve zararlı alışkanlıkları da öğrenebilirler. Toplumlar büyüdükçe ve geliştikçe bu eğitim yeterli olmamış ve formal eğitim uygulanmaya başlamıştır. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
9. FORMAL EĞİTİM Okullarda ya da kurumlarda belli bir plan ve program çerçevesinde gerçekleştirilen eğitimdir Amaçlıdır. Önceden hazırlanan bir program çerçevesinde planlı olarak yapılır. Öğretim yoluyla gerçekleştirilir. Eğitim süreci öğretmen tarafından planlanır, uygulanır ve izlenir. Özel ve kontrollü bir çevrede yürütülür. Sürecin belli aşamalarında ve sonunda değerlendirilir. Örgün ve yaygın olmak üzere iki grupta toplanabilir. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
10. ÖRGÜN EĞİTİM Belli yaş grubundaki bireylere, ilgili eğitim kademesinin önceden belirlenen amaçlarına uygun olarak hazırlanan eğitim programları aracılığıyla okul ortamlarında düzenli olarak verilen eğitimdir. Okulöncesinden yükseköğretimin sonuna kadar olan tüm kademeleri kapsar. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
11. YAYGIN EĞİTİM Örgün eğitim sistemine hiç girmemiş, bu sistemin herhangi bir kademesinde bulunan veya bu kademelerin birinden ayrılanlara, veya meslek dallarında daha yeterli duruma gelmek isteyenlere uygulanan eğitimdir. Örgün eğitimi tamamlayıcı veya destekleyici bir nitelik gösterir. Örgün eğitimdeki gibi belli bir yaş sınırlaması, benzer yetenek veya özelliklere sahip olma gibi kurallar yoktur. Halk eğitimi, hizmetiçi eğitim, iş başında eğitim gibi uygulamaları vardır. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
12. HALK EĞİTİMİ Zorunlu eğitim çağının dışına çıkmış ve asıl uğraşısı artık okula gitmek olmayan kimselerin, yaşamlarının herhangi bir aşamasında duyacakları öğrenme gereksinimini ve ilgiyi doyurmak üzere özellikle düzenlenen programları kapsar. Gönüllü öğrencilere verilen bir eğitimdir. Eğitimin yaşam boyu devam eden bir süreç olması, eğitim kurumlarının bu süreçte yeterli olmaması halk eğitimine dünyada giderek artan bir önem kazandırmaktadır. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
13. HİZMETİÇİ EĞİTİM Kişilerin hizmetteki verim ve etkinliklerinin artırılmasını, gelişmeye yol açan bilgi, beceri ve tutumların zenginleştirilmesini amaç edinen ve kurumların genel çalışma düzenini sürekli olarak etkileyen eğitimdir. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
14. PROGRAM GELİŞTİRME Tasarlanan eğitim amaçlarının gerçekleştirilebilmesi veya öğrencilerde istenilen yönde davranış değişikliklerinin gerçekleştirilebilmesi ile eğitim faaliyetlerinin bir program çerçevesinde yapılası arasında pozitif bir ilişki vardır.Eğitim faaliyetleri sonunda hedeflenen sonuçların gerçekleşmesi tutarlı ve ayrıntılı bir planlamanın yapılmasını gerekli kılar. Eğitimin verimliliği (1) bireye kazandırılacak davranışların gerçekçi biçimde tespit edilmesine, (2) bu değişikliklerin gerçekleşmesi için uygun eğitim ortamlarının düzenlenmesine, (3) öğrenciye davranış değişikliğini gerçekleştirmede sistematik rehberlik yapılmasına, (4) tasarlanan davranış değişikliklerinin ne ölçüde gerçekleştiğinin güvenilir biçimde kontrol edilmesine bağlıdır. Bu sonucun gerçekleştirilmesi ayrıntılı bir planlama ve uygulamayı gerektirir. Ayrıntılı bir eğitim planlama ve uygulaması ise program geliştirmenin konusudur. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
15. PROGRAM GELİŞTİRME Program geliştirme, eğitim programı ve öğretim programı kavramları birbirleriyle iç içe olan, bazen de birbirlerinin yerine kullanılan kavramlardır. Eğitim programı; “ eğitilecek bireylere, öğrenme yaşantılarını kazandırma planı”, “ okulun sorumluluğunda öğrencilerin değerlerini, tutumlarını tavırlarını değiştiren, becerilerini geliştiren, bilgi ve anlayış kazanmalarını sağlayan, hem süreç hem de içerik olarak tanımlanmış, okulun kontrolünde öğrencilerin tüm yaşantıları düzeni”, KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
16. PROGRAM GELİŞTİRME “ bir eğitim kurumunun çocuklar, gençler ve yetişkinler için sağladığı, milli eğitimin ve kurumun amaçlarının gerçekleştirilmesine yönelik tüm faaliyetleri içeren ayrıntılı planlama”, “ öğrencilerde beklenen öğrenmeyi meydana getirebilmek için planlanmış faaliyetlerin tamamı”, “ hedefler, içerik, öğretme öğrenme süreci ve değerlendirmenin planlanması” olarak tanımlanabilir. Eğitim programı, öğretim programı ve program geliştirme kavramları literatürde birbirlerinin yerine kullanılabilmekle birlikte bazı uzmanlara göre ilgili kavramların tanımları şöyle yapılabilir; KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
17. EĞİTİM PROGRAMI “ Okulun ve öğretmenin yol göstericiliği altında, okul içi ve okul dışındaki bütün öğrenme ve öğretim faaliyetlerini içine alır. Öğrencilerin bilişsel, devinsel, duyuşsal ve sosyal yönlerden gelişmesine yardım eden, milli eğitimin ve öğretim kurumunun amaçlarına dönük ve bireyin uzun dönemli eğitim amaçlarına ulaşmasına yardım etmek amacına yönelik her türlü öğrenim deneyimlerini kapsayan bir programdır. Dersler, kol faaliyetleri, geziler, anma günleri, kurslar gibi ders dışı etkinlikler, yurt, yemekhane yaşamı, ders arası (teneffüs) etkinlikleri, okul-endüstri veya işyeri ilişkileri, rehberlik, sağlık v.b. Hizmetler ve etkinlikler ve hatta ev içi ve işyerine kadar uzanan planlanmış çalışmalar bu çerçeve içinde düşünülür. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
18. ÖĞRETİM PROGRAMI Okul içi deneyimlerle sınırlı olan öğretim programı, bir okulda okutulan ders veya kurs programlarını kapsar. Bu programın eğitim programı içerisinde ağırlıklı bir yeri vardır ve eğitim programının amaçları doğrultusunda öğrenciye kazandırılması istenen bilgi, beceri, tutum ve tavırların ders grupları olarak planlı bir biçimde düzenlenmesidir. Böylece okul içi deneyimlerle sınırlı olan bu program, okulda okutulan dersleri veya kursları kapsayan bir kılavuz kitap veya dokümandır. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
19. DERS PROGRAMI Öğretim programında yer alan bir dersin amaçlarının öğrenci davranışına dönüştürülmesini, bunların gerçekleştirilmesi için içeriğin konulara ve alt başlıklara ayrıştırılmasını, buna dayalı öğrenim ortamının organizasyonu ve değerlendirme araçlarını kapsayan detaylı bir plandır. Başka bir değişle, öğretilecek dersin uygulanabilir bir plan şeklinde düzenlenmesidir. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
20. ÖRTÜK PROGRAM Eğitim Programı içerisinde yer alır ve onun ayrılmaz bir parçadır. Ancak literatürde bu kavram adı altında eğitim programından ayrı olarak da verilmektedir. Bu program ders dışı etkinlikleri kapsamaktadır. Genelde program geliştirme uzmanları, okullarda okutulan derslerin programlarını hazırlama çabalarına önem vermekte, ders dışı etkinlikler için herhangi bir program çalışması yapmamaktadır. Problem çözmeye, yaratıcılığı geliştirmeye, düşünmeyi artırmaya, gözlem yapmayı sağlamaya yönelik örtük programlar genellikle gündeme getirilmemekte ve planlanmamaktadır. Kurumların zaman, olanaklar, materyaller vb. imkanları dikkate alarak bu programlara da yer vermeleri önemlidir. Yapılan araştırmalar, örtük programların istenilen davranışları oluşturmada oldukça etkili olduğunu ortaya koymuştur. KPSS10.com .::Öğretmen Aday Portalı::. K P S S 1 0
